Δύσκολος ο ορισμός της ποίησης και του ποιήματος. Πολλοί δοκίμασαν να δώσουν ορισμούς. Ποιος ορισμός είναι ολοκληρωμένος, περιεκτικός και ακριβής;
Ας θυμηθούμε πώς όρισε ο Ανδρέας Εμπειρίκος την ποίηση, σε υπερρεαλιστικό ύφος:
Η ποίησις είναι ανάπτυξις στίλβοντος ποδηλάτου
Ή άλλοι ποιητές:
Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα. Σεφέρης Η ποίηση είναι η αναζήτηση του ανεξήγητου. Στήβενς «Και τι είναι τελικά το Ποίημα; Ίσως είναι το νόμισμα που σφίγγει στα δόντια του ο Ποιητής για να μπει στη βάρκα του Θανάτου. Με αυτό θα πληρώσει για το μέγα θαύμα που αξιώθηκε και που δεν είναι άλλο από την ίδια τη ζωή». Γιώργης Παυλόπουλος Ο ποιητής κληρονόμος πουλιών που έστω και με σπασμένα φτερά πρέπει να πετάει. Μίλτος Σαχτούρης
Και ο Πλάτων είχε γράψει πως
Η ποίηση είναι ένα πράγμα ανάλαφρο, ιερό και φτερωτό.
Η Ειρήνη Μπόμπολη αναρωτιέται: το ποίημα είναι
Αρχή ή τέλος της νεροποντής;
Μιας νεροποντής που έρχεται με τη δύναμή της να μας ποτίσει, να μας δροσίσει βαθιά μέσα, ως τα μύχια του νου και της ψυχής μας με το άυλο νερό του ποιητικού λόγου, του λόγου που αποτυπώνει κατά τρόπο συμβολικό-συμβατικό το ουσιαστικά ανείπωτο συναίσθημα που δοκιμάζει ο ποιητής και το κάνει συμβατό με ό,τι μπορεί να κατανοήσει ο αναγνώστης ή ο ακροατής του ποιήματος.
Για την αιτία αυτή ακριβώς, της δυσκολίας να μετουσιωθεί το ποιητικό συναίσθημα σε λόγο ο ορισμός είναι δύσκολος έως αδύνατος και
Ο ορισμός αντιποιεί
Τα ουσιαστικά [του ποιήματος] κύτταρα.
Το ανείπωτο δεν λέγεται και γι’ αυτό δεν είναι κάτι συνηθισμένο. Μόνο κάτι συνηθισμένο και καθημερινό λέγεται και ορίζεται εύκολα. Ένας ορισμός, λοιπόν, του ποιήματος
Κάνει το ανείπωτο να μοιάζει με συνήθεια.
Ορισμός, επομένως, του ποιήματος, κατά την Ειρήνη Μπόμπολη, αποτελεί αυτή ακριβώς η απορία:
Πώς να σε ορίσω ποίημα; Πώς να σε ορίσω ποίημα; Αρχή ή τέλος της νεροποντής; Πάντως επακόλουθο του ανείπωτου.
Πώς να σε ορίσω ποίημα; Ο ορισμός αντιποιεί τα ουσιαστικά σου κύτταρα. Κάνει το ανείπωτο να μοιάζει με συνήθεια.
29-6-08
Χρόνος
Θα πεθάνουμε προτού προλάβουμε
να ζήσουμε το χρόνο μας,
αυτόν που μας μοίρανε η φύση μας,
η παράλογη σκοτεινή μας πλευρά.
Θα πεθάνουμε λίγο μετά την ισημερία
του άχρονου πόθου μας για φεγγαράδα,
ανάμεσα στα νιόβγαλτα ρόδα και τις μυρτιές.
Ανάμεσα στα ελάχιστα θέλω
και στα άπειρα χρωστώ.
Η θάλασσα
Την αγαπώ τη θάλασσα,
είπα.
Και πνίγηκες μέσα της.
Συνήθεια
Περάσαμε το ποτάμι κολυμπώντας ανάποδα.
Και δεν είδαμε τους ωραίους βυθούς, τα ρείθρα
με τις διαμαντόπετρες.
Θέλοντας να κοιτάξουμε τον ήλιο στην καρδιά,
χάσαμε την ισορροπία μας.
Μας έμεινε μόνο η συνήθεια, να μη φοβόμαστε
τον ήλιο.
Κάπως έτσι υποδέχτηκα το θάνατο. Όρθια, αλλά χωρίς φωνή, χωρίς όραση, χωρίς ακοή. Όλα γύρω μου σχεδόν μαύρα. Και το ψύχος… Α! Το ψύχος. Έζωνε την καρδιά μου και δεν την άφηνε να χαρεί ούτε αυτό το τέλος…
Φόβος
Πώς με τρομάζει ο καπνός
που έγινε αντάρα
κι έφραξε τον ποταμό
και φούσκωσε τη λίμνη…
Πώς με τρομάζει η σκοτεινιά
που ξεμακραίνει τ’ άστρα…
Θόλωσαν τα μάτια μου
και δε θωρώ το δρόμο.
Ειρήνη Μπόμπολη, Το Τρίτο Ημισφαίριο, Πέτρα Ηπειρωτικές Εκδόσεις, Αθήνα 2010
Παρουσίαση: Π. Χαλούλος
Η Ειρήνη Μπόμπολη γεννήθηκε στο Κεντρικό Άρτας. Είναι Φιλόλογος. Ζει και εργάζεται στην Πάτρα. Το πρώτο βιβλίο της είναι το μυθιστόρημα “Το πεπρωμένο μύριζε ορχιδέα ή πράγματα μικρά”, εκδόσεις Επιφανίου. Άρθρα και μελέτες της έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες και περιοδικά.
Δικτυακοί τόποι για την Ειρήνη Μπόμπολη:
http://users.sch.gr/pchaloul/logotehnia/Eirini-Mpompoli.htm
Ακούστε συνέντευξη της Ειρήνης Μπόμπολη για το μυθιστόρημά της: http://www.youtube.com/watch?v=4VCSEV2RUlg
http://3lyk-patras.ach.sch.gr/boboli/zoferoikairoi.pdf
Βιβλιοπαρουσίαση από τη φιλόλογο Παναγιώτα Λάμπρη:
http://users.sch.gr/panlampri/index.files/Page3648.htm