11η Ενότητα
Η αγάπη του Αλεξάνδρου για το Βουκεφάλα
Φλάβιος Αρριανός
«Όταν οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν την πραγματικότητα, οι επιθυμίες τους τους οδηγούν να πιστέψουν ό,τι τους είναι πιο ευχάριστο.» ΠΗΓΗ: ttp://www.sansimera.gr/quotes/authors/118#ixzz42dATEIrK
Έλληνας, Ρωμαίος πολίτης, συγγραφέας, ιστορικός, φιλόσοφος, γεωγράφος, πολιτικός και στρατιωτικός, έπαρχος της Καππαδοκίας (130-137 μ.Χ.), Αθηναίος πολίτης, γνωστός για το έργο του “Αλεξάνδρου Ανάβασις”.
VII. Ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
Ο μακεδονικός στρατός απαρτιζόταν από το πεζικό, το ιππικό και τον στόλο. Στην αρχή της αφήγησης του (Α, 11, 3) ο Αρριανός αναφέρει ότι ο Αλέξανδρος ξεκίνησε προς τον Ελλήσποντο την άνοιξη του 334 π.Χ., έχοντας μαζί του 30.000 πεζούς και 5.000 ιππείς. Ο στόλος απαρτιζόταν από 160 πλοία, με τα οποία πέρασε στην Ασία. Αργότερα, επειδή δεν ήταν αναγκαίος, τον διέλυσε, τον συγκρότησε όμως και πάλι από πλοία ελληνικά και φοινικικά, όταν τον χρειάστηκε για την πολιορκία της Τύρου και τις εξερευνήσεις του Νεάρχου.
Το πεζικό περιλάμβανε τη φάλαγγα, τους υπασπιστές και τους ψιλούς.
Η φάλαγγα ήταν το κυριότερο σώμα του στρατού. Διαιρούνταν σε έξι τάξεις, κάθε τάξη σε τρεις λόχους και κάθε λόχος αποτελούνταν από τριακόσιους άνδρες, που ονομάζονταν πεζέταιροι. Τον οπλισμό τους αποτελούσαν η περικεφαλαία, ο θώρακας, η ασπίδα, οι κνημίδες, το ελαφρύ ξίφος και η σάρισα, μακρύ δόρυ μήκους τεσσάρων ως εφτά μέτρων.
Οι πεζέταιροι παρατάσσονταν συνήθως σε βάθος δεκαέξι ή και τριάντα δύο ανδρών. Κατά την επίθεση οι άνδρες των πρώτων τεσσάρων ή πέντε στοίχων κρατούσαν τη σάρισα προτεταμένη με τα δύο τους χέρια, ώστε να σχηματίζεται αδιαπέραστο τείχος από αιχμές.
Οι υπασπιστές ήταν οπλισμένοι ελαφρύτερα. Έφεραν λινό θώρακα, ελαφριά ασπίδα, μακρύ ξίφος και μικρό δόρυ. Αρχικά ήταν λίγοι και αποτελούσαν την προσωπική φρουρά του Αλεξάνδρου, αργότερα όμως αυξήθηκαν και σχημάτισαν ξεχωριστό σώμα, ευκίνητο και κατάλληλο για πολεμικές επιχειρήσεις σε εδάφη όπου δυσκολευόταν να προχωρήσει η φάλαγγα.
Οι ψιλοί ήταν οπλισμένοι ακόμα πιο ελαφρά. Κατ’ αντιστοιχία προς το μοναδικό όπλο που έφεραν, πέλτη (ελαφριά ασπίδα), τόξο, ακόντιο ή σφενδόνη, ονομάζονταν πελταστές, τοξότες, ακοντιστές ή σφενδονήτες.
Το ιππικό τέλος διακρίνονταν σε βαρύ και ελαφρύ.
