Αφιερωμένο στην μνήμη

του Νίκου Ξυλούρη

Με αφορμή την επέτειο του Πολυτεχνείου που γιορτάζουμε τον μήνα Νοέμβριο, αναπτύξαμε ένα project σχετικά με τη ζωή του Νίκου Ξυλούρη ο οποίος συμμετείχε ενεργά στην εξέγερση των φοιτητών, τραγουδώντας μέσα στο χώρο του Πολυτεχνείου. Το project ξεκίνησε από τις αρχές Νοεμβρίου όπου τα παιδιά άκουγαν τραγούδια του Νίκου Ξυλούρη κατά τη διάρκεια κυρίως των ελεύθερων δραστηριοτήτων. Η εισαγωγή του θέματος έγινε με τη βοήθεια της υδρογείου σφαίρας (μοντεσσοριανό υλικό) όπου τα παιδιά προσπάθησαν να κατανοήσουν τις έννοιες θάλασσα – ξηρά. Την ψηλάφησαν με τα δάχτυλα τους και παρατήρησαν ότι υπήρχαν μικρά κομμάτια στεριάς μέσα στη θάλασσα. Η ψηλάφηση πραγματοποιήθηκε πρώτα με ανοιχτά τα μάτια και έπειτα με κλειστά, αξιοποιώντας μόνο την αίσθηση της αφής.

Εξηγήσαμε ότι υπάρχουν πολύ μεγάλες θάλασσες οι οποίες ονομάζονται ωκεανοί και τα πολύ μεγάλα κομμάτια ξηράς ονομάζονται ήπειροι. Εμείς ζούμε στην ήπειρο που ονομάζεται Ευρώπη και συγκεκριμένα σ’ ένα μικρό κομμάτι της που ονομάζεται Ελλάδα. Αφού τα παιδιά ανακάλυψαν τα μικρά κομμάτια ξηράς θέλαμε να εισάγουμε τις έννοιες νησί και λίμνη. Για τον λόγο αυτό κατασκευάσαμε με πηλό ένα νησί και μια λίμνη. Αφού τα παιδιά παρατήρησαν και τα δυο, τους εξηγήσαμε ότι το νησί είναι ένα κομμάτι ξηράς που γύρω γύρω έχει νερό, ενώ η λίμνη είναι μια μεγάλη ποσότητα νερού που περιβάλλεται από ξηρά.

Δημιουργήσαμε ένα φύλλο εργασίας για κατανόηση των δυο τελευταίων εννοιών. Φύλλο εργασίας 1

Έπειτα, παρατηρήσαμε τον χάρτη της Ελλάδος ζητώντας από τα παιδιά να εντοπίσουν τα νησιά. Τους ζητήσαμε να μας δείξουν το μεγαλύτερο απ’ όλα αυτά και αφού το βρήκανε τους είπαμε ότι ονομάζεται Κρήτη. Τους δείξαμε τη Σάμο, το νησί στο οποίο ζούμε και μετρήσαμε την απόσταση μεταξύ Σάμου και Κρήτης. Για να το κάνουμε αυτό, τα παιδιά σκέφτηκαν ποικίλους τρόπους για να μετρήσουν την απόσταση. Για παράδειγμα να χρησιμοποιήσουμε σχοινί, τουβλάκια, αυτοκινητάκια και τις αριθμητικές ράβδους (μοντεσσοριανό μαθηματικό υλικό).

Στην συνέχεια, εξηγήσαμε ότι σε αυτό το μεγάλο νησί, την Κρήτη, έζησε και μεγάλωσε ο Νίκος Ξυλούρης σ’ ένα χωριό που ονομάζεται Ανώγεια και αφηγηθήκαμε την ιστορία της ζωής του μέσα από πληροφορίες που πήραμε από τα παρακάτω links https://www.youtube.com/watch?v=5IRab2k3C5s,https://www. youtube.com/watch?v=qpwxnw393N8,https://www.youtube.com/watch?v=5xaI373CW20.

Συζητήσαμε για αυτά που ακούσαμε και τα παιδιά ζωγράφισαν ό, τι τους άρεσε.

Ένα σημείο της ζωής του, που εντυπωσίασε τα παιδιά ήταν ότι ο Ξυλούρης από μικρός αγαπούσε τόσο πολύ τη μουσική και τη λύρα που όλα τα αντικείμενα στο περιβάλλον του τα “μεταμόρφωνε” με τη φαντασία του σε λύρα. Έτσι λοιπόν πειραματιστήκαμε και εμείς μέσα στην τάξη μας με ήχους που βγάζουν τα αντικείμενα γύρω μας όπως για παράδειγμα η καρέκλα, το τραπέζι, το κουτάλι, το πιρούνι, το χαρτί, οι αποξηραμένες κολοκύθες κ.α.

