Πολλές φορές τα λόγια των ίδιων των μαθητών καταγράφουν την πραγματικότητα με τόση πληρότητα και σαφήνεια που ξεπερνούν ακόμη και τις ίδιες τις αναλύσεις και μελέτες. Γι’ αυτόν τον λόγο πιστεύουμε ότι η παράθεση των συνεντεύξεων (*) δύο μαθητών Γ΄ Δημοτικού, εμπλεκόμενων στο ίδιο περιστατικό σχολικού εκφοβισμού (θύτης και θύμα), αποτελεί τον καλύτερο τρόπο κατανόησης και αντιμετώπισης του φαινομένου.
Καταγράφονται τα αίτια, οι μορφές, τα συναισθήματα του θύτη και του θύματος και ο σημαντικός ρόλος του εκπαιδευτικού στην αντιμετώπιση του εκφοβισμού. Αναδεικνύεται ο κυνισμός του δράστη, η αδιαφορία των παρατηρητών και η άσχημη κατάσταση του θύματος. Ο Α., θύμα της βίας, αν γύριζε πίσω τον χρόνο λέει πως: «Θα μιλούσα»!
Από το περιστατικό είναι εμφανές ότι ο εκπαιδευτικός και το σχολείο μπορεί να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού. Το σχολείο θα πρέπει να εφαρμόσει πολιτικές που θα περιλαμβάνουν δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των μαθητών και των γονέων για τη σχολική βία και πρακτικές ειρηνικής επίλυσης των συγκρούσεων, όπως η σχολική διαμεσολάβηση.
Ωστόσο, κάποιες μικρές απλές πρακτικές που μπορούν να ακολουθήσουν οι εκπαιδευτικοί του σχολείου μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού, όπως: η ένταξη στη διδακτική διαδικασία (μάθημα) μαθητών που έχουν περιθωριοποιηθεί, η εφαρμογή βιωματικών ασκήσεων και παιχνιδιών που συμβάλλουν στη συνεργασία μεταξύ των μαθητών και στην ανάπτυξη φιλικού κλίματος και η διάθεση χρόνου από την πλευρά των εκπαιδευτικών να ακούσουν τα προβλήματα των μαθητών, ακόμη κι όταν αυτά φαίνεται να μην είναι τόσο «σημαντικά».
Η εκπαίδευση και η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα σχολικής βίας και εκφοβισμού είναι αναγκαίες, όπως άλλωστε εξήγγειλε και το υπουργείο Παιδείας. Ακόμη, αναγκαία είναι η θεσμοθέτηση της σχολικής διαμεσολάβησης σε όλα τα σχολεία.
* Τις συνεντεύξεις πραγματοποίησε η Ειρήνη Βανικιώτη, στο πλαίσιο πτυχιακής εργασίας
ΘΥΜΑ
«Αν γυρνούσε ο χρόνος πίσω, θα μιλούσα»!
– Θέλεις να μου πεις τι έγινε;
– Ε… στο διάλειμμα ήμουν στην τάξη και διάβαζα και ήρθε ο Β. με τον Γ. μέσα και άρχισαν να με κοροϊδεύουν και να γελάνε.
– Δηλαδή…
– Με λέγανε «γυαλάκια» και «βουβάλι» και «κοίτα το φυτό» και τέτοια…
– Αυτό, να σε κοροϊδεύουν δηλαδή, είχε ξαναγίνει ή έτυχε εκείνη την ημέρα;
– Είχε ξαναγίνει.
– Γινόταν συχνά δηλαδή…
– Ναι.
– Σε κορόιδευαν μόνο ή έκαναν και άλλα πράγματα;
– Και άλλα πράγματα. Με έσπρωχναν ο ένας στον άλλο, με κοιτάγανε και γελάγανε και τέτοια.
– Το είχες πει στη δασκάλα σου;
– Οχι.
– Γιατί;
– Ε… δεν ήθελα.
– Φοβόσουν μη γίνουν τα πράγματα χειρότερα, αν το έλεγες;
– Και αυτό, αλλά δεν ήθελα και να με λένε καρφί.
– Και τι έκανες κάθε φορά που σε ενοχλούσαν;
– Οχι, δεν τους έδινα σημασία.
– Και σταματούσαν;
– Κάποιες φορές ναι, κάποιες όχι.
– Οι υπόλοιποι συμμαθητές τι έλεγαν;
– Τίποτα, γελάγανε.
– Σε ενοχλούσαν κι αυτοί;
– Οχι.
– Σε υπερασπίστηκε ποτέ κανείς τους;
– Καμιά φορά τούς έλεγαν να μη με πειράζουν, αλλά δεν τους δίνανε σημασία.
– Εκείνη τη μέρα, έγινε και κάτι άλλο, εκτός του ότι σε κορόιδευαν;
– Ναι. Μου τράβηξε ο Β. την καρέκλα και έπεσα κάτω.
– Χτύπησες;
– Οχι, αλλά μας είδε η δασκάλα και μας πήγε στο γραφείο.
– Και τι έγινε;
– Μας φώναζε ο διευθυντής και ρώταγε γιατί τσακωθήκαμε.
