Η σκιά γίνεται λόγος, αποκτά χρώμα, κίνηση, φωνή και μεταμορφώνεται σε παιχνίδι, όταν τα παιδιά μπουν στον κόσμο της. Ένα προαύλιο δημοτικού σχολείου, ασφαλτοστρωμένο, να παραπέμπει σε δρόμο ταχείας κυκλοφορίας, να θυμίζει κώδικες και ατυχήματα, μετατράπηκε σε μια… πολύχρωμη “πολιτεία των σκιών”. Όλα είναι θέμα συγκιριών. Το κεφάλαιο της Φυσικής της Ε’ τάξης “Φως και σκιές” ζωντάνεψε με τη βοήθεια του ήλιου. Ναι, ήταν μάθημα, αν το κρίνουν από αυτήν τη σκοπιά οι σεβαστοί αξιολογητές μας. Μόνο που έγινε με τον τρόπο των παιδιών, στο φυσικό χώρο των παιδιών, εκεί που παίζουν κι όχι εκεί που καθηλώνονται σε μια καρέκλα για κάποιες ώρες.
Ένα πρωινό στις αρχές του Απριλίου, το προβλεπόμενο μάθημα (ο τίτλος του οποίου αναφέρθηκε παραπάνω) έγινε αφορμή για να γεννηθούν οι “Ιστορίες της Σκιάς”. Μετά από μια μεγάλη περίοδο βροχών, ο ήλιος ήταν ένα ισχυρό κίνητρο για να κατεβούμε στο προαύλιο, όχι όμως εις βάρος του μαθήματος. Έτσι, το μάθημα έγινε στη λιακάδα. Τα παιδιά, χωρισμένα σε μικρές ομάδες και εφοδιασμένα με πινέλα και χρώματα, “πιάσαν” τις σκιές τους, σχεδίασαν τα περιγράμματά τους και τις χρωμάτισαν. Ήταν μια γιορτή, ακόμη και για τους γονείς που εκείνη την ώρα βρίσκονταν εκεί και μπήκαν στο παιχνίδι κάνοντας τα αγάλματα, ώστε τα παιδιά να τις αποτυπώσουν στο έδαφος. Σε λιγότερο από μιάμιση ώρα, το προαύλιο είχε αλλάξει όψη. Το σπουδαίο όμως είναι, ότι το παιχνίδι αυτό κατάργησε κάθε διαφορά μεταξύ των μαθητών. Άσχετα από καταγωγή, σωματότυπο, ύψος, χρώμα, οι σκιές ήταν όλες ίδιες. “Στον κόσμο των σκιών” είμαστε όλοι ίδιοι, συμπέραναν και το αποτύπωσαν το συμπέρασμα αυτό σε πολλά κείμενά τους.
Κάτι όμως έλειπε. Ναι, οι σκιές δεν είχαν ιστορία, δεν είχαν φωνή. Παίζοντας έρχεται η όρεξη. Έτσι, το πρώτο παιχνίδι ακολούθησε και δεύτερο. Έχοντας στην τσέπη του ένα χαρτάκι με λέξεις-κλειδιά, κάθε παιδί διάλεξε κρυφά μια σκιά και έγραψε την ιστορία της. Όταν ξανακατεβήκαμε στο “δάσος των σκιών”, καθένας διάβαζε την ιστορία του και οι υπόλοιποι μάντευαν ποια σκιά είχε διαλέξει. Έτυχε κάποιες σκιές να έχουν και δύο ιστορίες. Αυτό όμως ήταν κάτι παραπάνω από επιθυμητό! Ήταν ευλογία, ειδικά για τη δασκάλα, που “υποχωρούσε” στις εκκλήσεις των μαθητών της να γράψουν κι άλλες ιστορίες! Έτσι ζωντάνεψαν “Ο ήρωας που φοβόταν τις κίτρινες σκιές”, “Η κυρία Σκιά που παντρεύεται”, “Η σκιά που έψαχνε για σώμα”, “Οι σκιές που ονειρεύονταν να γίνουν ουράνιο τόξο”, “Η σκιά που έκλεβε τα χρώματα” και πλήθος άλλες ιστορίες, γραμμένες αυθόρμητα, με μεράκι, έμπνευση, χαρά. Γιατί εκεί είναι το μυστικό στην -ας το πω επιστημονικά- παραγωγή γραπτού λόγου. Να γράφουν τα παιδιά από χαρά κι όχι από υποχρέωση. Να γράφουν για να μοιραστούν κι όχι για να αξιολογηθούν. Να λάμπουν από ενθουσιασμό όταν σκέφτονται τι καλό θα γράψουν κι όχι να τρίβουν με το μολύβι τον κρόταφο γιατί δεν μπορούν να σκεφτούν τίποτα. Το κίνητρο είναι πάντα η επικοινωνία. Και η γραφή, ανέκαθεν, είχε επικοινωνιακό σκοπό και χαρακτήρα.
Και η Φυσική; Έγινε τελικά ή χάθηκαν οι ώρες; Φυσικά και χάθηκαν κάποιες ώρες, όμως το κέρδος ήταν πολλαπλό. Τα παιδιά παίζοντας αγαπούν και παίζουν αγαπώντας. Αυτό έγινε και με το μάθημα της Φυσικής το παρεξημένο. Το καλύτερο εργαστήριο είναι η φύση. Σ’ αυτό εργαστήκαμε, λοιπόν, και σ’ αυτό μάθαμε. Και χαιρόμαστε πολύ που και οι μαθητές των μικρότερων τάξεων διαμαρτύρονται γιατί δεν κάνουν Φυσική!
Για το τέλος, αφήσαμε κάποιες φράσεις των παιδιών που, εν αγνοία τους, χαρακτηρίζονται για την ποιητικότητά τους: “πάμε για σκιές”, “όλοι σκιές θέλουν να γίνουν”, “αυτή η σκιά είναι πεισματάρα”, “μη διώχνεις τη σκιά”, “η σκιά της σκιάς” και το κορυφαίο….
“Μην παίρνεις τη σκιά μου”
Δύσκολοι καιροί γι’ ανθρώπους και σκιές. Μόνο από παιδιά μαθαίνεις την
Χορός με τη σκιά μου….
αλήθεια.