Κωσταριδάκη Καλλιόπη

5η Ενότητα

Ιωάννης ο Χρυσόστομος

  Μέγας Πατέρας της Εκκλησίας, Οικουμενικός Δάσκαλος κι ένας από τους Τρεις Ιεράρχες, μαζί με τον Μέγα Βασίλειο και τον Γρηγόριο τον Θεολόγο. Η Εκκλησία τον ονόμασε Χρυσόστομο για την ωραιότητα των λόγων του, ενώ για τη ρητορική δεινότητα ονομάστηκε «Δημοσθένης του Χριστιανισμού».Γεννήθηκε στην Αντιόχεια (σημερινή Αντάκια Τουρκίας) το 347. Έμεινε ορφανός από πατέρα σε μικρή ηλικία και ανατράφηκε με τη φροντίδα της μητέρας του Ανθούσας. Σπούδασε ρητορική κοντά στον φημισμένο δάσκαλο της εποχής Λιβάνιο. Ο δάσκαλός του τον εκτιμούσε τόσο πολύ για την ευφυΐα και τη ρητορική του δεινότητα, που έλεγε πως θα τον άφηνε διάδοχό του στη σχολή, αν δεν τον είχαν κερδίσει οι Χριστιανοί.

 Μετά τις σπουδές του δικηγόρησε για λίγο στην Αντιόχεια και στη συνέχεια έφυγε για την έρημο, όπου ασκήτευσε. Το 381 επανήλθε στην Αντιόχεια για να χειροτονηθεί διάκονος και αργότερα πρεσβύτερος. Κατά τη διάρκεια της ιεροσύνης του διακρίθηκε για την ερμηνεία των Γραφών, το κήρυγμα και την ποιμαντική του δράση. Σύντομα, η φήμη του ξεπέρασε τα στενά όρια της Αντιόχειας και στα τέλη του 397 κλήθηκε στην Κωνσταντινούπολη για να διεκδικήσει τον αρχιεπισκοπικό θρόνο. Στις 15 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου, η Ενδημούσα Σύνοδος των επισκόπων τον εξέλεξε στον αρχιεπισκοπικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης, παρά την αντίδραση του Αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας Θεόφιλου, που προωθούσε τον δικό του υποψήφιο. Ενθρονίστηκε στις 26 Φεβρουαρίου του 398.

 Πρώτος του στόχος ήταν η αναδιοργάνωση της Εκκλησίας, καθώς πίστευε ότι η ηθική εξυγίανση της κοινωνίας προϋπέθετε την εξυγίανση του κλήρου και των αρχόντων. Τα κηρύγματά του επισήμαναν τις εκτροπές όλων των κοινωνικών τάξεων και διακήρυσσαν την ανάγκη επιστροφής στο αυθεντικό περιεχόμενο της χριστιανικής ζωής, ιδιαίτερα των κληρικών και των αρχόντων. Έτσι, ήταν σχεδόν προδιαγεγραμμένο ότι θα ερχόταν σε σύγκρουση με πολλούς από τους εκκλησιαστικούς και πολιτικούς άρχοντες της εποχής του. Δεν δίστασε να αντιταχθεί και προς την αυτοκράτειρα Ευδοξία, με αποτέλεσμα να εξοριστεί δύο φορές. Στη δεύτερη εξορία του, καθ’ οδόν προς τα Κόμανα του Πόντου πέθανε στις 14 Σεπτεμβρίου του 407, σε ηλικία 60 ετών. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναδείχθηκε σε μέγιστο εκκλησιαστικό συγγραφέα. Το έργο του είναι εντυπωσιακό, τόσο σε έκταση, όσο και σε θεολογική πληρότητα. Αποτελείται από ομιλίες, πραγματείες και επιστολές. Το πιο γνωστό έργο του στον πολύ κόσμο είναι η Θεία Λειτουργία (Λειτουργία του Χρυσοστόμου), που τελείται κατά κύριο λόγο κάθε Κυριακή στις Εκκλησίες.

 Η μνήμη του Αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου εορτάζεται στις 13 Νοεμβρίου από την Ορθόδοξη Εκκλησία και στις 13 Σεπτεμβρίου από την Καθολική Εκκλησία. Επιπλέον, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά την Ανακομιδή των Λειψάνων του στις 27 Ιανουαρίου και μαζί με την Καθολική Εκκλησία τους Τρεις Ιεράρχες στις 30 Ιανουαρίου.