Ακούσαμε μουσική μόνο με λύρα, μάθαμε να την ξεχωρίζουμε ακουστικά, δημιουργήσαμε και δώσαμε στα παιδιά ένα φύλλο εργασίας σχετικό με τη λύρα.

Απ’ όλα τα τραγούδια του Νίκου Ξυλούρη, ο “Αργαλειός” έγινε το αγαπημένο των παιδιών (https://www.youtube.com/watch?v=-9XUZL_jS6E) Μετά την ανάλυση του τραγουδιού, δείξαμε εικόνες με τον αργαλειό και εξηγήσαμε τη χρήση του στα παλιά χρόνια. Έπειτα, κάναμε υφαντική με χαρτόνι και ασχοληθήκαμε με άσκηση χωρικής νοημοσύνης και λεπτής κινητικότητας, τις πλεξούδες.

Παίξαμε, επίσης, παιχνίδι μνήμης με εικόνες από τη ζωή του Νίκου Ξυλούρη.

Με αφορμή την επέτειο του Πολυτεχνείου και την ενεργή συμμετοχή του Νίκου Ξυλούρη σε αυτό, όπως αναφερθήκαμε στην αρχή, πραγματοποιήσαμε μια ποικιλία δραστηριοτήτων. Δουλέψαμε τα γράμματα από γυαλόχαρτο Π , Ι, Ν και δημιουργήσαμε φύλλο εργασίας με βάση αυτά τα γράμματα και το θέμα μας δηλαδή Π για Πολυτεχνείο κτλ. Φύλλο εργασίας 2

Επιπλέον, παίξαμε το γνωστό σε όλους παιχνίδι, την τρίλιζα με τα γράμματα που διδαχθήκαμε.

Κατασκευάσαμε επιτραπέζιο παιχνίδι με εικόνες και ερωτήσεις πάνω σε γνώσεις που είχαν αποκτήσει τα παιδιά για το Πολυτεχνείο και ασχοληθήκαμε με σχετική κατασκευή.

Για τον εορτασμό της επετείου του Πολυτεχνείου παίξαμε το κουκλοθέατρο “Η Ντενεκεδούπολη” και δημιουργήσαμε ένα πανό με λόγια του Νίκου Ξυλούρη στο οποίο τα παιδιά έπρεπε να εντοπίσουν και να αναγνωρίσουν μέσα στο κείμενο τα γράμματα Π, Ι, Ν και να τα γράψουν με μπλε χρώμα.

Στα πλαίσια του συγκεκριμένου project, είχαμε την τιμή να συνδεθούμε διαδικτυακά με την “Οικία Νίκου Ξυλούρη” (Μουσείο στα Ανώγεια Κρήτης ) όπου με μεγάλη μας χαρά περιηγηθήκαμε στον χώρο του μουσείου και συνομιλήσαμε με τον κ. Λάμπη Ξυλούρη, ανιψιό του Νίκου Ξυλούρη ο οποίος εκτός από γιος του γνωστού Ψαραντώνη, είναι μουσικός και έχει δική του δισκογραφία (https://www.youtube.com/watch?v=HBG2xW8x8no&list=PLMCAGJpgE8d4QNdnH8pvgA4UXkwiW-MKF)

Τέλος , το project μας ολοκληρώθηκε πριν από λίγες μέρες, με την επίσκεψη της κ. Ευμορφίας Παπαχρήστου που μας έπαιξε κρητική λύρα στο χώρο του νηπιαγωγείου όπου είχαμε τη χαρά να φιλοξενούμε και το Δημοτικό Σχολείο Κοκκαρίου, για να παρακολουθήσει μαζί μας την εκδήλωση. Μας παρουσίασε από κοντά το μουσικό όργανο και μάθαμε πολλές νέες πληροφορίες για την κρητική λύρα όπως ότι;

• ο ήχος παράγεται με το δοξάρι που κατασκευάζεται από τρίχες αλόγου,

• είναι φτιαγμένο από ένα σπάνιο ξύλο γνωστό ως κέδρος Λιβάνου,

• βασική συνοδεία της λύρας είναι το κρητικό λαούτο και

• μερικοί από τους πρεσβευτές της κρητικής μουσικής παράδοσης ήταν ο Θανάσης Σκορδαλός, ο Νίκος Ξυλούρης, ο Λεωνίδας Κλάδος, η Ασπασία Παπαδάκη κ.α.

Βίντεο της κ. Ευμορφίας από την εκδήλωση μας F58E00F2-DD2E-4F35-90F4-FF738EC53D4E

Κλείνοντας, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε πολύ όλους όσους βοήθησαν και συνέβαλαν στην πραγματοποίηση του συγκεκριμένου project. Ειδικότερα, ευχαριστούμε τον κ. Λάμπη Ξυλούρη, την κ. Ευμορφία Παπαχρήστου και τον συνάδελφο κ. Γιάννη Αρχοντούλη που μας σύστησε τη μουσικό.