– Τι είπες;
– Είπα ότι με κορόιδευαν και ο Β. με έριξε από την καρέκλα.
– Αυτοί τι είπαν;
– Οτι για πλάκα το κάνανε και δεν ήθελαν να με ρίξουν κάτω.
– Ο διευθυντής τι είπε;
– Τους έβαλε να μου ζητήσουν συγγνώμη και μου είπε ότι, άμα τολμήσουν να με ξαναπειράξουν, να του το πω.
– Μετά από αυτό η συμπεριφορά απέναντί σου πώς είναι;
– Δεν μου μιλάνε, ούτε με πειράζουν όμως.
– Οταν σε ενοχλούσαν, πώς ένιωθες μέσα σου;
– Τους φοβόμουνα και δεν ήθελα να πηγαίνω σχολείο για να μη με πειράζουν.
– Στους γονείς ή σε κάποιον άλλο είχες πει τι γινόταν στο σχολείο;
– Οχι.
– Τώρα πια, που όπως μου λες έχουν σταματήσει να σε ενοχλούν, πώς αισθάνεσαι;
– Μια χαρά!
– Αν σου δινόταν η ευκαιρία να γυρνούσες τον χρόνο πίσω, τι διαφορετικό θα είχες κάνει;
– Θα μιλούσα.
Επιλογή βίντεο: Νίκος Δημητρίου
ΘΥΤΗΣ
«Τον κοροϊδεύαμε για πλάκα»
– Θες να μου πεις ένα παράδειγμα;
– Ε… μαλώσαμε με τον Α.
– Δηλαδή…
– Του κάναμε πλάκα με έναν φίλο μου και κατά λάθος τού τραβήξαμε την καρέκλα και έπεσε.
– Του τραβήξατε στα καλά καθούμενα την καρέκλα!!!
– Οχι, την τραβήξαμε, γιατί του μιλούσαμε και δεν μας απάνταγε.
– Τι του λέγατε και δεν απαντούσε;
– Διάβαζε και δεν μας έδινε σημασία και του τραβήξαμε την καρέκλα, για να ξυπνήσει και να μιλήσει!
– Ξέρεις ότι με το να του τραβήξεις την καρέκλα, θα μπορούσε να χτυπήσει άσχημα;
– Δεν χτύπησε όμως!
– Θα μπορούσε… Τι έγινε μετά;
– Μας είδε η δασκάλα και μας πήγε στο γραφείο.
– Και…
– Τίποτα. Είπε ο διευθυντής να μην ξαναγίνει αυτό και να του ζητήσουμε συγγνώμη.
– Ζητήσατε;
– Ναι. Τι να κάναμε…
– Ποιες ήταν οι σχέσεις με τον Α πριν το περιστατικό. Κάνατε παρέα;
– Οχι, αφού είναι φυτό!
– Τι εννοείς… Γιατί τον λες έτσι;
– Τι γιατί! Ολη την ώρα κάθεται στην τάξη και διαβάζει και το παίζει καλός στις δασκάλες.
– Το να λες κάποιον «φυτό», επειδή του αρέσει το διάβασμα, δεν είναι πολύ όμορφο… Το ξέρεις;
– Δεν με νοιάζει. Αφού είναι!
– Είχατε μαλώσει ξανά;
– Οχι, απλά μερικές φορές τον κοροϊδεύαμε με τα παιδιά για πλάκα.
– Δηλαδή;
– Του κάναμε πλάκες!
– Οπως… Τι του λέγατε;
– Χοντρούλη, ότι έχει τέσσερα μάτια και τέτοια. Ομως, για πλάκα!
– Εσύ πώς θα αισθανόσουν αν σου έκαναν οι συμμαθητές σου κάτι τέτοιο;
– Εγώ; Σιγά να μην τους άφηνα να με κοροϊδεύουν. Θα τους πλάκωνα στο ξύλο!
– Πιστεύεις ότι με το ξύλο θα κατάφερνες να μη σε ενοχλούν;
– Ναι, γιατί θα βλέπανε ότι είμαι δυνατός και δεν τους φοβάμαι.
– Δεν νομίζεις ότι το να μιλήσεις για το πρόβλημά σου σε κάποιον μεγάλο θα σε βοηθούσε;
– Θα τα κατάφερνα μόνος μου.
– Δηλαδή, μόνο με το ξύλο εσύ λύνεις τις διαφορές σου;
– Οχι, αλλά όταν χρειάζεται…
– Και πότε χρειάζεται;
– Οταν με κοροϊδεύουν.
– Ναι, αλλά όταν δίνεις βία, παίρνεις και βία και δημιουργούνται και άλλα προβλήματα.
– Ε… εντάξει [αδιάφορα].
– Οι σχέσεις σου τώρα με τον Α πώς είναι;
– Τίποτα, δεν ασχολούμαστε μαζί του ποτέ!
– Λύθηκε δηλαδή το θέμα σας;
– Ναι!
* Επίκουρος καθηγητής ΠΤΝ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
** Φοιτήτρια ΠΤΝ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
ΠΗΓΗ: efsyn.gr
