ΘΕΜΑΤΑ

 

1. ΧΑΣΜΑ ΓΕΝΕΩΝ
2. ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ
3. ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ
4. ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ
5. ΓΛΩΣΣΑ
6. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
7. ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
8. ΜΟΔΑ
9. ΔΙΑΛΟΓΟΣ
10. ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ
11. ΠΡΟΤΥΠΑ
12. ΓΕΛΙΟ
13. ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Δεν  είναι  λίγες  οι  στιγμές  που  οι  νέοι  έρχονται  σε  σύγκρουση  με  τους  γονείς  τους.  Στιγμές  που  η  μια  γενιά  ταμπουρώνεται  στις  δικές  της  αρχές,  θέσεις,  τρόπους  ζωής,  ενάντια  στην  άλλη  γενιά,  με  αποτέλεσμα  οι  μεν  γονείς  να  παραπονιούνται  ότι  τα παιδιά  τους  δεν  τους  ακούνε,  οι  δε  νέοι  ότι  οι  γονείς  τους  δεν  τους  καταλαβαίνουν. Ποιος  φταίει  κατά τη  γνώμη  σας  για  την  κατάσταση  αυτή Ποια  είναι  τα  αίτια  της  σύγκρουσης  των  δύο  γενεών Πώς  μπορεί  να  αποφευχθεί  η  σύγκρουση  και  να  γεφυρωθεί  το  χάσμα

 

 

Ορισμός: χάσμα  γενεών  είναι  η  διαφορά  αντιλήψεων  για  τη  ζωή  και  τα  προβλήματά  της  και  η  αδυναμία  συνεννόησης  μεταξύ  των νέων  και  ωρίμων  που πολλές  φορές  φτάνει   στα  όρια  της  καχυποψίας,  της  αντιπαλότητας  και  του  αδιεξόδου.

Α.  Ποιος  φταίει  κατά  τη  γνώμη  σας  για  την  κατάσταση  αυτή

1. Η  διάσταση  των  γενεών  δεν  είναι  καινούριο  φαινόμενο.  Ως  ένα  σημείο  δε  θεωρείται  πρόβλημα  αλλά  μια  φυσική  κατάσταση,  γιατί  είναι  προϊόν  της  κοινωνικής  εξέλιξης  της  ανθρωπότητας
2. Κάθε  εποχή  είναι  μεταβατική.  Ένας  κόσμος  πεθαίνει  κι  ένας  καινούριος  γεννιέται.  Κάθε  τέτοια  εποχή    παίρνει  τη  μορφή  μιας  βαθιάς  κρίσης  σ΄ όλους  τους  τομείς,  που  οφείλεται  στη  σύγκρουση  παλιού  καινούριου  και  φθαρμένου, άχρηστου,  αναγχρονιστικού,  συντηρητικού  με  το  ανανεωτικό,  αναγεννησιακό,  προοδευτικό,  επαναστατικό.
3. Οι  γονείς,  μεγαλύτεροι  γενικότερα, φταίνε  γιατί  δε  μπορούν  να  συνειδητοποιήσουν  τις  καθημερινές  αλλαγές  στη  ζωή  των νέων.
4. Οι  νέοι  που  με  τον  άκρατο  αυθορμητισμό  τους,  την  ορμητικότητά  τους  και  την αδιάλλακτη  στάση  τους  προσπαθούν  να  ισοπεδώσουν  τα  πάντα.

 

Β.  Αίτια  της  σύγκρουσης  των  δυο  γενεών

1. Η  τάση  των  μεγαλύτερων  σε  ηλικία  να  εμμένουν  σε  μια  στείρα παράδοση, στην  πολεμική  τους  εμπειρία  και  τις  δυσχέρειες  που  προέρχονται  απ΄ αυτή,  συνέβαλε  στη  δημιουργία  του  χάσματος  των  γενεών.
2. Το  χαμηλό  συνήθως  πνευματικό  επίπεδο  των  μεγαλύτερων,  δηλαδή  η  μορφωτική  διαφορά  μεταξύ  των  γενεών  και  κυρίως  στις  μη  ανεπτυγμένες  χώρες  είναι  ένα  βασικό  αίτιο  της  έξαρσης  του  χάσματος  μεταξύ  τους.
3. Οι  νέοι  απαιτούν  περισσότερη  ελευθερία  και  δημοκρατία  και οι  γονείς  βλέπουν  να  χάνουν  την  εξουσία  απέναντι  στα  παιδιά  τους.  Ο νέος  μπροστά στις διακυμάνσεις  των  γονιών  του,  νιώθει ανασφάλεια  με  αποτέλεσμα  την  άρνηση  και  την  επιθετικότητα
4. Ταυτόχρονα  άλλοι  γονείς  φέρονται  με  υπερβολική  αυστηρότητα  στα  παιδιά τους  και τους  εμπνέουν  φόβο.  Οι νέοι  δεν  αντιμετωπίζονται  έτσι  σαν  ολοκληρωμένες  προσωπικότητες  και δεν  ευνοείται  ο  διάλογος
5. οι  νέοι  χαρακτηρίζονται  από  σοβαρές  βιολογικές  και  ψυχολογικές  αναστατώσεις που  έχουν  ως  συνέπεια  μεταπτώσεις  στη  συμπεριφορά τους.  Η επαναστατικότα,  η  τάση  για  διάκριση  και  μίμηση  είναι   βασικά  στοιχεία  της  νεανικής  ψυχοσύνθεσης.  Αντίθετα  η  ώριμη  ηλικία  διακρίνεται  από  τη  συντηρητικότητα,  τη συναισθηματική  σταθερότητα  και  την  αυτοκυριαρχία, αποτέλεσμα  της  πείρας  που  έχει  αποκτήσει.
6. Η  καταναλωτική  κοινωνία  παράλληλα έχει  οδηγήσει  σε  έναν  υλιστικό  τρόπο  ζωής  με  αποτέλεσμα  την  έλλειψη  επικοινωνίας  ανάμεσα  στις γενιές,  τη  μοναξιά  και  την  αδιαφορία
7. Οι  νέοι  διαμαρτύρονται  ενάντια  στην  κοινωνική  συμβατικότητα,  την  τυπικότητα  και  την  υποκριτική  ηθική,  ενάντια  στο  κατεστημένο,  ενάντια  στην  καταστροφή  του  περιβάλλοντος,  στα  εργοστάσια, ενάντια  στον  παραλογισμό  και  το  άγχος  της  εποχής
8. Οι  ώριμοι  προσπαθούν  να  διακυβερνήσουν  το  σημερινό  κόσμο  με τους  δικούς  τους  κανόνες  και  τις  δικές  τους  εμπειρίες  με  αποτέλεσμα  να  έρχονται  σε  αντίθεση  με τους  νέους.
9. Οι  νέοι  δεν  ανέχονται  να  εξουσιάζονται  απ΄ όπου  κι  αν προέρχεται  η  εξουσία (οικογένεια,  σχολείο, κράτος)  ενώ  παράλληλα  δεν  δέχονται  τον  υποκριτικό  κόσμο  της  σημερινής  εποχής (εξοπλισμοί,  πυρηνική  απειλή,  πείνα, ψεύδη,  θεοποίηση  χρήματος)  με  αποτέλεσμα,  λόγω  των  διαφορετικών αναγκών  και  απαιτήσεων  που  έχει  η  κάθε  γενιά,  τη  διάσταση  των  γενεών
10. Η  ηθική  τέλος  περνά  από  ένα  στάδιο  παρακμής  σε  ένα  στάδιο  ανανέωσης.  Η  αλήθεια,  η  δικαιοσύνη, η  δημοκρατία, η  ισότητα  δεν  δίνουν  στους  νέους  την  αίσθηση  των  αξιών  σήμερα. Οι  ηθικές  αξίες  γκρεμίζονται  και  αυτό  είναι  συνέπεια  της  έλλειψης  υγιών  προτύπων  στους  νέους

