Μέθοδος κλήρινγκ

Κλήρινγκ(Clearing) Μέθοδος συναλλαγής που καθιερώθηκε σε διεθνή κλίμακα από το Β’ ΠΠ και μετά κυρίως. Το clearing συνίσταται στον συμψηφισμό των απαιτήσεων και υποχρεώσεων, που προκύπτουν στη διάρκεια της συναλλαγής. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις του, αποφεύγεται η αγορά ή η πώληση μέσω χρήματος, αλλά το χρέος κάποιας χώρας καλύπτεται από μια άλφα διευκόλυνση που θα κάνει στην πιστώτρια χώρα ή γίνεται με ανταλλαγή προϊόντων. Η Ελλάδα έκανε συναλλαγές clearing με τις πρώην A χώρες κάνοντας εξαγωγές προϊόντων αγροτικών κυρίως(π.χ. πορτοκαλιών-περιζήτητα στη Ρωσία κ.α.-) και εισάγοντας από αυτές μηχανολογικό εξοπλισμό(τρακτέρ, τόρνους κλπ). Αυτό γινόταν γιατί αφενός το χρήμα των ανατολικών δεν είχε πέραση στη Δ και αφετέρου διέθετε την παραγωγή της σε μεγάλη αγορά

Κατηγορίες: Ιστορία 20ος αιώνας | Ετικέτες: | Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Μέθοδος κλήρινγκ

Διχοτόμηση της δραχμής

Στις αρχές του 1922, τα δημόσια οικονομικά του ελληνικού κράτους βρίσκονταν σε δεινή κατάσταση: υπό το δυσβάστακτο βάρος της Μικρασιατικής Εκστρατείας, οι δημόσιες δαπάνες ξεπερνούσαν κατά πολύ τα φορολογικά έσοδα, ενώ οι σύμμαχοι –επικαλούμενοι την επάνοδο του Κωνσταντίνου στον θρόνο– είχαν άρει την οικονομική υποστήριξή τους στην Ελλάδα. Το μεγαλύτερο μέρος του ελλείμματος καλυπτόταν από την έκδοση νέου χρήματος, δηλαδή την εκτύπωση χαρτονομισμάτων από την Εθνική Τράπεζα. Μόλις, όμως, τα φρεσκοτυπωμένα χαρτονομίσματα έμπαιναν στην κυκλοφορία, οι τιμές σκαρφάλωναν: από τα τέλη του 1920, όταν οι σύμμαχοι είχαν διακόψει τις πιστώσεις τους, η εσωτερική κυκλοφορία είχε διπλασιαστεί, συμπαρασύροντας τις τιμές των αγαθών. Με τον πληθωρισμό στα ύψη και την οικονομία καταβεβλημένη, τα περιθώρια άντλησης νέων πόρων ήταν πολύ περιορισμένα.

Τον Φεβρουάριο του 1922, σε μία ύστατη προσπάθεια να εξασφαλίσει βοήθεια από το εξωτερικό, ο πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης περιόδευσε στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αναζητώντας κάποιο δάνειο. Τα αποτελέσματα του ταξιδιού, όπως τα μετέφερε σε συνεργάτες του, στη διάρκεια μιας συνάντησης στο πρωθυπουργικό γραφείο, ήταν απογοητευτικά. Το δημόσιο ταμείο χρειαζόταν επειγόντως χρήματα· αυτά τα χρήματα δεν επρόκειτο να έρθουν από το εξωτερικό, ούτε υπήρχαν τα χρονικά περιθώρια να επιβληθούν νέοι φόροι και εισφορές.

