Χημικός κήπος

16 Ιουνίου 2011 από P&I σε SNAPSHOTS • Αφήγηση • Εικόνες

Παίρνετε ένα διάλυμα πυριτικού άλατος του νατρίου και πασπαλίζετε επάνω άλατα σιδήρου, χαλκού, χρωμίου, νικελίου, κοβαλτίου ή μαγγανίου που το καθένα έχει διαφορετικό χρώμα, δεν κουνάτε το δοχείο και παρατηρείτε. Δεν θα δημιουργηθούν κρύσταλλοι αλλά μια όλο και αυξανόμενη μάζα, η οποία θυμίζει έντονα ελικοειδή σχήματα φυτών, που αλλάζουν συνεχώς μορφή, τεντώνονται, διαστέλλονται, μπουμπουκιάζουν και σπάνε. Ένα απίθανο θέαμα.

Αυτά είδε στις αρχές του 20ού αιώνα, ο Γάλλος χημικός S. Leduc. Εντυπωσιασμένος από τις μορφές, το χρώμα, την υφή, την μικροσκοπική δομή που παρατήρησε και που μιμούνταν τόσο καλά την οργανική ανάπτυξη, αλλά και τη δυνατότητα της ύλης να παράγει με αυθόρμητο τρόπο σύνθετες δομές, νόμισε ότι ανακάλυψε τη φυσικο-χημική επεξήγηση της απαρχής της ζωής και ότι είχε συνδέσει το έμβιο με το άψυχο. Οι θεωρίες του δεν έχουν μεγάλη σημασία. Γρήγορα θεωρήθηκαν αθώες και άσχετες νοητικές περιπλανήσεις: οι εργασίες του Παστέρ, οι πρόοδοι τη χημείας, της αστρονομίας και της γενετικής πολύ γρήγορα απαξίωσαν την ερμηνεία που έδωσε στις παρατηρήσεις του.

Όμως, οι δημιουργίες του Leduc δεν παύουν να είναι εντυπωσιακές, η ποικιλία των μορφών και τα χρώματα μας κάνουν να σαστίζουμε, και η κατανόηση των χημικών φαινομένων που τις συστήνουν είναι άκρως ενδιαφέρουσα. Μπορείτε να δείτε και άλλες σχετικές φωτογραφίες που δημιούργησε ο φωτογράφος S. Querbes σε συνεργασία με χημικούς. Είναι εικόνες καθαρής χημείας, οι οποίες αποδεικνύουν την ομορφιά της. Αποτελούν δε ένα αντικείμενο πολυθεματικού ενδιαφέροντος που κυμαίνεται μεταξύ της χημείας, της ιστορίας, της επιστημολογίας, της μεταφυσικής ακόμα και της αισθητικής και γιατί όχι της ποίησης.

Αν θέλετε να διαβάσετε περαιτέρω για την ιστορία αυτή αλλά και να δείτε τις ενδιαφέρουσες εκπαιδευτικές και μουσειακές εφαρμογές που έγιναν, επισκεφθείτε τη σελίδα εδώ.


Tags: 


Ο Ηλιος στο δεύτερο μισό του 2011

Η καθημερινή πορεία του επί ένα εξάμηνο σε μια φωτογγραφία
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  02/01/2012, 19:53
Ο Ηλιος στο δεύτερο μισό του 2011
Η πορεία του Ηλιου στον ουρανό από την 21η Ιουνίου ως τις 22 Δεκεμβρίου του 2011 σε μια φωτογραφία Credit Greg Parker

Λονδίνο

Μπορεί κάποιος να «συλλάβει» την πορεία που ακολούθησε ο Ηλιος μέρα με τη μέρα στον ουρανό επί έξι μήνες μέσα σε μια φωτογραφία; Ναι, αυτό είναι δυνατόν και μάλιστα δεν απαιτεί ειδικούς φακούς και εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας. Η τεχνική λέγεται «pinhole», είναι γνωστή εδώ και αιώνες και προσφέρει εντυπωσιακές εικόνες με πραγματικά πρωτόλεια μέσα.

Απόδειξη η παραπάνω φωτογραφία: οι φωτεινές γραμμές απεικονίζουν την καθημερινή κίνηση του άστρου μας από τον περασμένο Ιούνιο ως τον Δεκέμβριο. Το κάθε άλλο παρά «στιγμιότυπο» απαθανατίστηκε από έναν ερασιτέχνη αστρονόμο με φωτογραφική μηχανή… ένα κουτί από τσάι.

Με ένα τενεκεδένιο κουτί

Ο Γκρεγκ Πάρκερ, συνταξιούχος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον, έφτιαξε μια κάμερα pinhole (φωτογραφική μηχανή χωρίς φακό) τρυπώντας ένα τενεκεδένιο κουτί από τσάι. Εστρεψε τη συσκευή του προς τον ουρανό στις 21 Ιουνίου του 2011 – τη μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου – και την «έκλεισε» στις 22 Δεκεμβρίου – τη μεγαλύτερη νύχτα.

Η κίνηση του Ηλιου σε όλο αυτό το διάστημα καταγράφηκε επαναλαμβανόμενα ημέρα με την ημέρα επειδή η κάμερα pinhole δεν χρησιμοποιεί φιλμ αλλά φωτοευαίσθητο χαρτί. Η πρώτη φωτεινή γραμμή στο επάνω μέρος της φωτογραφίας δείχνει τη διαδρομή που διέγραψε ο Ηλιος στο Θερινό Ηλιοστάσιο, την 21η Ιουνίου, και η τελευταία, στο κάτω μέρος, την πορεία του στο Χειμερινό Ηλιοστάσιο, στις 22 Δεκεμβρίου.

Οι κάμερες pinhole χρησιμοποιούνται συχνά για την καταγραφή της κίνησης του Ηλιου σε πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα – οι φωτογραφίες του είδους ονομάζονται «solargraphs». Σε πιο high tech εκδοχή οι αστροφυσικοί του Νότιου Ευρωπαϊκού Αστεροσκοπείου (ESO) είχαν χρησιμοποιήσει το 2010 την τεχνική αυτή με το διαστημικό τηλεσκόπιο AREX στη Χιλή για να τραβήξουν πολύ εντυπωσιακές «ηλιακές» φωτογραφίες που μπορείτε να δείτε εδώ.



Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση