Αποστόλου Μ.
MSc, Καθηγήτρια ΠΕ05, 2ο Λύκειο Τρικάλων,
Μεταπτυχιακή φοιτήτρια, ΑΣΠΑΙΤΕ: Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης, Κρηνίτσα, 42100 Τρίκαλα, Ελλάδα, mapostol59@yahoo.com
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η προστασία της φύσης και γενικότερα του περιβάλλοντος είναι θέματα που απασχόλησαν τον άνθρωπο από πολύ παλιά. Στη σημερινή εποχή τα ζητήματα αυτά ήρθαν στο προσκήνιο με τον πιο άμεσο και επιτακτικό τρόπο, όταν η υποβάθμιση του περιβάλλοντος άρχισε να απειλεί την υγεία και την παραγωγική ζωή του ανθρώπου. Την τρέχουσα σχολική χρονιά στο σχολείο μας υλοποιείται το περιβαλλοντικό πρόγραμμα με τίτλο: «Διαδρομές στο φυσικό Περιβάλλον και στον πολιτισμό του τόπου μας». Πιο συγκεκριμένα το πρόγραμμα αφορά την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση μαθητών της Γ΄ Λυκείου σχετικά με θέματα που αφορούν τη γνωριμία του τόπου μας μέσω του διαδικτύου, την προστασία του περιβάλλοντος και τη σημασία της τουριστικής ανάπτυξης για την κατανόηση των ανθρώπων και ανθρωπίνων σχέσεων.
Λέξεις-κλειδιά: Φυσικό Περιβάλλον – Πολιτισμός –Τουρισμός
EXPLORING THE NATURAL ENVIRONMENT AND THE CULTURE OF OUR COUNTRY
Apostolou M.
MSc, Professor of French, 2nd Lyceum of Trikala,
Student of ASPAITE: Organization and Management of Education, Krinitsa, 42100 Trikala, Greece, mapostol59@yahoo.com
SUMMARY
The protection of nature and the environment in general are issues that preoccupied man since ancient times. Nowadays these issues came to the fore in the most direct and authoritative manner, when the environmental degradation began to threaten the health and productivity of human life. The current school year at our school implemented the environmental program entitled “Exploring the natural environment and the culture of our country.” More precisely, the program aims to inform and sensitize students of third class of high school on issues concerning knowledge of our country through the Internet, the protection of the environment and the importance of tourism development for the understanding of people and their relations, as well.
Keywords: Natural Environment – Tourism & Culture
-
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Οι ραγδαίες αλλαγές που συντελούνται με την ανάπτυξη της τεχνολογίας επηρεάζουν την κοινωνία μας σε όλα τα επίπεδα οικονομικό, πολιτισμικό και κοινωνικό. Η σχολική κοινότητα ως μικρογραφία της κοινωνίας επηρεάζεται σημαντικά, καθώς οι σημερινοί μαθητές και οι μαθήτριες αποτελούν τη γενιά της ψηφιακής εποχής. Ήδη από τη δεκαετία του 1990 άρχισε στην Ευρώπη να διαμορφώνεται το όραμα για τη δημιουργία της «Κοινωνίας της Πληροφορίας για όλους», μέσα από την προώθηση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας (Τ.Π.Ε.). Δέκα χρόνια αργότερα με τη συνθήκη της Λισαβόνας υπήρξε ρητή πρόθεση ήταν να καταστεί η Ευρώπη η πλέον ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία της γνώσης παγκοσμίως, ικανή να δημιουργεί βιώσιμη ανάπτυξη, με περισσότερες και καλύτερες θέσεις απασχόλησης και μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή». Για να επιτευχθεί αυτό έπρεπε: να υπάρχει πρόσβαση στο διαδίκτυο χωρίς μεγάλο κόστος, να οριστεί το νομοθετικό πλαίσιο, να έχουν internet όλα τα σχολεία, να επιμορφωθούν οι εκπαιδευτικοί στη χρήση των Τ.Π.Ε. και να υπάρξει ηλεκτρονική πρόσβαση στις Δημόσιες Υπηρεσίες.
Η είσοδος των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση έρχεται για να αλλάξει ριζικά και εποικοδομητικά το εκπαιδευτικό πλαίσιο, τον τρόπο μελέτης, διδασκαλίας και μάθησης, αξιολόγησης και συμμετοχής να προετοιμάσει τους χρήστες πώς θα διαχειριστούν τις Τ.Π.Ε. με ασφάλεια όχι μόνο εντός αλλά και εκτός του σχολικού περιβάλλοντος. Είναι επιτακτική ανάγκη το σχολείο, όχι μόνο να ακολουθεί τις εξελίξεις, αλλά να καινοτομεί και να προετοιμάζει τους μαθητές και τις μαθήτριες για ασφαλή χρήση των νέων τεχνολογιών, να καλλιεργεί τις δεξιότητες που αφορούν την κριτική σκέψη των μαθητών/ριών και τις συνεργατικές δεξιότητες. Έρευνα που έγινε για την ομαδοσυνεργατική μάθηση που αναπτύχθηκε στις ψηφιακές κοινότητες (Ψ.Κ.Μ.), έδειξε ότι οι μαθητές/ριες ανέπτυξαν γνώσεις και θετικές στάσεις ως προς το φυσικό περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξή του, κοινωνικές δεξιότητες, καθώς επίσης δεξιότητες χρήσης και θετικές στάσεις ως προς τις Τ.Π.Ε.[1].
Η ανάπτυξη των πληροφορικών δεξιοτήτων των μαθητών/ριών με τη διδασκαλία των Τ.Π.Ε. στα σχολεία δημιουργεί ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον, ελκυστικό, και ανοιχτό για όλους. Ιδιαίτερα η τεχνολογία της πληροφορίας και τα ευρύτερα υποστηρικτικά τεχνολογικά μέσα μπορούν να αποτελέσουν ένα πολύτιμο εκπαιδευτικό εργαλείο που θα βοηθήσει στη μαθησιακή διαδικασία τους μαθητές και τις μαθήτριες. Ιδιαίτερα σημαντική και υποστηρικτική είναι η γνώση των Τ.Π.Ε. από τους μαθητές και τις μαθήτριες που συμμετέχουν σε προγράμματα Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, τα ευρωπαϊκά κράτη θέσπισαν τη διδασκαλία της Πληροφορικής, ως ξεχωριστό μάθημα του αναλυτικού προγράμματος, στα σχολεία Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης. Διατυπώθηκαν κατά καιρούς προβληματισμοί, ως προς την ορθή χρήση των Νέων Τεχνολογιών και ως προς το βαθμό ωφέλειας των μαθητών και των μαθητριών στη διδασκαλία και μάθηση, όντως η Αποστόλου έδειξε ότι ο συνδυασμός πολυμέσων και παγκόσμιου ιστού μπορεί να δώσει μέσα από κατάλληλο εκπαιδευτικό σχεδιασμό άριστα αποτελέσματα, και έτσι οι μαθητές/ριες που συμμετέχουν στα σχέδια εργασίας της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης μπορούν με τη χρήση των νέων τεχνολογιών να αναπτύξουν γνωστικές, συνεργατικές και πληροφορικές δεξιότητες.
-
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
Σύμφωνα με τις οδηγίες που στάλθηκαν από το ΥΠΠΕΘ με το με αρ. πρωτ. 170596/ΓΔ4 /13-10-2016 με θέμα: σχεδιασμός και υλοποίηση προγραμμάτων σχολικών δραστηριοτήτων (Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας, Πολιτιστικών Θεμάτων) συζητήθηκε στο Σύλλογο Διδασκόντων του 2ου Γενικού Λυκείου Τρικάλων η διαδικασία ανάπτυξης Προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων και η μεθοδολογία εφαρμογής τους [2]. Τα καινοτόμα προγράμματα είναι προαιρετικά και βοηθούν σε απόκτηση της γνώσης με διαφορετικό τρόπο, υλοποιούνται δε χάρη στην πρωτοβουλία και την ευαισθησία κάποιων εκπαιδευτικών που προσπαθούν να αλλάξουν το σχολείο «από μέσα» και να βοηθήσουν τους μαθητές και τις μαθήτριες να αγαπήσουν το σχολείο. Τα προγράμματα αυτά: α) οδηγούν σε αλλαγή στάσης και συμπεριφοράς των μαθητών, β) ενισχύουν την υπευθυνότητα, την αυτοπεποίθηση, την προσωπικότητα και την ικανότητα του/της μαθητή/ριας ώστε να υιοθετήσει θετικότερους τρόπους και στάσεις ζωής, γ) βοηθούν σε ανάπτυξη δεξιοτήτων, κοινωνικοποίηση και δραστηριοποίηση των μαθητών/τριών με την ανάληψη πρωτοβουλιών ώστε να οδηγηθούν στην αυτοπραγμάτωση και την παραγωγή γνώσης, δ) προωθούν νέες εναλλακτικές διδακτικές μεθόδους, επιδρούν καθοριστικά στην αλλαγή της ατμόσφαιρας της τάξης και του σχολείου και στην αλλαγή του ρόλου του δασκάλου με κέντρο το/τη μαθητή/ρια, ε) αποσκοπούν στην ενιαία διαθεματική και διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης, στ) συνδέουν όλα τα διακριτά μαθήματα του Αναλυτικού προγράμματος με οριζόντιους στόχους και περιεχόμενο διδασκαλίας ενιαίο και αδιαίρετο, όπως είναι ενιαίος και αδιαίρετος ο κόσμος του παιδιού, ζ) βοηθούν στην αντιμετώπιση προβλημάτων της καθημερινότητας, τοπικών θεμάτων, επίκαιρων θεμάτων η) επιχειρούν άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία, θ) προάγουν σε μεγάλο βαθμό τη βιωματική- εμπειρική μάθηση (learning by doing) με προσομοιώσεις, παιχνίδια ρόλων, αφηγηματικές ανασυνθέσεις, χρήση εποπτικών μέσων, επισκέψεις, κατασκευές κ.ά. ι) η τάξη μετατρέπεται σε βιωματικό εργαστήρι όπου οι μαθητές/ριες εμπλέκονται άμεσα στο θέμα που μελετούν, απελευθερώνουν τη δημιουργικότητά τους, διότι σύμφωνα με τον Dewey, «μόνο ότι δέχεσαι με τη ψυχή σου, αυτό μόνο μαθαίνεις και αυτό ενσωματώνεις στη ζωή σου και το χαρακτήρα σου».
Όσοι εκπαιδευτικοί αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν προγράμματα όφειλαν να ακολουθήσουν κάποια βήματα: να συγκροτήσουν μαθητική ομάδα, να εξασφαλίσουν τη σύμφωνη γνώμη, του συλλόγου διδασκόντων και των γονέων / κηδεμόνων για τη συμμετοχή των μαθητών / μαθητριών στο πρόγραμμα. Στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση η μαθητική ομάδα δύναται να αποτελείται από το σύνολο των μαθητών/ριών ενός σχολικού τμήματος, ομάδα μαθητών/ριών διαφορετικών τμημάτων ή τάξεων ή και τμημάτων ειδικότητας μέχρι 35 μαθητές/ριες.
Το σχέδιο εργασίας ( project): Σύμφωνα με τον Ματσαγγούρα, [3] τα σχέδια εργασίας (project) αποτελούν σκόπιμη και μεθοδευμένη δράση με βασικά χαρακτηριστικά τον προγραμματισμό, την μεθοδευμένη υλοποίηση και την ανατροφοδοτική αξιολόγηση.
Τα στάδια ενός σχεδίου εργασίας ( project)
-
1ο: Επιλογή του θέματος
-
2ο: Διερεύνηση του θέματος
-
3ο: Διαμόρφωση σχεδίου δράσης
-
4ο: Εφαρμογή της δράσης
-
5ο: Συγκέντρωση, επεξεργασία και σύνθεση πληροφοριών
-
6ο: Παρουσίαση και δράση
-
7ο: Αξιολόγηση
Για την επιλογή του θέματος λαμβάνονται υπόψη:
-
Οι ειδικότερες ανάγκες του αναλυτικού προγράμματος
-
Οι μαθησιακές ανάγκες και οι ατομικές διαφορές των παιδιών
-
Τα κοινωνικά και τοπικά δεδομένα
-
Η σχολική επικαιρότητα
-
Τα ενδιαφέροντα παιδιών και δασκάλου
-
Η ευρύτητα προοπτικής του θέματος
-
Η διαθεσιμότητα των πηγών
-
Οι στόχοι του αναλυτικού προγράμματος για κάθε τάξη
Διερεύνηση του θέματος / Διαμόρφωση σχεδίου δράσης
Σύμφωνα με τον Frey[4], οι συμμετέχοντες :
-
Υιοθετούν την πρόταση που έκανε κάποιος.
-
Θέτουν συγκεκριμένους στόχους εργασίας.
-
Συζητούν και αποφασίζουν για τις σχέσεις τους.
-
Επεξεργάζονται την αρχική πρωτοβουλία.
-
Αυτό-οργανώνονται.
Εφαρμογή της δράσης / Συγκέντρωση, επεξεργασία και σύνθεση πληροφοριών
-
Ανταλλάσσουν πληροφορίες κατά διαστήματα.
-
Δουλεύουν πάνω σε ανοιχτό πεδίο δράσης που δεν είναι προκαθορισμένο.
-
Επινοούν μεθόδους σύμφωνα με τις ιδιαίτερες επιθυμίες τους.
-
Βλέπουν το έργο τους ως πείραμα που γίνεται κάτω από παιδαγωγικές συνθήκες.
-
Αντιμετωπίζουν επίκαιρα προβλήματα που αφορούν και τους ίδιους[5].
Ποιοι είναι οι παράγοντες επιτυχίας ενός σχεδίου εργασίας
Καθοριστικός παράγοντας επιτυχίας της εφαρμογής της μεθόδου αποτελεί η ενεργός συμμετοχή των μαθητών σε κάθε βήμα της διαδικασίας. Είναι προτιμότερο ένα project να καθυστερήσει ή να μην ολοκληρωθεί ποτέ παρά οι εκπαιδευτικοί να αναλαμβάνουν ό τι θα έπρεπε να κάνουν οι μαθητές. Τέλος ας μην ξεχνάμε ότι η συγκεκριμένη μέθοδος δεν ενδιαφέρεται τόσο για το αποτέλεσμα, όσο για τη διαδρομή προς το αποτέλεσμα, διότι το μεγάλο κέρδος για το μαθητή είναι η γνώση και οι εμπειρίες που αποκομίζει κατά τη διαδικασία.
-
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΗ
Επιλογή του θέματος
Μετά τη δημιουργία της Περιβαλλοντικής Ομάδας σε συνεργασία με τους μαθητές/ριες γίνεται επιλογή του θέματος του προγράμματος. Σχετικά με την επιλογή του θέματος ακολουθώντας τις οδηγίες του ΥΠΠΕΘ το θέμα οφείλει να πληροί τις παρακάτω προϋποθέσεις:
-
να κινεί το ενδιαφέρον των μαθητών/ριών. Η παράμετρος αυτή είναι σημαντική προκειμένου να εξασφαλιστεί το ενεργό ενδιαφέρον και η συνοχή της παιδαγωγικής ομάδας μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος,
-
να προέρχεται από το άμεσο περιβάλλον των μαθητών/ριών προκειμένου να δίνεται η δυνατότητα άντλησης πρωτογενών στοιχείων κατά την επεξεργασία,
-
να είναι επίκαιρο και να δίνει πολλές δυνατότητες διαθεματικής προσέγγισης,
-
να έχει πολλές πτυχές, οι οποίες θα αναλυθούν και θα συνεξετάζονται σε κάθε φάση του προγράμματος,
-
να μπορεί να υλοποιηθεί μέσα στα συγκεκριμένα χρονικά περιθώρια που ορίζονται από την παιδαγωγική ομάδα, στην οποία συμμετέχουν μέχρι τρεις (3) εκπαιδευτικοί.
Σχεδιασμός του προγράμματος
Μετά την επιλογή του θέματος, ακολουθεί ο σχεδιασμός του προγράμματος που περιλαμβάνει τον τίτλο, τις θεματικές ενότητες, τους στόχους, τη μεθοδολογία, το χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης, τις ενδεχόμενες συνεργασίες, τα πεδία σύνδεσης με τα αναλυτικά προγράμματα, το ημερολόγιο προγραμματισμού δραστηριοτήτων, τα ονοματεπώνυμα των εκπαιδευτικών και τα ονοματεπώνυμα των μαθητών/τριών που θα συμμετέχουν.
Τίτλος: «Διαδρομές στο φυσικό Περιβάλλον και στον πολιτισμό του τόπου μας».