Στο τέλος της συνάντησης, ο Γούναρης έμεινε μόνος με τον υπουργό των Οικονομικών, Πέτρο Πρωτοπαπαδάκη. Ξαφνικά, ο υπουργός πετάχτηκε από την καρέκλα του αναφωνώντας «Δημητράκη, τα ηύρα τα λεπτά!» και, χωρίς να δώσει παραπάνω εξηγήσεις, έβγαλε από το πορτοφόλι του ένα εκατοντάδραχμο και το έκοψε στα δύο. Έναν μήνα αργότερα, επανέλαβε την κίνηση ενώπιον του Κοινοβουλίου, εισηγούμενος τον νόμο 2749, σύμφωνα με τον οποίο όλα τα ελληνικά χαρτονομίσματα επρόκειτο να διχοτομηθούν: το ένα μισό τους θα παρέμενε στην κυκλοφορία με τη μισή αξία, ενώ το άλλο θα ανταλλασσόταν με εικοσαετή κρατικά ομόλογα, με ετήσιο επιτόκιο 6,5%. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση επέβαλε σημαντικές αυξήσεις φόρων, τις οποίες συνέδεσε με την εξυπηρέτηση του δανείου.

Η διχοτόμηση του χαρτονομίσματος ονομάστηκε «αναγκαστικό δάνειο» και προσέλκυσε ποικίλα σχόλια· ακόμα και οι επικριτές της αναγνώρισαν την πρωτοτυπία του εγχειρήματος. Στην πράξη ισοδυναμούσε με ανταλλαγή μίας υποχρέωσης με μία άλλη, και άρα δεν αποτελούσε νέο δάνειο. Ήταν, όμως, σίγουρα αναγκαστική, στον βαθμό που οι Έλληνες κάτοχοι μετρητών υποχρεώθηκαν από τη μία μέρα στην άλλη να δανείσουν τις μισές τους δραχμές στο Ελληνικό Δημόσιο. Το σκεπτικό ήταν απλό: αντί να τυπώσει νέα χαρτονομίσματα, «φορολογώντας» τους πολίτες μέσω του πληθωρισμού, ο Πρωτοπαπαδάκης προτίμησε να αφαιρέσει τα χρήματα απευθείας από τις τσέπες και τα πορτοφόλια τους, προσφέροντας ως αντάλλαγμα μερικά ομόλογα – αμφίβολης, φυσικά, αξίας.

Πράγματι, η διχοτόμηση της δραχμής εξασφάλισε κάπου 1,3 δισ. δρχ. –ποσό που αντιστοιχούσε περίπου στις μισές ετήσιες δαπάνες του στρατού– και ανέστειλε την αύξηση της κυκλοφορίας για ένα εξάμηνο, φρενάροντας τον πληθωρισμό. Ήταν, όμως, αδύνατον να αντιστρέψει την πορεία των δημόσιων οικονομικών, η μοίρα των οποίων έμελλε, άλλωστε, να κριθεί αρκετές εκατοντάδες χιλιόμετρα πιο μακριά, στις όχθες του ποταμού Σαγγάριου. Η κατάρρευση του Μικρασιατικού Μετώπου και η έλευση των προσφύγων προκάλεσαν νέες έκτακτες δαπάνες, οι οποίες καλύφθηκαν και πάλι μέσω της εκτυπωτικής μηχανής: στις αρχές του 1923 οι τιμές θα έχουν πάλι διπλασιαστεί, ενώ η δραχμή θα έχει χάσει το 95% της προπολεμικής αξίας της.

Κατηγορίες: Ιστορία 20ος αιώνας | Ετικέτες: , | Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Διχοτόμηση της δραχμής

