Της Μαριάννας Αποστόλου, Καθ. Γαλλικών, Διευθύντριας του 1ου Γυμνασίου Τρικάλων
– Μαριάννα ετοιμάσου για το Ανθηρό Αργιθέας μου είπε η κ. Έλλη Τσιρογιάννη στις αρχές Απρίλη, γιατί γνωρίζει πως οι ρίζες των παππούδων μου είναι από τα Άγραφα και ξέρει καλά την αγάπη μου για την Αργιθέα.
Η επίσκεψή μας είχε τριπλό σκοπό:
1. Προικοδότηση επτά κορασίδων
2. Οικονομική ενίσχυση και πασχαλινά δώρα στους μαθητές του Δημοτικού σχολείου Ανθηρού.
3. Οικονομική ενίσχυση και πασχαλινά δώρα στην πολύτεκνη οικογένεια με εννέα παιδιά του ιερέα Αντώνη από το Μεσοβούνι.
Ξεκινήσαμε νωρίς – νωρίς τα 13 μέλη της αποστολής (Πατήρ Χαράλαμπος Νιώρας Έλλη Τσιρογιάννη – πρόεδρος του Συλλόγου Αργιθεατών Τρικάλων, Νίκος Καλομπάτσος – γραμματέας του Συλλόγου, Βασίλης Μαναός – αντιπρόεδρος του Συλλόγου, Νίτσα Χάτου – υπεύθυνη στολών του Συλλόγου, Παναγιώτα Κωτή-Ταμίας του Συλλόγου, Γιώργος Οικονόμου – μέλος του Συλλόγου, Δημήτρης Κοντογιάννης, Βαγγελιώ Μπουντούρη – υπάλληλος της Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων, Αποστόλου Μαριάννα, Διευθύντρια του 1ου Γυμνασίου Τρικάλων, μέλος του Συλλόγου, Χρήστος Πίσσας – διευθυντής TV – 10, Αντώνης Νταής – καμεραμάν TV 10, Κρούπης Δημήτριος, διευθυντής εφημερίδας «διάλογος») κατά τις 8;30 π.μ. για να είμαστε 11:30 π.μ. στο Δημαρχείο του Ανθηρού Αργιθέας. Το ταξίδι μας θα ήταν συντομότερο, αλλά όλοι θέλαμε να χαρούμε την ομορφιά της φύσης, να απολαύσουμε τα δάση και τα ποτάμια του ορεινού όγκου και με την αποστολή μας συνάμα να χαλαρώσουμε και να γεμίσουμε τις μπαταρίες μας. Θέλαμε να τραβήξουμε φωτογραφίες, να κάνουμε μικρές στάσεις για να καταγράψει ο Αντώνης Νταής, καμεραμάν του TV 10, ένα οδοιπορικό αφιερωμένο στην Αργιθέα – την πιο όμορφη ορεινή περιοχή της Ελλάδας. Το οδοιπορικό αυτό για την Αργιθέα ο Κ. Πίσσας, διευθυντής του TV-10, ανέλαβε να προβάλλει στο TV-10 και έτσι έγινε.
Η μέρα ήταν ηλιόλουστη και ο ουρανός καταγάλανος.
Η πρώτη στάση όλης της αποστολής έγινε στον Τύμπανο όπου πιάσαμε και χιόνι. Η στάση αυτή μας χάρισε εικόνες που μας βοήθησαν να χαλαρώσουμε και να ξεχάσουμε τις λακκούβες και τον κακοτράχαλο δρόμο προς τον Τύμπανο. Όλη η ομάδα είχε κάτι να πει για την ομορφιά του τοπίου και ομολογώ ότι την ομορφιά του ορεινού όγκου της Δυτικής Θεσσαλίας δεν μπορεί να συναγωνιστεί καμιά χώρα στον κόσμο. Αν στη γωνιά αυτή της Ελλάδας υπήρχαν υποδομές (δρόμοι, καταλύματα, πίστες σκι κ. ά) τότε ο χειμερινός τουρισμός και ο θρησκευτικός τουρισμός θα βοηθούσε με ένα καλό εισόδημα τους κατοίκους της περιοχής.