Θεματικές Ενότητες
Παιδαγωγικοί στόχοι
Γνωστικοί: Να εξοικειωθούν με την αναζήτηση στο διαδίκτυο. Να αποθηκεύουν αρχεία και να δημιουργούν παρουσιάσεις. Να κατανοήσουν την αδιάσπαστη σχέση ανθρώπου και φύσης. Να μάθουν να σχεδιάζουν επισκέψεις, να οργανώνουν διαδρομές στη φύση. Να γνωρίζουν είδη χλωρίδας και πανίδας του τόπου μας.
Συναισθηματικοί: Να συνειδητοποιήσουν ότι η γνώση είναι δύναμη. Να συνεργαστούν και να σέβονται τους συμμαθητές τους. Να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη σεβασμού και προστασίας του ανθρωπογενούς και του φυσικού περιβάλλοντος. Να γνωρίσουν και να αγαπήσουν μέρη ιδιαίτερης περιβαλλοντικής αξίας.
Ψυχοκινητικοί: Να περπατήσουν στη φύση και να συμμετέχουν σε περιβαλλοντικά παιχνίδια προσανατολισμού, εμπιστοσύνης, κ.ά.. Να μάθουν να συνθέτουν και να παρουσιάζουν τις εργασίες τους. Να κατανοήσουν τις ανθρώπινες σχέσεις και τη σημασία της τουριστικής ανάπτυξης του τόπου μας.
Ακολουθείται μαθητοκεντρική διαδικασία (ενθάρρυνση της πρωτοβουλίας των μαθητών, χρήση συμμετοχικών και ενεργών διδακτικών τεχνικών, δημοκρατικός διάλογος), συνεργατική μάθηση μέσα από ομάδες εργασίας, βιωματική και αποκαλυπτική μάθηση μέσα από την χρήση πρωτογενών πηγών (διεξαγωγή έρευνας, μελέτη πεδίου κ.λπ.), διεπιστημονική και διαθεματική προσέγγιση των θεμάτων, δημιουργική και ελεύθερη έκφραση. Το συγκεκριμένο περιβαλλοντικό πρόγραμμα συνδέεται με τα προγράμματα σπουδών των γνωστικών αντικειμένων: Ιστορία, Λογοτεχνία, Πληροφορική, Νεοελληνική Γλώσσα, Νεοελληνική Λογοτεχνία.
Η χρονική εξέλιξη του προγράμματος: Το πρόγραμμα θα διαρκέσει πέντε μήνες θα αρχίσει με τη δημιουργία της ομάδας κατά τον Νοέμβρη.
– Νοέμβρης: Χωρισμός σε ομάδες. Διερεύνηση του θέματος.
– Δεκέμβρης: Αναζήτηση πληροφοριών. Επαναπροσδιορισμός στόχων.
– Γενάρης: Προτάσεις των ομάδων για διαδρομές στο φυσικό περιβάλλον.
– Φλεβάρης: Προσπάθεια ταξινόμησης του υλικού
– Μάρτης: Επεξεργασία των ομαδικών εργασιών. Τελική παρουσίαση του προγράμματος.
Στις σχολικές μονάδες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης για κάθε πρόγραμμα ορίζεται εβδομαδιαίως ένα δίωρο, το οποίο ορίζεται συγκεκριμένα και αναγράφεται στο πρακτικό του Συλλόγου Διδασκόντων του σχολείου. Το πρακτικό συνοδεύει το Σχέδιο Υποβολής Προγράμματος.
Αξιολόγηση του προγράμματος
Θα γίνει προσπάθεια στο συγκεκριμένο πρόγραμμα να εμπλακεί όλη η σχολική, αλλά και η ευρύτερη κοινότητα τόσο κατά την εκπόνηση του όσο και κατά την παρουσίαση του όταν ολοκληρωθεί. Με την ολοκλήρωση του προγράμματος θα γίνει παρουσίαση σε ειδική συνεδρίαση του Συλλόγου Διδασκόντων του απολογισμού, ώστε να γίνει διάχυση των καλών πρακτικών εντός της σχολικής μονάδας. Ως συντονίστρια του προγράμματος θα καταθέσω μια έκθεση απολογισμού στην Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων και ο Διευθυντής του Σχολείου θα ενημερώσει εγγράφως στην Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων για την ολοκλήρωση ή μη του προγράμματος, σύμφωνα με το Σχέδιο Υποβολής Προγράμματος που έχει υποβληθεί στην αρχή του σχολικού έτους.
Διδακτικές μέθοδοι υλοποίησης προαιρετικών προγραμμάτων
Με βασική αρχή ότι «οι μαθητές δε μαθαίνουν όλοι με τον ίδιο τρόπο» και αντί να «καταναλώνουν» γνώση, οφείλουν να «παράγουν», τα καινοτόμα προγράμματα ακολουθούν στρατηγικές και καινοτόμους διδακτικές μεθόδους όπως: σχέδια εργασίας, εργασία σε ομάδες, βιωματική προσέγγιση της γνώσης με αξιοποίηση της εμπειρίας των μαθητών, διαθεματική και διεπιστημονική προσέγγιση, επιτόπια έρευνα, πείραμα, λογοτεχνική έκφραση, η μουσικο-κινητική αγωγή και απόδοση, επισκέψεις, κατασκευές, θεατρικό παιχνίδι, μάθηση με χρήση των νέων τεχνολογιών κ.ά.
Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται μια διδακτική παρέμβαση με στόχο να γνωρίσουν οι μαθητές και οι μαθήτριες το Νομό Τρικάλων. Αξιοποιώντας τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας (Τ.Π.Ε.) ως εργαλείο αναζήτησης πληροφοριών, καταγραφής και ανάπτυξης υλικού, οι μαθητές και οι μαθήτριες με λέξεις κλειδιά αναζήτησαν πληροφορίες που αφορούσαν διαδρομές του Νομού Τρικάλων. Με τη βοήθεια των χαρτών του Νομού Τρικάλων που υπάρχουν στο διαδίκτυο, μέσα από εικονικές περιηγήσεις στο διαδίκτυο, αλλά και πραγματικές στην πόλη των Τρικάλων, επισκέψεις σε χώρους εκτός της πόλης, συνέλεξαν πληροφορίες, φωτογράφησαν και απέκτησαν βιωματικές εμπειρίες για να ολοκληρώσουν το σχέδιο εργασίας. Ακολούθησε επεξεργασία των πληροφοριών και ανάπτυξη νέου υλικού. Η παρατήρηση των κατοικιών στη συνοικία «Βαρούσι» βοήθησε τους μαθητές και τις μαθήτριες να δείξουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και να αναζητήσουν περισσότερες φωτογραφίες στο Διαδίκτυο. Η γνωριμία με τα τοξωτά γεφύρια του Νομού μας αύξησε την περιέργεια των μαθητών και δημιούργησε το ενδιαφέρον για επίσκεψη και γνωριμία με κάποια από αυτά κ.ά..
Διαδρομές στο Φυσικό Περιβάλλον και στον Πολιτισμό του Τόπου μας
Οι τριάντα μαθητές και μαθήτριες χωρίστηκαν σε 6 ομάδες των 5 ατόμων. Ο χωρισμός έγινε με βάση τις δεξιότητες που είχαν οι μαθητές/ριες. Σε κάθε ομάδα υπήρχε μαθητής ή μαθήτρια που γνώριζε:
-
επεξεργασία κειμένου
-
υπολογιστικά φύλλα
-
εφαρμογές στο διαδίκτυο
-
δημιουργία παρουσίασης ppt
-
επεξεργασία φωτογραφίας.
Η ανταπόκριση των μαθητών/ριών ήταν πολύ θετική και από κοινού ορίστηκαν οι βασικοί άξονες των 5 διαδρομών για να γνωρίσει κάποιος τον Νομό Τρικάλων. Οι πέντε ομάδες ανέλαβαν να σχεδιάσουν διαδρομές που αφορούν τον κάθε δήμο, όπως σχηματίστηκαν σύμφωνα με το άρθρο 1 του νόμου 3852/2010 ΦΕΚ τεύχος Α 87 Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης:
Η 1η ομάδα ανέλαβε να σχεδιάσει τη διαδρομή για τον Δήμο Πύλης με έδρα την Πύλη αποτελούμενο από τους δήμους: α. Αιθήκων, β. Γόμφων, γ. Πιαλείων, δ. Πύλης, ε. Πινδέων, και τις κοινότητες α. Μυροφύλλου και β. Νεράιδας, οι οποίοι καταργούνται.