Υπόθεση Πατσίφικο

Ποιος ήταν ο Δαβίδ Πατσίφικο – Η επίθεση στο σπίτι του

Ο Δαβίδ Πατσίφικο, σύμφωνα με όλες τις πηγές, ήταν ένας τυχοδιώκτης, γεννημένος στο Γιβραλτάρ το 1784. Το 1820, απόκτησε την πορτογαλική υπηκοότητα. Το 1836, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα ως πρόξενος της Πορτογαλίας, ωστόσο το 1842, ανακαλύφθηκε ότι έκανε οικονομικές καταχρήσεις και παύθηκε. Έπειτα προσκολλήθηκε στον κύκλο της Δούκισσας της Πλακεντίας, με χρήματα της οποίας ζούσε, ενώ τελικά επιδόθηκε στην τοκογλυφία (με άγνωστης προέλευσης κεφάλαια…). Εν τω μεταξύ, είχε πάρει την ισπανική και μετά την αγγλική υπηκοότητα!
Την εποχή εκείνη, υπήρχε το έθιμο της καύσης του ομοιώματος του Ιούδα κατά την Μεγάλη Παρασκευή ή το βράδυ της Ανάστασης. Ωστόσο, το 1849, για πρώτη φορά απαγορεύθηκε η τέλεσή του στην Αθήνα, με πρόσχημα (;) την επίσκεψη του τραπεζίτη Ρότσιλντ. Ο κόσμος εξοργίστηκε και αποφασίστηκε το κάψιμο του ομοιώματος του Ιούδα να γίνει τη Δευτέρα του Πάσχα στου Ψυρή. Στην οδό Καραϊσκάκη στου Ψυρή, έμενε ο Πατσίφικο. Περνώντας το πλήθος μπροστά από το σπίτι του, προκλήθηκε απ’ αυτόν (ή σύμφωνα με άλλη εκδοχή θεώρησε αυτόν υπαίτιο για την απαγόρευση του εθίμου), με αποτέλεσμα να επιτεθεί στο σπίτι του και να προκαλέσει ζημιές. Η αλήθεια είναι ότι καταστράφηκαν μόνο λίγα, ευτελούς αξίας, έπιπλα, που είχε ο Πατσίφικο στο σπίτι του.

Οι εξωφρενικές απαιτήσεις του Πατσίφικο – Η αγγλική στήριξη

Ο Πατσίφικο, ως Άγγλος υπήκοος πλέον, με τη στήριξη του πρεσβευτή της Αγγλίας Λάιους, ζήτησε ως αποζημίωση από την ελληνική κυβέρνηση το ιλιγγιώδες για την εποχή ποσό των 887.000 δραχμών, καθώς όπως υποστήριζε, ανάμεσα στα έγγραφα που καταστράφηκαν, υπήρχαν και αποδείξεις πορτογαλικού χρέους προς εκείνον, ύψους 665.000 δραχμών. Η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε από τον Πατσίφικο να καταφύγει στα ελληνικά δικαστήρια, αυτός όμως δεν δέχθηκε. Μάλιστα, αργότερα (Σεπτέμβριος 1849), κατήγγειλε και διάρρηξη του σπιτιού του. Ο Λάιονς παίρνοντας εντολές από τον υπουργό εξωτερικών Πάλμερστον ζητούσε άλλες 500 στερλίνες από την ελληνική πολιτεία!
Και πάλι η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε από τον Πατσίφικο να προσφύγει στα ελληνικά δικαστήρια.
Ο αγγλικός στόλος στον Πειραιά – Το βρετανικό τελεσίγραφο προς την Ελλάδα

Στις 4 Ιανουαρίου 1850, ισχυρός αγγλικός στόλος προερχόμενος από την Κωνσταντινούπολη, εμφανίστηκε στον Πειραιά. Διοικητής του ήταν ο ναύαρχος Γουίλιαμ Πάρκερ. Μαζί με τον αντικαταστάτη του Λάιονς Ουάις επισκέφθηκαν τον υπουργό Εξωτερικών Ανδρέα Λόντο, στον οποίο, εκτός από τις γνωστές απαιτήσεις του Πατσίφικο, έθεσαν και μια σειρά από άλλα αιτήματα, στα οποία θα αναφερθούμε παρακάτω. Ο Ουάις μάλιστα, έδωσε 24ωρη προθεσμία στον Λόντο για ικανοποίηση των αιτημάτων της αγγλικής πλευράς!

