Μέγαρα – Ελιά, το ευλογημένο δέντρο

Ελιά, το ευλογημένο δέντρο

Επίσκεψη στο λιατρίβι
του αγροτικού συνεταιρισμού Μεγάρων
στις 14 Δεκ. 2011

Ο ελαιώνας των Μεγάρων

Ο ελαιώνας των Μεγάρων

Το λιατρίβι

Το λιατρίβι

Το αναβατόριο

Το αναβατόριο

Οι ελιές πλένονται

Οι ελιές πλένονται

Έτοιμο το αγνό κίτρινο λαδάκι

Έτοιμο το αγνό κίτρινο λαδάκι

Στη δυτική Αττική, ανάμεσα όρος «Πατέρας» βόρεια και το Σαρωνικό κόλπο νότια, βρίσκεται ένας μεγάλος κάμπος. Είναι ο ελαιώνας των Μεγάρων. Έχει αμέτρητες, καταπράσινες ελιές. Στη μέση του ωραίου αυτού κάμπου βρίσκονται τα Μέγαρα, πόλη αρχαία, με μεγάλη ιστορία. Δυτικά της πόλης  είναι το όρος «Γεράνεια». Αν ανέβεις στους πρόποδες του όρους αυτού, στην περιοχή «Καβελλάρης», βλέπεις από μακριά την πόλη των Μεγάρων που ’ναι χτισμένη πάνω στα δυο γραφικά λοφάκια της Αλκάθους και Καρία, το Σαρωνικό κόλπο, το μικρό ψαροχώρι μας την Πάχη, τη θάλασσα και μακριά στο βάθος τη Σαλαμίνα.

Είναι τόσο όμορφη μια βόλτα στο μεγάλο ελαιώνα. Οι παλιοί Μεγαρίτες έλεγαν: «Αν βγεις μια βόλτα στον κάμπο με τις ελιές, δε σου κάνει καρδιά να γυρίσεις στην πόλη». Περπατάς ανάμεσα στις αιωνόβιες ελιές που την ηλικία τους μαρτυρά ο τεράστιος, γέρικος και κουφαλιασμένος κορμός τους. Τις αγγίζεις και τις ευχαριστείς. Είναι τόσο χρήσιμα δένδρα.

Το ευλογημένο δένδρο της ελιάς μας δίνει τους καρπούς του από τα αρχαία χρόνια και συμβάλλει σημαντικά στην οικονομία των Μεγάρων. Είναι το ίδιο δένδρο που έδωσε, σύμφωνα με το μύθο, τη νίκη στη θεά Αθηνά στον αγώνα της με τον Ποσειδώνα για την ονοματοθεσία της πόλης των Αθηνών.  Αυτό δείχνει την αξία του. Μας δίνει τις ελιές και το λάδι, τροφές υγιεινές και πολύ ωφέλιμες για τον οργανισμό μας, απαραίτητες στην καθημερινή διατροφή μας.

Μόλις μπει ο Νοέμβρης, οι Μεγαρίτες ελαιοπαραγωγοί αρχίζουν να ετοιμάζονται. Παίρνουν σκάλες, τσουγκράνες, τσουβαλάκια, δίχτυα, φορτηγάκια ή τρακτέρ, βρίσκουν εργάτες, αγγαρεύουν και όλη την οικογένεια και ξεκινούν για το μάζεμα της ελιάς. Κόπος και μόχθος. Κι ο καρπός ευλογημένος. Τώρα τελευταία βοηθάει και η τεχνολογία με σύγχρονα εργαλεία που κάνουν το μάζεμα λιγότερο κοπιαστικό. Ξεκινούν απ’ το πρωί και τελειώνουν αργά το απόγευμα. Και την άλλη μέρα πάλι τα ίδια. Ώσπου να μαζευτεί όλος ο καρπός περνούν πολλές μέρες. Άλλος έχει πεντακόσιες ελιές, άλλος χίλιες, άλλος δυο χιλιάδες…

Ο καρπός μαζεύτηκε. Σειρά έχει τώρα το λιατρίβι. Κρατούν πρώτα τις ελιές που θα αλατίσουν για να τις φάνε στο τραπέζι και τις υπόλοιπες τις φορτώνουν στο φορτηγάκι  για να τις λιατριβίσουν και να βγάλουν το αγνό, κίτρινο λαδάκι.