Η 2η ομάδα ανέλαβε να σχεδιάσει τη διαδρομή για τον Δήμο Φαρκαδόνας με έδρα τη Φαρκαδόνα αποτελούμενο από τους δήμους: α. Οιχαλίας, β. Πελλιναίων, και γ. Φαρκαδόνας, οι οποίοι καταργούνται.
Η 3η ομάδα ανέλαβε να σχεδιάσει τη διαδρομή για τον Δήμο Τρικκαίων με έδρα τα Τρίκαλα αποτελούμενο από τους δήμους: α. Εστιαιώτιδας, β. Καλλιδένδρου, γ. Κόζιακα, δ. Μεγάλων Καλυβίων, ε. Παληοκάστρου, στ. Παραληθαίων, ζ. Τρικκαίων και η. Φαλωρείας, οι οποίοι καταργούνται.
Η 4η ομάδα ανέλαβε να σχεδιάσει τη διαδρομή για τον Δήμο Καλαμπάκας με έδρα την Καλαμπάκα αποτελούμενο από τους δήμους: α. Βασιλικής, β. Καλαμπάκας, γ. Τυμφαίων, δ. Καστανιάς, ε. Κλεινοβού, στ. Μαλακασίου, ζ. Χασίων και την κοινότητα Ασπροποτάμου, οι οποίοι καταργούνται.
Και τέλος η 5η ομάδα ανέλαβε να σχεδιάσει τη διαδρομή για την Πρωτεύουσα του Νομού Τρικάλων τα πανέμορφα Τρίκαλα.
-
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η Unesco προ διετίας αναφέρει ότι: η Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΕΑΑ) ενδυναμώνει τους μαθητές και τους βοηθά να πάρουν συνειδητές αποφάσεις και να αναλάβουν υπεύθυνα δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, την βιωσιμότητα και μια πιο δίκαια κοινωνία για τις παρούσες και τις επόμενες γενιές σεβόμενοι την πολιτισμική ποικιλότητα. Είναι μια διαρκής εκπαίδευση και αναπόσπαστο συστατικό στοιχείο ποιότητας στην εκπαίδευση. Η ΕΑΑ είναι ολιστική και μετασχηματιστική εκπαίδευση η οποία αφορά το περιεχόμενο, την παιδαγωγική και το μαθησιακό περιβάλλον. Επιτυγχάνει το σκοπό της μέσα από το μετασχηματισμό της κοινωνίας[6]. Η ανταπόκριση των μαθητών στο συγκεκριμένο πρόγραμμα ήταν πολύ θετική, καθώς έδειξαν έντονο ενδιαφέρον. Οι μαθητές/μαθήτριες στον ελάχιστο χρόνο που έχουν και την ιδιαίτερα φορτισμένη κατάσταση που βιώνουν λόγω των αναμενόμενων πανελληνίων εξετάσεων, πρότειναν ιδέες, συμμετείχαν ενεργά στις δραστηριότητες και δημιούργησαν περιεχόμενο με ιδιαίτερη ευχαρίστηση. Αξιοσημείωτο είναι ότι η χρήση ψηφιακών τεχνολογιών έκανε τη διαδικασία πιο ελκυστική και ευχάριστη. Η διδακτική αυτή παρέμβαση ενίσχυσε τις όποιες τεχνολογικές γνώσεις και δεξιότητες είχαν ήδη οι μαθητές/μαθήτριες, ενώ παράλληλα κατέκτησαν νέες καθώς ήρθαν σε επαφή με την εφαρμογή αυτών για τη δημιουργία παρουσίασης. Οι ομάδες συνεργάστηκαν αρμονικά και αποτελεσματικά και μέσα από την ομάδα οδηγήθηκαν από το «εγώ» στο «εμείς», σε αλληλοβοήθεια και αλληλοκατανόηση, συστατικά μιας καλύτερης κοινωνίας.