Ο Λόντος ζήτησε τη γνώμη του προέδρου του Άρειου Πάγου, του προέδρου των Εφετών και έγκριτων νομικών, οι οποίοι αποφάνθηκαν ότι οι αγγλικές αξιώσεις ήταν άδικες και αντίθετες στο Διεθνές Δίκαιο. Όταν ο Ουάις επισκέφθηκε την επόμενη μέρα τον Λόντο εκείνος του ζήτησε νέα 24ωρη προθεσμία. Φεύγοντας από το Υπουργείο, ο Ουάις, μέσω του πρόξενου Γκριν, ειδοποίησε όλους τους Άγγλους υπηκόους να κλειστούν στα σπίτια τους και να καταγράψουν όλα τους τα έπιπλα. Ο ίδιος ο Ουάις, εγκαταστάθηκε στη ναυαρχίδα του Πάρκερ στον Πειραιά.
Η Βουλή συνεδρίασε εκτάκτως στις 6 Ιανουαρίου, ανήμερα των Θεοφανείων και ο Λόντος ανακοίνωσε τα γεγονότα και διάβασε τις αγγλικές απαιτήσεις που ήταν οι εξής:
i. Αποζημίωση 800.000 δραχμών στον Πατσίφικο
ii. Αποζημίωση 45.000 δραχμών στον Σκωτσέζο ιστορικό Τζορτζ Φίνλεϊ, για το οικόπεδό του (2.600 τ. πήχεις), που περιλήφθηκε στον, τότε, Βασιλικό Κήπο. Το ποσό ήταν υπέρογκο, σε σχέση μ’ αυτό που είχαν λάβει οι ιδιοκτήτες άλλων εκτάσεων στην ίδια περιοχή
iii. Αποζημίωση 2 χιλιάδων ισπανικών τάλιρων για έξι αγγλικά πλοία που είχαν ληστευθεί το 1846 στις ακτές της Αιτωλοακαρνανίας
iv. Αποζημίωση για 2 Ζακυνθινούς (Άγγλους υπηκόους τότε, θυμίζουμε ότι τα Επτάνησα ενσωματώθηκαν στην Ελλάδα το 1864), που είχαν κακοποιηθεί στον Πύργο. Οι Άγγλοι ζητούσαν 2 χιλιάδες στερλίνες γι’ αυτούς
v. Αποζημίωση 500 στερλινών, για κακοποίηση δύο Άγγλων ναυτών στην Πάτρα και προσβολή της αγγλικής σημαίας και
vi. Εκχώρηση στην Αγγλία της Ελαφονήσου (Όνου Γνάθος τότε) και της Σαπιέντζας (νησίδας απέναντι από τη Μεθώνη) επειδή κάποτε ανήκαν στην Ιόνιο Πολιτεία.
Αν και δεν αναφέρεται σε κάποια πηγή, θεωρείται βέβαιο ότι οι Άγγλοι ζητούσαν και τις άλλες Οινούσσες (του νότιου Ιονίου, προς αποφυγή παρεξηγήσεων) δηλαδή: Σχίζα, Αγία Μαριανή, Μπόμπα κ.λπ.
Επίσης, να θυμίσουμε ότι τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα θεωρούνται ότι ανήκουν στα Επτάνησα και ενσωματώθηκαν στη χώρα μας το 1864. Γι’ αυτό δεν ζήτησαν και αυτά οι Άγγλοι!
Η Βουλή υποσχέθηκε ομόφωνα να βοηθήσει την κυβέρνηση από την οποία ζήτησε να τηρήσει σταθερή, γενναία και αξιοπρεπή στάση.
Ο ναυτικός αποκλεισμός – Οι αντιδράσεις στο εσωτερικό και το εξωτερικό

Στις 3 το μεσημέρι, ο Ουάις “κήρυξε” τον αποκλεισμό του Πειραιά και έμμεσα της Σύρου, της Κορίνθου και των Σπετσών. Ο αποκλεισμός αυτός δημιουργούσε μεγάλη προβλήματα επισιτισμού στην πρωτεύουσα αλλά και ένταση στις σχέσεις της Μεγάλης Βρετανίας με τις άλλες μεγάλες δυνάμεις προς τις οποίες απευθύνθηκε η χώρα μας. Ο λαός συσπειρώθηκε γύρω από τον Όθωνα, η δημοφιλία του οποίου βρισκόταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα προηγουμένως, γιατί έβλεπε ότι αυτός ήταν ο πραγματικός στόχος του αγγλικού αποκλεισμού-εκβιασμού.

