Σχολ. έτος 2023 – 24
Καθηγήτρια : Νικούδη Ειρήνη (ΠΕ02)
Μάθημα: Ν. Λογοτεχνία Τάξη: Α΄ Γυμνασίου Χρονική διάρκεια:
Ο παππούς και το εγγονάκι, του Λ. Τολστόι (σελ. 43-44 του σχολικού εγχειριδίου της Α΄ Γυμνασίου)
Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Ν. Γλώσσα, Αρχαία Ελληνική Γραμματεία, Αρχαία Ελληνική Γλώσσα, Θεατρική Αγωγή, Βιολογία Σύνδεση με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών. Το κείμενο περιλαμβάνεται στη θεματική ενότητα «Οικογενειακές σχέσεις» του σχολικού εγχειριδίου της Α΄ Γυμνασίου και θα το εξετάσουμε στο πλαίσιο του διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) και του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών (Α.Π.Σ.)
Β. Διδακτικό υλικό – Τεχνολογικά μέσα
- Το διδακτικό εγχειρίδιο των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Α΄τάξης Γυμνασίου 2. Βιβλίο καθηγητή για τη Ν. Λογοτεχνία Α΄Γυμνασίου 3. Αίθουσα διδασκαλίας με διαδραστικό πίνακα και laptop 3. Βιντεοπροβολέας. 4. α. Επεξεργαστής κειμένου Word 5. β. Λογισμικό παρουσιάσεων Power-Point 6. γ. Διαδίκτυο
Ιδιαίτερη περιοχή του γνωστικού αντικειμένου: Οικογενειακές σχέσεις
Γενικός σκοπός της διδασκαλίας: Στο διήγημα του Λ. Τολστόι «Ο παππούς και το εγγονάκι» διακρίνεται ο ανθρωπισμός του συγγραφέα.
Στην εποχή μας ζούμε έντονα την οικονομική κρίση. Είναι όμως και ηθική. Βασικές αρχές και αξίες στη ζωή μας, όπως η αγάπη, η κατανόηση και ο σεβασμός, τις ξεχνάμε ή τις καταπατάμε. Γι’ αυτό με το συγκεκριμένο σχέδιο διδασκαλίας θέλουμε να τονίσουμε την ανάγκη να στηρίζεται ο σύγχρονος πολιτισμός σε ηθικές αξίες, ξεκινώντας από το κύτταρο της κοινωνίας, την οικογένεια.
Επιμέρους στόχοι Α) Γνωστικοί
- Να γνωρίσουν οι μαθητές την αξία του ανθρωπισμού διαχρονικά και να την συνδέσουν με τον τρόπο ζωής του Λ. Τολστόι.
- Να γνωρίσουν τα ιδιαίτερα προβλήματα και τις ανάγκες της τρίτης ηλικίας. Να διαπιστώσουν τον κύκλο της ανθρώπινης ζωής
- Να συνειδητοποιήσουν τον μιμητισμό των μικρών παιδιών
- Να διακρίνουν τα χαρακτηριστικά του διηγήματος και του παραμυθιού.
Β) Συναισθηματικοί στόχοι
- Να διεισδύσουν στην ψυχολογία των ηρώων και να διακρίνουν τα αίτια των ενεργειών τους.
- Να ευαισθητοποιηθούν απέναντι στην τρίτη ηλικία και να καλλιεργήσουν την ενσυναίσθηση.
- Να συνειδητοποιήσουν την αξία των προγόνων τους και να συναισθανθούν το χρέος του ενστερνισμού και της διάδοσης των υψηλών ηθικών και πολιτισμικών αξιών, που αυτοί μεταφέρουν, ως φορείς της παράδοσης.
Γ) Σε επίπεδο δεξιοτήτων (ψυχοκινητικοί στόχοι)
- Να ασκηθούν στην παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου και ειδικότερα στη μετατροπή ενός αφηγηματικού κειμένου σε θεατρικό.
- Να καλλιεργήσουν την κριτική σκέψη συγκρίνοντας παράλληλα κείμενα
Δ) Παιδαγωγικοί
- Να υποδυθούν συγκεκριμένους κοινωνικούς ρόλους και να διαλεχθούν τόσο με το κείμενο όσο και μεταξύ τους.
- Να διαμορφώσουν ενεργό στάση απέναντι στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων της τρίτης ηλικίας.
- Να εφαρμόσουν επικοινωνιακές μεθόδους μάθησης.
- Να καλλιεργήσουν ομαδοσυνεργατικό πνεύμα
Δ) Τεχνολογικοί
Να εξοικειωθούν με τις ΤΠΕ
Να ασκηθούν στην παραγωγή ηλεκτρονικού κειμένου και τη χρήση των δυνατοτήτων που παρέχουν οι Η/Υ.
Διδακτική προσέγγιση :Το συγκεκριμένο σενάριο μαθήματος βασίζεται στο συνδυασμό της βιωματικής, διερευνητικής και ομαδοσυνεργατικής μεθόδου με τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών ως εργαλείου μάθησης.
