ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΜΕΓΑΡΩΝ
Στις 26 Φεβρουαρίου 2015

Τάξη Ε΄

Υπάλληλος Βιβλιοθήκης: Καλημέρα σας παιδιά. Είμαι η Κα Λένα Παπαποστόλη, υπάλληλος της βιβλιοθήκης και σας καλωσορίζω σ’ αυτόν τον χώρο του πνεύματος και της γνώσης. Η επίσκεψή σας αυτή είναι μια ευκαιρία να γνωρίσετε, να δείτε από κοντά, να μάθετε τη δημοτική βιβλιοθήκη της πόλης μας, ώστε να έρχεσθε, όποτε θέλετε, να δανείζεσθε βιβλία για το σπίτι σας, γιατί όπως ξέρετε, ένα καλό βιβλίο προσφέρει πολλά καλά και ωφέλιμα στα παιδιά και στους μεγάλους.
Δ/λος: Κα Παπαποστόλη, τα παιδιά θα ήθελαν να μάθουν για τη δημοτική βιβλιοθήκη κάνοντας ορισμένες ερωτήσεις σε σας.
Κα Λένα: Ευχαρίστως να απαντήσω και να συζητήσουμε κι ό,τι άλλο θέλουν οι μικροί αναγνώστες μας.
Ερ.: Πότε αποφασίστηκε να γίνει η δημοτική βιβλιοθήκη στην πόλη μας και πότε λειτούργησε;
Απ.: Αποφασίστηκε όταν η Κα Αθηνά Αλεξίου – Καστάνη, με διαθήκη που άφησε, δώρισε το 1967 στο δήμο Μεγαρέων αυτό το οικόπεδο με τον όρο να γίνει βιβλιοθήκη. Μεσολάβησαν αρκετές γραφειοκρατικές διαδικασίες που ήταν απαραίτητο να γίνουν και η βιβλιοθήκη άρχισε να λειτουργεί κανονικά από το 1983.
Ερ.: Ποιος έφτιαξε το κτήριο, διέθεσε τα βιβλία και γενικά όσα χρειάζονται για να γίνει η βιβλιοθήκη;
Απ.: Ο δήμος έκανε τις σχετικές ενέργειες. Με χρήματα του μεγαρικού λαού έφτιαξε αυτό το κτήριο, το εξόπλισε με τα απαραίτητα υλικά, προσωπικό, φρόντισε για τα πρώτα βιβλία. Από τότε, βέβαια, πολλοί Μεγαρίτες δωρητές έχουν δωρίσει και συνεχίζουν να δωρίζουν στη βιβλιοθήκη μας πολλά βιβλία. Τα φέρνουν εδώ κι εμείς γράφουμε το όνομά τους και την ημερομηνία δωρεάς στην πρώτη σελίδα, τα τακτοποιούμε στη θέση που πρέπει στα ράφια και τα δανείζουμε στον κόσμο.
Ερ.: Πόσα χρόνια λειτουργεί και ποιος τη συντηρεί;
Απ.: Όπως σας είπα και πριν, η βιβλιοθήκη λειτουργεί από το 1983, έχει δηλαδή τριάντα δυο χρόνια συνεχούς λειτουργίας και τη συντηρεί ο δήμος Μεγαρέων. Τώρα τα τελευταία χρόνια ανήκει στη ΔΗ.Κ.Ε.ΔΗ.ΜΕ. (Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Μεγαρέων).
Ερ.: Οι Μεγαρίτες ήθελαν να γίνει η βιβλιοθήκη;
Απ.: Ναι, οι Μεγαρίτες ήθελαν πολύ να γίνει η δημοτική βιβλιοθήκη. Πολλά χρόνια πριν το 1983, πολλές ομάδες Μεγαριτών, που αγαπούσαν το βιβλίο, ζητούσαν να γίνει η δημοτική βιβλιοθήκη Μεγάρων αλλά δεν υπήρχε ο χώρος, το κτήριο κλπ. Η ευκαιρία παρουσιάστηκε με τη δωρεά της Κας Αθηνάς Αλεξίου – Καστάνη κι έγινε η βιβλιοθήκη στην πόλη μας. Οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι δώρισαν και τα πρώτα βιβλία.
Ερ.: Υπάρχουν όλα τα είδη των βιβλίων εδώ; Μπορείτε να μας πείτε μερικά;
Απ.: Βεβαίως! Υπάρχουν όλα τα είδη των βιβλίων, τα οποία έχουμε χωρίσει σε κατηγορίες. Π.χ. Υπάρχουν ιστορικά, εγκυκλοπαίδειες, λεξικά, λογοτεχνία (ελληνική και ξένη), βιβλία που αφορούν τη Γεωγραφία και τα ταξίδια, ιατρικά, σχολικά βοηθήματα (Δημοτικού, Γυμνασίου, Λυκείου), κοινωνικών επιστημών, δοκίμια, ποίηση, αρχαίοι κλασικοί συγγραφείς, παιδική και εφηβική βιβλιοθήκη με πολλά αξιόλογα βιβλία για σας, τα παιδιά, βιβλία για τη διακόσμηση, το αυτοκίνητο, τη φωτογραφία και πάρα πολλά άλλα.
Ερ.: Πόσα βιβλία υπάρχουν στη βιβλιοθήκη;
Απ.: Αυτή τη στιγμή υπάρχουν στη βιβλιοθήκη μας 16.000 τίτλοι βιβλίων.
Ερ.: Έρχεται κόσμος και ιδιαίτερα νέοι και διαβάζουν εδώ;
Απ.: Ναι, έρχεται πολύς κόσμος. Την ημέρα επισκέπτονται τη βιβλιοθήκη γύρω στα 40 άτομα, μικροί και μεγάλοι. Πολλοί κάθονται και διαβάζουν εδώ, ειδικά φοιτητές, γιατί χρησιμοποιούν τα βιβλία και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές με το διαδίκτυο στις εργασίες τους κι επιπλέον εδώ έχει πολλή ησυχία και συγκεντρώνονται καλύτερα στην εργασία τους.
Ερ.: Δανείζονται όλα τα βιβλία που υπάρχουν στη βιβλιοθήκη και πώς μπορεί να δανειστεί κάποιος ένα βιβλίο;
Απ.: Τα περισσότερα μπορούμε να τα δανείσουμε μέχρι και για ένα μήνα. Υπάρχουν όμως και βιβλία που δεν δανείζονται, όπως π.χ. οι εγκυκλοπαίδειες, τα λεξικά, το μεγαρικό αρχείο (βιβλία που αφορούν τα Μέγαρα). Αυτά μπορεί κανείς να τα διαβάσει εδώ, να κρατήσει σημειώσεις ή να βγάλει κάποιες φωτοτυπίες για κάτι που τον ενδιαφέρει. Η διαδικασία για να δανειστεί κάποιος ένα βιβλίο είναι πολύ απλή. Ανοίγουμε μια καρτέλα, την οποία ονομάζουμε «δελτίο δανεισμού βιβλίων» και γράφουμε μέσα σ’ αυτήν τα απαραίτητα στοιχεία του παιδιού: ονοματεπώνυμο, όνομα πατέρα, διεύθυνση, τηλέφωνο, σχολείο, τίτλο βιβλίου, ημερομηνία δανεισμού και επιστροφής κ.α. Σε περίπτωση που το παιδί, για κάποιο λόγο, ξεχάσει να το επιστρέψει, ειδοποιούμε το σπίτι ή το σχολείο του. Αυτό γίνεται για να μη χαθούν τα βιβλία τα οποία, όπως ξέρετε, είναι για να τα διαβάζουν και να ωφελούνται όλοι οι συμπολίτες μας κι όχι να μένουν στα σπίτια κάποιων.
Ερ.: Υπάρχουν παιδικά βιβλία στη βιβλιοθήκη;
Απ.: Βεβαίως! Έχουμε πολλά παιδικά βιβλία. Είναι στην παιδική κι εφηβική βιβλιοθήκη μας. Μπορούν να καλύψουν ηλικίες από νήπιο μέχρι δεκαπέντε, δεκαέξι ετών. Μερικές φορές έρχονται και μαμάδες με τα πολύ μικρά παιδάκια τους, παίρνουν ένα παραμυθάκι και τους το διαβάζουν.
Ερ.: Σας ευχαριστεί να έρχονται παιδιά να διαβάζουν εδώ;
Απ.: Ασφαλώς κι ευχαριστεί όλους μας, όσους δουλεύουμε στη βιβλιοθήκη. Εμείς περιμένουμε τα παιδιά να έλθουν εδώ, γιατί βλέπουμε έτσι ότι ενδιαφέρονται για τα βιβλία που είναι πηγές μόρφωσης και γνώσης. Σ’ αυτό το σημείο θέλω να πω και κάτι άλλο. Ζούμε σε μια δύσκολη εποχή που οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές έχουν μπει πολύ στη ζωή των μικρών παιδιών και το βιβλίο έχει κάπως παραμεριστεί. Αυτό είναι μεγάλο λάθος. Είναι εντελώς διαφορικό πράγμα το να παίρνεις ένα βιβλίο, να το κρατάς στα χέρια σου, να το ξεφυλλίζεις, να το μελετάς. Το ανοίγεις, το διαβάζεις, το μυρίζεις, βλέπεις τις εικόνες του. Δένεσαι μ’ αυτό, το αγαπάς, αποκτάς μια άλλη συναισθηματική σχέση μαζί του. Εξάπτει τη φαντασία σου, σου ανοίγει τα μάτια και βλέπεις διαφορετικά τον κόσμο. [Γι’ αυτό και λένε ότι «το βιβλίο είναι ένα παράθυρο ανοιχτό στον κόσμο».] Ο υπολογιστής, αν κι έχει πολλές δυνατότητες, δεν παύει να είναι ένα ψυχρό, ξένο κι αδιάφορο πράγμα. Σε απομονώνει, σ’ αποξενώνει, δε σου δημιουργεί συναισθήματα όπως το βιβλίο. Κι ακόμη, όταν ζητήσεις μια πληροφορία στο διαδίκτυο, παρουσιάζονται μπροστά σου χιλιάδες ιστοσελίδες που σε μπερδεύουν και μπορεί να έχουν πληροφορίες που δεν σ’ ενδιαφέρουν. Ίσως, μάλιστα, κάποιες απ’ αυτές να είναι ακατάλληλες κι επικίνδυνες. Πρέπει τότε να ψάξεις γι’ αρκετή ώρα ώσπου να βρεις τη συγκεκριμένη πληροφορία που θέλεις. Στο βιβλίο, όμως, οι πληροφορίες είναι συγκεντρωμένες στο κάθε θέμα που διαπραγματεύεται και βρίσκεις άμεσα αυτό που ζητάς. Τέλος, το βιβλίο μπορείς να το ’χεις στη βιβλιοθήκη σου για πολλά χρόνια και να το συμβουλεύεσαι όποτε το χρειάζεσαι.
Ερ.: Τα βιβλία στα ράφια είναι τοποθετημένα τυχαία ή με κάποιο σύστημα;
Απ.: Όλα τα βιβλία μας είναι τοποθετημένα με το σύστημα της δεκαδικής ταξινόμησης Dewey (Ντιούι). Ο Dewey επινόησε έναν τρόπο ταξινόμησης για να είναι όμορφα τακτοποιημένα τα βιβλία στη βιβλιοθήκη και να είναι εύκολη η χρήση τους. Χώρισε όλα τα βιβλία σε δέκα μεγάλες κατηγορίες:
000 Γενικά θέματα,
100 Φιλοσοφία και Ψυχολογία,
200 Θρησκεία,
300 Κοινωνικές επιστήμες,
400 Γλώσσα,
500 Φυσικές επιστήμες και μαθηματικά,
600 Τεχνολογία (εφαρμοσμένες επιστήμες),
700 Τέχνες Καλές και διακοσμητικές τέχνες,
800 Λογοτεχνία και Ρητορική και τέλος
900 Γεωγραφία και Ιστορία.
Κάθε μια από τις μεγάλες αυτές κατηγορίες χωρίστηκε σε άλλες υποκατηγορίες και αυτές με τη σειρά τους σε μικρότερα τμήματα με αποτέλεσμα να υπάρχουν στην αναλυτική ταξινόμηση 1.000 κατηγορίες συνολικά. Κάθε βιβλίο που μπαίνει στη βιβλιοθήκη παίρνει στη ράχη του ένα αυτοκόλλητο που γράφει τον βιβλιάριθμό του. Είναι ένας τριψήφιος αριθμός που δηλώνει σε ποια ακριβώς κατηγορία κατατάσσεται το συγκεκριμένο βιβλίο π.χ. έχω εδώ ένα λεξικό με βιβλιάριθμο 483. Αν κοιτάξουμε την αναλυτική ταξινόμηση του Dewey, θα δούμε ότι στο 483 είναι η κατηγορία λεξικά. Μ’ αυτόν τον τρόπο, όπως σας είπα, κάθε βιβλίο είναι σε μια συγκεκριμένη θέση στα ράφια, όμορφα τακτοποιημένο και μπορούμε να το βρούμε αμέσως. Αυτό το σύστημα χρησιμοποιούν οι περισσότερες βιβλιοθήκες στην Ελλάδα.