Όταν το βασιλικό ζεύγος εμφανίστηκε την Κυριακή 8 Ιανουαρίου στο Πεδίο του Άρεως για τον καθιερωμένο περίπατό του, το πλήθος τον επευφημούσε και τον συνόδευσε στα ανάκτορα. Κάποιοι μάλιστα του φιλούσαν το χέρι!
Στη συνέχεια, ο κόσμος κατευθύνθηκε στις πρεσβείες της Γαλλίας, της Ρωσίας, της Πρωσίας, της Βαυαρίας και της Αυστρίας, επευφημώντας τις χώρες αυτές. Οι αξιωματικοί της φρουράς της Αθήνας δήλωσαν στην κυβέρνηση ότι ως το τέλος της κρίσης, θέτουν στη διάθεσή τους, τους μισθούς τους. Φοιτητές του πανεπιστημίου έστειλαν αναφορά στον Όθωνα, ζητώντας να συγκροτήσουν φάλαγγα για τη διατήρηση της δημόσιας τάξης και να του προσφέρουν στεφάνι για την άψογη στάση του. Ο Όθωνας απάντησε με απλές ευχαριστίες.
Σ’ όλη την επικράτεια, υπήρχε εθνική ομοψυχία, τα φιλοαγγλικά στοιχεία είχαν πλήρως απομονωθεί αλλά οι Ουάις-Πάρκερ έριχναν λάδι στη φωτιά με τις ενέργειές τους. Το ατμόπλοιο “Όθων” που απέπλευσε πριν την έναρξη του αποκλεισμού από τον Πειραιά για τη Σύρο, προκειμένου να εξυπηρετήσει κυβερνητικές ανάγκες “καταλήφθηκε” από τον αγγλικό στόλο και υποχρεώθηκε να επιστρέψει στη Σαλαμίνα, όπου κατευθύνονταν υποχρεωτικά όλα τα πλοία που είχαν προορισμό τον Πειραιά.

Η ελληνική κυβέρνηση με αναλυτικές ανακοινώσεις, προσπαθούσε, με τα πενιχρά μέσα της εποχής, να ενημερώσει την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη για το τι ακριβώς έχει συμβεί. Σύντομα, οι ευρωπαϊκές εφημερίδες (ακόμα και βρετανικές) άρχισαν να καυτηριάζουν την αγγλική στάση.
Και μέσα στην αγγλική Βουλή όμως, ο εμπνευστής όλης της κατάστασης αυτής, Πάλμερστον, κατηγορήθηκε σφοδρά. Η γαλλική κυβέρνηση έστειλε για διαβουλεύσεις στην Αγγλία τον διακεκριμένο διπλωμάτη Ντρουέν ντε Λουί. Η παρέμβασή του ήταν καταλυτική. Ο Πάλμερστον έδωσε εντολή στον Ουάις για προσωρινή διακοπή του αποκλεισμού. Σημαντική ήταν και η ρωσική παρέμβαση. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Νέσελροδ, προειδοποιούσε ότι: “Περί του ζητήματος των νησιδίων η αυτοκρατορική κυβέρνησις διακηρύττει ρητώς ότι η αγγλική κυβέρνηση δεν δύναται να θίξει σπιθαμήν γης ελληνικής άνευ συναινέσεως της Ρωσίας και της συμμάχου Γαλλίας…”.
Μάλιστα, ο τσάρος έστειλε στη διάρκεια του αγγλικού αποκλεισμού τον υπασπιστή του Ποντιάκ στην Αθήνα, για να εμψυχώσει τον Όθωνα. Ειδικός Γάλλος απεσταλμένος στην Αθήνα, ο βαρόνος Γκρο με τη βοήθεια του πρεσβευτή Τουβενέλ κατάφεραν να ελαττώσουν τις αγγλικές απαιτήσεις από την Ελλάδα. Όμως, η επιμονή του Πάρκερ να μην απελευθερώσει τα εκατό πλοία που είχε “συλλάβει”, τορπίλιζαν την τελική συμφωνία. Εν τω μεταξύ, νέα έγγραφα αποκάλυπταν ότι πριν την άφιξη του αγγλικού στόλου, ο Πατσίφικο είχε προτείνει συμβιβασμό στην ελληνική κυβέρνηση ζητώντας 12.000 δραχμές! Τελικά, η ελληνική κυβέρνηση ενέκρινε πίστωση 330.000 δραχμών προς την κυβέρνηση, από τις οποίες δόθηκαν στον Ουάις οι 150.000 δρχ. και τα υπόλοιπα έμειναν ενέχυρο μέχρι το ξεκαθάρισμα του θέματος με τον Πατσίφικο (15/4/1850).