Πορεία της διδασκαλίας
Α΄ Αφόρμηση Προβολή ολιγόλεπτου βίντεο, με τίτλο: «Τι είναι αυτό;» στην ιστοσελίδα http://www.youtube.com/watch?v=mNK6h1dfy2o
και σχολιασμός από τους μαθητές. Δίνονται κάποια επιπλέον βιογραφικά στοιχεία για τον Λ. Τολστόι εκτός από αυτά του σχολικού εγχειριδίου και προσδιορίζεται η έννοια του ανθρωπισμού. Ακολουθεί ανάγνωση του κειμένου από την διδάσκουσα και διατυπώνονται κάποιες πρώτες εντυπώσεις.
Β΄ Εργασία κατά ομάδες. Αρχικά ζητείται από τη διδάσκουσα να ταυτιστεί κάθε ομάδα με έναν ήρωα της ιστορίας (οι φιλόλογοι με τον παππού, οι ψυχολόγοι με τους γονείς του Μίσα και οι ηθοποιοί με τον Μίσα) και να απαντήσει προφορικά στις παρακάτω ερωτήσεις:
Α) Οι ψυχολόγοι προς τους φιλολόγους Ο παππούς είσαι εσύ.
- Ποια προβλήματα και ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζεις στην καθημερινὀτητά σου; 2. Πώς αισθάνεσαι, όταν σε μαλώνει η νύφη σου; Τι σκέφτεσαι;
Β) Οι φιλόλογοι προς τους ψυχολόγους Οι γονείς του Μίσα είστε εσείς.
- Εξηγήστε γιατί δεν θέλετε να τρώτε μαζί με τον παππού και γιατί τού φωνάζετε. 2. Ποιες δυσκολίες- προβλήματα έχει η συγκατοίκηση μαζί του;
- Τι σκέπτεστε, όταν ο Μίσα σάς εξηγεί γιατί φτιάχνει τη γαβάθα;
Γ) Οι ψυχολόγοι προς τους σκηνοθέτες/ηθοποιούς Ο Μίσα είσαι εσύ.
- Από ποιους επηρεάστηκες και σκέφτηκες να φτιάξεις τη γαβάθα;
- Ποια ήταν η αντίδραση των γονιών σου;
- Τι έκανες μετά από αυτή τους την αντίδραση;
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Α΄ Ομάδα: Οι φιλόλογοι
- Το μικρό αυτό κείμενο είναι διήγημα αλλά θυμίζει και παραμύθι. Εντοπίστε τα βασικά χαρακτηριστικά του διηγήματος και του παραμυθιού σε αυτό. Θυμηθείτε και όσα έχετε διδαχθεί στο μάθημα της Ν. Γλώσσας (3η ενότητα: Αφήγηση, σελ. 47-48).
- Ακούστε το τραγούδι του Γ. Μηλιώκα «Ζητώ συγγνώμη» http://www.youtube.com/watch?v=YSMd62Q3pPA και αιτιολογήστε τον τίτλο του.
- Να συμπληρώσετε τα κενά
Η ιστορία μιλάει για μια οικογένεια. Ήρωες είναι ο , ο πατέρας, η μητέρα και ο γιος τους, ο δηλαδή του παππού. Ο παππούς είναι πολύ και δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα. Ο πατέρας και η μητέρα δεν νιώθουν καλά που ο παππούς θέλει τόση βοήθεια. Δεν του φέρονται . Τον αφήνουν μόνο του και του βάζουν το φαγητό του σε ένα άσχημο, ξύλινο πιάτο που το λένε .Ο εγγονός τον παππού του. Τότε φτιάχνει και αυτός ένα ξύλινο, άσχημο πιάτο, μια γαβάθα δηλαδή, και το στους γονείς του. Το κάνει αυτό για να τους δείξει ότι και εκείνοι μια μέρα θα και θα χρειάζονται βοήθεια και θα πρέπει να τους φερόμαστε ωραία. Τότε οι γονείς καταλαβαίνουν ότι δεν φέρονταν ωραία στον παππού και αρχίζουν να του φέρονται
4.Αν ο παππούς αντιδρούσε στη συμπεριφορά του ζευγαριού, τι πιστεύετε ότι θα έλεγε; Δώστε φωνή στον παππού:
5.Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση.
https://e-didaskalia.blogspot.com/2018/02/blog-post_77.html
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Β΄ Ομάδα: Οι ψυχολόγοι
- Θα μπορούσε ο παππούς του διηγήματος αλλά και όλα τα άτομα της τρίτης ηλικίας να κάνουν κάτι, για να βελτιώσουν την κατάσταση και τη διάθεσή τους; Απαντήστε αφού πρώτα παρακολουθήσετε το βίντεο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: Απαντήστε αφού πρώτα παρακολουθήσετε το βίντεο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.youtube.com/watch?v=D4DA9saUD_c
Γράψτε την απάντησή /τις προτάσεις σας σε πέντε διαφάνειες του Power /Point. Μπορείτε να επιλέξετε και κατάλληλες φωτογραφίες από τις εικόνες του Google και να τις μεταφέρετε με την εντολή αντιγραφή-επικόλληση.
