Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

Ο βράχος της ακρόπολης των Αθηνών αρχίζει να κατοικείται από τη νεολιθική εποχή (4.000 – 3.000 π.Χ.). Τον 6ο π.Χ. αι. χτίζεται ο 1ος Παρθενώνας. Το 490 π.Χ. αρχίζει η οικοδόμηση του 2ου Παρθενώνα. Το 447 π.Χ. με εισήγηση του Περικλή οι Αθηναίοι αποφασίζουν να ανοικοδομήσουν λαμπρότερα τα καμένα ιερά (εξ’ αιτίας των περσικών πολέμων) πάνω στο βράχο της ακρόπολης  και αρχίζει η οικοδόμηση του 3ου Παρθενώνα και των υπολοίπων κτισμάτων που σώζονται μέχρι και σήμερα.

 Η ακρόπολη των Αθηνών είναι ο σπουδαιότερος από τους θρησκευτικούς χώρους των Αθηναίων στην αρχαία Ελλάδα. Τα διάφορα κτήρια πάνω στον ιερό βράχο χτίστηκαν σε μια εποχή που η Αθήνα γνώρισε τις μεγαλύτερες δόξες της. Μιλάμε για τον 5ο αι. π.Χ. που είναι ο χρυσός αιώνας της Αθήνας ή χρυσός αιώνας του Περικλή, όπως λέγεται, από το μεγάλο πολιτικό άνδρα που σφράγισε την εποχή αυτή με την παρουσία του.

 Ύστερα από τις μεγάλες νίκες των Ελλήνων κατά των Περσών, η Αθήνα φθάνει στο μεγαλύτερο σημείο της δόξας της. Γίνεται η σπουδαιότερη και πιο δοξασμένη απ’ όλες τις ελληνικές πόλεις. Ο Περικλής, που υπήρξε, όπως ειπώθηκε σωστά, « η ψυχή της πόλης του σε μια εποχή που η πόλη του στάθηκε η ψυχή της Ελλάδας », φρόντισε για την ανοικοδόμηση των περισσοτέρων κτισμάτων πάνω στο βράχο της ακρόπολης.

Τα μνημεία που σώζονται σήμερα πάνω στο βράχο είναι τα εξής:

Παρθενώνας

Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ : Μεγάλος ναός αφιερωμένος στη θεά Αθηνά που έδωσε και το όνομά της στην πόλη.

ΕΡΕΧΘΕΙΟ

ΤΟ ΕΡΕΧΘΕΙΟ : Έχει χτιστεί στο σημείο που έγινε ο αγώνας της Αθηνάς με τον Ποσειδώνα για την ονοματοθεσία της πόλης. Είναι αφιερωμένο σ’ αυτούς τους δυο θεούς.

ΝΑΟΣ ΑΠΤΕΡΗΣ ΝΙΚΗΣ

Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΝΙΚΗΣ (άπτερης Νίκης) : Αφιερωμένος στην Αθηνά Νίκη που χάρισε στους Αθηναίους τις νίκες κατά των Περσών.

ΠΡΟΠΥΛΑΙΑ

ΤΑ ΠΡΟΠΥΛΑΙΑ : Είναι η πύλη, δηλαδή η είσοδος στον ιερό χώρο της ακρόπολης.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ

ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ : Μνημείο ασύγκριτο σε μεγαλοπρέπεια και τελειότητα. Φτιάχτηκε την εποχή του Περικλή Το χτίσιμό του κράτησε περίπου δέκα χρόνια (447 – 438 π.Χ.). Είναι καμωμένο από λευκό μάρμαρο Πεντέλης. Αρχιτέκτονες του Παρθενώνα είναι ο Ικτίνος κι ο Καλλικράτης. Ο γλύπτης Φειδίας τον στόλισε με ωραίες ανάγλυφες παραστάσεις και αγάλματα. Ο ναός αφιερώθηκε από τους Αθηναίους στη θεά Αθηνά. Έχει 46 κίονες και χωρίζεται σε δυο μέρη. Στο ανατολικό μέρος ήταν ο ναός της Αθηνάς  και είχε μέσα το μεγάλο χρυσελεφάντινό άγαλμά της. Στο δυτικό μέρος ήταν το θησαυροφυλάκιο της πόλης που φυλάγονταν τα χρήματα και διάφορα πολύτιμα αφιερώματα από πολέμους. Ο Παρθενώνας πήρε τ’ όνομά του από τις παρθένες κόρες που έμεναν στο δυτικό μέρος του ναού και ήταν αφιερωμένες στη θεά. Έχει χτιστεί σε δωρικό ρυθμό   ( λιτός ,  χονδροειδής ).