Το βαρύ ιππικό αποτελούσαν ευγενείς Μακεδόνες και Θεσσαλοί. Ονομάζονταν ἑταῖροι και έφεραν περικεφαλαία, θώρακα, ξίφος και ξυστόν (δόρυ). Σχημάτιζαν δεκαέξι ίλες, από τις οποίες καθεμιά είχε δύναμη εκατόν πενήντα ως διακοσίων πενήντα ανδρών. Η δεκάτη έκτη αποτελούσε τη βασιλική ίλη, που λεγόταν και ἄγημα τῶν ἑταίρων και ήταν η έφιππη σωματοφυλακή του βασιλιά.
Το ελαφρύ ιππικό έφερε αντί του ξυστού σάρισα, πιο κοντή και πιο ελαφριά από του πεζικού. Οι άνδρες που το συγκροτούσαν ονομάζονταν σαρισ(σ)οφόροι ή πρόδρομοι ἱππεῖς, γιατί χρησιμοποιούνταν ως ανιχνευτές ή καταδίωκαν τους αντιπάλους τους, για να τους συλλάβουν, όταν αυτοί τρέπονταν σε φυγή.
ΠΗΓΗ : http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C121/400/2652,10388/
Η μάχη της Ισσού
Το κείμενό μας !!!
Πατήστε εδώ για τη μετάφραση του κειμένου
Διαδραστικό σχολικό βιβλίο
Απαντήσεις στις ερωτήσεις κατανόησης
1. Ο Βουκεφάλας, το άλογο του Μ.Αλεξάνδρου, πέθανε εξαιτίας της μεγάλης ηλικίας στην οποία βρισκόταν και του καύσωνα που υπήρχε. Ήταν ένα άλογο που αγαπούσε υπερβολικά ο Αλέξανδρος γιατί μαζί είχαν τις μεγαλύτερες δυσκολίες.
2. Το άλογο είχε πάρει το όνομά του από ένα λευκό σημάδι που είχε στο κεφάλι του και που έμοιαζε με κεφαλή βοδιού [βους (=βόδι) + κεφαλή = Βουκεφάλας].
3. Η ιδιαίτερη αγάπη που έτρεφε ο Μ.Αλέξανδρος για το άλογό του φαίνεται από ένα περιστατικό που μας διηγείται ο Αρριανός. Λέγεται λοιπόν πως κάποτε ο Αλέξανδρος έχασε το άλογό του, τον Βουκεφάλα, στη χώρα των Ουξίων. Ο Αλέξανδρος τότε διακήρυξε δημόσια πως , αν δεν του το επιστρέψουν , θα σκοτώσει όλους τους Ουξίους, απειλή η οποία βέβαια δεν ταίριαζε με την προσωπικότητα του μεγάλου αυτού ηγέτη.
4. – Ο Οδυσσέας με τον πιστό του σκύλο , τον Άργο. Ο Άργος ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε τον Οδυσσέα όταν επέστρεψε στο παλάτι του μεταμφιεσμένος σε ζητιάνο και αμέσως μετά ξεψύχησε.
– Ο μουσικός Αρίων, ο οποίος σώθηκε από ένα δελφίνι που τον μετέφερε ως την ξηρά πάνω στην πλάτη του.