Η δεύτερη στάση ήταν στο μνημείο αφιερωμένο στους Αργιθεάτες που έχασαν τη ζωή τους όταν
επιχειρούσαν να περάσουν τον Τύμπανο με τα μουλάρια ή με τα πόδια. Ο αγώνας του ανθρώπου πολλές φορές με τη φύση αποδεικνύεται δύσκολος. Στο μνημείο μίλησε η πρόεδρος του Συλλόγου κ. Έλλη για τους Αργιθεάτες που πολλές φορές με αντίξοες καιρικές συνθήκες αναγκάζονται να ταξιδέψουν με κίνδυνο της ζωής τους. Η Αργιθέα είναι μια από τις πανέμορφες ορεινές περιοχές της Ελλάδας δυστυχώς η πολιτεία δεν έχει δώσει τη δέουσα προσοχή και τα όποια σχέδια έχουν βαλτώσει ώστε να δοκιμάζονται οι Αργιθεάτες επιδεικνύοντας υπομονή και καρτερικότητα. Αν η Ελβετία δεν είχε ανεπτυγμένο το οδικό δίκτυο και δεν διέθετε πίστες σκι, τότε πολύ λίγοι θα επισκέπτονταν για χειμερινό τουρισμό τις Ελβετικές Άλπεις.
Ο κ. Κρούπης Δημήτριος, διευθυντής εφημερίδας «διάλογος, η κ. Ευαγγελία Μπουντούρη – υπάλληλος της Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων και ο κ. Χρήστος Πίσσας – διευθυντής TV – 10, ανέβαιναν για πρώτη φορά στην ξακουστή Αργιθέα και δεν μετάνοιωσαν καθόλου μα καθόλου που διέθεσαν το Σάββατο για την επίσκεψη αυτή. Μάλιστα ο κ. Πίσσας υποσχέθηκε μελλοντικά να κάνει και άλλη καταγραφή με τις παραδοσιακές συνταγές της Αργιθέας. Μετά το μνημείο η χλωρίδα της περιοχής είναι πλουσιότατη. Πανύψηλα έλατα, οξιές, καστανιές, κέδροι, βελανιδιές αρκετά φυλλοβόλα (καρυδιές, κορομηλιές) και πουρνάρια παντού.
Πιο κάτω στο εκκλησάκι του Αγ. Μηνά, όπου σταματήσαμε φυτρώνουν αγριοτριανταφυλλιές, μελισσόχορτο, βότανα, αγράμπελη και αγριολούλουδα που προσφέρουν απλόχερα τις μυρωδιές τους. Πιο ψηλά στα Άγραφα θα βρει κανείς περδικάκι, τσάι και ρίγανη.
Η πανίδα της περιοχής είναι εξίσου πλούσια, λύκοι, τσακάλια αλεπούδες, λαγοί, αγριογούρουνα, ζαρκάδια, πέρδικες και ένας μικρός αριθμός από καφέ αρκούδες της Πίνδου. Άφθονα και δροσερά τα νερά που ρέουν στα αργιθεάτικα βουνά. Σταματήσαμε στη βρύση, που έγινε με δωρεά του Συλλόγου Αργιθεατών, ήπιαμε δροσερό νερό «από το βουνό φερμένο» και θαυμάσαμε το χωριό Αργιθέα (παλαιότερη ονομασία Κνίσοβο) που είναι πανέμορφο και κτισμένο σε κοίλωμα ανάμεσα στα πανύψηλα έλατα με τα πετρόχτιστα σπίτια και διατηρεί μέχρι σήμερα το παραδοσιακό χρώμα. Κοντά στην Αργιθέα με το πέρασμα των χρόνων ήρθαν στο φως ένα αρχαίο νεκροταφείο (του 4ου αιώνα π.χ.), με τάφους κιβωτιόσχημους, αγγεία και κοσμήματα. Τα ευρήματα – κτερίσματα που βρέθηκαν στους τάφους ήταν αγγεία, λυχνάρια, υφαντικά βάρη, χάλκινα κοσμήματα – κάτοπτρα, περόνες, πόρπες, δαχτυλίδια, σιδερένια όπλα (αιχμές δοράτων, ξίφη, μαχαίρια) νομίσματα από πολλές περιοχές του αρχαίου κόσμου.