 

Γ.  Πώς  μπορεί  να  γεφυρωθεί  το  χάσμα

1. Για να  γεφυρωθεί  το  χάσμα,  απαιτείται  συνειδητή  προσπάθεια  και  από  τις  δυο  πλευρές  για  αμοιβαία  κατανόηση.  Αυτό  μπορεί  να   πραγματοποιηθεί  με  την  ανάπτυξη  διαλόγου  με  σεβασμό  και  εντιμότητα.
2. η ολοκληρωμένη  παιδεία  μπορεί  να  βοηθήσει  αποτελεσματικά  στη  γεφύρωση  του  χάσματος  καθώς  επίσης  και  η  ενημέρωση  για  την  ψυχοσύνθεση  της  κάθε  ηλικίας
3. Η ψύχραιμη  και  ορθολογική  αντιμετώπιση  των  συγκρούσεων είναι  το  πιο  αποτελεσματικό  μέσο  για  την  ανώδυνη  παράκαμψή  τους
4. Ειλικρίνεια, ευθύτητα, καλόπιστη  διάθεση,  διαβεβαίωση  από  πλευράς  των  μεγαλύτερων  πως  τους  έχουν  εμπιστοσύνη,  αλλά  και  προσέγγιση  από  πλευράς  των  εφήβων  γιατί  και  οι  μεγάλοι  μπορεί  να  έκαναν  κάποια  λάθη  είτε  σκόπιμα  ή  από  άγνοια όμως  συγχρόνως  αγωνίστηκαν  και  για  πολλά  καλά.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

…χάσμα  γενεών

 

 

Η  ίδια  η  βιολογική  διαφορά  των  δυο  οργανισμών,  του  παλιού  και  του  νέου,  τους  οδηγεί  σε  διαφορετική  θεώρηση  του  κόσμου  και  σε  ανταγωνιστική  στάση  μέσα  στη  ζωή.  Ο  νέος  κινείται  προς  τα  εμπρός,  ο  ηλικιωμένος  όταν  δε  γυρίζει  πίσω,  προσπαθεί  να  συγκρατήσει το  παρόν, αυτό  που  του   εξασφαλίζει  την  ύπαρξή  του, να  συντηρήσει  όσα  κατόρθωσε  να  αποκτήσει.  Η  συντηρητική στάση  είναι  αυτονόητη  για  τον  άνθρωπο  μιας  κάποιας  ηλικίας,  αφού  αποτελεί  συνάρτηση  της  συντήρησης  της  ίδιας  του  της  ύπαρξης,  που  με  τα  χρόνια  έχει  εξαντλήσει  πολλές  από  τις  πιο  ζωτικές  δυνάμεις  του  και  οδεύει  προς  την  αναπόφευκτη  φθορά. Είναι   απόλυτα  κατανοητή  η  στροφή  των  ωρίμων  προς  το  παρελθόν,  προς  την  περίοδο  εκείνη  της  ζωής  τους  «που  είχαν  δύναμη  και  λόγο  και  ομορφιά».  Η  νοσταλγία  των  χρόνων  εκείνων  δεν  αποτελεί  συναισθηματική  κατάσταση  φευγαλέα  και  ρομαντική,  αλλά  αποτελεί  βιολογική  ανάγκη  για  να  δικαιώσει  όλη  την  ανθρώπινη  ζωή, που  τώρα  μόλις  διαπιστώνει  ο  ώριμος,  πως   είναι  τρομακτικά  σύντομη  και  αφάνταστα  ωραία.

Κι  ενώ  ο  ώριμος  άνθρωπος  κινείται  προς  τα  περασμένα,  ο  νέος   ατενίζει  μπροστά  το  μέλλον  και  πιστεύει  πως  μπορεί  και  πρέπει  να  το  κάνει  καλύτερο  από  το  παρόν.  Ο  νέος,  με  ακέραιες  όλες  τις  δυνάμεις του,  πιστεύει  πως  έχει  τη  δύναμη  και  την  υποχρέωση  να  κατακτήσει  τον  κόσμο  που  ανοίγεται  μπροστά  στα  έκπληκτα  μάτια του.  Και  προπάντων  νιώθει  πως μπορεί  να  ζήσει  αυτό  που  λέγεται  ζωή, πρώτα  και  κύρια  να  ερωτευθεί.  Το  μέγιστο  θαύμα,  που  κατορθώνει  να  ανανεώνει  αδιάκοπα  την  ίδια  τη  ζωή,  που οδηγεί  από  το  εγώ  στο  εσύ  και  πιο  πέρα  στο  εμείς,  την  πρώτη  βιολογική  έξαρση  και  την  πνευματική  κατάκτηση, αυτό  το  αντίπαλο  του  θανάτου,  το  ζει  και  το  χαίρεται  μονάχα  ο  νέος  άνθρωπος  στη  διονυσιακή  του μέθη.

Και  ενώ  ο  άνθρωπος  φτάνει  σε  μια  βιολογική  πληρότητα  αμέσως  μετά  από  την  εφηβεία  του  και  τη  διατηρεί  ως  τα  χρόνια  της  ακμής του,  η  ανθρώπινη  κοινωνία  έχει  οργανωθεί  με  τέτοιο  τρόπο,  ώστε  η  εξουσία  κάθε  μορφής,  οικονομική, πολιτική, κοινωνική, πνευματική,  να  βρίσκεται  στα  χέρια  των  ανθρώπων  που  έχουν  ξεπεράσει  αυτό  το  στάδιο.  Οι  αποφάσεις  ανήκουν  σ΄ αυτούς  που  έχουν  την  ωριμότητα  και  την  πείρα.  Ξεχνούμε  όμως  πως  οι  αποφάσεις  αυτές  αφορούν ουσιαστικά  τους  άλλους,  αυτούς  που  θα  υποχρεωθούν  να  τις  εκτελέσουν  και  να  ζήσουν  σύμφωνα  μ΄ αυτές.

Άλλοτε  συνειδητά  κι  άλλοτε  χωρίς,  ίσως,  να  το  συνειδητοποιούμε  οι  ώριμοι  ενεργούμε  εξουσιαστικά προς  τους  νεώτερους, αρχίζοντας  από  την  οικογένεια  και  καταλήγοντας στην  πολιτεία. Και  είναι  απόλυτα  φυσική,   η  αντιεξουσιαστική  αντίδραση των  νέων  που  εκδηλώνεται  και  σε  προσωπικό  επίπεδο  απέναντι  στο  άμεσο  περιβάλλον  τους  και  σε  ιδεολογικό  και  πολιτικό  απέναντι  σε  όλες  τις  μορφές  του  κατεστημένου  των  ωρίμων.  Όσο  αιφνιδιάζονται  οι  γονείς  με  την  αντίδραση  των  παιδιών τους,  άλλο  τόσο  αιφνιδιάζονται  και  οργανισμοί,  κομματικοί  λ.χ  που  βρίσκονται  κάθε  τόσο  αντιμέτωποι  με  τις  νεολαίες που  ανήκουν  σ΄ αυτούς.

