Αυξημένα είναι τα όρια συνταξιοδότησης για τους νέους ασφαλισμένους, δηλαδή όσους ξεκίνησαν να εργάζονται για πρώτη φορά μετά την 1η Ιανουαρίου 1993. Συγκεκριμένα, τα όρια συνταξιοδότησης βρίσκονται ήδη στο 65ο έτος της ηλικίας, ενώ εναλλακτικά επιτρέπεται η “έξοδος” στα 60 με 40 έτη ασφάλισης.

Από τις γενικές αυτές ρυθμίσεις εξαιρούνται ελάχιστες κατηγορίες ασφαλισμένων, όπως είναι οι μητέρες ανηλίκων (όπου υπάρχει μεταβατικό στάδιο μέχρι το 2013) και οι γονείς αναπήρων τέκνων.

Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί πως αν κάποιος έχει έστω και μία ημέρα ασφάλισης σε οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης πριν από την ημερομηνία αυτή (δηλαδή έως την 31 Δεκεμβρίου 1992), τό

τε εντάσσεται στους παλαιούς ασφαλισμένους, για τους οποίους ισχύει εντελώς διαφορετικό καθεστώς.

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι πως για τους νέους ασφαλισμένους υφίστανται ενιαίες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης σε όλα τα Ταμεία και το Δημόσιο, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων.

Όροι

Οι προϋποθέσεις αυτές δεν άλλαξαν σε μεγάλο βαθμό ούτε και με τους δύο νέους ασφαλιστικούς νόμους. Απλώς περιορίστηκαν και εκείνες οι ελάχιστες εξαιρέσεις με βάση τις οποίες μπορούσαν οι νέοι ασφαλισμένοι να συνταξιοδοτηθούν με ευνοϊκότερο καθεστώς. Ειδικότερα οι νέοι ασφαλισμένοι μπορούν να συνταξιοδοτηθούν:

• Στα 65 με πλήρη σύνταξη και 15 έτη ασφάλισης (μειωμένη δίνεται στα 60)
• Στα 60 με 40 έτη ασφάλισης
• Στα 50 με 25ετία εφόσον πρόκειται για γονείς αναπήρων τέκνων
• Στα 55 φέτος οι μητέρες με 6.000 ημέρες ασφάλισης (ή στα 50 με μειωμένη). Το όριο ηλικίας το 2013 πάει στα 65 για πλήρη σύνταξη και στα 60 για μειωμένη.

Ειδικές ρυθμίσεις ισχύουν για τις μητέρες που έχουν πάνω από τρία παιδιά. Συγκεκριμένα, ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων διαμορφώνεται και το όριο ηλικίας (υπάρχει ενδεικτικός πίνακας).

Πρέπει να τονιστεί πως για τους νέους ασφαλισμένους είναι διαφορετικός και ο τρόπος με τον οποίο συνταξιοδοτούνται σε περίπτωση ανικανότητας αλλά και λόγω θανάτου σε σχέση με τις ρυθμίσεις που ισχύουν για τους πριν από το 1993.

Οσον αφορά την εξαγορά πλασματικών ετών, ισχύει κανονικά και στην παρούσα περίπτωση, μόνο που εδώ δεν γίνεται για τη θεμελίωση και την πρόωρη συνταξιοδότηση αλλά κατά κύριο λόγο για προσαύξηση.

Τέλος πρέπει να αναφερθεί πως και ο τρόπος υπολογισμού του ποσού της σύνταξης είναι ενιαίος.

Ποιες κατηγορίες θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα

Ειδικό καθεστώς συνταξιοδότησης ισχύει για όσους ασφαλίστηκαν μετά την 1η Ιανουαρίου 1993. Το “Εθνος – Συντάξεις” παρουσιάζει αναλυτικά παραδείγματα για το πώς γίνεται η θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος για τους νέους ασφαλισμένους.