Στον τοίχο του κεντρικού οικοδομήματος υπήρχε μια μαρμάρινη λωρίδα, η Ζωφόρος, διακοσμημένη με ανάγλυφες παραστάσεις από την πομπή των Παναθηναίων (Φειδίας). Εξωτερικά, πάνω από το περιστύλιο, υπήρχε το διάζωμα που ήταν διακοσμημένο με τρίγλυφα και μετόπες, στολισμένες με παραστάσεις από γιγαντομαχίες, κενταυρομαχίες κ.α. Πάνω από το διάζωμα εξείχε χαριτωμένα το γείσωμα της σαμαρωτής στέγης και τα τρίγωνα των δυο στενών πλευρών της, τα αετώματα, που στολίζονταν με παραστάσεις από αγάλματα. Στο ανατολικό αέτωμα παρουσιαζόταν η γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του Δία και στο δυτικό αέτωμα ο αγώνας της με τον Ποσειδώνα για την ονοματοθεσία της πόλης.

Καλλιτεχνικές γραμμές στην αρχιτεκτονική του Παρθενώνα: Εκείνο που κάνει τον Παρθενώνα καλλιτεχνικό αριστούργημα και σαν σύνολο, είναι οι γραμμές που καθορίζουν το σχέδιό του. Τούτες, κάθετες (κιόνων) και οριζόντιες (κρηπιδώματος, περιστυλίου, διαζώματος και στέγης) φαίνονται να είναι ευθείες, όμως καμιά τους δεν είναι ευθεία. Το κρηπίδωμα έχει ελαφρό καμπύλωμα 8 πόντων σε κάθε μακριά πλευρά. Το ίδιο παρουσιάζουν και οι άλλες οριζόντιες γραμμές του Παρθενώνα, κάνοντας το τεράστιο οικοδόμημά του ελαφρό σαν πουλί που φτερουγίζει. Οι κίονές του, ενώ δίνουν την εντύπωση πως όσο πλησιάζουν προς την οροφή τόσο λεπταίνουν και πως είναι κατακόρυφοι, στην πραγματικότητα πριν από τη μέση τους παρουσιάζουν μια μικρή εξόγκωση που δημιουργεί καμπυλότητα και γέρνουν ελαφρά προς τα μέσα σχηματίζοντας με τις προεκτάσεις τους στο άπειρο, τεράστια πυραμίδα. Το αριστουργηματικό αυτό αρχιτεκτονικό σχέδιο και τα όμορφα χρώματα με τα αγάλματα και τα όμορφα στολίδια έκαναν τον Παρθενώνα να είναι ένα ανεπανάληπτο έργο τέχνης.

ΕΡΕΧΘΕΙΟ : Σώζεται σε καλή κατάσταση. Είναι σχεδόν τετράγωνο και χωρίζεται σε δυο μέρη. Το ανατολικό είναι αφιερωμένο στην Αθηνά και το δυτικό στον Ποσειδώνα. Είναι χτισμένο σε Ιωνικό ρυθμό και στο νότιο μέρος έχει τις περίφημες Καρυάτιδες (κοπέλες που λάμβαναν μέρος στην πομπή των Παναθηναίων κρατώντας στο κεφάλι καλάθια με δώρα και λουλούδια για την Αθηνά).

ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΑΠΤΕΡΗΣ ΝΙΚΗΣ : Είναι κομψός και μικρός, έργο του αρχιτέκτονα Καλλικράτη. Μέσα του υπήρχε το άγαλμα της Αθηνάς Νίκης που χάρισε στους Έλληνες τις νίκες κατά των Περσών και που την ονόμασαν «άπτερη» για να μη φύγει ποτέ από την πόλη. Είναι χτισμένος σε ιωνικό ρυθμό.

ΠΡΟΠΥΛΑΙΑ: Είναι κατασκευασμένα σε κορινθιακό ρυθμό (συνδυασμός δωρικού και ιωνικού). Στην πρόσοψη του κτηρίου υπάρχουν έξι κίονες δωρικού ρυθμού που βαστάνε το αέτωμα και άλλοι έξι ιωνικού ρυθμού που βαστάνε τη στέγη. Κι εδώ έχει χρησιμοποιηθεί το πεντελικό μάρμαρο. Τα προπύλαια είναι έργο του Μνησικλή. Είναι η είσοδος στον ιερό χώρο της ακρόπολης.