Έτσι  αιφνιδιάστηκαν  όλοι  με  το  Μάη  του  ΄ 68    στη      Γαλλία  και  στην  υπόλοιπη  Ευρώπη,  και  στη  συνέχεια  εμείς  εδώ  με  την  «ανταρσία»  της  νεολαίας  στα πανεπιστήμια   ύστερα  από  το  1974.   Ας  μην  ξεχνούμε  λοιπόν  εμείς  οι  ώριμοι  πως  δίπλα  μας  υπάρχουν  οι  νέοι,  που  μας  αντικρίζουν  με  κριτικό  μάτι  και  πολλή  δυσπιστία,  αυτοί  που  νοιάζονται  για  το  μέλλον  τους, που  σημαίνει  το  τέλος  αυτού  του  τόπου  και  αδιαφορούν,  έστω  από  άγνοια  για  το  δικό  μας  παρελθόν,  τα  χαμένα  μας  όνειρα  ή  τις  ανεκπλήρωτες  επιθυμίες μας.  Και  αν  κάτι  απομένει  μέσα  μας  από  τη  νεανική  μας  πίστη  και  τιμιότητα,  θα  μας  βοηθήσει  να  καταλάβουμε  πως  το  μόνο  που  δεν  έχουμε  δικαίωμα  να  επιχειρούμε  πια  είναι  να  ξεγελάσουμε  τα  παιδιά  μας. Γιατί  αυτά  θα  γελάσουν  μαζί  μας  αν  δεν  κλάψουν.

(Μ.  Ανδρόνικος)

 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

 

1.Να  δώσετε  έναν  πλαγιότιτλο  ξεχωριστά  για τις  τέσσερις  πρώτες  παραγράφους  του  κειμένου

(μονάδες  10)

 

2. Να γράψετε από  ένα  συνώνυμο  και  ένα  αντώνυμο  για   τις  υπογραμμισμένες  λέξεις  του  κειμένου

(μονάδες  10)

 

3. Να σχολιάσετε σε  μια  παράγραφο  60-80 λέξεων  τη  θέση: «Είναι  τρομερό  να  μεγαλώνεις  σ΄ έναν  κόσμο  όπου  οι  παππούδες  σου σε  ρωτάνε  συνεχώς  για  να μπορέσουν  να  καταλάβουν  τι γίνεται  γύρω  τους».

(μονάδες  10)

 

4. «Σάλο έχει δημιουργήσει  στην  Αμερική  η  καινούρια  διαφήμιση  αθλητικών  παπουτσιών  NIKE   που  έχει  για  μουσική επένδυση  το  κλασικό  τραγούδι  των  Μπήτλς  «revolusion» (=επανάσταση). Το  τραγούδι  που  ήταν  ο  ύμνος  των  επαναστατημένων  νέων  της  δεκαετίας του  ΄60  έφερε  ανατριχίλα  στους  σημερινούς  σαραντάρηδες.  Η  ΝΙΚΕ  πλήρωσε  250.000  δολάρια (32 εκ. δρχ)  για  να  χρησιμοποιήσει  για  ένα  χρόνο  το τραγούδι  και  κανείς  από  τους  επιζώντες  Μπήτλς  δεν  είχε  αντίρρηση,  ούτε  η  υπερεπαναστάτρια  Γιόκο  Όνο.  Η  χήρα  του  Τζών  Λένον  έδωσε  στους  δημοσιογράφους  την  εξής  δήλωση: «Δε  θέλω  να  δω  το  Τζων  Λένον  να  θεοποιείται.  Η  διαφήμιση  φέρνει  τη  μουσική  του  στη  νέα  γενιά»

Με  βάση  τα  παραπάνω  να  απαντήσετε  στις  εξής  ερωτήσεις:

• Πώς  μεταχειρίζεται  η  συγκεκριμένη  διαφήμιση  την  επαναστατικότητα  των νέων
• Σχολιάστε  την  άποψη  της  Γιόκο  Όνο.
• Γιατί  η  εταιρία  ΝΙΚΕ  επέλεξε  τον  όρο  «επανάσταση»
• Πώς  μπορούν  ν΄ αμυνθούν  οι  νέοι  σε  τέτοιου  είδους  μηνύματα

 

(μονάδες  20)

 

5. Να γράψετε  ένα  δοκίμιο  300-400  λέξεων  τέσσερις  εως  πέντε  αιτίες  της  σύγκρουσης  των  δυο  γενεών

(μονάδες  50)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Κάθε  γενιά  έχει  τα  δικά  της  γνωρίσματα. Τα  γνωρίσματα  αυτά  έχουν  σχέση  με  τον  τρόπο  με  τον  οποίο  ζουν  οι  νέοι,  τις  ιδιότητες  του  χαρακτήρα  τους,  τις  αντιλήψεις  και τις  αρχές  που  έχουν,  τα  ενδιαφέροντά τους,  τον  τρόπο  σκέψης  κι  έκφρασής  τους,  την  εξωτερική  εμφάνιση  και  συμπεριφορά τους. Έχει  διαπιστωθεί  μάλιστα,  ότι  οι  νέοι  έχουν  διαμορφώσει  ένα  δικό  τους  ιδιαίτερο  τρόπο  επικοινωνίας.·         Ποια,  κατά  τη  γνώμη  σας,  είναι  τα  ιδιαίτερα  γνωρίσματα  των  νέων. ·         Ποιο  είναι  το  γλωσσικό  ιδίωμα  των  νέων  και  που  οφείλεται

 

Α.  ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: Ποια  τα  ιδιαίτερα  γνωρίσματα  των  νέων

 

• Έχουν ιδιαίτερα  ανεπτυγμένη  ευαισθησία  σε  ζητήματα  ελευθερίας  και  δικαιωμάτων.  Γι΄ αυτό  δε  διστάζουν

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Περίπου  ένα  εκατομμύριο  ηλικιωμένοι  στη  χώρα  μας  χρειάζονται  περισσότερη  ή  λιγότερη φροντίδα.  Από  την  πλευρά  του  κράτους  η  υποδομή  για  τη  φροντίδα  των  ηλικιωμένων  είναι  απαράδεκτα  ανεπαρκής.  Έτσι  όσοι  έχουν  ανάγκη  στέγασης  σε  ειδική  μονάδα  καταφεύγουν  σε  ιδιωτικούς οίκους  ευγηρίας  που  απαιτούν  υψηλές  συντάξεις  ακόμη  και  καταβολή  έξτρα  ποσών.  Με  βάση τα  παραπάνω:·         Ποιες  πιστεύετε  ότι  είναι  οι  αιτίες  της  ιδρυματοποίησης ·         Ποιες,  συγκεκριμένα,  μορφές  φροντίδας  παρέχονται  στους  ηλικιωμένους  σήμερα  από  τα  άτομα  του  οικογενειακού  τους  περιβάλλοντος ·         Ποιος  πρέπει  να  είναι  ο  ρόλος  του  κράτους  για τη  φροντίδα  των ατόμων  αυτών

 

Α΄  ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ:

 

