ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑΚΟΥΡΤΗ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το παρόν κείμενο είναι  ιστορικό ντοκουμέντο με ιδιαίτερη αξία τόσο από ιστορικής όσο και από ουσιαστικής πλευράς.

Το κείμενο αυτό αποτελεί την απάντηση που ο αρχηγός μιας φυλής Ινδιάνων, ο Σιατλ, έδωσε προς τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Φραγκλίνο Πηρς, όταν ο τελευταίος του ζήτησε να πουλήσει στην κυβέρνηση τη γη των ερυθροδέρμων. Το περιστατικό αυτό συνέβηκε επί προεδρίας Πηρς, δηλαδή μεταξύ 1853-1857.

Το κείμενο δόθηκε στη δημοσιότητα τον Μάιο του 1976 με την ευκαιρία των εορτασμών για τα διακόσια χρόνια από τη Διακήρυξη της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας που έγινε στις 4 Ιουλίου 1776. Το κείμενο μεταφράστηκε στα Ελληνικά από το Ζήσιμο Λορεντζάτο και δημοσιεύτηκε στο Αθηναϊκό Βήμα στις 16.1.1977.

Οι Ινδιάνοι της Αμερικής, περισσότερο γνωστοί ως ερυθρόδερμοι, έχουν πια εκλείψει, όπως έχουν εξαφανιστεί και άλλοι πολιτισμοί της Αμερικανικής Ηπείρου, όπως οι `Ινκας του Περού και οι Μάγια. Το περιεχόμενο όμως της απάντησης του ερυθρόδερμου φυλάρχου μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ένα προληπτικό μήνυμα προς το σύγχρονο άνθρωπο για τις συνέπειες της καταστροφής του περιβάλλοντος τόσο για την επιβίωση του ανθρώπου όσο και για την ψυχική του ισορροπία.

ΘΕΜΑΤΙΚΑ   ΚΕΝΤΡΑ

Αρµονική σχέση ανθρώπου και φύσης

Σεβασµός του φυσικού περιβάλλοντος Αδιαφορία για το φυσικό περιβάλλον

Σύγκρουση των πολιτισµών

Θέμα: η υποχρέωση που έχει ο άνθρωπος να ζει αρμονικά με το φυσικό περιβάλλον και να το σέβεται, χωρίς να αδιαφορεί για αυτό και χωρίς να το εκμεταλλεύεται.

Ενότητες:

• 1η ενότητα,  “Ο μεγάλος αρχηγός…δεν καταλαβαίνει”:  η έλλειψη σεβασμού των λευκών προς τη φύση
• 2η ενότητα, “Αν αποφασίσω …τίποτα “: η αλληλεξάρτηση των όντων στη φύση
• 3η ενότητα, “Αν ξέραμε…..κοινή μοίρα”: H προτροπή του Σιάτλ στους λευκούς να σεβαστούν τη φύση.

Επιχειρήματα Ινδιάνου Σιάτλ

• 1η ενότητα

– ο Ινδιάνος Σιάτλ οφείλει  να μελετήσει την πρόταση του προέδρου των ΗΠΑ, αλλιώς οι λευκοί θα πάρουν τη γη των Ινδιάνων με τη βία (λογικό)

– η φύση δεν είναι δυνατό να γίνει αντικείμενο αγοραπωλησίας, γιατί είναι ιερή και δεν ανήκει σε κανένα (συναισθηματικό)

– οι λευκοί δεν καταλαβαίνουν τους Ινδιάνους , γιατί  βλέπουν τη φύση  ως αντικείμενο εκμετάλλευσης (λογικό)

• 2η ενότητα

– ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς τα ζώα, γιατί  μοιάζουν (λογικό)

– όπως ο θεός είναι κοινός, έτσι και η φύση ανήκει σε όλους (λογικό)

– δεν πρέπει να βλάπτουμε τη φύση, γιατί ο άνθρωπος δε θα μπορέσει να επιβιώσει (λογικό)

– η ζωή των λευκών δεν έχει κανένα νόημα, γιατί ζουν στις πόλεις, μακριά από τη φύση (λογικό)

• 3η ενότητα

– αν η γη των Ινδιάνων πουληθεί στους λευκούς, θα πρέπει να την αγαπήσουν και να τη φροντίσουν όπως εκείνοι (λογικό-συναισθηματικό)

– η γη ανήκει στο Θεό, ο οποίος είναι κοινός για τους ανθρώπους, όπως και η μοίρα (λογικό-συναισθηματικό)

Η στάση των Ινδιάνων απέναντι στη φύση

– η γη δεν είναι ιδιοκτησία κανενός ,είναι κάτι το ιερό & συνδέεται άμεσα με το Θεό

– αντιμετωπίζουν τη γη σαν αδερφό, με τον οποίο πρέπει να συμβιώσουν αρμονικά

– η φύση είναι η μάνα τους και το σπίτι τους & την αντιμετωπίζουν με στοργή & τρυφερότητα