Ο Ουάις επέστρεψε στην πρεσβεία και ο αποκλεισμός έληξε. Ωστόσο, ο Πάλμερστον δεν είχε πει την τελευταία λέξη του. Ζητούσε ικανοποίηση και των άλλων αγγλικών αιτημάτων. Αυτό δεν έγινε και ο αποκλεισμός ξανάρχισε. Μετά από νέες παρεμβάσεις Γάλλων και Ρώσων και τη σφοδρή κριτική που δέχτηκαν ο Βρετανός πρωθυπουργός Ράσελ και ο Πάλμερστον μέσα και έξω από τη Βουλή και που παραλίγο να οδηγήσει σε πτώση της κυβέρνησης, υπογράφτηκε νέα τελική συμφωνία στην Αθήνα, ανάμεσα στον Α. Λόντο και τους πρέσβεις της Αγγλίας και της Γαλλίας. Επιδικάστηκε οριστικά το ποσό των 180.000 δραχμών προς την Αγγλία, ενώ η πορτογαλική κυβέρνηση έστειλε επίσημα έγγραφα, σύμφωνα με το χρέος της προς τον Πατσίφικο (ο οποίος μετά το τέλος των γεγονότων εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο και πέθανε το 1854), ήταν μόλις 3.850 δραχμές!
Έτσι έληξαν τα Παρκερικά (6 Ιουλίου 1850) που πήραν το όνομά τους από τον Άγγλο ναύαρχο, επικεφαλής του στόλου, Γουίλιαμ Πάρκερ.

Γράφτηκαν και ειπώθηκαν για τα Παρκερικά

Όπως γράφει πολύ εύστοχα ο ακαδημαϊκός Κ. Σβολόπουλος στο βιβλίο του “Ελληνική Εξωτερική Πολιτική 1830-1981” αναφερόμενος στα “Παρκερικά”, “Η Ελλάδα, για μια ακόμη φορά, καλούνταν να καταβάλει το τίμημα της αδυναμίας της”

