Ένα Wiki είναι συνήθως μία ιστοσελίδα που επιτρέπει στους χρήστες της να προσθέσουν, να αφαιρέσουν, ή να επεξεργαστούν το περιεχόμενό της, πολύ γρήγορα και εύκολα, χωρίς να έχουν κάνει υποχρεωτικά εγγραφή. Έτσι, διευκολύνεται η συνεργασία πολλών ατόμων για τη συγγραφή ενός έργου.

Ο όρος Wiki όμως, μπορεί να αναφέρεται και στο λογισμικό που χρησιμοποιείται για να κατασκευαστούν Wiki σελίδες.

Αυτό που στην ουσία κάνει ένα σύστημα wiki είναι να απλοποιεί τη διαδικασία δημιουργίας σελίδων HTML και να καταγράφει κάθε μεμονωμένη αλλαγή που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια του χρόνου, έτσι ώστε σε οποιαδήποτε στιγμή μια σελίδα να μπορεί να επανέλθει σε κάποια από τις προηγούμενες καταστάσεις της.

Πολλές φορές το Wiki περιλαμβάνει εργαλεία που επιτρέπουν στους χρήστες να παρακολουθούν την κατάστασή του. Μπορεί ακόμη να παρέχει στους χρήστες κάποιο χώρο για να συζητούν διάφορα θέματα όπως για παράδειγμα το περιεχόμενο που προστίθεται στο site.

Η λέξη Wiki ερμηνεύεται μερικές φορές ως ακρώνυμο για το “What I know is” δηλαδή “Αυτό που εγώ ξέρω είναι”. Είναι μια χαρακτηριστική φράση για τον τρόπο λειτουργίας του Wiki: ο κάθε χρήστης που συμμετέχει στη συγγραφή κάποιου έργου προσθέτει την προσωπική του γνώση, έτσι ώστε όλοι να μπορούν να τη μοιράζονται.

Δείτε το παρακάτω επεξηγηματικό video της CommonCraft για να ολοκληρώσετε το πρώτο βήμα κατανόησης για τα Wikis και μετά προχωράμε σε πιο θεωρητικά.

(κάντε κλικ εδώ για να δείτε το βίντεο με Ελληνικούς Υπότιτλους)

Σύντομη ιστορία του Wiki
Το πρώτο wiki, γνωστό ως Wiki Wiki Web (http://c2.com/cgi/wiki?WelcomeVisitors), δημιουργήθηκε στις 25 Μαρτίου του 1995 από τον Ward Cunningham. Το όνομα του προέρχεται από την χαβανέζικη λέξη «Wikiwiki» που σημαίνει «γρήγορα».

Βασικές λειτουργίες Wiki
Ένα Wiki επιτρέπει τη συλλογική συγγραφή κειμένων σε μια πολύ απλή γλώσσα σήμανσης που ουσιαστικά απλοποιεί εξαιρετικά την HTML χρησιμοποιώντας έναν φυλλομετρητή Ιστού. Εάν ένας επισκέπτης θέλει να προσθέσει πληροφορίες για κάποιο θέμα χρησιμοποιεί απλά το σύνδεσμο «Επεξεργασία σελίδας» που υπάρχει σε κάθε σελίδα Wiki.  Όλα τα άρθρα μπορούν να αναφερθούν σε άλλα άρθρα και να δημιουργήσουν μια δικτυακή δομή.

Wikipedia: Η μεγαλύτερη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια
Το πιο γνωστό Wiki είναι βέβαια η Wikipedia. Είναι η μεγαλύτερη αυτή τη στιγμή εγκυκλοπαίδεια στο internet, με έναν αριθμό λημμάτων που συναγωνίζονται επάξια αυτόν πολλών ”παραδοσιακών” εγκυκλοπαιδειών, όπως της Brittanica. Στα πέντε χρόνια λειτουργίας της, η Wikipedia (ή Βικιπαίδεια, κατά την… εμπνευσμένη ελληνική μετάφρασή του ονόματος) κατάφερε να ξεπεράσει τα 1.000.000 άρθρα στην αγγλική γλώσσα.

Σύμφωνα με τον ιδρυτή της Τζίμι Γουέιλς, 340 εκατομμύρια άνθρωποι τη χρησιμοποιούν κάθε μήνα. Αυτήν την πρωτοφανή δυναμική του Wiki μπορούμε να χρησιμοποιήσoυμε και στο μάθημά μας κάνοντας το πιο σχετικό με την καθημερινότητα, πιο ελκυστικό και συνεργατικό.

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε ένα wiki και ένα blog;

Σε ένα blog η συγγραφή και το πολυμεσικό περιεχόμενο της ιστοσελίδας έχουν τη μορφή των “post” είναι δηλαδή καταχωρίσεις που αποτελούν σημεία έναρξης. Οι απαντήσεις έχουν τη μορφή σχολίων και λέγονται “comments“.

Ενώ η δυνατότητα εισαγωγής comments, ακόμα και posts, είναι ανοιχτή στα μέλη στα μέλη του blog ή στο ευρύ κοινό, κανένας δεν μπορεί να αλλάξει το comment ή το post το οποίο αναρτήθηκε από κάποιον άλλον. Η συνηθισμένη διάταξη είναι post – comment – comment – comment, κ.ο.κ. Για αυτόν το λόγο, τα blogs συνήθως είναι το μέσο το οποίο επιλέγεται για την έκφραση προσωπικών απόψεων.

