ΕΙΔΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
|
Ανάλογα με τα συστατικά |
*Απλή: αποτελείται μόνο από τα βασικά συστατικά της ( υποκείμενο, ρήμα, αντικείμενο, κατηγορούμενο ).
π.χ. Ο Πέτρος διαβάζει Ιστορία. |
| Επαυξημένη: εκτός από τα βασικά συστατικά της έχει και επιπλέον πληροφορίες.
π.χ. Ο Πέτρος διαβάζει Ιστορία στο δωμάτιό του. |
|
| Ελλειπτική: της λείπουν ένα ή περισσότερα βασικά συστατικά.
π.χ. Διαβάζει Ιστορία. |
|
| Σύνθετη: έχει έναν ή περισσότερους ίδιους όρους.
Π.χ. Ο Πέτρος διαβάζει Ιστορία και Γεωγραφία. |
|
|
Ανάλογα με το περιεχόμενο
|
Αποφαντική: τη χρησιμοποιούμε για να δώσουμε μια πληροφορία.
π.χ. Ο Πέτρος διαβάζει Ιστορία. |
| Ερωτηματική: τη χρησιμοποιούμε για να ζητήσουμε μια πληροφορία.
π.χ. Διαβάζει ο Πέτρος Ιστορία; |
|
| Προστακτική: τη χρησιμοποιούμε για να ζητήσουμε από κάποιον να κάνει κάτι.
π.χ. Πέτρο, διάβασε πρώτα Ιστορία. ( με τελεία ) ή Πέτρο, διάβασε πρώτα Ιστορία! ( με θαυμαστικό ) |
|
| Επιφωνηματική: με αυτή εκφράζουμε ένα έντονο συναίσθημα.
π.χ. Πόσο μου αρέσει το μάθημα της Ιστορίας! |
|
| Ανάλογα με την ποιότητα
|
Καταφατική: δεν έχει άρνηση.
π.χ. Η Μαρία διαβάζει Ιστορία. |
| Αρνητική: περιέχει άρνηση.
π.χ. Δε διάβασα ακόμη την Ιστορία.
|
|
*Μορφές απλής πρότασης |
|
|
συστατικά της |
παράδειγμα |
| Υποκείμενο + ρήμα ( αμετάβατο ) | Ο Πέτρος διαβάζει. |
| Υποκείμενο + ρήμα + αντικείμενο | Ο Πέτρος διαβάζει Ιστορία. |
| Υποκείμενο + ρήμα + αντικείμενο + ( αντικείμενο ) | Ο καθηγητής δίνει τα διαγωνίσματα στους μαθητές. |
| Υποκείμενο + ρήμα + κατηγορούμενο | Ο Πέτρος είναι επιμελής. |
| Υποκείμενο + ρήμα + αντικείμενο + κατηγορούμενο | Οι μαθητές χαρακτήρισαν τα θέματα βατά. |
Ασκήσεις
1. Χαρακτηρίστε τις προτάσεις που σας δίνονται α )ως προς τα συστατικά, β ) ως προς το περιεχόμενο και γ ) ως προς την ποιότητα:
-Στα περισσότερα παιδιά αρέσει η Γυμναστική.
-Οι απαιτήσεις των καθηγητών μας δεν είναι υπερβολικές.
-Πώς έγραψες στο διαγώνισμα των Μαθηματικών;
-Ο διευθυντής ενημερώνει τους μαθητές για τα καθήκοντά τους.
-Λύνει την άσκηση στον πίνακα.
-Το θέμα της Έκθεσης θεωρήθηκε δύσκολο.
-Πόσο εύκολα μου φαίνονται τα Μαθηματικά της Α΄ Γυμνασίου!
-Ανοίξτε τα βιβλία σας.
-Απαγγέλει το ποίημα.
-Η Κατερίνα μαθαίνει Αγγλικά και Γερμανικά.
2. Χαρακτήρισε τις παρακάτω προτάσεις ως προς τα συστατικά τους .
- Τέσσερα χρόνια στην υπηρεσία του ερασιτέχνη φωτογράφου.
- Οι φωτογραφικές μηχανές μας διαθέτουν τηλεφακό, αυτόματο διάφραγμα και
φίλτρα.
- Το όνομα αρκεί.
- Η εστίαση , φωτογράφιση, εμφάνιση και εκτύπωση γίνονται παιχνίδι.
- ο φάρος κατευθύνει τα καΐκια
- Τα κύματα τρώνε τα βράχια
- Τα κοχύλια είναι αμέτρητα.
- Οι γλάροι σπαθίζουν τον αέρα
- Μετασχημάτισε τις απλές προτάσεις που δίνονται σε επαυξημένες
4. Χαρακτήρισε τις υπογραμμισμένες προτάσεις του διαλόγου με βάση το περιεχόμενό
τους
– Πού θα πάτε;
– Στην Αθήνα, μαμά, άσε μας να πάμε. Πρέπει να έρθει κι η Ελένη μαζί.
– Στην Αθήνα; Αυτό είναι παράλογο! Ο καιρός το πάει για βροχή. Το μεσημέρι
να είστε εδώ. Πήρατε μαζί σας ομπρέλα;
5. Μετασχημάτισε τις καταφατικές προτάσεις που δίνονται σε αρνητικές και
ερωτηματικές.
Αυτός ο αρχιτέκτονας έχει πέντε βοηθούς σχεδιαστές
6. Ο Γιώργος, ο συμμαθητής μας, ήρθε πρώτος στους αγώνες κολύμβησης του συλλόγου μας.
Χαρακτηρίστε την πρόταση αυτή ανάλογα με τα συστατικά της ( απλή, επαυξημένη, ελλειπτική, σύνθετη ) και κάντε τις απαραίτητες αλλαγές, ώστε να την μετατρέψετε στα άλλα τρία είδη.