ΠΗΓΗ: https://www.sansimera.gr/biographies/783

Πατήστε εδώ για τη μετάφραση του κειμένου

Πατήστε εδώ για το διαδραστικό σχολικό βιβλίο

Απαντήσεις ερωτήσεων σχολικού βιβλίου

1.  Ποιες είναι οι διαφορές του ανθρώπου από τα ζώα σύμφωνα με τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο; Οι άνθρωποι έχουν λογική ενώ τα ζώα δεν έχουν. Αυτό κάνει τους ανθρώπους ανώτερους από΄τα άλλα όντα άρα και υπεύθυνος για τις πράξεις του. Τα ζώα, μη έχοντας λογική, δεν διαφέρουν μεταξύ τους ενώ οι άνθρωποι, ως έλλογα όντα, ξεχωρίζουν διαμορφώνοντας ο καθένας τη δική του προσωπικότητα.

2. Ποια κοινά στοιχεία ενώνουν και εξομοιώνουν τους ανθρώπους μεταξύ τους σύμφωνα με το κείμενο; Είναι αυτά μόνο θετικά ή και αρνητικά;

   Οι άνθρωποι έχουν κοινά πολλά πράγματα εκτός από την ανθρώπινη φύση τους. Έτσι μοιράζονται και απολαμβάνουν τον τόπο στον οποίο μένουν, τον ουρανό, τον ήλιο, τη σελήνη, τα αστέρια, τον αέρα, τη θάλασσα, τη γη, τη ζωή και την υγεία. Μοιράζονται όμως και τα αρνητικά στοιχεία της ύπαρξής τους  όπως ο θάνατος, τα γηρατειά και οι αρρώστιες. Κοινές είναι και οι ανάγκες τους για τροφή και ένδυση .

3. Ποια τύχη περιμένει τον άνθρωπο που δε λαμβάνει υπόψη του τους ανήμπορους συνανθρώπους του, σύμφωνα με το κείμενο;Ποιο μέσο έχει στη διάθεσή του ο άνθρωπος, προκειμένου να αποφύγει τη μετά θάνατον τιμωρία; Η ώρα της κρίσης θα έρθει στην επόμενη ζωή του ανθρώπου, μετά το θάνατό του. Τότε θα κλιθεί να κριθεί για τις πράξεις του εν ζωή και όσοι έδειξαν αδιαφορία , σκληρότητα και απληστία θα τιμωρηθούν. Για να αποφύγει την τιμωρία θα πρέπει να δείχνει ελεημοσύνη στους συνανθρώπους του και να αδιαφορήσει για τα υλικά αγαθά που προσφέρουν πρόσκαιρη ικανοποίηση. Μόνο τότε ο Θεός θα συγχωρέσει τα αμαρτήματά μας.

4. Με ποιες άλλες χριστιανικές αρετές συνδέεται η ελεημοσύνη;

Η ελεημοσύνη είναι η βασίλισσα των αρετών, δηλαδή η  πρώτη και η σημαντικότερη αρετή. Και ελεημοσύνη σημαίνει απλότητα, σεμνότητα και σεβασμός στον συνάνθρωπό μας.  Είναι η λέξη που συμπυκνώνει μέσα της όλες τις αρχές του χριστιανισμού και κυρίως την αγάπη.

 ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

Άγω = οδηγώ / διέρχομαι/ διατελώ/ μεταφέρω

Αγωγαίος = αυτός που χρησιμεύει για να οδηγεί κάποιον

Ο αγωγεύς = αυτός που έλκει / σωλήνας μέσα από τον οποίο διοχετεύεται κάτι

Ο αγωγός = α. ε. οδηγός/ ν.ε. σωλήνας

Ο αγωνοδίκης ή αγωνοθέτης = ο κριτής των αγώνων

Φορτηγός = αυτός που μεταφέρει φορτία

Ο αγών –ώνας = στα αρχαία ελληνικά : συνέλευση, στα νέα ελληνικά: διαγωνισμός/ μάχη/ σκληρή προσπάθεια

Αγώγιμος = εύκολος στη μεταφορά

Η αγωγή = α.ε. μεταφορά , ν.ε. ανατροφή

Αγωνίζομαι = μάχομαι/ καταβάλλω μεγάλη προσπάθεια

Η αγωνία = α.ε. συναγωνισμός, ν.ε. ψυχική αβεβαιότητα

Το αγώνισμα = ο αθλητικός αγώνας

Η αγέλη = κοπάδι ζώων

Η αγελάς –άδα = α.ε. αυτή που ανήκει στην αγέλη, ν.ε. το θηλυκό βόδι

Αγελαίος = αυτός που ανήκει στην αγέλη/ ο χυδαίος

Το άγημα = τμήμα στρατού

Ο ανταγωνιστής = ο αντίπαλος

Διάγω = α. ε. μεταφέρω στο απέναντι μέρος/ ν.ε. διαβιώνω

Εισάγω = βάζω μέσα/ φέρνω κάτι στη χώρα μου από άλλη χώρα/ καθιερώνω

Εισακτέος = αυτός που πρέπει να εισαχθεί

Εξάγω = βγάζω έξω/ πουλάω κάτι από τη χώρα μου σε άλλη χώρα / συμπεραίνω

Κατάγω = α.ε. οδηγώ προς τα κάτω , ν.ε. επιτυγχάνω

Ξεναγώ = οδηγώ τους ξένους

Παράγω = δημιουργώ/ σχηματίζω λέξη από άλλη

Συνάγω (συνάζω)= συγκεντρώνω

Η σύναξις = η συνάντηση

Ο κυνηγός = αυτός που κυνηγάει/ επιθετικός παίκτης ποδοσφαίρου

Ο μυσταγωγός = αυτός που μυεί στα μυστήρια , ο κατηχητής/ δάσκαλος

Ο λοχαγός = ο αρχηγός του λόχου

Ο ξεναγός = αυτός που οδηγεί τους ξένους

Ο οδηγός = αυτός που οδηγεί, κατευθύνει

Ο παιδαγωγός = δάσκαλος/ αυτός που ασχολείται με την παιδαγωγική επιστήμη

Υδραγωγός = αυλάκι/ σωλήνας

Το υδραγωγείον = δεξαμενή όπου αποθηκεύεται το νερό που διοχετεύεται στην πόλη

Το ρήμα άγω και η σωστή χρήση του

Το ρήμα άγω (= οδηγώ, φέρνω) και τα σύνθετά του σχηματίζει τους χρόνους του από δυο θέματα: – Από το θέμα αγ- τους εξακολουθητικούς χρόνους: Ενεστώτα, Παρατατικό και Εξακολουθητικό Μέλλοντα

– Από το θέμα αγαγ- τους στιγμιαίους χρόνους: Στιγμιαίο Μέλλοντα, Αόριστο, Παρακείμενο και Υπερσυντέλικο.
Ως σύνθετο λοιπόν ( εξάγω) σχηματίζει τους ακόλουθους τύπους:

Ενεστώτας :εξάγει, Υποτακτική Ενεστ. : να εξάγει, Παρατατικός:  εξήγε (συνέχεια, στο παρελθόν), Εξακ. Μέλλ.: θα εξάγει, Στιγμ. Μέλλ.:θα εξαγάγει , Αόριστος: εξήγαγε, Υποτακτική Αορίστου: να εξαγάγει, Παρακείμενος: έχει εξαγάγει , Υπερσυντέλ.:  είχε εξαγάγει.
Οι χρόνοι δυο ρημάτων σύνθετων με το άγω, στη χρήση των οποίων συχνά γίνονται λάθη:

 ΣΥΝΘΕΣΗ

Πρώτο συνθετικό λέξη κλιτή – ρήμα

1. Υποτακτική ενεστώτα του ρ. εἰμί και παρακειμένου των βαρύτονων ρημάτων ε.φ.

Η υποτακτική ενεστώτα του ρ. εἰμί συμπίπτει με τις καταλήξεις της υποτακτικής που μελετήσατε στην προηγούμενη Ενότητα.

Κλίση υποτακτικής ενεστώτα ρ. εἰμί

Η υποτακτική του παρακειμένου των βαρύτονων ρημάτων σχηματίζεται τόσο περιφραστικά (πιο εύχρηστος τύπος) από την ενεργητική μετοχή παρακειμένου του ρήματος και την υποτακτική ενεστώτα του ρ. εἰμί, π.χ. λε-λυκώς, -υῖα, -ὸς ὦ, όσο και μονολεκτικά (σπάνια), π.χ. λελύκ-ω, λελύκ-ῃς κτλ.

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΒΑΡΥΤΟΝΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

ΦΩΝΗΕΝΤΟΛΗΚΤΑ (με τελευταίο γράμμα του θέματός τους φωνήεν ή δίφθογγο)

ΟΥΡΑΝΙΚΟΛΗΚΤΑ (με τελευταίο γράμμα του θέματός τους κ ή γ ή χ ή ττ/σσ)

ΧΕΙΛΙΚΟΛΗΚΤΑ (με τελευταίο γράμμα του θέματός τους π ή β ή φ ή πτ)

ΟΔΟΝΤΙΚΟΛΗΚΤΑ (με τελευταίο γράμμα του θέματός τους τ ή δ ή θ ή ζ)

<td width=%2