Το φορτηγάκι φθάνει στον αγροτικό συνεταιρισμό. Μπαίνει πάνω στη μεγάλη πλάστιγγα για να ζυγιστεί. Πρέπει να δουν πόσο είναι το καθαρό βάρος, δηλαδή οι ελιές που θα λιατριβίσουν.

Ακολουθεί το άδειασμα στη μεγάλη χοάνη. Οι ελιές με τα φυλλαράκια τους πέφτουν μέσα κι αυτή τις ρουφάει σιγά σιγά κι εξαφανίζονται.

Αν κοιτάξεις όμως δίπλα στο αναβατόριο, τις βλέπεις ν’ ανεβαίνουν ψηλά και να κατευθύνονται στον απορροφητήρα που θα τραβήξει τα ασημοπράσινα φυλλαράκια, που είναι ανακατεμένα με τον καρπό.

Σειρά έχει το πλυντήριο. Οι ελιές πλένονται και κοσκινίζονται. Έτσι αφαιρούνται κι άλλα φύλλα ή κλαράκια και υπολείμματα που δεν έφυγαν στον απορροφητήρα. Τώρα είναι καθαρές κι έτοιμες για ν’ αρχίσει η διαδικασία παραγωγής λαδιού.

Πέφτουν σε μια μικρότερη χοάνη. Απορροφώνται, ανεβαίνουν και πάλι ψηλά με άλλο αναβατόριο και πηγαίνουν στο σπαστήρα. Εκεί οι ελίτσες σπάνε και γίνονται σαν χυλός. Ακολουθεί ο μαλακτήρας. Μαλάσσονται για μισή ώρα, ενώ γύρω γύρω στο μαλακτήρα κυκλοφορεί νερό σε θερμοκρασία 30ο βαθμών Κελσίου, όχι παραπάνω, γιατί το λάδι δε θα ’ναι καλής ποιότητος. Η δουλειά αυτή είναι πολύ σημαντική γιατί εδώ αποδεσμεύονται τα κύτταρα του λαδιού από τον υπόλοιπο καρπό.

Επόμενο βήμα είναι ο διαχωριστήρας. Θα χωριστεί το στερεό μέρος του καρπού, δηλαδή η ελαιόπαστα, από το υγρό, που είναι λάδι ανακατεμένο με νερό. Η ελαιόπαστα θα χρησιμοποιηθεί στην πυρηνουργία για να βγουν μετά από χημική επεξεργασία κι άλλα προϊόντα, όπως σαπούνια, πυρηνέλαιο  και άλλα έλαια κατώτερης ποιότητας.

Το αγνό, υγρό λάδι θα περάσει τώρα στους διαχωριστήρες για να ξεχωρίσει από το νερό. Ήρθε η στιγμή που ο ελαιοπαραγωγός περίμενε. Ένα χαμόγελο φαίνεται στο πρόσωπό του. Μυρωδάτο και κίτρινο σαν χρυσάφι αρχίζει να τρέχει το καθαρό κι αγνό λάδι. Τροφή πλούσια και υγιεινή. Προϊόν έτοιμο προς κατανάλωση και πώληση. Το αποτέλεσμα μιας ολόχρονης καλλιέργειας της ελιάς και πολλών ημερών επίπονου αγώνα ελαιομαζέματος.

Ο παραγωγός χαρούμενος βάζει το λάδι στα δοχεία, ενώ δεν ξεχνάει ν’ αφήσει ένα μέρος από την παραγωγή του στο λιατρίβι. Είναι τα δικαιώματα του λιατριβιού, η πληρωμή του. Τέλος τα δοχεία φορτώνονται στο μικρό φορτηγάκι. Επιστροφή στο σπίτι. Όλοι είναι χαρούμενοι. Η νέα σοδειά έχει έρθει. Το λάδι μπαίνει σε μεγάλα δοχεία. Άλλο θα καταναλωθεί από την οικογένεια κι άλλο θα πουληθεί.