- Διαβάστε το απόσπασμα από το σχολικό βιβλίο της Βιολογίας Α΄Λυκείου για την ανάπτυξη του ανθρώπου:
Ανάπτυξη μετά τον τοκετό – γήρας
Ο οργανισμός μετά τον τοκετό συνεχίζει να αναπτύσσεται, και φυσιολογικά περνάει από τα στάδια της βρεφικής, παιδικής και εφηβικής ηλικίας ώσπου να ενηλικιωθεί (εικ. 12.17). Η βρεφική ηλικία διαρκεί δύο περίπου χρόνια και χαρακτηρίζεται από ραγδαία ανάπτυξη. Κατά την παιδική ηλικία αλλάζουν προοδευτικά οι αναλογίες του σώματος. Κατά την εφηβεία η ανάπτυξη επιταχύνεται, εμφανίζονται τα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά του φύλου, ενώ τα γεννητικά όργανα ωριμάζουν και γίνονται λειτουργικά. Οι νεαροί ενήλικες έχουν φτάσει στο μέγιστο της μυϊκής τους δύναμης και της αντιληπτικής τους ικανότητας. Προοδευτικά όμως και ανεπαίσθητα το σώμα χάνει ορισμένες ικανότητες του, και τελικά έρχεται το τελευταίο στάδιο, το γήρας. Η διαδικασία αυτή, που είναι μη αναστρέψιμη, οφείλεται σε κληρονομικούς και σε εξωγενείς παράγοντες. Απόσπασμα από το σχολικό βιβλίο Βιολογίας Α Λυκείου (σελ.231)
- Υπάρχουν άτομα τρίτης ηλικίας (παππούς, γιαγιά ) στη δική σας οικογένεια; Αν, ναι, περιγράψτε σύντομα την προσωπικότητά τους και τη σχέση που έχετε μαζί τους ή ζητείστε τους να σας διηγηθούν κάποια προσωπική εμπειρία από τα παιδικά ή νεανικά τους χρόνια, την οποία θα καταγράψετε και θα αποθηκεύσετε σε ένα αρχείο word.
- Σχολιάστε το βίντεο https://www.youtube.com/watch?v=8UAtrIGhWH8 Αξίζει τέτοια αντιμετώπιση στα άτομα της τρίτης ηλικίας; Πώς πρέπει εμείς να τα αντιμετωπίζουμε; Γράψτε τις απαντήσεις σας σε πέντε διαφάνειες σε ένα p/pt τοποθετώντας και κατάλληλες φωτογραφίες που θα βρείτε στο Google εικόνες και θα μεταφέρετε με την εντολή αντιγραφή – επικόλληση.
5.Καταγράψτε τα συναισθήματα σας για τους δικούς σας παππούδες και γιαγιάδες.
6.Γράψτε τα συναισθήματα που σας δημιούργησε ο παππούς και τα συναισθήματα που σας δημιούργησε η συμπεριφορά των γονέων του Μίσα.
Γ’ΟΜΑΔΑ: ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ
6.Διαβάστε το ποίημα του Κ. Καβάφη «Ένας γέρος» και απαντήστε στο ερώτημα: https://youtu.be/gUSwPE131uo
Πώς αντιμετωπίζει «ο Γέρος» τη ζωή;
Ένας γέρος Στου καφενείου του βοερού το μέσα μέρος
σκυμένος στο τραπέζι κάθετ’ ένας γέρος·
με μιαν εφημερίδα εμπρός του, χωρίς συντροφιά.
Και μες των άθλιων γηρατειών την καταφρόνια
σκέπτεται πόσο λίγο χάρηκε τα χρόνια
που είχε και δύναμι, και λόγο, κ’ εμορφιά.
Ξέρει που γέρασε πολύ· το νοιώθει, το κυττάζει.
Κ’ εν τούτοις ο καιρός που ήταν νέος μοιάζει
σαν χθες. Τι διάστημα μικρό, τι διάστημα μικρό.
Και συλλογιέται η Φρόνησις πως τον εγέλα·
και πως την εμπιστεύονταν πάντα — τι τρέλλα! —
την ψεύτρα που έλεγε· «Aύριο. Έχεις πολύν καιρό.»
Θυμάται ορμές που βάσταγε· και πόση
χαρά θυσίαζε. Την άμυαλή του γνώσι
κάθ’ ευκαιρία χαμένη τώρα την εμπαίζει.
…. Μα απ’ το πολύ να σκέπτεται και να θυμάται
ο γέρος εζαλίσθηκε. Κι αποκοιμάται
στου καφενείου ακουμπισμένος το τραπέζι.
(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984)
Βαν Γκογκ,Γέρος
.