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Τα μνημεία της ακρόπολης των Αθηνών πέρασαν πολλές κακουχίες από τότε που χτίστηκαν. Πολλά μάρμαρα καταστράφηκαν ή κλάπηκαν και οι χρήσεις των κτισμάτων κατά καιρούς ποικίλει. Τις μεγαλύτερες καταστροφές τις έπαθε επί τουρκοκρατίας από τον Άγγλο πρεσβευτή Elgin που κατάκλεψε ό,τι είχε απομείνει, βάζοντας ένα συνεργείο από ζωγράφους, ιχνογράφους και ειδικούς τεχνίτες να αφαιρέσουν συνολικά 253 κομμάτια και μια Καρυάτιδα και να τα μεταφέρουν στην Αγγλία. Η χώρα μας έχει διαμαρτυρηθεί πολλές φορές για να επιστρέψουν τα ελγείνια μάρμαρα στην ακρόπολη αλλά το αίτημά μας δεν έχει γίνει ακόμα δεκτό.

Φύλλο Εργασίας

Ποιον αιώνα χτίστηκε ο Παρθενώνας και πώς ονομάζεται ο αιώνας αυτός; Απ.: ………

Ποια σπουδαίες πολεμικές νίκες των Ελλήνων είχαν προηγηθεί λίγο πριν από το χτίσιμο των μνημείων της Ακρόπολης; Απ.: ………..

ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ

Χτίστηκε: ………….

Αρχιτέκτονες: ………….

Γλύπτης: ……………

Ο ναός ήταν αφιερωμένος: …………….

Κίονες (αριθμός): ………

Μέρη του ναού :…………

Στο ανατολικό μέρος ήταν: ……………….

Στο δυτικό μέρος ήταν: ……………………..

Πήρε το όνομα: …………………..

Ο ρυθμός είναι: ………………

Χαρακτηριστικά αυτού του ρυθμού: ………………..

Η διακόσμηση της Ζωφόρου: …………………

Η διακόσμηση του διαζώματος: ………………….

Το ανατολικό αέτωμα: ……………………

Το δυτικό αέτωμα: …………………

Τι πήρε από την Ακρόπολη ο Λόρδος Elgin; ………………….

Γράψε παρακάτω δυο λόγους για τους οποίους νομίζεις ότι πρέπει να επιστραφούν στην Ελλάδα τα ελγίνεια μάρμαρα:
1)…………………………………..
2)…………………………………..

ΕΡΕΧΘΕΙΟ

Κατάσταση: ……………

Σχήμα: …………..

Μέρη: …………

Το ανατολικό μέρος είναι αφιερωμένο: ………………

Το δυτικό μέρος είναι αφιερωμένο: …………………….

Ρυθμός: …………………….

Γράψε λίγα λόγια για τις Καρυάτιδες: …………
Πώς πήρε το όνομά της η Αθήνα; ……………..

ΝΑΟΣ ΑΠΤΕΡΗΣ ΝΙΚΗΣ

Ο ρυθμός του ναού: ………………

Αρχιτέκτονας:……………..

 Τι υπήρχε μέσα στο ναό; ………………

«Άπτερη Νίκη» σήμαινε για τους Αθηναίους: ………….

ΠΡΟΠΥΛΑΙΑ

Ρυθμός: ………………

Ο ρυθμός αυτός είναι συνδυασμός: ……………..

Αρχιτέκτονας:……………….

Κίονες: ……………….

Τα προπύλαια είναι: ……………………………….

2ο Φύλλο Εργασίας

Γράψε λίγα λόγια για τον Περικλή: ……….

Γράψε με λίγα λόγια τις διαφορές μεταξύ δωρικού και ιωνικού ρυθμού:…………..

Η ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ

Μεγάλος Αθηναίος πολιτικός που έδωσε το όνομά του στον αιώνα που έζησε.   ——–

Η θεά που έδωσε το όνομά της στην Αθήνα.   —–

Οι πιο γνωστοί είναι ο δωρικός και ο Ιωνικός.   ——

Ήταν ο Ποσειδώνας.—-

Ένα από τα κτίσματα της Ακρόπολης που σώζεται σήμερα.——–

Ήταν ο Παρθενώνας.—-

Αυτό το φωνήεν υπάρχει μέσα στη Ζωφόρο του Παρθενώνα.—–

Οι Αθηναίοι δεν ήθελαν να φύγει ποτέ από την πόλη τους.—-

Ήταν χρυσελεφάντινο και παρίστανε τη θεά Αθηνά.——

Ο γλύπτης που στόλισε με παραστάσεις και αγάλματα τον Παρθενώνα. (αντίστροφα)——-

Τα μνημεία της Ακρόπολης των Αθηνών κινδυνεύουν

Γράψε παρακάτω τους κινδύνους που απειλούν να καταστρέψουν σήμερα τα μνημεία της Ακρόπολης των Αθηνών και πρότεινε τρόπους αντιμετώπισής τους

Κίνδυνοι: …………

Τρόποι αντιμετώπισης: ………….