“Και παίρνουν όλα τα εθνικά πλοία και τα εμπορικά κι αφανίζουν το εμπόριον γενικώς και τους δυστυχισμένους νησιώτες (ενν. οι Άγγλοι) … Κι ο Θεός όπου μας γλίτωσε τόσες φορές μας, μας έσωσε και τότε” (Μακρυγιάννης)
“Αι εναντίον της Ελλάδος κατηγορίαι δεν είναι βάσιμοι. Ζητούσι παρ’ αυτής τοσαύτα όσα ουδέποτε άλλοτε άλλος λαός ηδυνήθι να κατορθώσει. Η Ευρώπη αποκατέστησε την Ελλάδα ανεξάρτητον, ουχί ωθούμενη υπό ιδέας τινός ρομαντικής” (Τεοβάλ Πισκατορί, Γάλλος πολιτικός που διετέλεσε και πρέσβης της χώρας του στην Αθήνα πριν τα “Παρκερικά”)
“Βλέπουμε ένα κράτος αδύναμο και απροστάτευτο να προσβάλλεται βάναυσα από ισχυρό στόλο. Και γιατί; Για μια θλιβερότατη υπόθεση, για τις παράνομες γελοίες αξιώσεις κάποιου Ιουδαίου Πατσίφικου … Όλος ο κόσμος, και δυνατοί και αδύνατοι, προσβάλλεται από την προσβολή της Ελλάδας” (Επιθεώρηση των Δύο Κόσμων”, γαλλικό περιοδικό)
“Η διαγωγή της κυβέρνησης (ενν. της αγγλικής) υπήρξε άπρεπη, άδικη, βάρβαρη και οι πράξεις του Πάλμερστον απερίσκεπτες, άκαιρες” (Λόρδος Στάνλεϊ, στη Βουλή των Λόρδων)
Τέλος, η “Εφημερίδα των Συζητήσεων”, καταδίκαζε την πολιτική του Πάλμερστον προς την Ελλάδα στο όνομα των υπέρτατων αρχών του πολιτισμού και του ανθρωπισμού, θεωρώντας την “σύμπτωμα της ηθικής αναρχίας της Ευρώπης”.

Κατηγορίες: Ιστορία 19ος αιώνας | Ετικέτες: , | Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Υπόθεση Πατσίφικο

Αρχή της δεδηλωμένης

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΔΕΔΗΛΩΜΕΝΗΣ
Η αρχή της δεδηλωμένης είναι όρος του Συνταγματικού Δικαίου και ορίζει ότι η κυβέρνηση οφείλει να έχει τη «δεδηλωμένη» εμπιστοσύνη της Βουλής. Σύμφωνα με την αρχή αυτή η κυβέρνηση οφείλει να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, ενώ η τελευταία διατηρεί το δικαίωμά της να άρει την εμπιστοσύνη της υπό προϋποθέσεις με ψήφο δυσπιστίας ύστερα από πρόταση μομφής. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η δημοκρατική
νομιμοποίηση της κυβέρνησης, η οποία συνήθως, σε αντίθεση με το Κοινοβούλιο, δεν εκλέγεται απευθείας από τον λαό, αλλά διορίζεται από τον ανώτατο άρχοντα της χώρας.
Στην Ελλάδα η αρχή της δεδηλωμένης καθιερώθηκε άτυπα το 1875 . Ως τότε ίσχυε η λεγόμενη «θεωρία του κηπουρού»: ο Βασιλιάς μπορούσε να διορίσει πρωθυπουργό όποιον ήθελε, ακόμα και τον κηπουρό του. Αιτία για την καθιέρωση της αρχής της δεδηλωμένης ήταν άρθρο του Χαριλάου Τρικούπη στην εφημερίδα «Καιροί» της 29.6.1874 με τον τίτλο «Τίς πταίει», στο οποίο κατηγορούσε τον βασιλιά, επειδή διόριζε κατά βούλησιν πρωθυπουργούς από τα κόμματα της μειοψηφίας χωρίς να λαμβάνει υπ’όψιν του τα αποτελέσματα των εκάστοτε βουλευτικών εκλογών. Ο Γεώργιος ο Α’ δεσμεύτηκε τον Αύγουστο του 1875 στον λόγο του Θρόνου ενώπιον του Κοινοβουλίου ότι θα διόριζε στο εξής μόνο πρωθυπουργούς που θα απολάμβαναν την εμπιστοσύνη της Βουλής.
Κατηγορίες: Ιστορία 19ος αιώνας | Ετικέτες: , | Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Αρχή της δεδηλωμένης