Ῥἑγχει παρούσης τῆς τύχης τά πράγματα. Στρέφει δε πάντα τἀν βίῳ μικρά τύχη.
Έτσι…
Είχα την τύχη να γεννηθώ στην Δράμα τον Οκτώβρη του 1951.
Είχα την τύχη να φωτογραφίσω για πρώτη φορά τον Οκτώβρη του 1961.
Είχα την τύχη να μάθω να εμφανίζω και να τυπώνω φωτογραφίες την ίδια χρονιά.
Αιτία οι εκλογές του 1961, που έμειναν στη ιστορία σαν “οι εκλογές βίας και νοθείας”, αφορμή για τον θείο Δημήτρη. Ζήτησε και ορίστηκε δικαστικός αντιπρόσωπος στο Φωτολίβος. Χωριό της Δράμας, στον σιδηροδρομικό σταθμό του υπηρετούσε ο πατέρας μου, κατά κόσμον Ιωάννης κατά τον ίδιο “ναύαρχος στα κάρα” κατά τους φίλους του “Παστουρματζής” λόγω Μικρασιατικής καταγωγής. Από την Αθήνα, φέρνει δώρο στον ανιψιό, μια φωτογραφική μηχανή, (Agfa Click II, φλάς Agfa Clibo, κουτί με 12 λαμπτήρες Osram, τρία φιλμ AGFA B2-8 (120) ISOPAN RECORD 12 στάσεων).
Θεέ μου, ακόμη θυμάμαι την λάμψη του δώρου, τα κουτιά, την μυρουδιά, αίσθηση στα χέρια μου.
Πόλεμος της Κορέας 1951-53. Εκεί τραυματίστηκε ο κύριος Κώστας χάνοντας την ακοή του. Στο πλαίσιο επαγγελματικής αποκατάστασης αναπήρων πολέμου, ΝΑΤΟ-Ελληνικής κυβέρνησης, αποφάσισε να γίνει επαγγελματίας φωτογράφος.
Σ’ αυτόν πήγα τα τρία φιλμ για εμφάνιση και εκτύπωση, στο Φωτολίβος, στη μέση του πουθενά. Από αυτόν άκουσα την μαγική φράση “θέλεις να μάθεις πως γίνονται οι φωτογραφίες;”. Σκοτεινός θάλαμος, τεχνικές εμφάνισης – εκτύπωσης. Αρχίζω να μαθαίνω.
Φωτογραφίες γονιών, φίλων, τοπίων, σχολικών εκδρομών, απλοϊκές, αλλά δικές μου.
Πογκρόμ των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης το 1955 από τους Τούρκους. Έμεινε στην ιστορία σαν “τα Σεπτεμβριανά”. Ο Ηλίας χάνει τα πάντα. Τον συνάντησα, όταν πήγα στο Γυμνάσιο το 1963, πλανόδιο φωτογράφο στην πλατεία Ελευθερίας της Δράμας. Αμοιβαία συμπάθεια. Εγώ γεμάτος περιέργεια για την τέχνη του εκείνος γεμάτος πίκρα και απόγνωση από τις απώλειες. Είχε σπουδάσει φωτογραφία στην École des Beaux–Arts, στο Παρίσι. Στην Πόλη είχε φημισμένο φωτογραφείο. Ιστορία στην ιστορία βγαίνουμε και συγγενείς. Τρίτος εξάδελφος του πατέρα μου από την μεριά της γιαγιάς μου. Γίνεται ο θείος Ηλίας. Instantané, Tableau vivant, εβδομαδιαία και μηνιαία φωτογραφία, retouch, επιχρωματισμός, νόμοι του κάδρου, νόμοι της σύνθεσης, όταν και εφόσον ήταν νηφάλιος από το ρακί.
Φωτογραφίες tableaux vivants στρατιωτών, αρνητικό σε χαρτί, θετικό σε χαρτί, εμφάνιση σε κουβά. Σε μισή ώρα έτοιμες αλλά νωπές ακόμη. “Ενθύμιον Δράμας”, “Στην αγαπημένη μου”, μερικές φορές επιχρωματισμός με αραιωμένα σινικά μελάνια, αν το φανταράκι ήταν μερακλίδικο και οικονομημένο. Φωτογραφίες “στιγμής” για ταυτότητες, φωτογραφίες εκδηλώσεων, παρελάσεων, γάμων, βαπτίσεων. Λήψη σε φωτογραφική πλάκα ταλαιπωρημένων οικογενειακών φωτογραφιών από τις χαμένες πατρίδες, ο παππούς, η γιαγιά και οι δύο μαζί, όλη η φαμελιά με φόντο artistique ή vremant, retouche πάνω στην πλάκα, εκτύπωση σε μεγέθυνση. Κάδρο, τζάμι, pas–par–tout με ανάγλυφη σφραγίδα του καλλιτέχνη. Συνεχίζω να μαθαίνω.