– δίνουν αξία ακόμα και στα πιο ασήμαντα πράγματα της φύσης

– εκτιμούν τα δώρα που τους προσφέρει

Η στάση των λευκών απέναντι στη φύση

– την εκμεταλλεύονται για να αποκτήσουν περισσότερα υλικά αγαθά

– βλέπουν τη φύση σαν εχθρό, είναι άπληστοι,  δεν την αγαπούν

– θέλουν να επιβληθούν στο φυσικό περιβάλλον

– ζουν σε πόλεις, μακριά από τη φύση, όπου βρίσκεται η πραγματική ζωή

– δε συνειδητοποιούν ούτε την αξία του αέρα που αναπνέουν

– μοιάζουν με μελλοθάνατους, καθώς είναι αποξενωμένοι από τη φύση

Χαρακτηρισμοί προσώπων

• Ινδιάνος Σιάτλ

– σέβεται τη φύση,  τις παραδόσεις της φυλής του

– διορατικός , προφητικός,  συνετός,  αξιοπρεπής

– ευγενικός

– φιλήσυχος

– περήφανος

• Λευκοί

– υλιστές (δίνουν προτεραιότητα στα υλικά αγαθά)

– ασεβείς απέναντι στη φύση

– εκμεταλλευτές, βίαιοι,  άπληστοι,  πλεονέκτες

Στην απάντηση του Σιατλ είναι πραγματικά διάχυτοι οι ακατάλυτοι δεσμοί των Ινδιάνων με την πατρώα γη και η ανιδιοτελής αγάπη τους προς τη φύση και το φυσικό περιβάλλον. Οι παρατηρήσεις του φυλάρχου για την αξία του φυσικού περιβάλλοντος και τους κινδύνους από ενδεχόμενη καταστροφή του είναι εύστοχες και προφητικές

Σχήματα λόγου

• Μεταφορές: § 6 «Του ερυθρόδερμου του είναι ακριβός ο αγέρας», § 7 «κρατήστε ζωντανή στο λογισμό σας τη μνήμη της γης…».
• Προσωποποιήσεις: § 7 «οι ακρογιαλιές θα φυλάγουν τα πνεύματα»
• Παρομοιώσεις: § 4 «σαν αδέρφια του», § 7 «όπως το βρέφος αγαπάει το χτύπο της μητρικής καρδιάς».
• Ασύνδετο σχήμα: § 2 «Κάθε αστραφτερή πευκοβελόνα, … κάθε ξέφωτο»
• Επαναλήψεις: § 1 «Ο μεγάλος αρχηγός μηνάει… Ο μεγάλος αρχηγός μηνάει», § 2 «Κάθε μέρος … Κάθε αστραφτερή … κάθε αμμούδα … κάθε θολούρα …κάθε ξέφωτο και κάθε ζουζούνι», § 6 «Πουθενά δε βρίσκεται … πουθενά δε βρίσκεται», § 7 «Αν ξέραμε … αν ξέραμε»,
• Εικόνες: § 2 «αστραφτερή πευκοβελόνα» (οπτική), «ζουζούνι που ζουζουνίζει (ηχητική)»
• Αντιθέσεις: §3 «Η γη δεν είναι αδελφός του, αλλά εχθρός»

Αφηγητής:

σε α’ πληθυντικό πρόσωπο :ως εκπρόσωπος φυλής

σε β’ πληθυντικό: προς τους λευκούς

σε γ’ ενικό: προς τον πρόεδρο , ως ένδειξη σεβασμού

γλώσσα: απλή

ύφος: παραστατικό

ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

«ένα παλιό μήνυμα για το σύγχρονο κόσμο»

Ομάδα 1^η

1. Το κείμενο γράφηκε το 1855.Ωστόσο θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι έχει επικαιρότητα. Μπορείτε να εντοπίσετε στοιχεία του που επαληθεύονται σήμερα;

2. Να δώσετε σε μία παράγραφο (80-100 λέξεων)  παραδείγματα από την καταστροφή του περιβάλλοντος σήμερα.

Ομάδα 2^η

1. Πώς βλέπει ο ερυθρόδερμος τη ζωή στις πολιτείες των λευκών; (με εκφράσεις του κειμένου).

2. Πιστεύετε ότι έχουν επικαιρότητα τα λόγια του; Να περιγράψετε σε μία παράγραφο 80-100 λέξεων τη ζωή σε μια σύγχρονη μεγαλούπολη.

 Ομάδα 3^η

 ^1. Πώς βλέπει ο ερυθρόδερμος τη φύση;

2. Θεωρείτε ότι η σχέση του ερυθρόδερμου με τη φύση θα μπορούσε να αποτελέσει ένα μάθημα για το σύγχρονο άνθρωπο; Σχολιάστε σε μία παράγραφο 80-100 λέξεων τη σχέση που οφείλουμε να έχουμε σήμερα με τη φύση.

Ομάδα 4^η

1. Διαβάστε προσεκτικά την τρίτη παράγραφο και απαντήστε στην ερώτηση: Πώς αντιμετωπίζει ο λευκός τη φύση και γιατί;

2. Τι πρέπει να κάνει ο άνθρωπος σήμερα, ώστε, χωρίς να παραιτηθεί από την εκμετάλλευση της γης, να μην αφήσει πίσω του μια έρημο; Να αναλύσετε την άποψή σας σε μία παράγραφο 80- 100 λέξεων.