• Οι μικρότερες  οικογένειες  (πυρηνική,  που  αποτελείται  από  τους  γονείς  και τα   παιδιά),  η  εξαφάνιση  της  παλιάς  παραδοσιακής  οικογένειας
• Η αύξηση  των  γυναικών  στην  αγορά  εργασίας  συνέβαλε  στον  προβληματισμό  των  υπόλοιπων  μελών  της  οικογένειας  για  τη  μελλοντική  φροντίδα  των  εξαρτημένων  ηλικιωμένων
• Η γήρανση  του  πληθυσμού  και η  αύξηση  του  ορίου  ζωής  έχουν  δημιουργήσει  μια  τέταρτη  ηλικία  που  περιλαμβάνει  τα  άτομα  άνω  των  70  ετών  που  έχουν  διογκούμενα  προβλήματα,  βομβαρδίζονται  από  ασθένειες  και  δε  μπορούν  να  αυτοεξυπηρετηθούν
• Οι διαστάσεις  του  προβλήματος  αναδεικνύονται  μεγαλύτερες  στα  μεγάλα  αστικά  κέντρα  όπου  η  μεγάλη  οικιστική  ανάπτυξη,  ο  διαχωρισμός  του  τόπου  εργασίας  και  κατοικίας,  η  διασπορά  των  διαφόρων  δραστηριοτήτων  του  ατόμου  σ΄ όλη  την  έκταση  της  πόλης,  η έντονη  κινητικότητα  του  πληθυσμού (παιδιά  και  γονείς  ζουν  σε  διαφορετικές  πόλεις  και  χώρες)
• Ο εγωκεντρισμός  του  σύγχρονου  ανθρώπου  ο  οποίος  δεν  αντέχει  να  βλέπει  μέσα στην  ίδια  του  τη  ζωή  την  κατάρρευση  ενός  ανθρώπου.  Κατά  συνέπεια  εκλογικεύει  την  απόφασή  του  αυτή  για  να  καλύψει  την  απειλή  που  φέρνει  ένας  υπερήλικας  στον  τρόπο  ζωής  του.
• Ο έντονος  ρυθμός  ζωής,  η  αποξένωση  και  το   φυσιολογικό  γήρας  επηρεάζουν  -όπως  είναι  φυσικό- τους  ηλικιωμένους  οι  οποίοι  βρίσκουν  στο  χώρο  ευγηρίας  ένα  δικό  τους  χώρο,  όπου  μπορούν  να  έχουν  κάποιο  λόγο,  κάτι  που  ενδεχομένως  έχουν  στερηθεί  μέσα  στο  σπίτι  κατά  τη  συγκατοίκηση  με  τα  παιδιά  τους.

 

Β΄ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: Ποιες  μορφές  φροντίδας  παρέχονται  σήμερα  στους  ηλικιωμένους  από  τα  άτομα  του  οικογενειακού  τους  περιβάλλοντος

 

• Για την  ελληνική  οικογένεια  εξακολουθεί  να  θεωρείται  στίγμα  η  αποστολή  των  ηλικιωμένων  στο  γηροκομείο.  Σύμφωνα  με  μια  έρευνα  του  εθνικού  οργανισμού  πρόνοιας  το  93,4 %  των  νέων  θεωρεί  υποχρέωση  των  παιδιών  να  φροντίσουν  ένα  ηλικιωμένο  άτομο  που  δε  μπορεί  να  αυτοεξυπηρετηθεί  κι  όχι  να  το  τοποθετήσουν  σε  ίδρυμα,  έστω  κι  αν  αυτό  απαιτεί  θυσίες.
• Νέες μορφές  φροντίδας  των  ηλικιωμένων  έχουν  αναπτυχθεί  στη  χώρα  μας.  Ήδη  στην  αγορά  λειτουργούν  δεκάδες ειδικά  γραφεία  που  διοχετεύουν  στις  οικογένειες  αλλοδαπές  γυναίκες – μετανάστριες  που  αποτελούν  φτηνό  εργατικό  δυναμικό
• Συνηθισμένο φαινόμενο  είναι  τα  νέα  ζευγάρια  να εφαρμόζουν  σχετικά  με  τα  ηλικιωμένα  μέλη  τη  γειτνίαση,  δηλαδή  να μένουν  σε  διαφορετικά  αλλά  κοντινά  σπίτια.

 

Γ΄ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: Ποιος  ο  ρόλος  του  κράτους

 

• Να διαμορφώσει  κατάλληλους  χώρους  για  τη  στέγαση  των  ηλικιωμένων  ατόμων  και τη  διαβίωσή  τους  κάτω  από  ανθρώπινες  συνθήκες
• Να αναπτυχθεί  περαιτέρω  ο  θεσμός  του  ΚΑΠΗ, ώστε  να  παρέχει  και  ξενώνες  φιλοξενίας
• Να δίνονται  ειδικές  φοροαπαλλαγές  σε  οικογένειες  που  συντηρούν  τους  ηλικιωμένους  γονείς  τους
• Να αυξηθούν  οι  συντάξεις,  ώστε  να  κυμαίνονται  σε  ικανοποιητικά  επίπεδα  και να  μπορούν  να  εξυπηρετούν  τις  ανάγκες  των  ηλικιωμένων.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«Η  γνήσια  ψυχαγωγία  ως  ανάγκη  γεννιέται  από τη  δύναμη  και  τη  χαρά  της  ζωής  κι  εκείνο  που  προσφέρει  είναι  να  συντηρεί  και  ν΄ ανανεώνει  τη  δύναμη  και τη  χαρά  της  ζωής.  Αντίθετα,  οι  αρνητικοί  τρόποι  της  (τα  χαρτιά,  το  πιοτό..)  αποτελούν  απόπειρες  φυγής  από  τον  αποσαθρωμένο  εαυτό  μας».  Ε.  Παπανούτσος.Αφού  προσδιορίσετε  τη  σημασία  της  ψυχαγωγίας  για  τον  άνθρωπο,  να  ερμηνεύσετε  το  φαινόμενο  της  συχνής  αναζήτησης  διεξόδου,  από  το   σύγχρονο  άνθρωπο,  σε  τρόπους  ψυχαγωγίας  που   προκαλούν άδειασμα  και  ερήμωση  της  ψυχής.

 

 

Ο  Σπινόζα  τονίζει  ότι  η  χαλάρωση  της  ζωής  και  η  ψυχική  αφορία,  ισοδυναμούν  με  αδυναμία  και  θλίψη,  ενώ  η  ένταση  της  ζωής  και  η  ευφορία  της  ψυχής  με  δύναμη  και  χαρά.  Ο  άνθρωπος, λοιπόν,  πρέπει  να  αποζητά  την  ενασχόληση με  δραστηριότητες  (θέατρο,  μουσική,  χορός,  λογοτεχνία,  αθλητισμός,  περιηγήσεις…)  που  προσδίδουν  νόημα  και  ουσιαστικό  περιεχόμενο  στη  ζωή  του.