Ερ.: Γιατί επιλέξατε αυτό το επάγγελμα;
Απ.: Γιατί μ’ αρέσουν πολύ τα βιβλία. Ασχολήθηκα με τη Βιβλιοθηκονομία, που είναι η επιστήμη που ασχολείται με τα βιβλία, δηλαδή με την οργάνωση και διαχείριση μιας βιβλιοθήκης, τον τρόπο καταχώρισης των στοιχείων ενός βιβλίου στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, ώστε να έχουμε ένα πλήρες αρχείο των βιβλίων που υπάρχουν σε μια βιβλιοθήκη κλπ.
Ερ.: Τι σκοπό έχει μια βιβλιοθήκη;
Απ.: Να διδάξει τη γνώση μέσα από τα βιβλία βοηθώντας έτσι στην πνευματική ανάπτυξη του κάθε αναγνώστη, μικρού ή μεγάλου. Μεγαλώνει το πνευματικό επίπεδο των ανθρώπων κι αυτό, κατ’ επέκταση, σημαίνει ότι ανεβαίνει το πνευματικό επίπεδο ενός τόπου. Ας μην ξεχνάμε ότι η τυπογραφία είναι μια από τις μεγαλύτερες εφευρέσεις του ανθρώπου, γιατί βοήθησε να τυπωθούν γρήγορα και φθηνά πολλά βιβλία. Έτσι όλος ο κόσμος απέκτησε πρόσβαση στη γνώση, πράγμα που παλιότερα ήταν προνόμιο μόνο των πλουσίων, επειδή τα βιβλία ήταν χειρόγραφα και πανάκριβα. Η βιβλιοθήκη είναι ένας πνευματικός θησαυρός, μια πηγή πληροφόρησης και γνώσης.
Ερ.: Η δημοτική βιβλιοθήκη είναι γνωστή στον πολύ κόσμο και ιδιαίτερα στα παιδιά;
Απ.: Ναι, είναι γνωστή. Κι αυτό οφείλεται, κατά μεγάλο μέρος, στις επισκέψεις των σχολείων και στην πολύ καλή δουλειά που έχουν κάνει οι δάσκαλοι τα τελευταία δέκα χρόνια. Επίσης πρέπει να σας πω ότι εδώ γίνονται και πάρα πολλές άλλες εκδηλώσεις (ομιλίες, διαλέξεις, παρουσιάσεις βιβλίων, προσκλήσεις σε συγγραφείς, ποιητές και γενικότερα ανθρώπους του πνεύματος κ.α.) στις οποίες έρχεται πολύς κόσμος με αποτέλεσμα να γνωρίζουν, τώρα πια, όλοι οι Μεγαρίτες τη δημοτική βιβλιοθήκη και το ρόλο της στην πόλη μας.
Ερ.: Υπάρχουν εδώ ηλεκτρονικοί υπολογιστές στους οποίους μπορεί ένα παιδί να εργαστεί;
Απ.: Βεβαίως! Τα τελευταία χρόνια έχουμε βάλει στη βιβλιοθήκη και ηλεκτρονικούς υπολογιστές με σύνδεση στο διαδίκτυο. Εμείς επιβλέπουμε τη δουλειά των παιδιών και τις ιστοσελίδες στις οποίες μπαίνουν. Οι έξυπνοι μαθητές συνδυάζουν υπολογιστές και βιβλία για να βρουν αυτό που θέλουν.
Ερ.: Μπορεί κάποιο παιδί να εκτυπώσει τις πληροφορίες που θα βρει στους Η/Υ;
Απ.: Όλοι οι υπολογιστές είναι συνδεδεμένοι με τον εκτυπωτή, που είναι και φωτοτυπικό μηχάνημα συγχρόνως. Ένα παιδί μπορεί να εκτυπώσει δωρεάν μέχρι επτά σελίδες με τις πληροφορίες που θέλει.
Ερ.: Πείτε μας τη διεύθυνση, το τηλέφωνο και τις ώρες λειτουργίας της βιβλιοθήκης;
Απ.: Για όσους δεν ξέρουν καλά την πόλη μας, η Βιβλιοθήκη είναι περίπου 100 μέτρα νότια από το Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής. Διεύθυνση: Κ. Β. Σχινά 2. Τηλέφωνο και Fax: 2296300544. Λειτουργεί: Δευτέρα ως Παρασκευή από 7:30΄π.μ. έως 8:30΄μ.μ. και Σάββατο από 9:00΄π.μ. έως 2:00΄μ.μ. Κυριακή κλειστή.
Ερ.: Ποιες ηλικίες επισκέπτονται τη βιβλιοθήκη;
Απ.: Όλες οι ηλικίες. Από παιδάκια τεσσάρων ετών, που τα φέρνει η μαμά τους για να τους διαβάσει ένα παραμυθάκι, μέχρι παππούδες. Π.χ. Έρχεται ένας παππούς 85 ετών και διαβάζει αρχαίους Έλληνες συγγραφείς.
Ερ.: Τα παιδιά σήμερα προτιμούν περισσότερο τους υπολογιστές από τα βιβλία;
Απ.: Τα περισσότερα παιδιά συνδυάζουν Η/Υ και βιβλία.
Ερ.: Πιστεύετε ότι ο ηλεκτρονικός τρόπος πληροφόρησης (internet) μπορεί σήμερα ή στο μέλλον ν’ αντικαταστήσει τα βιβλία;
Απ.: Δε νομίζω ότι μπορεί να γίνει αυτό. Όπως είπα, υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στον Η/Υ και το βιβλίο. Το βιβλίο σου δίνει συναισθήματα ενώ ο Η/Υ, όχι. Το λάθος που γίνεται στις μέρες μας είναι ότι οι γονείς βάζουν το παιδί τους από πολύ μικρό κατ’ ευθείαν στους Η/Υ. Θεωρώ ότι το παιδί πρέπει να μάθει ν’ αναζητεί τη γνώση μέσα από τα βιβλία. Να παίρνει ένα βιβλίο και να ξέρει πώς να ψάξει να βρει αυτό που θέλει. Όπως γνωρίζω, όλοι όσοι ασχολούνται με τον κόσμο του βιβλίου, αυτό πιστεύουν κι αυτό προτείνουν στα παιδιά. Εμείς προτείνουμε στις μαμάδες να φέρνουν τα παιδιά τους εδώ από το νηπιαγωγείο. Να βλέπουν τα βιβλία, να τα παίρνουν στα χέρια τους. Είναι άλλη αίσθηση αυτή, εντελώς διαφορετική από τον Η/Υ.
Ερ.: Πώς νιώθετε όταν βοηθάτε τα παιδιά που έρχονται εδώ;
Απ.: Πολύ όμορφα. Είναι πολύ ωραίο αυτό, διότι τους δείχνουμε πώς ν’ αναζητούν μια πληροφορία, πώς να διαβάζουν ένα βιβλίο κλπ. Υπάρχουν παιδιά, ακόμη και 1ης Γυμνασίου μπορώ να σας πω, που δεν έχουν ξανάρθει στη βιβλιοθήκη. Όταν, λοιπόν, έρχονται για πρώτη φορά, νιώθουν σαν χαμένα και δεν ξέρουν να βρουν αυτό που θέλουν. Εμείς τότε με προθυμία κι αγάπη τα βοηθάμε. Τους ανοίγουμε τις εγκυκλοπαίδειες, τα λεξικά κλπ. Προσωπικά, είναι το πιο όμορφο συναίσθημα που έχω νιώσει βοηθώντας αυτούς τους μικρούς κι άπειρους αναγνώστες.
Ερ.: Ποιος διοικεί τώρα τη βιβλιοθήκη;
Απ.: Η δημοτική βιβλιοθήκη ανήκει στη ΔΗ.Κ.Ε.ΔΗ.ΜΕ. (Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Μεγαρέων) η οποία ανήκει στο δήμο Μεγαρέων.
Ερ.: Σας έχει περάσει ποτέ απ’ το μυαλό να φύγετε απ’ τη δουλειά σας;
Απ.: Όχι, γιατί αγαπώ πολύ τη δουλειά μου. Αγαπώ πολύ τα βιβλία και χαίρομαι να βοηθώ μικρούς και μεγάλους ν’ ανακαλύπτουν τη γνώση μέσα από τα βιβλία της βιβλιοθήκης μας.
Ερ.: Πόσα παιδιά επισκέπτονται κάθε χρόνο τη βιβλιοθήκη;
Απ.: Έρχονται περίπου 30 παιδιά την ημέρα. Για όλο το χρόνο θα έλεγα ότι έρχονται περίπου 10.000 παιδιά.
Ερ.: Έχετε μήπως βαρεθεί τα παιδιά που σας ρωτάνε;
Απ.: Όχι, δεν τα βαριόμαστε τα παιδιά που μας ρωτάνε. Εμείς χαιρόμαστε, γιατί θέλουμε να δίνουμε στα παιδιά ό,τι ξέρουμε για να μαθαίνουν κι αυτά.
Ερ.: Ποιος είχε την ιδέα να βάλετε Η/Υ στη βιβλιοθήκη;
Απ.: Πριν από μερικά χρόνια, ο τότε πρόεδρος της δημοτικής βιβλιοθήκης, κ. Παναγιώτης Μαργέτης, είδε ότι στις βιβλιοθήκες άλλων πόλεων είχαν Η/Υ και πρότεινε να μπουν και στη δική μας για να βοηθούνται καλύτερα τα παιδιά.
Ερ.: Μπορεί κανείς ν’ αγοράσει από τη βιβλιοθήκη ένα βιβλίο;
Απ.: Όχι, η δημοτική βιβλιοθήκη δεν πουλάει βιβλία. Δεν είναι βιβλιοπωλείο. Είναι το μέρος που θα έρθεις να διαβάσεις ή να δανειστείς ένα βιβλίο.
Ερ.: Έχετε δει ποτέ παιδί να παίρνει βιβλίο και να μην το επιστρέφει;
Απ.: Ναι, δυστυχώς έχει συμβεί κι αυτό. Κι είναι πολύ άσχημο το συναίσθημα που νιώθουμε όλοι εμείς που δουλεύουμε εδώ, γιατί αγαπάμε το χώρο και τα βιβλία της βιβλιοθήκης τα οποία έχουμε σαν παιδιά μας. Τα προσέχουμε, τα ξεσκονίζουμε, τα βάζουμε στις θέσεις τους κλπ. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, παίρνουμε το παιδάκι τηλέφωνο μια και δυο φορές μέχρι να φέρει πίσω το βιβλίο. Βέβαια, αν το έχει καταστρέψει ή το έχει χάσει, είναι υποχρεωμένο να το αγοράσει και να το αντικαταστήσει. Αυτό είναι νόμος για τη δημοτική βιβλιοθήκη.
Ερ.: Τα βιβλία είναι τοποθετημένα με αλφαβητική σειρά;
Απ.: Ναι, όλα τα βιβλία είναι τοποθετημένα με αλφαβητική σειρά με βάση το συγγραφέα. Σε κάθε κατηγορία και κάθε ράφι.
Ερ.: Έχετε και σπάνια βιβλία, πολύ παλιά;
Απ.: Ναι, έχουμε αλλά τα έχουμε προστατευμένα σε ειδικό μέρος και δεν είναι προσβάσιμα σε κάθε επισκέπτη.
Ερ.: Πόσα βιβλία μαζί μπορεί να δανεισθεί κάποιος και για πόσο χρόνο;
Απ.: Τα παιδιά μπορούν να δανεισθούν μέχρι τρία βιβλία για ένα μήνα ενώ οι μεγάλοι μέχρι δυο για το ίδιο χρονικό διάστημα. Αν, βέβαια, κάποιος ζητήσει μια μικρή παράταση, επειδή δεν πρόλαβε να τα διαβάσει, μπορούμε να του δώσουμε άλλες δέκα μέρες.
Δ/λος: Κα Παπαποστόλη, σας ευχαριστούμε πολύ για την τόσο ωραία κι ενδιαφέρουσα ενημέρωση που μας κάνατε για τη δημοτική βιβλιοθήκη της πόλης μας. Τη λίγη αυτή ώρα που είμαστε εδώ νιώσαμε αυτό το χώρο οικείο, ζεστό και φιλόξενο. Είμαι σίγουρος ότι όλα τα παιδιά της τάξης μας θα τον επισκέπτονται στο υπόλοιπο χρονικό διάστημα της σχολικής χρονιάς αλλά και τα επόμενα χρόνια που θα πάνε στο Γυμνάσιο για να αντλήσουν πληροφορίες, να κάνουν τις εργασίες τους και γενικά να βελτιώσουν το πνευματικό τους επίπεδο.