Μια στάση στην «Αγορασιά» με το δροσερό αεράκι ακόμα και το καλοκαίρι, που αποτελεί πέρασμα για την Άρτα, για να απολαύσουμε το καφεδάκι και τις πίτες που ετοίμασαν με μεράκι οι κυρίες του Συλλόγου Έλλη, Νίτσα και Παναγιώτα, να πάρουμε μια ανάσα και να συνεχίσουμε για το Ανθηρό όπου θα γινόταν η όμορφη εκδήλωση για τα υπέροχα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου Ανθηρού Αργιθέας που αν και ζουν στην απομακρυσμένη αυτή περιοχή έχουν τόση ομορφιά στην ψυχή τους όση ομορφιά έχει και το περιβάλλον γύρω τους.
Μάλιστα ένα όμορφο κορίτσι του Δημοτικού Σχολείου Ανθηρού που του αρέσει η Ζωγραφική μας δήλωσε πως αν μιλούσε στον Πρωθυπουργό της χώρας θα ζητούσε ένα δάσκαλο ειδικής αγωγής που λείπει από το σχολείο τους. Μίλησε με ανθρωπιά και δεν ζήτησε ούτε παιχνίδια, ούτε παιδικές χαρές όπως θα ζητούσε κάθε παιδάκι.
Από πολύ μικρή ηλικία τα παιδιά στην Αργιθέα μαθαίνουν να σέβονται τον συνάνθρωπο και να βοηθάνε όπου και όταν μπορούν. Αξιοθαύμαστο είναι παρόλο που λείπουν στα παιδιά αυτά βασικές γνώσεις – όπως είναι η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας – μια μαθήτρια μας είπε ότι θα ήθελε να γίνει αεροσυνοδός. Προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας για εκμάθηση από απόσταση ξένης γλώσσας, θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα παιδιά αυτά να μάθουν μια ξένη γλώσσα, απαραίτητο εφόδιο ώστε να μπορέσουν να ονειρεύονται ένα καλύτερο αύριο.
Αφήσαμε πίσω μας την «Αγορασιά» και το δρόμο για την Άρτα στα αριστερά μας και στρίψαμε δεξιά περνώντας το οδικό δίκτυο στη θέση “Μεγάλη Σκάλα” πριν την είσοδο του Ανθηρού, όπου υπήρχε κατολίσθηση. Το σημείο αυτό είναι αρκετά επικίνδυνο διότι σημειώνονται κατολισθήσεις – πτώσεις βράχων και πολλές φορές με δυσκολία γίνεται το πέρασμα προς το Ανθηρό που είναι από 1-1-2011 έδρα του Καλλικρατικού Ορεινού Δήμου Αργιθέας Ν. Καρδίτσας (6.000 Δημότες – 50 Μαθητές – νέες οικογένειες κ. ά.). Τα είκοσι χωριά που αποτελούν το Δήμο Αργιθέας είναι: Αργιθέα, Ανθηρό, Αργύρι, Βλάσι, Βραγκιανά, Δροσάτο, Ελληνικά, Θερινό, Καλή Κώμη, Καρυά, Καταφύλλι, Κουμπουριανά, Λεοντίτο, Μάραθος, Μεσοβούνι, Πετρίλο, Πετροχώρι, Πετρωτό, Στεφανιάδα και Φουντωτό.
Το Ανθηρό (παλιότερη ονομασία Μπουκουβίτσα) βρίσκεται σε υψόμετρο 800μ. και είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της Αργιθέας με μεταβυζαντινά μοναστήρια (Κοίμηση της Θεοτόκου, Γεννέσιον της 
Θεοτόκου). Εκεί μας περίμενε ο κ. Χρήστος Καναβός, Δήμαρχος Αργιθέας, μόνιμος κάτοικος του Ανθηρού, που υπεραγαπά τον τόπο του και φροντίζει για την αναβάθμιση και την τουριστική ανάπτυξη της Αργιθέας. Στην αίθουσα εκδηλώσεων του Δημαρχείου συγκεντρώθηκαν αρκετά παιδάκια του Δημοτικού Σχολείου Ανθηρού, τα οποία ήρθαν μαζί με τους γονείς τους για την όμορφη εκδήλωση που ακολούθησε. Όλα τα παιδάκια ήταν χαρούμενα για τα δωράκια που πήραν και από τον Πατέρα Νιώρα Χαράλαμπο και από το Σύλλογο Αργιθεατών Ν. Τρικάλων. Εκεί ο πατέρας Χαράλαμπος έδωσε τα επτά βιβλιάρια στα επτά κοριτσάκια ηλικίας μέχρι 10 χρονών. Αυτές οι εκδηλώσεις που αποτελούν εκδηλώσεις αγάπης για το συνάνθρωπο ας γίνουν παράδειγμα προς μίμηση για όλους μας.
Ο καιρός ήταν υπέροχος και έτσι είχα την τύχη να τραβήξω αρκετές φωτογραφίες τις οποίες ανέβασα στο facebook του Συλλόγου, του οποίου έχω την επιμέλεια. Στη συνέχεια όλοι όσοι παρευρέθηκαν στο Δημαρχείο επισκέφτηκαν το νεοϊδρυθέν Μουσείο Ανθηρού που παρουσιάζει αρκετό ενδιαφέρον διότι εκεί βρίσκονται εξαιρετικά εκκλησιαστικά κειμήλια.
Μάλιστα ο Δήμαρχος μας έκανε λεπτομερή ξενάγηση και με καμάρι μας διηγήθηκε ότι κατόρθωσαν να περισώσουν πολλά από τα κειμήλια όταν έπεσαν θύμα μιας οργανωμένης αρχαιοκαπηλείας. Εκεί στο Μουσείο φυλάσσεται σήμερα και το άριστης τεχνικής και τέχνης τέμπλο της Ι. Μονής Κατουσίου.
Αλλά και η αγάπη με την οποία ο Σύλλογος Αργιθεατών Ν. Τρικάλων φροντίζει τους καλεσμένους είναι απερίγραπτη. Αφού φάγαμε και ήπιαμε στο ταβερνάκι του Παύλου Γάλλου στο Ανθηρό, όπου ο καλοσυνάτος ιδιοκτήτης μας περιποιήθηκε πρόσχαρα, απολαύσαμε την υπέροχη θέα σε ένα ειδυλλιακό
τοπίο, υποβλητικό και καθώς το κάλλος μας συνεπήρε άκουσα από τον κ. Πίσσα αρκετές φορές να λέει πόσο τυχερός ήταν που συμμετείχε στην αποστολή αυτή, αλλά και τον κ. Κρούπη πως θα ήθελε να επαναλάβει μια ανάλογη επίσκεψη στην Αργιθέα. Ακούσαμε από τους ντόπιους ότι σύμφωνα με την παράδοση η περήφανη κορυφή Καράβα οφείλει την ονομασία της στο ότι εκεί έδεναν τα καράβια όταν η θεσσαλική πεδιάδα ήταν ακόμα θάλασσα.
Μετά το φαγοπότι επισκεφτήκαμε το «Γεννέσιον της Θεοτόκου ή Ι. Μονή Κατουσίου». Όπως μας εξήγησε ο μοναδικός μοναχός που υπάρχει το Μοναστήρι Κατουσίου πήρε το όνομά του από το συνοικισμό της Μεταμορφώσεως όπου ανήκει το μοναστήρι καθώς η Μεταμόρφωση παλιά λεγόταν Κατούσι. Η Ι. Μονή Κατουσίου είναι ένας μικρός ναός, αληθινό έργο τέχνης και τεχνικής. Είναι χωρίς τρούλο και στο κυκλικό ημισφαίριο εικονίζεται ο Παντοκράτορας. Μια επιγραφή πίσω από μια εικόνα του τέμπλου γράφει: «Ιστορήθη το τέμπλο το έτος 1661».