Κι  αυτό  γίνεται  επιτακτικό  στις  μέρες  μας  που  το  πνιγηρό  αίσθημα  της  μοναξιάς,  οι  έντονοι  ρυθμοί  εργασίας,  η  κονιορτοποίηση  του  ανθρώπινου  προσώπου,  ο  ασφυκτικός  κλοιός  της  ανίας,  της  συμβατικότητας  και της  ξενικότητας  απέναντι  σ΄ ένα  εχθρικό  κοινωνικό  και  πολιτισμικό  περιβάλλον  κάνουν  απειλητική  την  παρουσία  τους.  Το  φαντασμαγορικό  παιγνίδι  της  ζωής  αποκτά  άλλους  όρους  με  την  επιλογή  δραστηριοτήτων  που  συνιστούν  γνήσιους  τρόπους  ψυχαγωγίας.  Συγκεκριμένα:

 

 

Α.  Σημασία  της  γνήσιας  ψυχαγωγίας  για  τον  άνθρωπο

 

1. Διευρύνονται οι  πνευματικοί  ορίζοντες,  καλλιεργούνται  οι  νοητικές  αρετές  (κρίση,  μνήμη,  φαντασία)  και  ενισχύεται  η  πορεία  προς  την  αυτοανάλυση  και την  αυτογνωσία
2. Ξετυλίγονται οι  δημιουργικές  τάσεις  κι  εκφράζονται  οι  αναζητήσεις,  οι  προβληματισμοί,  τα  οράματα  και  τα  συναισθήματα
3. Εξευγενίζεται η  προσωπικότητα,  λεπτύνουν  οι  διαθέσεις  με την  προσέγγιση  επιτεύξεων  υψηλής  αισθητικής
4. Η μεταβίβαση  υγιών  προτύπων,  που  διαπνέονται  από  σεβασμό  στα  ανθρωπιστικά  ιδεώδη,  ηθικοποιεί  και  διδάσκει
5. Η ψυχική  λύτρωση,  η  γαλήνη  του  εσωτερικού  κόσμου  συνδέεται  με  τη  δυνατότητα  απαλλαγής  από  τις  βιοτικές  μέριμνες,  τη  φυγή  από  την  καθημερινότητα  και  την  επαφή  με  τη  φύση
6. Το άτομο  κοινωνικοποιείται,  συμφιλιώνεται  με το  συνάνθρωπο  αφού  η  πνευματική  και  καλλιτεχνική δημιουργία  επιτρέπει  την  πορεία του  «εγώ»  προς  το  «εσύ».
7. Η αφύπνιση  και  η  έξοδος  από  την  παθητικότητα  πετυχαίνεται  με  την  προσέγγιση  δημιουργημάτων  που  θίγουν  νοσηρά  στοιχεία  του  καιρού  μας  και  ασχολούνται  με  τον  «πάσχοντα»  άνθρωπο
8. Γενικά, η  ψυχαγωγία  δεν  προσφέρει  μόνο  σωματική  ευεξία,  εκτόνωση,  αισθητική  συγκίνηση,  ερεθίσματα  για  την  ολοκλήρωση  της  προσωπικότητας.  Δίνει  ουσιαστικό  περιεχόμενο  στη  ζωή  και  καθιστά  τον άνθρωπο  «υποκείμενο»  κι όχι  «αντικείμενο»  ενός  πολιτισμού,  ευνοεί  την  αλλοτρίωση,  την  αποπροσωποποίηση  και  τη  μετατροπή  του  σ΄ ένα  πλάσμα  αποστεγνωμένο  από  τον  κάματο  και  τη  ρουτίνα.

 

Μ.Π: Το  ψεύτισμα  της  έννοιας  της  ψυχαγωγίας,  στις  μέρες  μας,  φανερώνεται  μέσα  από  την  παρακολούθηση  θεαμάτων  χαμηλής  ποιότητας,  την  πρόκληση  της  τύχης,  την  πολυποσία,  την  πολυφαγία,  την  ακολασία  και  άλλες  δραστηριότητες  που  μετατρέπουν  την  ψυχαγωγία  σε  ψυχοκτονία.  Αυτή  η  νοσηρή  κατάσταση  ερμηνεύεται  από  ποικίλους  παράγοντες:

 

 

Β.  Ερμηνεία  του  φαινομένου  της  νόθης  ψυχαγωγίας

 

1. Η προσήλωση  στην  ύλη  και  η  αδιαφορία  για το πνεύμα  παρεμποδίζουν  τον προσανατολισμό  σε  δραστηριότητες  που  απευθύνονται  στον  «εσώτερο»  άνθρωπο  και  ειδικότερα  στην  ηθικοπνευματική  του  διάσταση
2. Παράλληλα, η  πνευματική  μονομέρεια  που  συνοδεύει  την  εξειδίκευση  περιορίζει  τα  ενδιαφέροντα  και  τις  επιλογές  πλήρωσης  του  ελεύθέρου  χρόνου
3. Τα έντονα  άγχη,  που   κατατρύχουν  τον άνθρωπο  της  εποχής  μας,  ωθούν  στην  αναζήτηση,   κυρίως,  της  εκτόνωσης  και  της  φυγής  από  τα  προβλήματα  της ζωής.
4. Η αξιολογική  σύγχυση, που  χαρακτηρίζει  τη  μεταβατική  εποχή  που  διανύουμε  δυσχεραίνει  το  διαχωρισμό  του  χρήσιμου  από  το  ευτελές  και  το  ανούσιο
5. Η αδυναμία  σαφούς  προσδιορισμού  των  πραγματικών  αναγκών  και  επιθυμιών  σχετίζεται  με  την προπαγάνδα  και  τη  μετατροπή  του  ανθρώπου  σε  υποχείριο  των  μέσων  ενημέρωσης και  της  διαφήμισης
6. Η μαζική  παραγωγή  προϊόντων  υποκουλτούρας  μειώνει  στο  ελάχιστο  την  ευχέρεια  ποιοτικών  επιλογών
7. Προς αυτή  την  κατεύθυνση  συντείνει  και   η  απουσία  κρατικής  μέριμνας  για  τη  δημιουργία  χώρων άθλησης  και  ψυχαγωγίας
8. Γενικά, η  τραγική πτώση  του πολιτισμού  μας,  με  κύρια  χαρακτηριστικά  την  επικοινωνιακή  κρίση,  την  εξαχρείωση,  την  αποπνευματοποίση  και  την  εκβαρβάρωση,  αντίκειται  σε  μια  αντίληψη  και  στάση  ζωής  που  υψώνει  τον άνθρωπο  σε  υπέρτατη  αξία.  Χρειάζεται,  λοιπόν,  να  συνειδητοποιήσουμε  τη  σημασία  της  ψυχαγωγίας,  να  διεκδικήσουμε  το  προνόμιο  του  αυτοκαθορισμού,  της  ποιοτικής  επιλογής  προτύπων,  να  αναζητήσουμε  το  συνάνθρωπο  απαλλαγμένο  από το  προσωπείο  της  υποκρισίας,  που  χαρακτηρίζει  τις  ανθρώπινες σχέσεις  στις  μέρες  μας.  Μέσα  από  την  παιδεία  και  τη  μέριμνα  της  πολιτείας  μπορούμε  να  αισιοδοξούμε  για  τη  βίωση  συγκινήσεων  και  καταστάσεων  που  μπορούν  να  προσδώσουν  ένα  αίσθημα  πληρότητας  και  να  δικαιώσουν  την  ύπαρξή  μας.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ονοματεπώνυμο:Ημερομηνία : Βαθμός:

 

 