Αγαπητοί μαθητές,
από την επίσκεψή μας στη δημοτική Βιβλιοθήκη αποκομίσαμε πολλά οφέλη:
1. Γνωρίσαμε τη δημοτική βιβλιοθήκη της πόλης μας και κατανοήσαμε ότι είναι ένας πολύτιμος πνευματικός θησαυρός που βρίσκεται, όποια στιγμή το θελήσουμε, στη διάθεσή μας. Μπορούμε να πάρουμε από εκεί πληροφορίες για τις εργασίες του σχολείου μας, να ψυχαγωγηθούμε ή να ηρεμήσουμε διαβάζοντας ένα καλό βιβλίο και γενικά να αναπτύξουμε το πνευματικό μας επίπεδο και κατ’ επέκταση την προσωπικότητά μας.
2. Είδαμε πόσο σημαντικό είναι το να έχουμε κι εμείς στο σπίτι μας μια βιβλιοθήκη η οποία θα περιλαμβάνει όλα τα βιβλία μας (παλιά και νεότερα) τακτοποιημένα με κάποιο σύστημα για να μπορούμε να τα βρίσκουμε αμέσως και να αντλήσουμε από αυτά τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε κάθε φορά.
3. Επιβεβαιώσαμε τα γνωστά ρητά που λένε ότι «το βιβλίο είναι ένα παράθυρο ανοικτό στον κόσμο» και ότι «το βιβλίο είναι ο καλύτερος φίλος μας». Μας μορφώνει, μας ψυχαγωγεί, μας ηρεμεί, μας ανοίγει δρόμους και διευρύνει τους πνευματικούς μας ορίζοντες. Το έχουμε στη βιβλιοθήκη μας και περιμένει να το ανοίξουμε, να το διαβάσουμε και να μάθουμε καινούρια πράγματα, να ταξιδέψουμε μαζί του στον κόσμο της γνώσης, της φαντασίας, της περιπέτειας, του παραμυθιού, της χαράς, της λύπης, της ανακάλυψης κλπ.
4. Στη σελίδα «Σχολείο» του blog είναι αναρτημένο το δεκαδικό σύστημα ταξινόμησης του Dewey Μπορείτε χρησιμοποιώντας το σαν οδηγό να τακτοποιήσετε τα βιβλία στη δική σας βιβλιοθήκη μετατρέποντάς την έτσι σε ένα χρήσιμο και αποτελεσματικό εργαλείο στις σχολικές και πνευματικές ανάγκες τις δικές σας και όλης της οικογένειάς σας.