Ερώτηση: Ασφαλισμένη στον ιδιωτικό τομέα, συνεχώς από τον Φεβρουάριο του 1993 μέχρι και σήμερα αδιάκοπα, είναι μητέρα 2 ανήλικων τέκνων. Εχει πτυχίο ΑΕΙ. Πώς μπορεί να θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης και πότε μπορεί να συνταξιοδοτηθεί;

Απάντηση:Για να θεμελιώσει σχετικό δικαίωμα συνταξιοδότησης, πρέπει να φτάσει τις 6.000 ημέρες ασφάλισης, αφού η πρώτη της ασφάλιση ήταν μετά τον Ιανουάριο του 1993. Ετσι θα πρέπει να εξαγοράσει 600 ημέρες περίπου -αφού μέχρι σήμερα με την αδιάκοπη ασφάλισή της έχει 5.400- από τον χρόνο των σπουδών και να θεμελιώσει δικαίωμα για να συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία 50 ετών με μειωμένη και 55 με πλήρη σύνταξη.

Ερώτηση: Ασφαλισμένος μετά το 1993 έχει προσληφθεί σε μόνιμη οργανική θέση στο Δημόσιο το 1995. Είναι απόφοιτος πανεπιστημίου και πατέρας ενός ανήλικου παιδιού. Πότε μπορεί να συνταξιοδοτηθεί;

Απάντηση:Σε αντίθεση με τους παλιούς ασφαλισμένους του Δημοσίου, στους νέους δεν έχει επέλθει νομοθετικά εξίσωση ορίων ηλικίας για τους άνδρες και τις γυναίκες. Ετσι ο ασφαλισμένος του παραδείγματος δεν μπορεί να θεμελιώσει δικαίωμα ως γονέας. Αντίθετα πρέπει να συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης, εκ των οποίων μπορεί να εξαγοράσει τα επτά. Δηλαδή, χρειάζεται τουλάχιστον 33 πραγματικά έτη για να μπορέσει να συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία 60 ετών.

Ερώτηση: Πολικός μηχανικός, μητέρα 3 τέκνων, ασφαλίστηκε στο ΤΣΜΕΔΕ (νυν ΕΤΑΑ) το 1994. Εχει μέχρι σήμερα 17 έτη ασφάλισης και είναι 45 ετών. Μπορεί να εξαγοράσει πλασματικά έτη; Μπορεί να θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης πριν από τα 60;

Απάντηση:Η εν λόγω μητέρα ανήκει στις ελάχιστες περιπτώσεις νέων ασφαλισμένων που μπορούν να θεμελιώσουν σχετικό δικαίωμα και να συνταξιοδοτηθούν πριν από το 60ό έτος της ηλικίας τους. Θα πρέπει να εξαγοράσει φέτος 4 έτη από τις σπουδές της και με τη συμπλήρωση της 20ετίας να “κλειδώσει” δικαίωμα ώστε να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη σε ηλικία 55 ετών.

Ειδικές ρυθμίσεις και ποιους αφορούν

Οι νέοι ασφαλισμένοι δεν μπορούν με αναγνώριση πλασματικών ετών ασφάλισης να υπαχθούν στο “καθεστώς” που ισχύει για όσους μπήκαν στην αγορά εργασίας από το 1983 έως το 1992. Οπως τονίζει ο δικηγόρος Διονύσης Ρίζος, που ειδικεύεται σε θέματα εργατικού και ασφαλιστικού δικαίου, δεν μπορεί κάποιος να περάσει στους “παλαιούς” με αναγνώριση χρόνου είτε αυτός είναι η στρατιωτική θητεία είτε οι σπουδές ή ο πλασματικός χρόνος των τέκνων.

Κατά συνέπεια δεν μπορεί εργαζόμενος, εφόσον έχει ασφαλιστεί για πρώτη φορά μετά το 1993, να αποσκοπεί σε μεταχείριση ανάλογη με όσους έπιασαν δουλειά μέχρι και το 1992 με απλή αναγνώριση χρόνου.