Κείμενο 1 : Η  αρρώστια  της  Κυριακής

Η  νοσταλγία  της  χαμένης  αθωότητας, μιας  επιστροφής  στις  ρίζες,  επηρέασε  τη  φαντασία  συγγραφέων από  το  Ρουσώ  και  το  Νίτσε  ως  τον  Φλωμπέρ  και  το  Ρεμπώ.  Ο  σύγχρονος  άνθρωπος  χαμένος  μέσα  στις  μεγάλες  πόλεις,  απομονωμένος  μέσα  σ΄ ένα  ανώνυμο  πλήθος,  αποζητά  την  ειρήνη  και  την  ασφάλεια  που  δε  βρίσκονται  πια  παρά  μόνο  στη  φύση.  Από  εδώ  προέρχεται  αυτή  η  «αρρώστια»  της  Κυριακής  και  των  εξοχικών  σπιτιών,  η  φυγή  για  διακοπές,  η  επιστροφή  σε  μια ζωή  πιο  φυσική,  πιο  άγρια,  πιο  απλή.  Εκατομμύρια  ανθρώπων  εγκαταλείπουν  όλο  τους  τον  πολιτισμό  και  ζητούν  το  πρωτόγονο.  Όταν  κάποιος  βρίσκεται  ξαπλωμένος  στην  άμμο,  με  το  ρυθμό  της  θάλασσας,  ποτισμένος  από  ήλιο  και  φως,  νιώθει  να  γίνεται  «ορυκτό».  Γίνεται  ένα  με την  αρμονία  του  κόσμου.  Δυστυχώς,  ο  τεχνικός  κόσμος  εύκολα  υπερισχύει  σ΄ αυτόν  το φυσικό  και  η  γοητεία  συχνά  τσακίζεται  από  τη  βοή  ενός  αεροπλάνου  ή  ενός  τρανζίστορ.  Αλήθεια,  χρειάζεται  πολλή  δύναμη  για  να  μη  δραπετεύσει  κανένας  από  αυτό  τον  καινούριο  κόσμο,  αλλά  ούτε  και  να  ταφεί  μέσα  σ΄ αυτόν.

Ζακ  Ανκετίγ

 

Κείμενο 2

«Όλη  η  εβδομάδα  είχε  νόημα,  γιατί  ο  άνθρωπος  τη  χρησιμοποιούσε  για  τα  όνειρά  του,  με  συνεπή  ενότητα  και  με  αξιοθαύμαστη  εμμονή.  Σήμερα,  όλη  η  εβδομάδα  χρησιμοποιείται  σαν  υπηρέτρια του  Σαββατοκύριακου.  Προσφέρει  μονάχα  τις  υλικές  δυνατότητες  μιας  δραπέτευσης.  Άλλοτε  η  εβδομάδα  ήταν  μια  επίμονα  επαναλαμβανόμενη  απόδειξη  του  υψηλού  νοήματος  που  είχε  για τον άνθρωπο  η  εργασία.  Σήμερα  η  εργασία  είναι σκλαβιά  και  ιδανικό  της  εποχής  είναι  να  κερδίζει  κανείς  χρήματα  με  όσο  το  δυνατό  περισσότερη  απραξία.  Για  τούτο  όλος  ο  κόσμος  βγαίνει  το  Σαββατοκύριακο  στους  δρόμους  αναζητώντας  την  απόλαυση.  Δεν  έχει  καμιά  πίστη  και  είναι  ο  ενδεής  της  ζωής.  Παλεύει  να  κρατηθεί  από  τη  στιγμή  και του  φεύγει  ολόκληρος  ο  ωκεανός  του  χρόνου.  Ζει  με  τη  φαρμακερή  αίσθηση  της  προσκαιρότητάς  του  και  λαχταρά  τη  χαρά  εκείνη  που  είναι  έντονη  κι  ας  χάνεται,  κι  ας  ξεθυμαίνει  γοργά.»  Κ.  Τσιρόπουλος.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

 

1. Ποιο πρόβλημα επισημαίνει  ο  συγγραφέας  στα  παραπάνω  κείμενα; Συμφωνείτε  με  την  άποψή  του; Δικαιολογήστε  τη  δική  σας  θέση  σε  μία  παράγραφο  60-80  λέξεων. (μον 15)
2. Να βρείτε συνώνυμα  των  παραπάνω  υπογραμμισμένων  λέξεων/μον 15
3. Να δώσετε έναν τίτλο στο κείμενο 2. (μον 15)
4. Να σχολιάσετε την τελευταία περίοδο του κειμένου 1 (μον 15)
5. Ένας από τους συμμαθητές σας που διαβάζει λογοτεχνία και παίζει μουσική λογομαχεί με κάποιον άλλο, ο οποίος υποστηρίζει πως η αληθινή ψυχαγωγία είναι εκείνη που προέρχεται από τη συναναστροφή με τους συνομηλίκους σε γειτονικά καφέ ή μπαράκια της περιοχής. Κατά τον πρώτο, γνήσια ψυχαγωγία είναι το διάβασμα εξωσχολικών βιβλίων που καλλιεργεί το πνεύμα ενώ κατά τον δεύτερο ψυχαγωγία σημαίνει ένταση, γέλιο και κοινωνικοποίηση. Να γράψετε τα επιχειρήματα του ενός και του άλλου σε δύο αντίστοιχες παραγράφους.

(μον60)

 

 

 

«Οι  άνθρωποι της  εποχής  μας  φεύγουν,  διαρκώς  φεύγουν.  Φεύγουν  από  ποιον; Θα  αποτολμήσω  μιαν  απάντηση: από  τον  εαυτό τους.  Όταν  αυτός  κάποτε  τους  προλαβαίνει, το  βάζουν  στα  πόδια.  Τρέχουν  για  να  μην  τον  συναντήσουν  και  αναγκαστούν  να  λογαριαστούν  μαζί  του,  πράγμα  φοβερά  δυσάρεστο.  Απόδειξη  το  γεγονός  ότι  αποστρέφονται  την  περισυλλογή,  τον  αργό  ρυθμό  της  ζωής,  το  διάλογο  με  αυτόν  το  σύντροφο  που  τους  καταδιώκει…»  Ε.  Παπανούτσος.

 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

 

1. Για ποιους λόγους  πιστεύετε  ότι  ο  σύγχρονος  άνθρωπος  «φεύγει  από  τον  εαυτό  του»;
2. Να παρουσιάσετε μορφές  φυγής  του  σύγχρονου  ανθρώπου

 

3. Να γράψετε μια  παράγραφο  60-80  λέξεων  στην  οποία  θα  συμπεριλαμβάνονται  οι  έννοιες: περισυλλογή,  αργός  ρυθμός  ζωής,  διάλογος  με  τον  εαυτό  μας

4.«Με τον  ερχομό  της  εποχής  του  αυτοματισμού,  όταν  οι  άνθρωποι  θα  φτάσουν  να  δουλεύουν  μόνο  είκοσι  ή  δέκα  ώρες  την  εβδομάδα,  θα αναγκαστούμε  για  πρώτη  φορά,  να  αντιμετωπίσουμε  σοβαρά  τα  πραγματικά  πνευματικά  προβλήματα  της  ζωής» Έριχ  Φρομ

Πώς  αντιλαμβάνεστε  την  άποψη  αυτή;

5.Να  κάνετε  παραγράφους  με  τις  παρακάτω  θεματικές  προτάσεις

• Η νόθη  ψυχαγωγία  φθείρει  τις  σωματικές  και   ψυχικές  δυνάμεις  του  ανθρώπου
• Η γνήσια  ψυχαγωγία  ανανεώνει  τις  πνευματικές  δυνάμεις  του  ανθρώπου

6. Ποιοι είναι  οι  σημαντικότεροι  τρόποι  ψυχαγωγίας  των  σημερινών  νέων;
7. Γιατί οι  νέοι  διαλέγουν  τους  παραπάνω  τρόπους  διασκέδασης
8. Τι θα  μπορούσε  να  γίνει  ώστε  οι  νέοι  να  έρθουν  πιο  κοντά  στις  γνήσιες  μορφές  ψυχαγωγίας;

 

 

 

 

 

 

 

ΟνοματεπώνυμοΗμερομηνία βαθμός

 

Κείμενο 1: Το πρόβλημα του ελεύθερου χρόνου

 

Είναι μια εποχή ,που μας καταδιώκει « κατά πόδας » ο ερεθισμός,

αυτά τα βίαια και συνεχή συναισθήματα που δε μας επιτρέπουν τη σωτήρια ανάπαυλα.

