Η Φυσική στο Διαδίκτυο

Θέματα, Ασκήσεις, Πειράματα,… για το μάθημα της Φυσικής – του Παναγιώτη Παζούλη

Αντικείμενα Messier

Συγγραφέας: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΖΟΥΛΗΣ στις 11 Μαΐου, 2010

Από τη βικιπαιδεια

Τα αντικείμενα Μεσιέ (Messier) είναι τα αστρονομικά αντικείμενα που καταλογογραφήθηκαν από τον Γάλλο αστρονόμο Σαρλ Μεσιέ (Charles Messier) στον Κατάλογο Νεφελωμάτων και Αστρικών Σμηνών που κυκλοφόρησε το 1774. Ο κατάλογος του Μεσιέ όμως εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1771. Κίνητρο για τη σύνταξη του καταλόγου ήταν το γεγονός ότι ο Μεσιέ, που ήταν κυνηγός κομητών, είχε απογοητευτεί από αντικείμενα που παρατηρούσε συχνά αλλά δεν ήταν κομήτες. Έτσι, αποφάσισε να συντάξει έναν κατάλογο αυτών των αντικειμένων προκειμένου αυτός και οι άλλοι αστρονόμοι να αποφύγουν λάθη στις παρατηρήσεις τους.[1]

Η πρώτη έκδοση (1771) συμπεριέλαβε 45 αντικείμενα, αριθμημένα από Μ1 (Μ για Messier) έως Μ45. Ο τελικός κατάλογος περιέχει 110 αντικείμενα και ολοκληρώθηκε στη σημερινή του έκταση το 1966 με την προσθήκη του 110ού αντικειμένου. Το πρώτο αντικείμενο με αριθμό Μ1 είναι το νεφέλωμα του Καρκίνου, και το τελευταίο, το Μ110, ο γαλαξίας NGC 205, ένας μικρός ελλειπτικός γαλαξίας, συνοδός του Γαλαξία της Ανδρομέδας. Τα 30 από τα αντικείμενα του καταλόγου ανακαλύφθηκαν από το συνεργάτη και φίλο του Μεσιέ, αστρονόμο Πιερ Μεσέν (Pierre Méchain). Η τελική έκδοση, όπως συντάχθηκε από τον Μεσιέ, εκδόθηκε το 1781 και συμπεριελήφθηκε στις αστρονομικές εφημερίδες του 1784. Περιείχε 103 αντικείμενα η τελική του έκδοση, αλλά τον 20ό αιώνα προστέθηκαν ακόμη 7 αντικείμενα αυξάνοντας τον αριθμό των αντικειμένων του καταλόγου σε 110. Πολλά από τα αντικείμενα του καταλόγου αναφέρονται έως και σήμερα με τον αριθμό τους κατά Μεσιέ,[2] με πιο χαρακτηριστικό ίσως παράδειγμα το γαλαξία της Ανδρομέδας, που είναι γνωστός σαν Μ31.

Επειδή ο Μεσιέ (όπως και ο Μεσέν) έζησε και δούλεψε στο Βόρειο Ημισφαίριο (στη Γαλλία), ο κατάλογός του περιλαμβάνει μόνο αντικείμενα που είναι ορατά από το Βόρειο Ουράνιο πόλοέως και ουράνιο πλάτος (απόκλιση) -35° περίπου. Πολλά εντυπωσιακά αντικείμενα του Νότιου ουρανού, όπως τα Νέφη του Μαγγελάνου, δεν περιέχονται στον κατάλογο. Καθώς όλα τα αντικείμενα είναι ορατά με κιάλια ή μικρά τηλεσκόπια αποτελούν δημοφιλή αντικείμενα παρατήρησης για τους ερασιτέχνες αστρονόμους. Τις τελευταίες μέρες του Μάρτη και τις πρώτες του Απρίλη, την περίοδο που όλα τα αντικείμενα του καταλόγου είναι ορατά, οι αστρονόμοι διοργανώνουν Μαραθώνιους Μεσιέ, παρατηρώντας και τα 110 αντικείμενα μέσα σε ένα μόνο βράδυ.[3]