ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑΚΟΥΡΤΗ

Αναρτήσεις φιλολογικών εργασιών

ΕΝΟΤΗΤΑ 6η  6.Β ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ -ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΥ

Κάτω από: νεοελληνική γλώσσα Α Γυμνασίου | ΚΟΥΡΤΗ ΣΤΥΛΙΑΝΗ
Δευτέρα, 20 Φεβρουαρίου 2017 9:51 μμ |

 

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΠΤΩΣΕΩΝ

 

6.Β.1 ΟΙ ΠΤΩΣΕΙΣ ΩΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ
Ονομαστική (απαντά στην ερώτηση ποιος) α) υποκείμενο των ρημάτων π.χ. Ο παππούς ήταν γεωργός.
β) κατηγορούμενο του υποκειμένου* π.χ. Ο παππούς ήταν γεωργός.
Γενική (απαντά στην ερώτηση

ποιανού / τίνος)

α) αντικείμενο ορισμένων μεταβατικών ρημάτων π.χ.Τα λαχανικά δεν του αρέσουν.

β) έμμεσο αντικείμενο δίπτωτων ρημάτων π.χ. Χάρισε

της κοπέλας ένα δαχτυλίδι.

γ) γενική προσωπική* π.χ. Του ήταν αδύνατο να το κάνει

αυτό. – Να μου προσέχεις τα παιδιά.

δ) γενική κατηγορηματική* π.χ. Το σπίτι είναι του πατέρα του.

ε) επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου, ποσού,

αιτίας, τρόπου, αποτελέσματος* π.χ. Δε θα είναι εδώ του

 χρόνου. – Ντύνεται της μόδας.

Αιτιατική (απαντά στην

ερώτηση ποιον/ τι)

α) αντικείμενο των περισσότερων μεταβατικών ρημάτων

π.χ. Αυτός έσπασε την καρέκλα.

β) άμεσο ή έμμεσο αντικείμενο δίπτωτων ρημάτων*

π.χ. Ο Γιάννης μαθαίνει τον Πέτρο χορό.

γ) κατηγορούμενο του αντικειμένου* π.χ.

Τον διόρισαν δάσκαλο.

δ) επιρρηματικός προσδιορισμός τόπου, χρόνου,

σκοπού, ποσού, μέσου* π.χ. Θα πάει φυλακή

πολλά χρόνια. – Βγήκε βόλτα. – Έφυγε τα χαράματα

 

6.Β.2 ΟΙ ΠΤΩΣΕΙΣ ΩΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΥ

 

 

Τα είδη των ομοιόπτωτων ονοματικών προσδιορισμών

Ομοιόπτωτοι ονοματικοί προσδιορισμοί είναι η παράθεση και η επεξήγηση.

!  Παράθεση λέγεται ο ομοιόπτωτος προσδιορισμός που χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει με ακρίβεια ένα ουσιαστικό αποδίδοντας του ένα ιδιαίτερο και γνωστό γνώρισμά του ή για να το χαρακτηρίσει κάπως.

 π.χ. Τηλεφώνησε η κ. Λαζάρου, η φαρμακοποιός.

            (Προσδιορίζει το όνομα η κ. Λαζάρου αποδίδοντας του ένα ιδιαίτερο και γνωτό γνώρισμα, το ότι είναι φαρμακοποιός.)

  • χωρίζεται από την ονοματική φράση που προσδιορίζει με κόμμα.

 

Επεξήγηση λέγεται ο ομοιόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός που χρησιμοποιείται για να διασαφηνίσει, να διευκρινίσει το ουσιαστικό που προσδιορίζει, όταν έννοια του είναι γενική και κάπως αόριστη, π.χ. Μαζί μας ήρθε και μια φίλη μου, η Κατερίνα

Διάκριση παράθεσης – επεξήγησης

Για να ξεχωρίζουμε την παράθεση από την επεξήγηση, και το αντίστροφο, πρέπει

να έχουμε υπόψη μας ότι:

> στην παράθεση, από μια λέξη με μερικότερη (ειδικότερη) έννοια πηγαίνουμε σε μια άλλη λέξη με γενικότερη έννοια που χαρακτηρίζει την πρώτη.