Οσον αφορά τους αλλοδαπούς εργαζομένους στη χώρα μας, μπορούμε να διακρίνουμε δύο κατηγορίες:

• Για τους προερχόμενους από τρίτες χώρες (εκτός ΕΕ) ακόμη κι αν υπάρχει στη χώρα τους υπαγωγή στην ασφάλιση πριν από την 1η Ιανουαρίου 1993, αυτή δεν αναγνωρίζεται και ο εργαζόμενος εντάσσεται ως νέος στο ασφαλιστικό μας σύστημα.
• Αντίθετα όσοι αλλοδαποί προέρχονται από χώρες της ΕΕ ή χώρες με τις οποίες η Ελλάδα έχει διμερή συμφωνία για την κοινωνική ασφάλιση και έχουν έστω μία ημέρα ασφάλισης στη χώρα προέλευσης πριν από την κρίσιμη ημερομηνία 31η Δεκεμβρίου 1992, τότε αυτοί ανήκουν στους παλαιούς ασφαλισμένους.

Στην κατηγορία των νέων εντάσσονται και εργαζόμενοι στην αλλοδαπή που όμως αναγνωρίζουν τον χρόνο ασφάλισής τους με αίτηση μετά την 1η Ιανουαρίου 1993, παρά το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος χρόνος εργασίας παρασχέθηκε πριν από τη συγκεκριμένη ημερομηνία.

Επίσης νέοι ασφαλισμένοι θεωρούνται και όσοι πολίτες απογράφηκαν μεν στο ΙΚΑ πριν από την 1η Ιανουαρίου 1993, δεν ασφαλίστηκαν όμως για καμία ημέρα εργασίας, αντίθετα επιδοτήθηκαν από τον ΟΑΕΔ. Η συγκεκριμένη κατηγορία δεν εντάσσεται στους παλαιούς και επομένως δεν μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με ευνοϊκότερους όρους.

Η μοναδική περίπτωση ασφαλισμένων πριν από την 1η Ιανουαρίου 1993, που όμως μπορούν να αντιμετωπιστούν ως νέοι, αφορά εκείνη την κατηγορία των εργαζομένων που ο πρώτος και μοναδικός τους φορέας ασφάλισης μέχρι και το 1992 ήταν ο ΟΓΑ. Οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι μπορεί μετά την ημερομηνία αυτή να συνέχισαν στον Οργανισμό ή να άλλαξαν φορέα.

Στην περίπτωση αυτή, όταν ασφαλισμένος πριν από την 1η Ιανουαρίου 1993 μόνο στον ΟΓΑ αλλάζει μετά την ημερομηνία αυτή φορέα και μετακινείται σε έτερο φορέα κύριας ασφάλισης, θεωρείται πλέον νέος ασφαλισμένος και αντιμετωπίζεται με αυτές τις προϋποθέσεις. Το ίδιο συμβαίνει για τους ήδη συνταξιούχους λόγω θανάτου που λαμβάνουν την παροχή πριν από την 1η Ιανουαρίου 1993, όμως αναλαμβάνουν οιαδήποτε ασφαλιστέα ιδιότητα μετά τη συγκεκριμένη ημερομηνία. Πλέον ανήκουν στην κατηγορία των νέων ασφαλισμένων και μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με τις ενιαίες προϋποθέσεις είτε ενταχθούν στον δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα.

Θα πρέπει να σημειώσουμε εδώ πως εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ που έχουν καταθέσει αίτημα για αναγνώριση χρόνου ασφάλισης λόγω απώλειας βιβλιαρίου (ΥΔΑΑΒ) για χρονικό διάστημα που αφορά πριν από το 1993 και μετά την απόρριψη του σχετικού αιτήματος, δεν αποδεικνύεται χρόνος ασφάλισης μέχρι και το 1992, ανήκουν υποχρεωτικά στους νέους ασφαλισμένους.

Κ. ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ – ΕΘΝΟΣ