Σύμφωνα με τον ορισμό του Digital Storytelling Association, «η ψηφιακή αφήγηση είναι μία μοντέρνα μορφή έκφρασης της αρχαίας τέχνης της αφήγησης ιστοριών. Δια μέσου της ιστορίας, η αφήγηση ιστοριών έχει χρησιμοποιηθεί για το μοίρασμα της γνώσης, της σοφίας και των αξιών. Οι ιστορίες έχουν πάρει διαφορετικές μορφές. Οι ιστορίες προσαρμόστηκαν σε κάθε μέσο που διαδοχικά αναδύθηκε από την προφορική αφήγηση στη γραπτή αφήγηση ιστοριών, από τη γραπτή αφήγηση στην τέχνη (κινηματογράφος) και σήμερα στην οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή (ψηφιακή μορφή)» (Digital Storytelling Association, 2002).
Ο όρος «ψηφιακή αφήγηση» χρησιμοποιείται στη βιβλιογραφία με την ευρεία έννοια, περικλείοντας οποιαδήποτε αφηγηματική εφαρμογή σε ψηφιακή μορφή, από τα αφηγήματα των ηλεκτρονικών παιχνιδιών (video games), τις διαδραστικές ιστορίες (interactive stories) και τα υπερκείμενα (hypertexts), μέχρι τις ιστο-ιστορίες (web-based stories) και τις προσωπικές αναπαραστάσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Alexander 2011, Lundby 2008). Περιγράφει, δηλαδή, ένα νέο είδος (genre) σύντομης διάρκειας, το οποίο επιτρέπει στον απλό άνθρωπο να μοιραστεί ψηφιακά την ιστορία του ή να παρουσιάσει μια ιδέα του. Σύμφωνα τον Van Gils (2005), η ψηφιακή αφήγηση θα μπορούσε να οριστεί «ως η προσωπική αφήγηση με τη βοήθεια ψηφιακών μέσων και συγκεκριμένα των φωτογραφιών και των βίντεο». Για τον Ohler η ψηφιακή αφήγηση είναι, μάλλον, προτιμότερο να περιγραφεί παρά να οριστεί: «Η ψηφιακή αφήγηση/ψηφιακή ιστορία χρησιμοποιεί την ψηφιακή τεχνολογία προκειμένου να συνδυάσει διάφορα μέσα (media) σε μία συνεκτική αφήγηση […]. Ειδικότερα χρησιμοποιεί τεχνολογία ευρείας κυκλοφορίας, η οποία είναι συνήθως προσιτή σε όλους, ενώ έχει συνηθέστερα τη μορφή (δίλεπτων έως τετράλεπτων) ταινιών μικρού μήκους, τις οποίες το κοινό παρακολουθεί μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή ή άλλων ψηφιακών μέσων» (Ohler 2008). Η ψηφιακή αφήγηση αποτελεί έναν πρακτικό τρόπο με τον οποίο συνδυάζεται το αφηγηματικό και ψηφιακό υλικό με εικόνες, ήχο και βίντεο. Στόχος είναι η δημιουργία μιας μικρού μήκους ταινίας με ισχυρά συγκινησιακά στοιχεία τα οποία εξελίσσονται σε ένα ιδιαίτερα ελκυστικό και διαδραστικό πλαίσιο (Ξεστέρνου, 2013).
Στο παρελθόν η αφήγηση ιστοριών πραγματοποιούνταν κυρίως ως έκφραση του προφορικού λόγου με σκοπό τη μετάδοση γνώσεων και εμπειριών στους νέους. Στη σύγχρονη εποχή η αφήγηση ενσωμάτωσε στη λειτουργία της τις τεχνολογίες. Δημιουργήθηκε, έτσι, μια νέα μορφή αφήγησης με ψηφιακά χαρακτηριστικά, η ψηφιακή αφήγηση. Η νέα αυτή μορφή αποτελεί έναν συνδυασμό της παραδοσιακής, προφορικής και γραπτής αφήγησης με χαρακτηριστικά από πολυμέσα και υπερμέσα (Lathem, 2005). Η ψηφιακή αφήγηση, με τις δυνατότητες που προσθέτουν το διαδίκτυο και οι ψηφιακές κάμερες, αποτελεί πλέον έναν τρόπο να λέμε ιστορίες στην ψηφιακή εποχή (Μεϊμάρης, 2013).
Αρκετά συχνά συναντάμε και τον όρο «διαδραστική αφήγηση», όπου, σύμφωνα με τους Κεκέ και Μυλωνάκου (2002), πρόκειται για ένα καινούργιο λογοτεχνικό είδος το οποίο έχει ως εργαλεία τα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας και σαν βασικό χαρακτηριστικό την άμεση και ενεργό εμπλοκή του ακροατή στην διαμόρφωση και την πορεία μιας ιστορίας. Η διαδραστική αφήγηση αποκτά δυναμικό χαρακτήρα με την έννοια της παροχής άμεσης ανάδρασης από τον αναγνώστη ή αλλιώς χρήστη στον αφηγητή. Αυτό συμβαίνει δια μέσου της χρήσης τεχνολογικών εργαλείων τα οποία ευνοούν την ενσωμάτωση της ανάδρασης στην εξέλιξη της ιστορίας. Η Μελιάδου (κ.ά. 2011), επισημαίνει ότι και ο όρος «ψηφιακή αφήγηση» αφορά τη διαδραστική αφήγηση με πολυμέσα όπου ο χρήστης μπορεί να αλλάξει την ιστορία είτε σε επίπεδο ανάγνωσης είτε σε επίπεδο δημιουργίας. Μπορεί, δηλαδή, να επιλέξει την πορεία της αφήγησης που θα ακολουθήσει ή και να προσθέσει αφηγηματικά στοιχεία στην ιστορία.
Βιβλιογραφία
Alexander, B., (2011), The new Digital Storytelling. Creating Narratives with New Media
Lundby, K., (2008), Digital Storytelling, Mediatized Stories: Self-representations in New
Van Gils, F., (2005), Potential applications of digital storytelling in education, in 3rd twenty student conference on IT (Vol. 7), University of Twente, Faculty of Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science Enscheda
Ohler, J., (2008), Digital Storytelling in the classroom, Thousand Oaks, CA: Corwin Press
Ξεστέρνου, Μ., (2013), Η Ψηφιακή Αφήγηση στην Εκπαίδευση: Διεθνής και ελληνικές πρακτικές. Παιδαγωγικός Λόγος, 1/2013, 39-60
Lathem, S.A., (2005), Learning Communities and Digital Storytelling: New Media for Ancient Tradition, in Crawford, C., et al. (eds.), Proceedings of Society for Information Technology & Teacher Education International Conference 2005 (pp. 2286-2291), Chesapeake, VA: AACE
Μεϊμάρης, Μ., (2013), Εκπαιδεύοντας στην Ψηφιακή Αφήγηση: Δουλεύοντας με ομάδες στην ελληνική πραγματικότητα. Διεθνές Συνέδριο για την Ανοικτή & εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, Αθήνα
Κεκές, Ι., Μυλωνάκου, Η., (2002), Διαδραστικές «Αφηγήσεις»: Δυνατότητες και εκπαιδευτικές προεκτάσεις της μοντελοποίησης μη γραμμικών δυναμικών συστημάτων στον υπολογιστή, στο Δημητρακοπούλου, Α., (επιμ.) Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση, τόμος Α΄, Πρακτικά 3ου Συνεδρίου ΕΤΠΕ, 26-29/09/2002, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ρόδος
Μελιάδου, Ε., Νάκου, Α., Γκούσκος, Δ., Μεϊμάρης, Μ., (2011), Ψηφιακή Αφήγηση, Μάθηση και Εκπαίδευση, στο 6ο Διεθνές Συνέδριο για την Ανοικτή & Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, 4-6 Νοεμβρίου 2011