Μερικές χρήσιμες οδηγίες:
1. Είναι καλό να έχετε ένα αρχείο (σε τετράδιο ή σε ηλεκτρονική μορφή, αν έχετε Computer) και να έχετε καταγράψει σε αυτό οποιοδήποτε βιβλίο υπάρχει στη βιβλιοθήκη σας ή πρόκειται να μπει, σημειώνοντας μερικά βασικά στοιχεία (π.χ. τίτλο, συγγραφέα, εκδοτικό οίκο, κατηγορία και αριθμό ).
2. Κρατάτε και ένα άλλο αρχείο στο οποίο θα σημειώνετε βιβλία που έχετε δανείσει σε φίλους και γνωστούς σημειώνοντας ημερομηνία δανεισμού και επιστροφής (πολλές φορές δανείζουμε βιβλία και δεν επιστρέφουν ποτέ στη θέση τους…).
3. Σημειώνετε με στυλό μέσα στο βιβλίο (στην αρχή ή στο τέλος) μερικά στοιχεία (π.χ. το ονοματεπώνυμό σας, κατηγορία του βιβλίου και αριθμό που του έχετε δώσει (βιβλιάριθμο)) για να μπορεί πάντα να εξακριβωθεί ότι το βιβλίο αυτό σας ανήκει.
4. Χωρίστε τη βιβλιοθήκη σύμφωνα με το σύστημα ταξινόμησης του Dewey αλλά μεριμνήστε και για τον ανάλογο χώρο σε κατηγορίες βιβλίων που υπερέχουν ποσοτικά (π.χ. αν έχετε 5 βιβλία για Φιλοσοφία και Ψυχολογία και 30 βιβλία για Γλώσσα, θα εξασφαλίσετε περισσότερο χώρο για την κατηγορία «Γλώσσα» απ’ ό,τι για την προηγούμενη κλπ.)
5. Βάλτε στη ράχη των βιβλίων σας «βιβλιάριθμο» ώστε να βρίσκετε αμέσως το βιβλίο που θέλετε.
6. Προσέχετε πάντα την κατάσταση των βιβλίων σας για να τα έχετε πολλά χρόνια.
7. Τέλος, μην ξεχνάτε ότι μια καλή βιβλιοθήκη με τακτοποιημένα τα βιβλία της είναι στολίδι για κάθε σπίτι και δείγμα του πνευματικού επιπέδου και πολιτισμού των ιδιοκτητών της.