Λεξιλογικός Πίνακας
πόλις = στα αρχαία ελληνικά: ακρόπολη, οχυρό , φρούριο πόλης / σύνολο πολιτών που δρουν σε μια πόλη/ σύνολο μεγάλου αριθμού οικημάτων/ σύνολο κατοίκων οικισμού
απολίτευτος = αυτός που δε συμμετέχει σε δημόσιες υποθέσεις , στα πολιτικά /ο ακατάλληλος για την πολιτική ζωή
πολίτης = αυτός που αποτελεί μέλος μιας πόλης
πολιτικός = αυτός που συμμετέχει ενεργά στην πολιτική
τα πολιτικά = τα ζητήματα που σχετίζονται με την πολιτική
το πολίτευμα = το πολιτειακό καθεστώς μιας χώρας , όπως ορίζεται από τους κανόνες του συντάγματος / το σύστημα διακυβέρνησης μιας χώρας
ο πολιτισμός = το σύνολο των υλικών και πνευματικών επιτευγμάτων μιας κοινωνίας/ ο σύγχρονος τρόπος ζωής/ τα ήθη και έθιμα των ανθρώπων
η ακρόπολη = η υψηλότερη πόλη, το φρούριο / οχυρωμένη θέση που δεσπόζει σε μια πόλη / μεταφορικά : ο χώρος που διατηρούνται για πολύ καιρό αναλλοίωτα αξίες και θεσμοί
η κωμόπολη = οικισμός με έκταση και πληθυσμό μεγαλύτερο του χωριού και μικρότερο της πόλης
πολιορκώ = αποκλείω οχυρωμένη θέση με σκοπό την κατάληψή της/ μεταφορικά : πιέζω
πολιορκία = αποκλεισμός οχυρωμένης θέσης με σκοπό την κατάληψή της/συνωστισμός πλήθους γύρω από κάτι ή κάποιον
συμπολιτεύομαι = ανήκω στην παράταξη που κυβερνά την οποία και υποστηρίζω
συμπολίτευση = το σύνολο των βουλευτών της κυβερνητικής παράταξης
συμπολίτης = κάθε πολίτης της ίδιας πόλης / συμπατριώτης
πολιτική = η τέχνη της διακυβέρνησης του κράτους/ ο τρόπος διεξαγωγής των κρατικών υποθέσεων , το πρόγραμμα που εφαρμόζει η κυβέρνηση σε κάθε κρατική λειτουργία / μεταφορικά: επιτήδειος τρόπος ενέργειας , συμπεριφοράς
πολιτισμένος = αυτός που έχει αναπτυγμένο πολιτισμό , ο προοδευμένος / αυτός που έχει εκλεπτυσμένη συμπεριφορά
πολιτιστικός = ο αναφερόμενος στον πολιτισμό ή τις εκδηλώσεις του
πολιτικοποιώ = αποδίδω πολιτικό χαρακτήρα σε κάτι
πολιτικοποίηση = η ενεργός συμμετοχή στα κοινά , η πολιτική δράση
πολιτικολογώ = μιλώ διαρκώς για την πολιτική
πολεοδόμος = επιστήμονας που ασχολείται με την πολεοδομία
πολεοδομία = τεχνική της σχεδίασης και οργάνωσης των πόλεων / το σύνολο των τεχνικών , διοικητικών, οικονομικών και κοινωνικών μέτρων με τα οποία επιδιώκεται η αρμονική οργάνωση των οικισμών.
αντιπολίτευση = το σύνολο των βουλευτών που δε στηρίζουν την κυβέρνηση / η αντίδραση στην κυβερνητική πολιτική / η αντίθεση στα σχέδια κάποιου = αντίπραξη
απολίτιστος = αυτός που δεν έχει πολιτισμό / βάρβαρος, άξεστος
απολιτικός = ο αδιάφορος για την πολιτική ζωή.
Παραγωγή ρημάτων από άλλα ρήματα, επιρρήματα και επιφωνήματα
Ρήματα παράγονται και από άλλα ρήματα και μπορεί να σημαίνουν:
α. Πράξη που αρχίζει να γίνεται (εναρκτικά) με κατάληξη -σκω, π.χ. γηράσκω < γηράω (= γερνάω).
β. Πράξη που γίνεται συχνά (θαμιστικά )ή με ένταση (επιτατικά). με παραγωγικές καταλήξεις –άζω, –ίζω, –ύζω, π.χ. στενάζω (= στενάζω συχνά) < στένω.