Στις μέρες της χρονιάς που θα ’ρθει, ο ελαιοπαραγωγός έχει να κάνει πολλές και σημαντικές δουλειές. Θ’ αγοράσει λίπασμα για να ρίξει στα δέντρα του, ώστε να τραφούν, θα τα κλαδέψει παίρνοντας έτσι και ξύλα για το τζάκι του, θα καθαρίσει τα άχρηστα κλαδάκια που πετάγονται κοντά στις ρίζες, θα ραντίσει για να σκοτωθούν επικίνδυνα ζιζάνια που απειλούν την καρποφορία και θα περιμένει μέχρι την επόμενη συγκομιδή.

Όσες φορές θα πάει στα δεντράκια του για να τα δει και να τα φροντίσει, τόσες φορές μυστικά θα τα ευχαριστήσει για τον καρπό που του δίνουν ακούραστα κάθε χρόνο. Οι αιωνόβιες, ευλογημένες ελιές.

Τραγούδι: Οι ελιές

Στα χωράφια στις πλαγιές
σκορπισμένες οι ελιές
γύρω απλώνουν τα κλαδιά
με τα φύλλα τ’ ασημιά.

Οι ελιές, οι ελιές
στα χωράφια στις πλαγιές.
Οι ελιές, οι ελιές
ασημένιες φουντωτές.

Κάντε κλικ για ν΄ ακούσετε το τραγούδι: Οι ελιές

Ευχαριστούμε πολύ τους ανθρώπους του λιατριβιού για την ωραία ξενάγηση.
Οι μαθητές της Β΄ και Δ΄ τάξης.

Φύση, Δημιουργία, Χρώμα

Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΩΝ ΛΟΥΛΟΥΔΙΩΝ

Λουλούδια όμορφα παντού!

Σε κάμπους, όρη και βουνά,
στων βράχων τις σχισμάδες,
μες σε χαράδρες τρομερές,
απόκρημνες, κοφτές, βαθιές.

Σε δροσερές πηγούλες,
μικρά ρυάκια, ποταμάκια,
σ’ όμορφους κήπους και αυλές,
παραθυριών περβάζια,
τοίχους, πανύψηλες σκεπές
και στις γωνιές των δρόμων.

Σε δύση και ανατολή,
κι από βορρά σε νότο,
σ’ άνυδρα μέρη, ξερικά,
στης θάλασσας τα βάθη.

Λουλούδια αμέτρητα,
μεγάλα και μικρά,
πανέμορφα, μαγευτικά,
με μύρια χρώματα,
φανταστικά αρώματα,
σχήματα πάμπολλα,
παράξενα, τρελά.

Είναι της φύσης η ομορφιά,
στο μαγικό της γης τον πίνακα
η τελευταία, ωραία πινελιά.

Μπορεί κανείς να συναγωνιστεί
της φύσης την τρελή μαγεία;

Απ’ τους μεγάλους όχι, φίλοι μου, κανείς.
Μας λείπει η αγάπη, η καλή καρδιά
κι όλα τα βλέπουμε μουντά,
μαύρα και γκρι, καθόλου χαρωπά.

Μόν’ τα παιδιά μπορούν,
γιατί έχουν φαντασία.
Άδολη κι αγνή καρδιά,
ελπίδα, αισιοδοξία.

Των λουλουδιών την ομορφιά,
βάζουνε στη ζωή μας
μ’ ένα χαρτί, μολύβια και μπογιές
της φύσης άξιοι συναγωνιστές
δημιουργούν αριστουργήματα,
χρωματιστά… ποιήματα.

Αυτή είναι των παιδιών
μοναδική ικανότητα,
δύναμη ξεχωριστή.
Μπορούν να ντύσουν τη ζωή,
το κάθε τι πάνω στη γη
μ’ όμορφα, χρωματιστά λουλούδια.

Και μες στην τόση ομορφιά,
χρωμάτων πανδαισία,
θλίψη και πόνος χάνονται,
παντού ανάσταση, δημιουργία.
Και πλημμυρίζει όλη η γη
μ’ αγάπης ευωδία.

Sotirios

ΣΚ34

ΣΚ35