Ο Μέγας Βασίλειος έλεγε: «Όπως οι μέλισσες διαλέγουν το νέκταρ από τα λουλούδια, έτσι κι εσείς να διαλέγετε αυτά που διαβάζετε. Να κρατάτε τα καλά και ωφέλιμα». Τα καλά και ωφέλιμα υπάρχουν μέσα στα καλά βιβλία. Φροντίστε λοιπόν να τα αποκτήσετε και να τα έχετε για πάντα στη βιβλιοθήκη σας.

Ο δάσκαλος της τάξης

ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΒΙΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Ο όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying), όπως και ο όρος «θυματοποίηση» (victimization) χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν μια κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.

Συχνά το «ισχυρότερο» παιδί αντλεί από την πράξη του κάποιο όφελος, όπως ευχαρίστηση, κύρος, υλικά αποκτήματα, ενώ το «αδύναμο» παιδί δεν μπορεί να προστατέψει με ουσιαστικό και ριζικό τρόπο τον εαυτό του.

Ο εκφοβισμός και η βία στο σχολείο είναι και ομαδικό φαινόμενο, καθώς δεν αφορά μόνο το μαθητή που εκφοβίζει και εκείνον που εκφοβίζεται, αλλά και όσους είναι παρόντες ή γνωρίζουν την ύπαρξή του, δηλαδή τους παρατηρητές, οι οποίοι μπορεί να είναι είτε μαθητές είτε ενήλικες.

Ένα σημείο το οποίο χρήζει διευκρίνισης είναι ότι όλες οι μορφές μαθητικής επιθετικότητας δεν αποτελούν εκφάνσεις του σχολικού εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο.

Η επιθετικότητα, η οποία αποτελεί οικουμενικό χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης, δεν στοχεύει πάντα στην εμπρόθετη και επαναλαμβανόμενη τρομοκράτηση των «αδύναμων» και συνεπώς δεν αποτελεί σε όλες τις περιπτώσεις μορφή εκφοβιστικής συμπεριφοράς. Για παράδειγμα, η έκφραση επιθετικότητας στα πλαίσια κάποιου παιχνιδιού εξαιτίας μιας διαφωνίας, δεν αποτελεί αναγκαστικά μορφή εκφοβισμού.

Επίσης, η επιθετικότητα μπορεί να μετασχηματιστεί σε μορφές συμπεριφοράς κοινωνικά αποδεκτές, όπως είναι η διεκδικητικότητα, η πρωτοβουλία, το θάρρος της γνώμης, η δημιουργικότητα, η επιθυμία για μάθηση. Στις περιπτώσεις του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο, η επιθετικότητα και η δύναμη (σωματική, ψυχολογική ή κοινωνική) διαστρεβλώνονται, γίνονται μέσο επιβολής και μάλιστα ένας τρόπος συσχέτισης με τους άλλους σε δυαδικό και ομαδικό επίπεδο.

ΜΟΡΦΕΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ

Ο εκφοβισμός μπορεί να πάρει διάφορες μορφές:

• Σωματικός: φυσικός τραυματισμός ή απειλή τραυματισμού προς κάποιον. Εκδηλώνεται με σπρωξίματα, σκουντήματα, αγκωνιές, γροθιές και κλοτσιές, τρικλοποδιές, χτυπήματα με αντικείμενα, τσιμπήματα και δαγκωνιές, περιορισμό του άλλου μέσω σωματικών πρακτικών.

• Λεκτικός: συστηματική χρησιμοποίηση υβριστικών εκφράσεων, φραστικών επιθέσεων, προσβολών και απειλών, αγενών σχολίων και ειρωνείας, χρήση παρατσουκλιών.

• Εκφοβισμός με εκβιασμό: εκούσια απόσπαση χρημάτων ή προσωπικών αντικειμένων, η οποία συνοδεύεται από απειλές ή και τον εξαναγκασμό σε αντικοινωνικές πράξεις.

• Έμμεσος ή κοινωνικός: προσπάθεια για κοινωνική απομόνωση ή αγνόηση ατόμου, για άσκηση επιρροής στην ομάδα των συνομηλίκων ώστε να αισθανθούν αντιπάθεια για κάποιο συγκεκριμένο συμμαθητή τους, διάδοση κακόβουλων φημών και ψευδών.

• Ηλεκτρονικός: αποστολή απειλητικού ή υβριστικού υλικού μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, των υπηρεσιών MMS και SMS που παρέχουν τα κινητά τηλέφωνα και των διαδικτυακών τόπων κοινωνικής δικτύωσης, χρήση ή παραποίηση των προσωπικών δεδομένων κάποιου ατόμου, αποκλεισμός του από μια δικτυακή ομάδα, κλήσεις στο κινητό του από άγνωστο νούμερο.

• Ρατσιστικός: διάδοση αρνητικών σχολίων εξαιτίας της καταγωγής, της κοινωνικής τάξης, της οικονομικής κατάστασης, της διαφορετικότητας.

• Σεξουαλικός: υβριστικά σχόλια, σκίτσα και γκράφιτι με σεξουαλικό περιεχόμενο, ανήθικες χειρονομίες, ανεπιθύμητο άγγιγμα, μέχρι και σοβαρές σεξουαλικές επιθέσεις.

ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

Στα πλαίσια της πρόληψης έχουν εφαρμοστεί κάποια προγράμματα κατά του εκφοβισμού και της ενδοσχολικής βίας (π.χ. Νορβηγικό μοντέλο Dan Olweus, φινλανδικό μοντέλο KIVAKOULOU, στην Ελλάδα το πρόγραμμα της  Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. «Stop στην ενδοσχολική βία» κ.α.).

Η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων αυτών οφείλεται κυρίως στην υιοθέτηση της Κοινωνικής-Οικολογικής προσέγγισης, μιας ολιστικής προσέγγισης, που στοχεύει στην αλλαγή του κλίματος του σχολείου, ώστε να μην αναπαράγει τη βία. Στα πλαίσια της ολιστικής προσέγγισης οι παρεμβάσεις αφορούν όλους: το σχολείο, την τάξη, τον εκπαιδευτικό, τους μαθητές, τους γονείς τους και ολόκληρη την τοπική κοινωνία.

Κάποιες αποτελεσματικές πρακτικές, σε επίπεδο σχολείου και τάξης, για εφαρμογή μιας στρατηγικής ενάντια στη βία, είναι:

• σε επίπεδο σχολείου:

Σύνταξη Σχολικής Επιτροπής ενάντια στον εκφοβισμό & την ενδοσχολική βία.
Σύνταξη Διακήρυξης του σχολείου ενάντια στη βία: δικαιώματα-υποχρεώσεις-καθήκοντα για όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας.
Αύξηση της επίβλεψης του σχολικού χώρου.
Ευαισθητοποίηση και συνεργασία με τους γονείς, προκειμένου να σταματήσει ο κύκλος αναπαραγωγής και ενθάρρυνσης της ενδοσχολικής βίας.

• σε επίπεδο τάξης:

Συζήτηση στην τάξη για τον ορισμό & τις μορφές της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού.
Συζήτηση για τις επιπτώσεις του εκφοβισμού.
Ενημέρωση σχετικά με το γιατί η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός δεν είναι αποδεκτά από το σχολείο.
Τρόποι & προτάσεις για πρόληψη και αντιμετώπιση από τους μαθητές: σύνταξη των κανόνων της τάξης ενάντια στη βία.
Παροχή βοήθειας από μαθητές σε άλλους, για την επίλυση των συγκρούσεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε εκφοβισμό.
Προαγωγή των συνεργατικών αλληλεπιδράσεων.
Παροχή ευκαιριών για θετική έκφραση της επιθετικότητας (π.χ. μέσω των αθλημάτων).

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Κάθε μέλος της σχολικής κοινότητας έχει ρόλο και ευθύνη για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού. Ο βαθμός εμπλοκής κάθε μέλους, σχετίζεται τόσο με την ιδιότητά του, όσο και με τη σοβαρότητα, τη συχνότητα και την ένταση του περιστατικού εκφοβισμού. Άλλος είναι ο ρόλος και η ευθύνη του διευθυντή του σχολείου, άλλος του δασκάλου, άλλος των συμμαθητών, άλλος των γονιών.

Ωστόσο, θα πρέπει όλοι να συνεργαστούν σε ένα πλαίσιο παράλληλων δράσεων, διότι, αφού η αιτιολογία του εκφοβισμού είναι πολυπαραγοντική και η αντιμετώπισή του θα πρέπει να είναι πολυεπίπεδη.

Άμεσες Δράσεις:

• Διευθυντής:

Καταγράψτε το περιστατικό, δίνοντας πληροφορίες για το πού και πότε συνέβη το περιστατικό, για το ποιοι συμμετείχαν, ποιοι παρατηρούσαν, τι μορφή εκφοβισμού ασκήθηκε και περιγράφοντας το τι ακριβώς έγινε.
Διατηρήστε αρχείο καταγραφής των περιστατικών, ώστε να μπορούν να έχουν εύκολη πρόσβαση σε αυτό και τα υπόλοιπα ενδιαφερόμενα μέρη.
Προσδιορίστε αν πρόκειται για επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά παραβίασης των κανόνων ενάντια στη βία.
Αν πρόκειται για επαναλαμβανόμενη εκφοβιστική συμπεριφορά, επικοινωνήστε με τους γονείς του παιδιού τηλεφωνικά και κανονίστε μια συνάντηση για να συζητήσετε.
Καθορίστε τις συνέπειες για το παιδί που εκφοβίζει, ύστερα από τη συζήτηση με τους γονείς, το παιδί που εκφοβίζει, τα παιδιά-υποστηρικτές του παιδιού που εκφοβίζει, και τη Σχολική Επιτροπή.
Σχεδιάστε τον τρόπο παρακολούθησης του προβλήματος ώστε να έχετε εποπτεία της εξέλιξης της κατάστασης.

• Εκπαιδευτικοί:

Μιλήστε στο παιδί που εκφοβίζεται και ακούστε με προσοχή και σοβαρότητα αυτά που έχει να σας πει. Διαβεβαιώστε το παιδί ότι θα ανταποκριθείτε άμεσα για να το προστατεύσετε και ότι είστε διαθέσιμος να παράσχετε κάθε δυνατή βοήθεια. Πείτε στο παιδί, να σας κρατά ενήμερο σχετικά με οποιαδήποτε εξέλιξη.
Συζητήστε με τους γονείς του παιδιού, εκφράστε τις ανησυχίες σας και δείξτε ότι είστε αποφασισμένος να αναλάβετε δράση.
Εξακριβώστε ποιο παιδί είναι αυτό που εκφοβίζεται ή αυτό που εκφοβίζει.
Εξακριβώστε αν υπάρχει ομάδα παιδιών η οποία ενθαρρύνει ή/και υποστηρίζει το παιδί που εκφοβίζει.
Οδηγήστε το παιδί που εκφοβίζει στο γραφείο του Διευθυντή και συζητήστε σοβαρά μαζί του για το περιστατικό.
Υποστηρίξτε το παιδί που εκφοβίζεται σε συνεργασία με τον Διευθυντή.

• Συμμαθητές μέσα στην τάξη:

Προσδιορίστε ποιοι συμμαθητές σας ήταν παρόντες στο περιστατικό εκφοβισμού.
Ξεκαθαρίστε αν συμμετείχαν ως ουδέτεροι παρατηρητές ή αν ενθάρρυναν το παιδί που εκφοβίζει.
Συζητήστε μαζί τους για το ποια θα ήταν η κατάλληλη συμπεριφορά σε μια τέτοια περίπτωση (π.χ. να μιλήσουν σε κάποιον ενήλικα για να βοηθήσει) και για το ποιες ευθύνες έχουν όταν παρατηρούν να συμβαίνει περιστατικό εκφοβισμού.
Συζητήστε σχετικά με το τι θα μπορούσαν να είχαν κάνει για να αποφευχθεί ο εκφοβισμός και να εξασφαλίσουν ένα ασφαλές περιβάλλον τόσο για τους ίδιους όσο και για τους συμμαθητές τους.

Κάποια μοντέλα συνομηλίκων, που αποτελούν στρατηγικές αντιμετώπισης των περιστατικών εκφοβισμού από μαθητές προς μαθητές στο πλαίσιο του σχολείου, είναι επιγραμματικά:

Η προσέγγιση που δεν εστιάζει στο φταίξιμο.
Προσεγγίσεις υποστήριξης μεταξύ των συνομηλίκων.
Το μοντέλο του «συνομηλίκου πρότυπο».
Το μοντέλο της «συμβουλευτικής μεταξύ συνομηλίκων».
Το μοντέλο της «Διαμεσολάβησης».

• Γονείς παιδιού που εκφοβίζεται:

Συνεργαστείτε στενά με το σχολείο για να πληροφορηθείτε για την έκταση και τη σοβαρότητα του περιστατικού καθώς και για τους τρόπους αντιμετώπισής του.

Παρέχετε στο παιδί σας υποστήριξη και ασφάλεια, χωρίς να το κατακρίνετε.
Ακούστε προσεκτικά τι έχει να σας πει το παιδί σας για τα συναισθήματά του και για τις ανάγκες του.
Παρακολουθείτε την εξέλιξη της κατάστασης αλλά και την υγεία του παιδιού σας.
Αν το παιδί σας παραπονιέται για μεγάλο χρονικό διάστημα ότι έχει σωματικούς πόνους, αν παρατηρείτε ότι έχει δυσκολίες στον ύπνο ή αν αρνείται επίμονα να πάει στο σχολείο, επισκεφτείτε έναν ειδικό ψυχικής υγείας για παιδιά.

• Γονείς παιδιού που εκφοβίζει:

Συζητήστε με τον Διευθυντή του σχολείου για το περιστατικό εκφοβισμού που προκλήθηκε από το παιδί σας.
Συνεργαστείτε με το σχολείο, για την αντιμετώπιση του προβλήματος του παιδιού σας σχετικά με τη βία.
Συνεργαστείτε με τον Διευθυντή και τον δάσκαλο του παιδιού σας για την εφαρμογή των κανόνων, των συνεπειών και την πρόληψη τέτοιων συμπεριφορών.
Παρακολουθήστε την εξέλιξη της κατάστασης και συνεργαστείτε στενά με το σχολείο.
Παρατηρήστε αν το παιδί σας εμπλέκεται συχνά σε καβγάδες ή εκδηλώνει εκφοβιστική συμπεριφορά και με τα παιδιά της γειτονιάς ή και με εσάς στο σπίτι.
Μιλήστε γι’ αυτά στο Διευθυντή και το δάσκαλο της τάξης και συνεργαστείτε μαζί τους για να πάρετε βοήθεια.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν κάποιες άμεσες δράσεις σε επίπεδο πρόληψης και αντιμετώπισης στις οποίες μπορεί να προβεί το σχολείο, από μόνες τους όμως δε μπορούν να δώσουν λύση στο πρόβλημα του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο.

Χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα παρέμβασης, στο οποίο να συμμετέχει το σύνολο της σχολικής κοινότητας αλλά και ευρύτεροι κοινωνικοί φορείς, προκειμένου να υπάρξει αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου.

ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Για ποιούς λόγους ένα παιδί μπορεί να δέχεται επιθέσεις εκφοβισμού και βίας στο σχολείο;

Πάρα πολλοί μαθητές σε όλο τον κόσμο δέχονται επιθέσεις εκφοβισμού και βίας στο σχολείο. Το γεγονός, όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν κάνει κάτι λανθασμένο που να δικαιολογεί την εκδήλωση τέτοιου είδους συμπεριφορών εναντίον τους. Πολλές φορές στόχος γίνεται το «διαφορετικό», το οποίο μπορεί να αφορά σε οποιοδήποτε ανθρώπινο γνώρισμα, είτε εξωτερικό είτε εσωτερικό.

Για παράδειγμα το χρώμα του δέρματος, το θρήσκευμα, η εθνικότητα, το φύλο, το βάρος, η σχολική επίδοση, η κοινωνική συστολή. Με την έννοια αυτή ο καθένας μπορεί να γίνει στόχος εκφοβιστικών και βίαιων συμπεριφορών σε κάποια φάση της ζωής του και συνεπώς το συγκεκριμένο φαινόμενο μας αφορά όλους.

Εξάλλου, τα ιδιαίτερα γνωρίσματα που έχει το κάθε παιδί και γενικότερα ο κάθε άνθρωπος είναι και αυτά που τον κάνουν ξεχωριστό και μοναδικό μεταξύ δισεκατομμυρίων ανθρώπων.

Για ποιους λόγους ένας μαθητής αναπτύσσει εκφοβιστικές και βίαιες συμπεριφορές;

Υπάρχουν πολλοί λόγοι που μπορεί να συμβάλλουν ώστε ένα παιδί να εκδηλώνει επιθετικές και βίαιες συμπεριφορές. Η εκδήλωση εκφοβιστικών συμπεριφορών είναι σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα πολυποίκιλων εμπειριών και ερεθισμάτων στα οποία έχει εκτεθεί, με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, το παιδί που εκφοβίζει κατά τη διάρκεια της αναπτυξιακής του πορείας.

Τα παιδιά που εκφοβίζουν μπορεί σε άλλο χώρο ή χρόνο να ήταν ή και να είναι ακόμα και τώρα αποδέκτες εκφοβιστικών και βίαιων συμπεριφορών. Οι μαθητές συχνά εκφοβίζουν για να νιώσουν ανώτεροι από τους άλλους καθώς αντλούν ισχύ και δύναμη από τη συγκεκριμένη μορφή συμπεριφοράς.

Επίσης, μέσα από την εκδήλωση εκφοβιστικών συμπεριφορών μπορεί να στοχεύουν στο να τραβήξουν την προσοχή, να τύχουν αποδοχής και να γίνουν περισσότερο δημοφιλείς από ότι ήταν στο παρελθόν. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν γίνονται περισσότερο δημοφιλείς, αλλά αντίθετα η πλειοψηφία της μαθητικής κοινότητας τους φοβάται και προσπαθεί να τους αποφύγει. Ακόμα, οι μαθητές που εκφοβίζουν σε αρκετές περιπτώσεις είναι δυστυχισμένοι και προσπαθούν να μεταφέρουν το έλλειμμα χαράς που νιώθουν στους άλλους.

Ένα άλλο στοιχείο που συνδέεται με την εκδήλωση εκφοβιστικών συμπεριφορών είναι και τα συναισθήματα ζήλιας που μπορεί να νιώθει το παιδί που εκφοβίζει για τον αποδέκτη της εκφοβιστικής συμπεριφοράς. Οι μαθητές που εκφοβίζουν στοχεύουν στη «διαφορετικότητα» του άλλου για να τον κάνουν να νιώσει άσχημα για τον εαυτό του και να τον απαξιώσουν.

Η εκδήλωση, όμως, εκφοβιστικών συμπεριφορών δεν έχει ως αίτιο τη «διαφορετικότητα» του παιδιού που εκφοβίζεται, αλλά αντίθετα έχει ως σημείο εκκίνησης τα παιδιά που εκφοβίζουν και τα οποία μπορεί να έχουν κακοποιηθεί, να έχουν συναισθήματα ζήλιας, ανασφάλειας, και δυστυχίας και να μεγαλώνουν σε ένα απορριπτικό και βίαιο περιβάλλον από το οποίο απουσιάζει η ενσυναίσθηση και η αποδοχή.

Ποια είναι η συχνότητα του προβλήματος;

Στην Ελλάδα, τα δεδομένα διαφορών ερευνών δείχνουν ότι:

• Το 10-15 % των μαθητών πέφτει θύμα διαφόρων μορφών εκφοβισμού και βίας στο σχολείο.

• Οι μαθητές που ασκούν εκφοβισμό και βία στο σχολείο υπολογίζεται ότι ξεπερνούν το 5% του συνόλου των μαθητών.

• Έχει παρατηρηθεί ότι τα αγόρια εμπλέκονται περισσότερο σε περιστατικά σωματικής βίας σε σύγκριση με τα κορίτσια, τα οποία φαίνεται να εμπλέκονται πιο συχνά σε περιστατικά λεκτικής βίας.

• Τα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια εμπλέκονται πιο συχνά σε περιστατικά βίας, σε αναλογία 3 προς 1.

• Τα περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού εκδηλώνονται με μεγαλύτερη συχνότητα στο δημοτικό και στο γυμνάσιο, ενώ στο λύκειο μειώνονται.

• Οι μισοί από τους μαθητές που δέχονται επιθέσεις εκφοβισμού και βίας στο σχολείο δεν αναφέρουν πουθενά το γεγονός, ενώ οι υπόλοιποι μισοί συνήθως το αναφέρουν σε φίλους τους και σπανιότερα στους εκπαιδευτικούς ή τους γονείς τους.

Ποια είναι τα βασικά γνωρίσματα των πράξεων εκφοβισμού και βίας στο σχολείο;

Το φαινόμενο του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο αποτελεί ένα μείζον πρόβλημα που έχει σημαντικές και χρόνιες επιπτώσεις σε σημαντικό ποσοστό του μαθητικού πληθυσμού.

Είναι σημαντικό να διασαφηνιστεί πως το φαινόμενο του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο δεν αποτελεί φυσιολογική φάση της αναπτυξιακής πορείας την οποία οι μαθητές είναι υποχρεωμένοι να διαβούν για να ωριμάσουν και να ανταποκριθούν με επάρκεια στις απαιτήσεις της ενήλικης ζωής. Κεντρικά γνωρίσματα, η παρουσία των οποίων οδηγεί στο να χαρακτηριστεί μια συμπεριφορά ως εκφοβιστική και βίαιη στο χώρο του σχολείου, είναι:

i) Η ανισορροπία της δύναμης: Οι μαθητές που εκφοβίζουν χρησιμοποιούν τη δύναμή τους για να ελέγξουν ή να προκαλέσουν πόνο, ενώ οι μαθητές που εκφοβίζονται έχουν μεγάλη δυσκολία να υπερασπιστούν αποτελεσματικά τους εαυτούς τους.

ii) Η πρόθεση πρόκλησης πόνου: ενέργειες που συμβαίνουν χωρίς να έχουν στόχο να προκαλέσουν σωματικό ή ψυχικό πόνο δεν αποτελούν εκφάνσεις του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο.

iii) Επανάληψη: Τα περιστατικά εκφοβισμού και βίας στο σχολείο έχουν σταθερούς αποδέκτες, οι οποίοι εκφοβίζονται κατ’ εξακολούθηση από συγκεκριμένους συμμαθητές τους ή συγκεκριμένες ομάδες συμμαθητών τους.

Ποια σημάδια θα μπορούσαν να αποτελούν ενδείξεις ότι ένας μαθητής έχει εμπλοκή σε περιστατικά εκφοβισμού;

Υπάρχουν μια σειρά από σημάδια που θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένδειξη ότι ένας μαθητής έχει εμπλοκή σε περιστατικά εκφοβισμού και βίας στο σχολείο είτε ως εκφοβιζόμενος είτε ως εκφοβιστής. Παράλληλα όμως, χρειάζεται προσοχή ώστε να μην οδηγηθεί κανείς σε λανθασμένα συμπεράσματα, καθώς τα συγκεκριμένα σημάδια αποτελούν ενδείξεις και όχι αποδείξεις, μιας και δεν συνδέονται αποκλειστικά και μόνο με το φαινόμενο του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο.

Ενδείξεις ότι ένας μαθητής εκφοβίζεται στο χώρο του σχολείου:

• Επιστρέφει στο σπίτι με σκισμένα ρούχα ή χωρίς να έχει μαζί όλα τα ρούχα του ή έχοντας χάσει κάποια από τα πράγματά του.

• Αναφέρει πως χάνει αντικείμενα όπως βιβλία, ηλεκτρονικές συσκευές, ρούχα και κοσμήματα.

• Έχει ανεξήγητους τραυματισμούς.

• Παραπονείται συχνά ότι έχει πονοκέφαλο ή στομαχόπονο ή ότι νιώθει άρρωστος.

• Έχει δυσκολία με τον ύπνο και βλέπει συχνά άσχημα όνειρα.

• Παρουσιάζει αλλαγές στις διατροφικές του συνήθειες.

• Προκαλεί αυτοτραυματισμούς.

• Δεν έχει διάθεση να επικοινωνήσει με συμμαθητές του.

• Δεν συμμετέχει σε κοινές δραστηριότητες με συμμαθητές του.

• Χάνει το ενδιαφέρον του για τα μαθήματα και εμφανίζει απότομη ή σταδιακή πτώση της επίδοσής του στο σχολείο.

• Είναι λυπημένος, μελαγχολικός, θυμωμένος, αγχωμένος όταν βρίσκεται στο χώρο της κατοικίας του.

• Εκφράζει απαξιωτικές σκέψεις για τον εαυτό του.

• Έχει λιγότερους φίλους από ό,τι συνήθιζε να έχει στο παρελθόν.

• Αποφεύγει να πάει σε συγκεκριμένα μέρη.

• Αντιδρά με διαφορετικό τρόπο από ό,τι συνήθιζε στο παρελθόν.

Ενδείξεις ότι ένας μαθητής εκφοβίζει στο χώρο του σχολείου:

• Εκδηλώνει συχνά βίαιες συμπεριφορές.

• Εμπλέκεται σε σωματικούς ή λεκτικούς καυγάδες με άλλους.

• Έχει στην κατοχή του χρήματα ή νέα αντικείμενα, ο τρόπος απόκτησης των οποίων δεν είναι εύκολα εξηγήσιμος.

• Με ευκολία κατηγορεί άλλους.

• Δεν αποδέχεται τις ευθύνες που απορρέουν από τις πράξεις του.

• Έχει στενούς φίλους που εκδηλώνουν επιθετικές και βίαιες συμπεριφορές στο χώρο του σχολείου.

Ποιες μορφές μπορεί να πάρει ο εκφοβισμός και η βία στο σχολείο;

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές εκφοβισμού και βίας στο σχολείο και όλες επιφέρουν σωματικό ή/και ψυχικό πόνο.

Ο εκφοβισμός μπορεί να εκδηλωθεί με χτυπήματα, κλωτσιές, σπρωξίματα, σπρωξίματα ή με το αναγκάζεις κάποιον να κάνει κάτι παρά την αντίθετη θέλησή του. Επίσης, ο εκφοβισμός μπορεί να εκφραστεί με βρισιές ή απειλές, με υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς, με τη διάδοση κακόβουλων φημών ή με ρατσιστικές συμπεριφορές οι οποίες στοχεύουν στο στιγματισμό της διαφορετικότητας.

Ο ρατσιστικός εκφοβισμός περιλαμβάνει τη διάδοση αρνητικών σχολίων εξαιτίας της καταγωγής, της κοινωνικής τάξης ή και της οικονομικής κατάστασης κάποιου μαθητή. Παιδιά που έχουν χρόνια νοσήματα ή κάποια σωματική αναπηρία, όπως επίσης και παιδιά παχύσαρκα έχουν αυξημένο κίνδυνο θυματοποίησης.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ρατσιστικής συμπεριφοράς που παρατηρείται συχνά στις μέρες μας είναι ο εκφοβισμός παιδιών, εντός και εκτός σχολείου, που αποτελούν μέλη εθνικών μειονοτήτων. Ακόμα, εκφοβισμός μπορεί να σημαίνει το να νιώθει κάποιος ανασφαλής ή φοβισμένος, να αποκλείεται από παιχνίδια και να τον κάνεις να νιώθει πως είναι ασήμαντος.

Η πιο σύγχρονη μορφή εκφοβισμού είναι ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός, ο οποίος παίρνει εύκολα και γρήγορα διαστάσεις και εκτός σχολικού πλαισίου. O ηλεκτρονικός εκφοβισμός περιλαμβάνει την αποστολή απειλητικού ή υβριστικού υλικού μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, των υπηρεσιών που παρέχουν τα κινητά τηλέφωνα, όπως για παράδειγμα τα μηνύματα τύπου MMS και SMS, και των διαδικτυακών τόπων κοινωνικής δικτύωσης.

Επίσης, ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός μπορεί να στοχεύει στον κοινωνικό αποκλεισμό και την περιθωριοποίηση, ένα φαινόμενο που το τελευταίο χρονικό διάστημα αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο εξαιτίας της ιδιαίτερης δημοφιλίας που έχει μεταξύ των μαθητών η συμμετοχή σε διαδικτυακούς τόπους κοινωνικής δικτύωσης, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το γνωστό σε όλους μας Facebook.

(Πηγή: Δίκτυο κατά της βίας στο Σχολείο

http://www.antibullyingnetwork.gr/page.aspx?id=104&main_menu=263&parent_id=161)

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΣΕ ΠΑΙΔΙ ΠΟΥ ΒΙΩΝΕΙ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟ

Οι δυσκολίες στο σχολείο είναι πολλές. Τα μαθήματα, τα πολλά παιδιά…. πολλά θέματα μπορεί να προκύψουν. Είμαστε στο σχολείο όμως και αυτό που μαθαίνουμε είναι ότι κάθε πρόβλημα έχει τη λύση του.

Απλά να θυμάσαι:

1. Για αυτό που συμβαίνει δεν φταις εσύ. Δεν υπάρχει καμία πραγματική αιτία για να σε χτυπήσει κάποιος ή για να μιλήσει άσχημα για σένα.

2. Πολλά παιδιά στα σχολεία βιώνουν τέτοιες καταστάσεις.

3. Είμαστε περήφανοι για τον εαυτό μας. Δεν ντρεπόμαστε εμείς για κάτι άσχημο που έκανε κάποιος άλλος.

4. Εάν μας συμβεί κάτι το μοιραζόμαστε με τους δασκάλους και τους γονείς μας. Αυτό δε σημαίνει ότι μαρτυράμε το άλλο παιδί αλλά ότι βοηθάμε τον εαυτό μας.

5. Οι δυσκολίες δεν εξαφανίζονται ποτέ από μόνες τους. Εάν συμβεί μια φορά είναι πολύ πιθανό να ξανασυμβεί.

6. Η απομόνωση δεν είναι η λύση. Και άλλα παιδιά μπορεί να έχουν ενοχληθεί από τη συμπεριφορά εκφοβισμού. Μοιράσου την εμπειρία σου.

7. Η αδιαφορία δεν είναι λύση. Η δράση ναι.

8. Το να απαντήσεις με τον ίδιο τρόπο, δεν θα σε βοηθήσει. Απλά θα κάνεις κάτι που έτσι και αλλιώς σε ενοχλεί.

9. Είσαι πολύ σημαντικός για πολλούς ανθρώπους. Εάν κοιτάξεις γύρω σου θα τους βρεις, και αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να σε βοηθήσουν.

10. Κάλεσε στην Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056, δωρεάν και ανώνυμα, για να μιλήσεις με κάποιον ψυχολόγο.

(Πηγή: http://www.e-abc.eu/)