Οι μαθητές/μαθήτριες αυτό-οργανώθηκαν, σχεδίασαν, έκαναν καταμερισμό εργασιών με ιδιαίτερη ευκολία, εναλλάσσονταν στους διάφορους ρόλους, βοηθούσαν ο ένας τον άλλο όποτε χρειάζονταν, χρησιμοποιώντας την αλληλοδιδακτική μετέδιδαν τις γνώσεις που το κάθε μέλος της ομάδας γνώριζε, έλεγαν τη γνώμη τους, πολλάκις έκαναν προτάσεις και υποδείξεις μέσα στην ομάδα. Το τελικό προϊόν της δουλειάς τους, είναι ακόμα σε εξέλιξη, όταν ολοκληρωθεί θα γίνει παρουσίαση του υλικού που συγκέντρωσαν οι μαθητές και οι μαθήτριες της Περιβαλλοντικής Ομάδας και θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου. Επί πλέον θα σταλεί στα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Κ.Π.Ε.) καθώς το 2ο Γενικό Λύκειο Τρικάλων συμμετέχει σε θεματικά δίκτυα που συντονίζουν τα Κ.Π.Ε. και σχετίζονται με τη θεματική του Περιβαλλοντικού Προγράμματός μας. Οι μαθητές/μαθήτριες με ιδιαίτερο ενθουσιασμό αναφέρονται καθημερινά στο Πρόγραμμα Π.Ε.: Διαδρομές στο Φυσικό Περιβάλλον και στον Πολιτισμό του Τόπου μας, και αυτό φανερώνει την ικανοποίηση τους και την ενίσχυση της αυτοπεποίθησής τους. Τέλος, η γνωριμία του τόπου τους έστω και διαδικτυακά, η μελέτη κειμένων, που αφορούν την τοπική ιστορία, η γνωριμία με την πανίδα και τη χλωρίδα του νομού Τρικάλων και τα δεκάδες βότανα που σχετίζονται με τη θεραπεία πολλών ασθενειών, η αποκωδικοποίηση χαρτών κ.ά. συνετέλεσε ώστε να γνωρίσουν το νομό Τρικάλων σε βάθος και να σχεδιάσουν τις παραπάνω διαδρομές. Η εργασία σε ομάδες βοήθησε τους/τις μαθητές/μαθήτριες να αναπτύξουν συνεργατικές δεξιότητες και να οδηγηθούν σε αυτορρύθμιση της συμπεριφοράς τους. Εν κατακλείδι, όπως επισημαίνουν οι Ράπτης & Ράπτη [7] ο υπολογιστής βοηθάει τους/τις μαθητές/ριες να ανακαλύπτουν τα λάθη τους, αναβαθμίζει τη μαθησιακή διαδικασία και τα οδηγεί σε μεταγνώση κι όλα αυτά με τη βοήθεια του διαδικτύου που μπορεί να υποστηρίξει άριστα τη σύγχρονη εκπαίδευση και να αποτελέσει το όχημα για την επίτευξη του εποικοδομητισμού, το όραμα των στοχαστών: Dewey, Piaget και Vygotsky καθώς δίνει έμφαση στην οικοδόμηση της γνώσης και αναβαθμίζει το ρόλο του μαθητή/ριας σε αντίθεση με την μηχανιστική προσέγγιση και μετάδοση της γνώσης. Όπως διαπιστώθηκε από το συγκεκριμένο πρόγραμμα το διαδίκτυο μπορεί άριστα να στηρίξει τα σχέδια εργασίας, που απαιτούν τα προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και τα οποία αποτελούν βασική παιδαγωγική μέθοδο του νέου σχολείου.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
-
Αποστόλου, Μ. (2009). Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (Τ.Π.Ε.) στα Σχέδια Εργασίας (Project) της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Π.Ε.). Μεταπτυχιακή Διατριβή, Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών σπουδών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης & Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
2. Υπουργείο Παιδείας (2016). Εγκύκλιος προγραμμάτων σχολικών δραστηριοτήτων 2016-2017. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2017 από: www.alfavita.gr/arthron/ekpaideysi/ypoyrgeio-paideias/shediasmos-kai-ylopoiisi-programmaton-sholikon-drastiriotiton.
3. Ματσαγγούρας, Η. (2003). Η Διαθεματικότητα στη Σχολική Γνώση. Αθήνα: Εκδ. Γρηγόρη
4. Frey, K. (1986). Η μέθοδος Project. Μια μορφή συλλογικής εργασίας στο σχολείο, ως θεωρία και πράξη.σ.9 Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη.
-
Κόκκοτας, Π, (2003). Διδακτική των Φυσικών Επιστημών (Μέρος ΙΙ) – Σύγχρονες Προσεγγίσεις στη Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: Η εποικοδομητική προσέγγιση της διδασκαλίας και της μάθησης (4η έκδ. τ.2). Αθήνα: αυτοέκδοση