Ο ναός είναι παντού αγιογραφημένος με βυζαντινές αγιογραφίες του 17ου και 18ου αιώνα, σπάνιας τέχνης, ζωηρόχρωμες που διατηρούνται μάλιστα σε άριστη κατάσταση. Ιδιαίτερη εντύπωση μας έκανε η εικόνα του αγίου Χριστόφορου που έχει μορφή ζώου. Ο Μοναχός της Ι. Μονής μας ανέφερε ότι ο άγιος Χριστόφοροςήταν μέλος μια φυλής της βόρειας Αφρικής, των Μαρμαριτών, που ήταν κυνομούρηδες, αιχμαλωτίστηκε από τις ρωμαϊκές δυνάμεις, κατά την διάρκεια εκστρατείας του Διοκλητιανού, και μαρτύρησε για την πίστη του στην Αντιόχεια της Συρίας.
Όταν βρεθήκαμε στο Μοναστήρι εικόνες από πολιτιστικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις πέρασαν σαν ταινία από το μυαλό μου και θυμήθηκα κάτι που είχα διαβάσει παλιότερα ότι τα πανηγύρια στα χωριά της Αργιθέας βοηθάνε στην ενδυνάμωση των ανθρώπινων σχέσεων, τις όμορφες συναντήσεις για να θυμηθούν τα παλιά οι μεγαλύτεροι και να τα μεταφέρουν στη νέα γενιά και την απερίγρα
πτη φιλοξενία που προσφέρουν στους επισκέπτες οι ντόπιοι.
Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε σε όσα πανηγύρια βρέθηκα η ευγένεια και η εθελοντική προσπάθεια όλων των κατοίκων (στο πανηγύρι των Αγ. Αναργύρων 1 Ιούλη στο Λαγκάδι, στην Ι. Μονή Κατουσίου στις 8 Σεπτεμβρίου στο Κατούσι και στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου στο Κατούσι) να περιποιηθούν όσο καλύτερα γίνεται τους επισκέπτες, να προσφέρουν το φαγητό πάντα περιποιημένο και άφθονο και να γλεντήσουν μέχρι το πρωί με ανεξάντλητο κέφι, τραγούδι και χορό. Θυμήθηκα παλιότερες εποχές που τα πανηγύρια ήταν παράδοση για όλα τα χωριά της Ελλάδας.
Η διατήρηση αυτή των πανηγυριών στην Αργιθέα φανερώνει πόσο βαθιά είναι ριζωμένη η παράδοση και πόσο καλά κρατούν οι Αργιθεάτες το παραδοσιακό χρώμα της περιοχής με τα κλαρίνα, τα βιολιά, τους αργιθεάτικους χορούς και τα αργιθεάτικα τραγούδια. Η παράδοση είναι ο πλούτος της Ελλάδας που διατηρεί στον χρόνο την ελληνική ψυχή μας, την ελληνική καρδιά μας. Η παράδοση ώθησε τον Όμηρο να βοηθήσει τους ανθρώπους να ανιχνεύσουν την ομορφιά του κόσμου, βόηθησε τον Αισχύλο να πετά σαν αετός χρυσοφτέρουγος, χάρη στην παράδοση ο Αλέξανδρος ο Μέγας είχε τον Όμηρο κάτω από το προσκέφαλο του και διάβαζε, η παράδοση οδήγησε τον Θουκυδίδη να δακρύσει από χαρά όταν άκουσε τον Ηρόδοτο να διαβάζει την ιστορία του, και στη νεότερη Ελλάδα ώθησε τον Κολοκοτρώνη να φορά την περικεφαλαία σαν αρχαίος Έλληνας, το Ρήγα να βγάζει φωτιά από το στήθος σαν τον αρχαίο Πίνδαρο, τον Νικηταρά, τον Διάκο, τον Ανδρούτσο, τον Τζαβέλα απάνω στα αρχαία λιθάρια να χύνουν δάκρυα και να επιθυμούν να πεθάνουν πολεμώντας για την Ελλάδα.
Το πανηγύρι είναι θεσμός για την Ελλάδα και ακόμα πιο ζωντανό στην Ορεινή Αργιθέα. Την παραμονή και ανήμερα της εορτής του πολιούχου Αγίου σε κάθε χωριό στήνεται το φαγοπότι που αποτελεί αφορμή να έρθουν οι άνθρωποι στον τόπο τους ακόμη κι αν αυτοί βρίσκονται πολύ μακριά. Είναι η αφορμή να γυρίσουν στον τόπο τους οι ξενιτεμένοι, να συναντηθούν οι νέοι με τις νέες του χωριού, να ξεκουραστούν οι κτηνοτρόφοι και οι γεωργοί, να γλεντήσουν, να τραγουδήσουν τους καημούς τους και να γυρίσουν ανανεωμένοι στην καθημερινότητα.
«Ήταν μια όαση, μια στιγμή ξενοιασιάς και μια ευκαιρία για διασκέδαση στην σκληρή και κοπιαστική ζωή που ζούσαν οι άνθρωποι» αναφέρει έρευνα ομάδας μαθητών του Λυκείου Γέρα. Συνεχίζοντας οι μαθητές αναφέρουν στην έρευνα «Είναι έθιμα σταθερά επαναλαμβανόμενα στον κύκλο της ζωής. Ακόμη κι αν σήμερα έχουν χάσει την αυθεντική τους μορφή και την άρρηκτη σχέση τους με τις εποχικές δραστηριότητες της αγροτικής ζωής, διατηρούν το πανηγυρικό τους ύφος και προσφέρουν την ίδια ανάταση και χαρά στον αγωνιζόμενο άνθρωπο».
Τα πανηγύρια αφήνουν εικόνες και μνήμες χαραγμένες στην ψυχή κάθε παιδιού και αποτελούν βιώματα για το μέλλον. Στα πανηγύρια τα μικρά παιδιά μαθαίνουν τα δημοτικά τραγούδια και τους παραδοσιακούς χορούς. Έτσι γίνεται μέσω των πανηγυριών η διάδοση της μουσικής μας παράδοσης και σ’ αυτό συμβάλλουν τα μέγιστα οι λαϊκοί οργανοπαίχτες που από στόμα σε στόμα μεταφέρουν τα δημοτικά τραγούδια στη νεότερη γενιά. Στα πανηγύρια ο χορός είναι ομαδικός και οι κυκλικοί χοροί που γεννήθηκαν στην Ελλάδα, συμβολίζουν την ομαδικότητα του χωριού.
Αφήσαμε το μοναστήρι του Κατουσίου και επιστρέψαμε στο Ανθηρό.
Εδώ κάπου άρχισε και το τέλος της αποστολής. Χαιρετήσαμε πια δικούς μας ανθρώπους, γιατί γίναμε φίλοι και υποσχεθήκαμε να ξαναπάμε. Και πήραμε το δρόμο της επιστροφής. Μια στάση στην ταβέρνα – Ψησταριά “Στης Αργιθέας το ποτάμι” όπου σε ένα ειδυλλιακό τοπίο απολαύσαμε το καφεδάκι μας.
Ο επίλογος αυτής της εξόρμησης έληξε με την ελπίδα της επιστροφής καθώς δώσαμε την υπόσχεση στον ευγενικό ιδιοκτήτη της ταβέρνας να τιμήσουμε τη φιλοξενία του και την επόμενη φορά που θα ανέβουμε στην Αργιθέα να μας φιλέψει πέστροφα. Έβγαλα αρκετές φωτογραφίες και κάθισα στο ξύλινο γεφυράκι χαζεύοντας το τοπίο και ακούγοντας τον ήχο του νερού. Αισθανόμουν τόσο καλά που δεν θα ήθελα να φύγω ποτέ. Είναι από τα μέρη που αγαπώ περισσότερο. Και όσο περισσότερο γνωρίζω την Αργιθέα τόσο περισσότερο την αγαπώ και διαπιστώνω ότι οι ομορφιές της δεν έχουν τελειωμό!!!