Ένα Wiki έχει πολύ πιο ανοιχτή δομή και επιτρέπει σε άλλους να τροποποιήσουν το περιεχόμενο του κειμένου που κάποιος έχει γράψει. Αυτή η ελευθερία μπορεί να προκαλέσει την υπερίσχυση της γνώμης της πλειοψηφίας μιας ομάδας έναντι της προσωπικής άποψης.

Δείτε την ευρηματική τηλεμαχία στα αγγλικά μεταξύ Kένεντυ (JFK) και Νίξον για το καλύτερο εργαλείο στην εκπαίδευση. Εσείς τι ψηφίζετε; JFK ή Nixon; wiki ή blog; :-)

Wiki και εκπαίδευση
Το wiki κερδίζει την  προσοχή της εκπαίδευσης, ως ιδανικό εργαλείο για το αυξανόμενο ποσό συλλογικής εργασίας που γίνεται και από τους σπουδαστές και από τους εκπαιδευτικούς. Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει ομαδοποιημένες τις σημαντικότερες εφαρμογές και τρόπους χρήσης των wikis στην εκπαίδευση.

Wikis που δημιουργούνται από τους καθηγητές
  • Η δημιουργία και διατήρηση ενός ιστοτόπου που υποστηρίζει την υλικοτεχνική υποδομή μιας ομάδας καθηγητών ή ερευνητών (πρόγραμμα σπουδών, έγγραφα μαθήματος, δημοσιεύσεις κτλ).
  • Δημιουργία και διατήρηση των καταλόγων αναφοράς μιας σειράς μαθημάτων.
Wikis που αρχικά δημιουργούνται από τους μαθητές
  • Ομαδικές εργασίες (group assignments).
  • Συζητήσεις ομάδας (group debates)
  • Σελίδες αυτοβοήθειας (peer self-help pages). Μαθητές μπορούν να δημιουργήσουν wiki για να βοηθήσουν άλλους συμμαθητές τους.
  • Ανατροφοδότηση των μαθητών προς τους καθηγητές (student feedback to teacher), πχ με χρήση ερωτηματολογίων.
  • Ατομικά χαρτοφυλάκια (individual portfolios).
Wikis που δημιουργούνται και από καθηγητές και από μαθητές
  • Βαθμολογικό σύστημα για τις εργασίες (marking schemes for assignments).
  • Θεματικά γλωσσάρια (subject glossaries).
  • Συχνές ερωτήσεις (frequently asked questions). Μαθητές θέτουν ερωτήσεις και οι καθηγητές τις απαντούν.
  • Δημιουργία χώρου συζήτησης (forum) μεταξύ μαθητών και καθηγητών.
  • Δημιουργία μελέτης περιπτώσεων (case studies) και αναφορές τομέων (field reports).
  • Δημιουργία, δημοσίευση πρακτικών συνάντησης (meeting minutes).
Wikis που δημιουργήθηκαν από άλλους και είναι δημόσια διαθέσιμα
  • To wiki χρησιμοποιείται ως πηγή πληροφοριών (π.χ. wikipedia)
  • Η μελέτη μιας υπάρχουσας σελίδας wiki, το ιστορικό αναθεώρησης και οι σελίδες συζήτησης μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πρότυπο για το πως κατασκευάζεται η γνώση.
  • Η ανάπτυξη της έρευνας και των δεξιοτήτων σύνταξης εγγράφου μέσω της συμβολής σε ένα υπάρχον wiki.

Ο καθηγητής Γιώργος Παλαιγεωργίου δημιούργησε μία πολύ ωραία παρουσίαση για τα wikis στην εκπαίδευση.

(χρησιμοποιήστε Google Chrome ή Mozilla Firefox αν έχετε πρόβλημα προβολής της παρουσίασης)

Ιδέες για τη χρήση ενός wiki στην τάξη:

  • Δημιουργήστε έναν χώρο για ελεύθερη έκφραση
  • Συζητήστε θέματα εργασιών, όπως και επιλεγμένα αναγνώσματα του μαθήματος (assigned readings)
  • Μοιραστείτε πηγές όπως αναφορές σε βιβλιογραφία, ιστοσελίδες, δείγματα επιτυχούς συγγραφής, συσκέψεις, ανακοινώσεις εργασιών
  • Διατηρήστε ένα περιοδικό εργασίας αποτελούμενης από ομαδικές εργασίες
  • Απαιτήστε τη συνεργασία των μαθητών στη συγγραφή κειμένων, όπως μία έκθεση γραμμένη από όλη την τάξη
  • Συζητήστε καινοτομίες στους τομείς της διδασκαλίας και της εκπαίδευσης
  • Ενθαρρύνετε τους μαθητές να διορθώσουν σελίδες της wikipedia ή να αναλάβουν νέες σελίδες της wikipedia
  • Εμπνεύστε και ενθαρρύνετε τους μαθητές να γράψουν ένα Wikibook
  • Υποστηρίξτε service learning projects (i.e. use wikis to build a website about a challenge in their city)

Πηγές: wiki για τα wiki, Wiki στην εκπαίδευση, Εργασία για τα Wikis στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού μου

Ετικέτες: , , , ,