Θυμούμαι  τον κόσμο της αλλοτινής στιγμής, τη λίγη ραστώνη που και οι πιο δραστήριοι κατόρθωναν να εξασφαλίσουν στη δραστηριότητά τους. Εκείνα τα μακριά διαστήματα της ακάματης προσπάθειας, που εξασφάλιζαν την έγκαιρη συντέλεση, την έγκαιρη αποπεράτωση του έργου. Ήταν  διαστήματα καρποφόρα , εντατικής συγκομιδής. Θα υπήρχαν ακόμη αυτά τα διαστήματa, αν η συγκομιδή, δεν ήταν τόσο επείγουσα και δεν υπήρχε η ανάγκη να είναι και τόσο αποδοτική. Πώς τα καταφέραμε έτσι; Με ποιο δαίμονα ήρθαμε σε αδυσώπητη συζυγία, ώστε να μη μπορούμε να βρούμε μήτε τη νόμιμη λίγη ανάπαυση που είτε έτσι , είτε αλλιώς μας ανήκει;

Ε. Παπανούτσος

 

Κείμενο 2

«Όλη  η εβδομάδα  είχε  νόημα,  γιατί  ο  άνθρωπος  τη  χρησιμοποιούσε  για  τα  όνειρά  του,  με  συνεπή  ενότητα  και  με  αξιοθαύμαστη  εμμονή.  Σήμερα,  όλη  η  εβδομάδα  χρησιμοποιείται  σαν  υπηρέτρια του  Σαββατοκύριακου.  Προσφέρει  μονάχα  τις  υλικές  δυνατότητες  μιας  δραπέτευσης.  Άλλοτε  η  εβδομάδα  ήταν  μια  επίμονα  επαναλαμβανόμενη  απόδειξη  του  υψηλού  νοήματος  που  είχε  για τον άνθρωπο  η  εργασία.  Σήμερα  η  εργασία  είναι σκλαβιά  και  ιδανικό  της  εποχής  είναι  να  κερδίζει  κανείς  χρήματα  με  όσο  το  δυνατό  περισσότερη  απραξία.  Για  τούτο  όλος  ο  κόσμος  βγαίνει  το  Σαββατοκύριακο  στους  δρόμους  αναζητώντας  την  απόλαυση.  Δεν  έχει  καμιά  πίστη  και  είναι  ο  ενδεής  της  ζωής.  Παλεύει  να  κρατηθεί  από  τη  στιγμή  και του  φεύγει  ολόκληρος  ο  ωκεανός  του  χρόνου.  Ζει  με  τη  φαρμακερή  αίσθηση  της  προσκαιρότητάς  του  και  λαχταρά  τη  χαρά  εκείνη  που  είναι  έντονη  κι  ας  χάνεται,  κι  ας  ξεθυμαίνει  γοργά.»

Κ.  Τσιρόπουλος

 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Ποιο πρόβλημα επισημαίνει  ο  συγγραφέας  στα  παραπάνω  κείμενα; Συμφωνείτε  με  την  άποψή  του; Δικαιολογήστε  τη  δική  σας  θέση  σε  μία  παράγραφο  60-80  λέξεων. (μον 15)
2. Να βρείτε συνώνυμα  των  παραπάνω  υπογραμμισμένων  λέξεων/μον 15
3. Να δώσετε έναν τίτλο στο κείμενο 2. (μον 15)
4. Να σχολιάσετε την άποψη του κειμένου 2 ότι σήμερα όλη η εβδομάδα χρησιμοποιείται ως υπηρέτρια του Σαββατοκύριακου. (μον 15)
5. Σε εκδήλωση του σχολείου σας για τον ελεύθερο χρόνο, ως μέλος του 15μελούς συμβουλίου καλείστε να πείσετε τους συμμαθητές και καθηγητές σας για την αναγκαιότητα του ελεύθερου χρόνου των μαθητών στις μέρες μας, καθώς και τις αιτίες που τον περιορίζουν στο ελάχιστο. Να περιορίσετε την εισήγησή σας σε περίπου 300 λέξεις.

 

 

Κείμενο 1: Το πρόβλημα του ελεύθερου χρόνου

Είναι μια εποχή ,που μας καταδιώκει « κατά πόδας » ο ερεθισμός,

αυτά τα βίαια και συνεχή συναισθήματα που δε μας επιτρέπουν τη σωτήρια ανάπαυλα.

Θυμούμαι  τον κόσμο της αλλοτινής στιγμής, τη λίγη ραστώνη που και οι πιο δραστήριοι κατόρθωναν να εξασφαλίσουν στη δραστηριότητά τους. Εκείνα τα μακριά διαστήματα της ακάματης προσπάθειας, που εξασφάλιζαν την έγκαιρη συντέλεση, την έγκαιρη αποπεράτωση του έργου. Ήταν  διαστήματα καρποφόρα , εντατικής συγκομιδής. Θα υπήρχαν ακόμη αυτά τα διαστήματα , αν η συγκομιδή, δεν ήταν τόσο επείγουσα και δεν υπήρχε η ανάγκη να είναι και τόσο αποδοτική. Πώς τα καταφέραμε έτσι; Με ποιο δαίμονα ήρθαμε σε αδυσώπητη συζυγία, ώστε να μη μπορούμε να βρούμε μήτε τη νόμιμη λίγη ανάπαυση που είτε έτσι , είτε αλλιώς μας ανήκει;

Και τι μας ανήκει; Το ασταμάτητο χρέος , η συνεχής επιταγή , εκείνο το παραπέρα και το παραπέρα  ίσαμε την εξαθλίωση; Οι παλιές χρηστομάθειες μας αναπτύσσουν  μεγαλόστομα τα αγαθά της φιλεργίας: « επιμελώς κοπίαζε εν’ όσω είσαι νέος, δια να μη μετανοείς το ύστερον ματαίως». Όλα τα βιβλία εξυμνούσαν τ’ αγαθά του μόχθου και κανείς άνθρωπος δεν πετύχαινε στη ζωή , αν δεν ξόδευε τη δύναμή του , την κόπωσή του , τον κάματό του , στη μεθοδική προσπάθεια , που ήταν πάντα η μοίρα του. Οι μεροκαματιάρηδες δεν ήξεραν πότε αρχίζει και πότε τελειώνει ο καιρός της δουλειάς. Τα καταστήματα έμεναν  ανοιχτά όσο μπορούσαν να δουλέψουν. Η Κυριακή αργία , κατόρθωμα της εργατικής νομοθεσίας του Βενιζέλου , ήταν ένας νεωτερισμός που έφερε σωστή αγαλλίαση στους εργαζόμενους, υπαλλήλους και δουλευτάδες του σκληρού μόχθου. Δεν μπορούσαν μήτε να το φανταστούν οι άνθρωποι εκείνοι πως θα μπορούσαν να κάθονται άνεργοι καμιά φορά. Σήμερα πηγαίνουμε γοργά στην εβδομάδα των « πέντε ημερών » και στην απογευματινή αργία της κάθε μέρας. Και τούτο, μολονότι τότε το θεωρούσαν απίθανο, χωρίς να υποστεί καμιά μείωση η παραγωγική δραστηριότητα του τόπου ή να μείνουν  οι δουλειές πίσω.