Φοιτητής στην Αθήνα, το 1971, σπουδάζοντας Γεωλογία. Κάνω λήψεις με την αξεπέραστη Lubitel 2, (στα Ρώσικα σημαίνει “ερασιτέχνης”). Φορμά 6χ6 κληρονομιά από το θείο Ηλία. Φωτογραφίες “δρόμου” μιας Αθήνας που κρατούσε ακόμη το ανθρώπινο πρόσωπό της, φίλων, συμφοιτητών (κυρίως συμφοιτητριών).
Καλοκαίρι του 1972. Στην πλατεία Αιγύπτου, Αλεξάνδρας και Πατησίων, γνώρισα τον Andy, Καναδό τουρίστα. Τον κέρασα πατσά στην Ομόνοια. Βλέποντας την Lubitel μου εκμυστηρεύτηκε πως έχει ξεμείνει από λεφτά και πως πουλά την φωτογραφική του μηχανή, Agfaflex III με ενσωματωμένο φωτόμετρο, δύο φακούς και εναλλακτικό πεντάπρισμα. Συναγερμός για την εξασφάλιση των αναγκαίων δανεικών, αιματηρές περικοπές εξόδων για την επιστροφή τους, για μία τιμή και ένα όνομα ζούμε τέλος-πάντων.
Έφτασε η εποχή για φορμά 135-36. Την ίδια χρονιά με τον Μανώλη μου, συμφοιτητή και εισέτι φίλο, στήνουμε φωτογραφικό εργαστήρι στο νεοκλασικό σπίτι του, στο Παγκράτι.
Φωτογραφίες καταγραφής γεωλογικών φαινομένων σε εκδρομές με το τμήμα. “Επωλούντο” προς δέκα λεπτά της δραχμής η μία, στους συμφοιτητές συμπλήρωμα των εκθέσεων εργασίας “όταν δεν είχες πολλά να γράψεις”. Φωτογραφίες γάμων, βαπτίσεων, εκδηλώσεων, σχολικών εορτών, αλλά και “καλλιτεχνικές” κυρίως του ωραίου φύλου. Συνεχίζω να μαθαίνω.
Μέχρι το 1975.
Ο στρατός μας παίρνει υπό την προστασία του. Είκοσι οκτώ μήνες “ένδοξης” θητείας εγώ. Ο Μανώλης δώδεκα, ήταν προστάτης οικογενείας όντας ορφανός. Ευκαιρίες για φωτογραφίες καθημερινής ασχήμιας, παράνοιας, “εκεί που σταματά η λογική αρχίζει ο στρατός”, αλλά και όμορφων στιγμών από γλέντια που μόνο με τις “σειρούλες” μπορείς να κάνεις. Συνεχίζω να μαθαίνω.
Καλοκαίρι του 1977.
Φαντάρος ακόμη, γνωρίζω την Δήμητρά μου.
Όταν απολύομαι κατεβαίνουμε στην Πάτρα και παντρευόμαστε. Δίπλα της, με την αμέριστη βοήθειά της, την καταπληκτική διαχείρισή της και την ιώβεια ανοχής της στις τρέλες μου, αποκτώ φωτογραφικό εξοπλισμό απλησίαστο διαφορετικά.
Λήψεις σε slides. Γίνομαι πιο επιλεκτικός στα κλικ, μεγάλο το κόστος. Ταξίδια στο εξωτερικό οργανωμένα από την Δήμητρα. Εγώ πιλότος εκείνη πλοηγός. Λήψεις σε τόπους που δεν είναι Ελλάδα. Διαφορετικά τοπία, διαφορετικοί άνθρωποι, ευκαιρίες για νέες εικόνες. Συνεχίζω να μαθαίνω.
Καλοκαίρι του 2002. Αρχίζω ψηφιακές λήψεις. Άλλο είδος, άλλες ευκολίες, πάρα πολλές ευκολίες. Προσιτό κόστος εξοπλισμού, μικρό κόστος λήψεων, μικρό κόστος αποθήκευσης, αξεπέραστη δυνατότητα προσπέλασης στο αρχειακό υλικό, αξεπέραστες δυνατότητες επεξεργασίας . Όλα νέα, εξοπλισμός, λογισμικό υποστήριξης, δυνατότητες της ψηφιακής φωτογραφικής τεχνολογίας. Συνεχίζω να μαθαίνω.
2005 αρχίζω να ψηφιοποιώ το αναλογικό μου αρχείο. Φωτογραφίες στιγμών που σχεδόν είχα ξεχάσει.
Χειμώνας του 2009. Μαζί με καλούς φίλους δημιουργούμε το Ηδύφως, μη κερδοσκοπική εταιρία φίλων της φωτογραφίας, φωτογραφική λέσχη Πάτρας, στέκι μας. “Φωτο-εκθέσεις”, “φωτο-μαραθώνιοι”, “φωτο-βόλτες”, “φωτο-εκδρομές”.
Διαφορετικές ματιές στην λήψη κοινού θέματος.
Όμορφες καταστάσεις. Συνεχίζω να μαθαίνω.
Πορεύομαι μαθαίνοντας και φωτογραφίζοντας. Θα δούμε ως πότε.
Ξέχασα να σας συστηθώ, κατά κόσμον Στέργιος Μισαηλίδης.