Η οργάνωση της γαλλικής κοινωνίας κατά τον 18ο αιώνα:
Κριτήρια ταξικής διαφοροποίησης:
- η καταγωγή
- τα προνόμια.
Τρεις τάξεις:
- ευγενείς (1,5%) είχαν προνόμια και δεν φορολογούνταν
- κλήρος (0,5%)
- τρίτη τάξη (98%) / πλήρωναν το σύνολο των φόρων
Προκάλεσε δυσαρέσκεια και δυσφορία στις τάξεις που δεν είχαν προνόμια.
Η πρώτη φάση της επανάστασης, Μάιος 1789 – Αύγουστος 1792
Τα γεγονότα που οδήγησαν στην κατάληψη της Βαστίλης
- Σύγκλιση της συνέλευσης των γενικών τάξεων (Μάιος 1789).
- Απαίτηση της τρίτης τάξης για μεταρρυθμίσεις à Απάντηση του βασιλιά με νέους φόρους.
- Αυτοανακήρυξη της τρίτης τάξης σε Εθνοσυνέλευση.
- Όρκος του σφαιριστηρίου από τους αντιπροσώπους της τρίτης τάξης για τη σύνταξη συντάγματος (20 Ιουνίου 1789).
- Αυτοανακήρυξη της Εθνοσυνέλευσης σε Συντακτική (Ιούλιος 1789).
- Προσπάθεια διάλυσης της Εθνοσυνέλευσης από τον βασιλιά à εξέγερση των πολιτών και κατάληψη της Βαστίλης (14 Ιουλίου 1789).
Οι ενέργειες της Συντακτικής συνέλευσης:
- Κατάργηση των προνομίων
- Ψήφιση της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη (Αύγουστος 1789).
Τα πολιτικά ρεύματα της Συντακτικής συνέλευσης:
- Δεξιά: δεν επιθυμούσε περαιτέρω μεταβολές του παλαιού καθεστώτος.
- Κέντρο: αποδοχή της μοναρχίας με συμμετοχή ευγενών και μεγαλοαστών.
- Αριστερά: με όραμα ένα πολίτευμα αμερικανικού τύπου.
Φορείς διάδοσης των ιδεών της επανάστασης:
- Οι λέσχες (Ιακωβίνοι, Κορδελιέροι), που κινητοποιούσαν πολλούς πολίτες.
- Οι εφημερίδες, που πολλαπλασιάστηκαν και διέδιδαν τις πολιτικές απόψεις.
Βασικά σημεία του πρώτου συντάγματος της Γαλλίας (1791), που εγκαθίδρυσε το πολίτευμα της συνταγματικής μοναρχίας:
- Το έθνος αναδεικνύεται κυρίαρχο.
- Η Νομοθετική Συνέλευση (Βουλή) ορίστηκε ως νομοθετικό σώμα.
- Ο βασιλιάς θα ασκούσε την εκτελεστική εξουσία μαζί με έξι υπουργούς.
- Η δικαστική εξουσία κηρύχθηκε ανεξάρτητη.
- Δικαίωμα ψήφου είχαν μόνο όσοι κατείχαν περιουσία και πλήρωναν φόρους.
Περαιτέρω ενέργειες της Συντακτικής συνέλευσης:
- Εθνικοποίηση της περιουσίας του κλήρου à έκδοση χαρτονομίσματος.
- Μεταβολή των κληρικών σε κρατικούς λειτουργούς.
- Κατάργηση των συντεχνιών.
Οι ρυθμίσεις αυτές δεν έγιναν δεκτές από το βασιλιά ούτε από την εκκλησία.
Οι ενέργειες της Νομοθετικής συνέλευσης (1791) και των Γιρονδίνων:
- Κήρυξη πολέμου εναντίον της Αυστρίας και της Πρωσίας à πρώτες αποτυχίες à κατάληψη των ανακτόρων του Κεραμεικού από το λαό (Αύγουστος 1792).
- Παύση του βασιλιά και ανάθεση της εξουσίας σε συμβούλιο υπό τον Δαντόν.
- Αναγνώριση του δικαιώματος της καθολικής ψηφοφορίας.
- Δήμευση των περιουσιών των αριστοκρατών, που διέφυγαν στο εξωτερικό.
- Διαχωρισμός την εκκλησία από το κράτος.
- Κήρυξη της πατρίδας σε κίνδυνο.
- Νίκη των Γάλλων στο Βαλμί και διάσωση της επανάστασης.
Η δεύτερη φάση της γαλλικής επανάστασης (Σεπτέμβριος 1792 – Ιούλιος 1794)
Οι ενέργειες της Συμβατικής συνέλευσης:
- Κατάργηση της μοναρχίας.
- Εγκαθίδρυση του πολιτεύματος της αβασίλευτης δημοκρατίας.
- Υιοθέτηση νέου ημερολογίου.
- Καταδίκη του βασιλιά σε θάνατο.
- Συνέχιση του πολέμου.
Προβλήματα που αντιμετωπίζει η Συμβατική (τέλη 1792 – αρχές 1793):
- Η συσπείρωση πολλών χωρών εναντίον της Γαλλίας Ανατροπή των
- Η εκδήλωση αντεπαναστατικών εξεγέρσεων στο εσωτερικό Γιρονδίνων από
- Η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης τους Ορεινούς
Οι ενέργειες της επαναστατικής κυβέρνησης των Ορεινών με ηγέτη το Ροβεσπιέρο:
- Έγκριση του συντάγματος του έτους 1.
- Αναδιοργάνωση του στρατού για την αντιμετώπιση των αντεπαναστατικών κινήσεων.
- Εκτελέσεις υπόπτων για αντεπαναστατική δράση (περίοδος της Τρομοκρατίας).
- Κατάργηση της χριστιανικής θρησκείας και θέσπιση της λατρείας του Ανώτατου Όντος.
- Υιοθέτηση νέων ονομάτων για τους μήνες.
Η συμβατική αποφάσισε να εκτελέσει το Ροβεσπιέρο μαζί με 20 συνεργάτες του.