γ. Έφεση, μεγάλη επιθυμία για εκείνο που δηλώνει το πρωτότυπο ρήμα (εφετικά) με παραγωγικές καταλήξεις -ιάω (-ιῶ), -είω, π.χ. κλαυσιάω, -ιῶ < κλαίω.
Επίσης, ρήματα παράγονται και από:
α. Επιρρήματα, π.χ. διχάζω (= διαιρώ σε δύο μέρη) < δίχα (= σε δύο μέρη), ἐγγίζω (= φέρνω κοντά) < ἐγγύς (= κοντά).
β. Επιφωνήματα, π.χ. οἰμώζω (= θρηνώ) < οἴμοι (= αλίμονο).
Γ. Σύνταξη
Οι βασικοί όροι μιας απλής πρότασης: Το υποκείμενο και το κατηγόρημα
Υποκείμενο : φανερώνει ποιος ενεργεί ή πάσχει ή βρίσκεται σε μία κατάσταση και βρίσκεται πάντοτε σε πτώση ονομαστική. Μπορεί να είναι ουσιαστικό, αντωνυμία, επίθετο, μετοχή, αριθμητικό, απαρέμφατο, δευτερεύουσα πρόταση κ.ά και συμφωνεί με το ρήμα σε πρόσωπο και αριθμό.
Κατηγόρημα : αντικείμενο + ρήμα / κατηγορούμενο + ρήμα / αντικείμενο + κατηγορούμενο + ρήμα
Κατηγορούμενο:
– Αποδίδει μία ιδιότητα στο υποκείμενο (ή στο αντικείμενο) και η πρότασή μας σε αυτή την περίπτωση έχει ένα συνδετικό ρήμα (εἰμί, γίγνομαι, φαίνομαι, διατελῶ, διάγω κ.ά.). Το βρίσκουμε με την ερώτηση «τι (λογής) + ρήμα;».
Ἡ πόλις ἀνάστατος ἐγένετο.
– Είναι συνήθως επίθετο.
– Συμφωνεί με το υποκείμενο ή το αντικείμενο στο οποίο αναφέρεται στο γένος, στον αριθμό και στην πτώση, π.χ. Καὶ ἦν ἡ μάχη καρτερά. Όταν είναι ουσιαστικό, συμφωνεί υποχρεωτικά στην πτώση και ενδεχομένως στον αριθμό και στο γένος, π.χ. Τὰ δὲ Κύθηρα νῆσός ἐστιν. Μερικές φορές τίθεται στο ουδέτερο γένος, π.χ. Καλὸν ἡ σωφροσύνη, ἀλλ’ ἐπίπονον, ή σε γενική (κατηγορηματική), π.χ.Ὁ θρόνος τοῦ μεγάλου βασιλέως χρυσοῦ ἦν.
Αντικείμενο
– Βρίσκεται σε μία από τις πλάγιες πτώσεις (γεν., δοτ., αιτ.), ποτέ σε ονομαστική. Το εντοπίζουμε με την ερώτηση «ποιον / ποιαν / τι + ρήμα;». π.χ. Κλέαρχος τοὺς στρατιώτας συνήγαγε.
– Στα δίπτωτα ρήματα το δεύτερο αντικείμενο το εντοπίζουμε με την ερώτηση «σε / με / για / από ποιον ή τι + ρήμα;». π.χ. Ἔπαυσαν Τιμόθεον τῆς στρατηγίας: από τι ἔπαυσαν Τιμόθεον; → (από τη στρατηγία) τῆς στρατηγίας → αντικείμενο.
– Μερικά ρήματα άλλες φορές λειτουργούν ως μεταβατικά και άλλοτε ως αμετάβατα. Συγκρίνετε, π.χ., στη ν.ε.: Μη μου μιλάς! Σκέφτομαι… (αμετάβατη χρήση), αλλά: Ο παππούς σκεφτόταν πάντα με νοσταλγία το χωριό(μεταβατική χρήση).
Οι ασκησούλες μας!