π.χ. Θα έρθει και ο Βασίλης, ο καλύτερος του φίλος.

ειδική έννοια    παράθεση: γενική έννοια

πηγαίνουμεΕπομένως:    Παράθεση                               από το ειδικό στο γενικό

 

> στην επεξήγηση, αντίθετα, από μια λέξη με έννοια γενικότερη πηγαίνουμε σε μια άλλη λέξη με έννοια μερικότερη (ειδικότερη) που επεξηγεί την πρώτη, π.χ. Θα έρθει και ο καλύτερος του φίλος, ο Βασίλης.

γενική έννοια        επεξήγηση: μερική έννοια

Επομένως: Επεξήγηση             (από το γενικό στο ειδικό).

> η παράθεση μπορεί να αναλυθεί σε δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, ενώ στην επεξήγηση μπορεί να εννοηθεί η λέξη δηλαδή.

π.χ. Θα έρθει και ο Βασίλης, ο καλύτερος του φίλος. (= που είναι ο καλύτερος του φίλος -> παράθεση) Θα έρθει και ο καλύτερος του φίλος, ο Βασίλης. (= δηλαδή ο Βασίλης -> επεξήγηση)

 

ΕΤΕΡΟΠΤΩΤΟΙ ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ
ΣΕ ΓΕΝΙΚΗ (ΓΕΝΙΚΗ  ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΗ) ΣΕ ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
Α) ΓΕΝΙΚΗ ΚΤΗΤΙΚΗ, εκφράζει τον κτήτορα, π.χ. το αυτοκίνητο του Κώστα

Β) ΓΕΝΙΚΗ ΤΗΣ ΙΔΙΟΤΗΤΑΣ, εκφράζει ιδιότητα, π.χ. είναι άνθρωπος των γραμμάτων

Γ) ΓΕΝΙΚΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ, εκφράζει το περιεχόμενο, π.χ. μια ομάδα διαδηλωτών

Δ)ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΤΙΚΗ,  εκφράζει το σύνολο, μέρος του οποίου είναι το ουσιαστικό που προσδιορίζεται, π.χ. ένα δωμάτιο του σπιτιού  μου

Ε) ΓΕΝΙΚΗ ΤΗΣ ΑΙΤΙΑΣ, εκφράζει την αιτία, π.χ. η χαρά της νίκης

Στ) ΓΕΝΙΚΗ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ, εκφράζει τον σκοπό, π.χ. ταξίδι αναψυχής

Ζ) ΓΕΝΙΚΗ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΗ, εκφράζει τον δράστη της ενέργειας, την οποία φανερώνει το ουσιαστικό που προσδιορίζεται, π.χ. το κλάμα του μωρού (το μωρό κλαίει)

Η) ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ, εκφράζει τον αποδέκτη της ενέργειας που φανερώνει το ουσιαστικό που προσδιορίζεται, π.χ. η νοσταλγία της πατρίδας (νοσταλγεί την πατρίδα).

Α) ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ εκφράζει μέγεθος, ύψος, βάθος κ.α. , Σκαρφάλωσε σε ένα τοίχο δέκα μέτρα ύψος.Β) ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΠΟΣΟΥ Η ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ, π.χ. Είκοσι χρόνια ναυτικός, έχω γνωρίσει όλο τον κόσμο

 

ΑΜΕΣΟ ΚΑΙ ΕΜΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

 

ΑΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΜΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ
1. ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ
2. ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΟΣ
3. ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΠΡΟΘΕΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ
4. ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ
5. ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΕΝΙΚΗ

 

Η κλητική πτώση δεν έχει συνδετικό ρόλο, αλλά χρησιμοποιείται μόνο σε προσφωνήσεις, παρακλήσεις κ.λπ., οπότε δεν έχει άλλη συντακτική λειτουργία.

 

 

 

 

 

 

 

 



Δεν υπάρχουν σχόλια

Χωρίς σχόλια ακόμα.

RSS κανάλι για τα σχόλια του άρθρου.