Και είναι βέβαιο, πως θα το φτάσουμε και θα το ξεπεράσουμε το κρίσιμο σημείο. Ο μόχθος με τη βοήθεια της μηχανής θα λιγοστέψει και η παραγωγή δε θα βλαβεί και η ζωή θα γίνει πιο άνετη. Άλλωστε, το ξέρουμε και το συζητούμε από τώρα , πως θα δημιουργηθεί οξύτατο σε λίγο καιρό το πρόβλημα του διαθέσιμου χρόνου. Ο Werner Mendel  γράφει: « Πηγαίνουμε στην εβδομάδα των 25 ωρών για το μεγαλύτερο τμήμα του εργαζόμενου πληθυσμού. Αυτό το σύστημα αφήνει πολύ ελεύθερο χρόνο, που οι πλείστοι από μας δεν είμαστε προετοιμασμένοι να τον χρησιμοποιήσουμε με ευχαρίστηση και χωρίς μεταμέλεια. Έχουμε εκπαιδευτεί με την πίστη στις αξίες της προτεσταντικής αγροτικής ηθικής, εξακολουθούμε να έχουμε  μια ηθική της δουλειάς  που αποτελεί το μέτρο για την κοινωνική αγωγή των παιδιών μας .Έτσι  η νέα γενιά θ’ αντικρίσει έναν κόσμο αργίας μ’ αισθήματα ενοχής και πλήξη , χωρίς δημιουργικότητα κι ελευθερία.

Ας μάθουμε την ευχαρίστηση  που αισθάνεται όποιος ζει αμέριμνος το πέρασμα του χρόνου. Αυτήν την ευχαρίστηση την ξέραμε αλλά την ξεχάσαμε όταν οι μεγάλοι μας έπεισαν ότι το νόημα της ύπαρξης είναι να ζει  ο  άνθρωπος μια ζωή μόχθου και πόνων. Τώρα πρέπει να ξαναγίνουμε « παιδιά » και σαν αυτά ν’ αφήσουμε τη δημιουργικότητά μας ελεύθερη από πρακτικές σκοπιμότητες. Να ξαναμάθουμε να βλέπουμε τον κόσμο μας γύρω όμορφο και πάντα νέο και τη ζωή σαν κάτι ανεξερεύνητο ακόμη κι ανεξάντλητο, ανοιχτό στη φαντασία και τις λαχτάρες μας.Είναι ν’ απορήσει  κανείς με την τροπή που πάει να πάρει  η ιστορία του πολιτισμένου ανθρώπου. Ως χθες το πρόβλημά του  ήταν πώς να  εξασφαλίσει περισσότερη ανάπαυση από τον κάματο της βιοπάλης .Σήμερα  αντιστράφηκαν οι όροι και πρόβλημά του έγινε  το πως θα  υποφέρει τον ελεύθερο χρόνο του , την πληρωμένη αργία του ».

( Ε. Παπανούτσος)

 

Ερώτηση

 

1. Να δοθούν πλαγιότιτλοι σε κάθε  παράγραφο:

(μονάδες   20)

 

2. Να βρείτε και  να  γράψετε  από  ένα  συνώνυμο  κι ένα  αντώνυμο  για  τις  παραπάνω  υπογραμμισμένες  λέξεις:

(μονάδες  20)

 

3.Στο κείμενο ο συγγραφέας  θέτει μερικά ερωτήματα : α) Ποια είναι αυτά; β) Ποιο ερώτημα για σας είναι ποιο σημαντικό ; (Αιτιολογήστε την απάντησή σας).

4. Πολλοί θεωρητικοί υποστηρίζουν  ότι  το  πρόβλημα  του  μέλλοντος  θα είναι  η  αξιοποίηση  του  ελεύθερου  χρόνου.  Γιατί  πιστεύετε  ότι  θα  καταστεί  μελλοντικό  πρόβλημα   η  αξιοποίηση  του  χρόνου; Τι  μπορεί  να  γίνει  ώστε  ο  κερδισμένος  από  την  εργασία  και τον  κάματο  χρόνος  να  αποβεί  δημιουργικός  να  ικανοποιήσει  το  άτομο  και  την  κοινωνία;

Να  αναπτύξετε  τις  απόψεις  σας  σε  ένα  άρθρο  για  τη  σχολική  εφημερίδα  που  δε  θα  ξεπερνά  τις  200  λέξεις,  λαμβάνοντας  υπόψη  σας  και  την  καθιέρωση  του  σχολικού  πενθήμερου  για  τους  μαθητές  των  σχολείων.

 

 

 

 

Σήμερα  ο  λαός  μας  – όπως  και  άλλοι  μικροί  λαοί  –  δέχεται  καταιγισμό  ξενικών  πολιτισμικών  στοιχείων  από  άλλους  μεγάλους  λαούς,  που  προπορεύονται  στο  σύγχρονο  πολιτισμό.  Μέσα  σ’  αυτό  το  πλαίσιο  ξένες  λέξεις  και  εκφράσεις  εισβάλλουν  στο  λεξιλόγιό  μας  απειλώντας  να  αλλοιώσουν  τη  φυσιογνωμία  της  γλώσσας  μας.  Ποια  πιστεύετε  ότι  είναι  τα  αίτια  της  αλλοτρίωσης  της  γλώσσας  μας  και  πως  μπορούμε  να  διαφυλάξουμε  τη  γλωσσική  μας  ταυτότητα

Αίτια  αλλοτρίωσης

1. Επικοινωνούμε με  τους  άλλους  λαούς  σε  πολλούς  τομείς  (εμπόριο,  τουρισμός,  καλές  τέχνες, επιστήμες)   και  αναγκαστικά  χρησιμοποιούμε  ξενόγλωσσους  διεθνείς  όρους.
2. Πολλοί έχουν  την  τάση  να  ξεχωρίζουν  από  τους  άλλους,  να  εντυπωσιάζουν  και  να  επιδεικνύονται  με  οτιδήποτε  διαφορετικό,  ακόμα  και  εξεζητημένο,  επομένως  και  με  τη  χρήση  ξένων λέξεων
3. Όποιο πολιτισμικό  στοιχείο  έχει  ξενική  προέλευση   θεωρείται  πιο  προηγμένο  και  πιο  σύγχρονο,  και  γι’  αυτό  είναι  και  πιο  ελκυστικό.
4. Οι ξένες  γλώσσες  είναι  πολύ  οικείες  στους  σημερινούς  νέους,  επειδή  τα  παιδιά  σε  πολύ  μικρή  ηλικία  φοιτούν  σε  σχολεία  ξένων  γλωσσών.  Ακόμη  η  νεολαία  «γαλουχείται»  με  τραγούδια  ξένων  καλλιτεχνών

 

 

Αντιμετώπιση

1. Στην εκπαίδευση  επιβάλλεται

• Να εμφυσηθεί  στους  μαθητές η  αγάπη  για  την  ελληνική γλώσσα
• Να τονίζεται  η  αξία  και  η  εθνική  σημασία  της  γλώσσας  μας
• Να επισημαίνονται  οι  κίνδυνοι  τους  οποίους  συνεπάγεται  η  αλλοτρίωση  της  γλώσσας
• