ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ BLOG

Εικόνα από http://agiografikesmeletes.blogspot.com/

Ο Σεβ. Μητρ. Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος, σε συνέντευξή του στο amen.gr, έκανε την εξῆς αποπροσανατολιστική δήλωση:

«Ο διάλογος σήμερα με τους Ρωμαιοκαθολικούς βρίσκεται σε μια πολύ δύσκολη καμπή. Έχουμε μπεί να συζητοῦμε το πρόβλημα το οποίο από το 1054 δημιούργησε την οριστική ρήξη μεταξύ Ανατολικῆς και Δυτικῆς Εκκλησίας και είναι το πρόβλημα τοῦ Πρωτείου.»
http://www.amen.gr/index.php?mod=x-video&op=viewv&id=9  (56’.30”).

Η ορθόδοξη διδασκαλία τοῦ μακαριστοῦ καθηγητοῦ μου π. Ι. Ρωμανίδου, αποδεικνύει την πλάνη τοῦ Σεβ/του Μεσσηνίας περί τοῦ Πρωτείου ως αιτίου τοῦ σχίσματος Ανατολῆς και Δύσεως. Παρουσιάζω αποσπάσματα από άρθρα τοῦ Σεβ. Μητρ. Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιεροθέου διά το Σχίσμα τοῦ 1054 και την αίρεση τοῦ FILIOQUE βασισμένα στη διδασκαλία τοῦ π. Ιωάννου Ρωμανίδου.

Νικόλαος Γ. Σαββόπουλος
Θεολόγος – Νομικός – Πολιτ. Επιστήμων

Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος

Η ΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ FILIOQUE

1. Μία από τις βασικές διαφορές μεταξύ των Ορθοδόξων και των Φραγκολατίνων είναι η διδασκαλία περί του Αγίου Πνεύματος, το λεγόμενο Filioque. Οι Φραγκολατίνοι προσέθεσαν στο Σύμβολο της Πίστεως την φράση αυτή, ότι δηλαδή το Άγιον Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα και τον Υιόν (Filioque), αλλοιώνοντας έτσι τον λόγο του Χριστού και την διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας, όπως εκφράσθηκε και Συνοδικά με την Β’ Οικουμενική Σύνοδο, αλλά και με άλλες Συνόδους. Στο σημείο αυτό επικεντρώθη η αντιαιρετική πολεμική πολλών Πατέρων, κυρίως εδώ να θυμίσω τους τρεις μεγάλους Φωστήρας, ήτοι τον Μέγα Φώτιο, τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, και τον άγιο Μάρκο Εφέσου, τον Ευγενικό.
……………..
Όταν την 15 Ιουλίου του 1054 ο Καρδινάλιος Ουμβέρτος, απεσταλμένος του Πάπα έθεσε στην αγία Τράπεζα της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως, κατά την διάρκεια της θείας Λειτουργίας, τον λίβελλο δια του οποίου αναθεματίζονταν ο Πατριάρχης και όλοι οι Ορθόδοξοι ως αιρετικοί, η βασική κατηγορία ήταν ότι ο Πατριάρχης και οι Ορθόδοξοι διέσπειραν πολλά ζιζάνια και «ως Πνευματομάχοι ή Θεομάχοι απέκοψαν από του Συμβόλου του αγίου Πνεύματος την εκπόρευσιν εκ του Υιού». Δηλαδή μας κατηγορούσαν ότι εμείς απεκόψαμεν την φράση αυτή από το Σύμβολο που θέσπισε η Β’ Οικουμενική Σύνοδος!

Μερικοί ισχυρίζονται ότι ήρθη¬σαν αυτά τα αναθέματα και επομένως δεν υπάρχει πρόβλημα. Βεβαίως και υπάρχει πρόβλημα, γιατί με μια απλή πράξη ήρθησαν τα αναθέματα, αλλά δεν ήρθη η αίρεση του Filioque, η οποία μάλιστα ισχυροποιήθηκε ακόμη περισσότερο.
……………….
Όλες οι προσπάθειες για την ένωση των «Εκκλησιών» μετά το σχίσμα του 1054 είχαν σαν κέντρο την αίρεση του Filioque, με την διαφορά ότι οι Ορθόδοξοι πρότειναν την αποβολή της προσθήκης και της διδασκαλίας από το Σύμβολο της Πίστεως, ενώ οι Λατίνοι υπεραμύνονταν της διδασκαλίας αυτής και μάλιστα ισχυρίζονταν ότι οι Ορθόδοξοι αφήρεσαν από το Σύμβολο της Πίστεως την φράση αυτή. Ενδεικτικώς αναφέρω ότι στην Σύνοδο της Λυώνος το 1274 και στην Σύνοδο της Φερράρας – Φλωρεντίας το 1438-39 το Filioque ήταν το κέντρο των συζητήσεων και βεβαίως υστέρα από πιέσεις και εκβιασμούς επιβλήθηκε στους Ορθοδόξους με επαινετές εξαιρέσεις, όπως του αγίου Μάρκου του Ευγενικού. Αλλά και όλες οι προσπάθειες των Ορθοδόξων για να επανέλθουν οι Λατίνοι στην Ορθόδοξη Πίστη προσέκρουαν στη δογματική τους διδασκαλία περί του Filioque.

Το σχίσμα λοιπόν, μεταξύ των δύο Εκκλησιών έγινε από την αίρεση του Filioque, γι’ αυτό και ο Γεννάδιος Σχολάριος είπε: «το σχίσμα γέγονεν μάλιστα δια την εν τω Συμβόλω πρόσθεσιν και ότι καλώς απεστράφημεν τους Λατίνους δια την πρόσθεσιν αποστροφής ούσαν αξίαν». Και οι Πατέρες της Εκκλησίας ισχυρίζονται ότι είναι αδύνατη η επαναφορά του Παπισμού στην Ορθόδοξη Εκκλησία από την οποία διεσπάσθησαν, αν δεν αποσυρθή η αίρεση του Filioque.
………………..
η) Η ιστορία της εισαγωγής του Filioque είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Μελέτες που έχουν γίνει από τον Καθηγητή π. Ιωάννη Ρωμανίδη έφεραν στο φως ιστορικά γεγονότα ότι το Filioque χρησιμοποιήθηκε από τους Φράγκους εναντίον των Ρωμαίων, τόσο του Δυτικού όσο και του Ανατολικού τμήματος της ενιαίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Οι Ρωμαίοι Ορθόδοξοι Πάπες αντιδρούσαν ηρωικά εναντίον της εισαγωγής του Filioque στο Σύμβολο της Πίστεως. Τελικά εισήχθη όταν για πρώτη φορά ανήλθε στον θρόνο της παλαιάς Ρώμης, ο Ιταλοφράγκος Πάπας Βενέδικτος Η’ (1009 ή 1014). Οι δυτικοί και ανατολικοί Ρωμαίοι του Θ’ αιώνος ήταν Ορθόδοξοι και πολεμούσαν τους Φράγκους ως ετεροδόξους. Το σχίσμα δεν έγινε μεταξύ Ρωμαίων Παπών και Ρωμαίων Πατριαρχών, αλλά μεταξύ Ρωμαίων Παπών – Ρωμαίων Πατριαρχών από την μια μεριά και Φράγκων αιρετικών από την άλλη.

θ) Στην Σύνοδο της Φερράρας – Φλωρεντίας διατυπώθηκαν οι ορθόδοξες απόψεις από τον άγιο Μάρκο τον Ευγενικό. Υπεγράφη μεν η ένωση από τους παρισταμένους Ορθοδόξους με εξαίρεση τον άγιο Μάρκο και μερικούς άλλους, αλλά ήταν προϊόν και αποτέλεσμα πιέσεων και των δυσκόλων συνθηκών της εποχής εκείνης. Τελικά, δεν επεκράτησε η ένωση αυτή για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, γιατί την απεδοκίμασαν μεταγενέστεροι Σύνοδοι, και δεύτερον, γιατί ο λαός αντέδρασε, όχι όμως γιατί ήταν απληροφόρητος θεολογικά, αλλά γιατί είχε διαφωτισθή καταλλήλως για την προδοσία που έγινε. Αυτό δείχνει ότι οι συζητήσεις πρέπει να γίνωνται σε κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης και όχι με πολιτικές πιέσεις και σκοπιμότητες.
………………….
“ΘΕΟΔΡΟΜΙΑ”
ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΔΙΔΑΧΗΣ
ΕΤΟΣ Γ . ΤΕΥΧΟΣ 2 . ΑΠΡΙΛΙΟΣ – ΙΟΥΝΙΟΣ 2001
http://www.impantokratoros.gr/D3D12340.el.aspx

2. Τα στάδια του Σχίσματος

Το Σχίσμα ήταν στην πραγματικότητα σταδιακό. Ωστόσο, επηρεασμένοι από την παπική προπαγάνδα πολλών αιώνων, ο ιστορικοί συνήθως ανατρέχουν σε “σχίσματα” του 5ου, του 7ου και κυρίως του 9ου αιώνα (επί Φωτίου) τα οποία δεν συνέβησαν ποτέ. Στις μέρες μας, χάρη στις σημαντικές έρευνες του F. Dvornik και του Π. Ι. Ρωμανίδη, αποκαθίσταται σταδιακά η αλήθεια. Έτσι τα στάδια που οδήγησαν στο Σχίσμα του 1054 δεν ήταν η εικονομαχική στάση της Κωνσταντινούπολης τον 8ο αιώνα, ούτε κάποιος μυθικός αφορισμός του Φωτίου τον 9ο αιώνα. Όλα αυτά, όπως και προηγούμενες διαφορές, επιλύθηκαν με την πάροδο του χρόνου και επικυρώθηκαν επίσημα σε Συνόδους με τη συμμετοχή τόσο των Ανατολικών Πατριαρχείων όσο και του Πάπα. Τα πραγματικά στάδια που οδήγησαν στο 1054 ήταν τα ακόλουθα τέσσερα:

Το πρώτο βήμα έγινε το 794 όταν οι Φράγκοι επί Καρλομάγνου συγκάλεσαν τη Σύνοδο της Φραγκφούρτης η οποία απέρριψε την Εβδόμη Οικουμενική Σύνοδο του 787. Έτσι η Φραγκική Εκκλησία διαφοροποιήθηκε από την υπόλοιπη Χριστιανική Εκκλησία. Στη συνέχεια, το 809, οι Φράγκοι επισημοποίησαν το φιλιόκβε, στη Σύνοδο του Άαχεν, εισάγοντας έτσι στο Σύμβολο της Πίστεως μια δογματική διαφορά με την υπόλοιπη ενωμένη Εκκλησία. Η κίνησή τους βέβαια απορρίφθηκε σθεναρά από τον Πάπα Λέοντα Γ’. Η απόρριψη επαναλήφθηκε επίσημα στη θεωρούμενη Όγδοη Οικουμενική Σύνοδο του 879. Η Εκκλησία των πέντε Πατριαρχείων παρέμενε ενωμένη τον ένατο αιώνα, αλλά η Εκκλησία των Φράγκων, οι οποίοι κατείχαν μεγάλο τμήμα της Δυτικής Ευρώπης είχε αποσχιστεί.
……………………..
Το λογικό τρίτο βήμα ήταν η οριστική εκδίωξη των Ρωμαίων από τον Παπικό θρόνο και η αντικατάστασή τους με Γερμανούς. Εξαιτίας της αντίστασης των Ρωμαίων, απαιτήθηκαν αρκετά χρόνια για να γίνει αυτό το βήμα. To 996 ο Γερμανός αυτοκράτορας Όθων Γ’ τοποθέτησε τον πρώτο Γερμανό Πάπα, τον νεαρό ξάδερφό του Μπρούνο, ως Γρηγόριο Ε’. Ο νέος Πάπας δεν αναγνωρίστηκε από την Κωνσταντινούπολη, είτε επειδή πρόσθετε το φιλιόκβε στο Σύμβολο της Πίστεως είτε επειδή δεν θέλησε να στείλη Συστατική Επιστολή εκεί. Σύντομα εκδιώχθηκε από τους Ρωμαίους, οι οποίοι εξέλεξαν ένα Ρωμηό, τον Ιωάννη Φιλάγαθο. Αυτός έστειλε Συστατική Επιστολή στην Κωνσταντινούπολη και αναγνωρίστηκε από αυτήν. Ο Όθων εξοργισμένος πήγε στη Ρώμη και απεκατέστησε τον Γρηγόριο, αφού συνέλαβε και ακρωτηρίασε τον Ιωάννη. Όταν πέθανε ο Γρηγόριος, ο Όθων τοποθέτησε τον πρώτο Γάλλο Πάπα, τον Ζερμπέρ ντ’ Ωριλάκ, ως Σίλβεστρο Β’, ο οποίος επίσης δεν καταγράφηκε στα δίπτυχα της Κωνσταντινούπολης.

Ο τελευταίος Ορθόδοξος Πάπας παραιτήθηκε (για άγνωστους λόγους) το 1009. Αυτή είναι και η τελευταία, μέχρι σήμερα, χρονιά στην οποία αναφέρεται το όνομα του Πάπα στα δίπτυχα της Κωνσταντινούπολης. Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι από τότε οι Γερμανοί πάπες αντικατέστησαν οριστικά τους Ρωμαίους. Φαίνεται ότι αυτή η άποψη δεν ευσταθεί, διότι και στις επόμενες τέσσερις δεκαετίες υπήρχαν Ρωμαίοι πάπες. Όπως, όμως, διαπίστωσε ο Π. Ι. Ρωμανίδης, προέρχονταν από απολύτως γερμανόφιλες οικογένειες και γι’ αυτό εισήγαγαν επίσημα το φιλιόκβε στην Εκκλησία της Ρώμης από το 1014. Αργότερα, η γερμανοκρατούμενη πλέον παπική Εκκλησία αναγνώρισε ως “άγιο” τον βασιλιά Ερρίκο Β’ (1002-1024) ο οποίος πέτυχε την οριστική εκδίωξη των ορθόδοξων Ρωμαίων από τον παπικό θρόνο και την εισαγωγή του φιλιόκβε. Μετά από διακόσια χρόνια προσπάθειας, η προσθήκη του φιλιόκβε στην Εκκλησία της Ρώμης αντιπροσώπευε το θρίαμβο της Γερμανικής πολιτικής εκεί.
…………………….
Το θέμα της ένωσης των Εκκλησιών δεν έπαυσε να απασχολεί όσους αγάπησαν την Εκκλησία του Χριστού ανά τους αιώνες. Οι μέχρι τώρα προσπάθειες αποδείχθηκαν μάταιες. Ωστόσο το χρέος των Ορθοδόξων παραμένει. Θα κλείσουμε τη μελέτη μας με την άποψη του μεγάλου θεολόγου της εποχής μας, π. Ι. Ρωμανίδη, η οποία είναι η γνήσια ορθόδοξη άποψη και η μόνη βασισμένη στα ιστορικά δεδομένα:

“Η απλή άρσις των αναθεμάτων του 1054 δεν δύναται να επιτύχη την ένωσιν. Επανερχόμενοι εις την προ του 1054 κατάστασιν ευρίσκομεν πάλι σχίσμα μεταξύ Λατίνων και Ρωμαίων εξ αιτίας του Filioque”. […] “Έχομεν το ιερόν καθήκον, το επιβεβλημένον και από τους Ορθοδόξους Ρωμαίους πάπας της Ρώμης προ του 1009, να επιδιώξωμεν την εξάλειψιν του σχίσματος ουχί δια της άρσεως των αναθεμάτων του 1054, αλλά δια της άρσεως του Filioque και των προϋποθέσεων και αποτελεσμάτων αυτού”.

Περιοδικό «Εκκλησιαστική Παρέμβαση» τεύχη Μαϊου-Σεπτεμβρίου 2004
http://www.oodegr.com/oode/papismos/gegonota1.htm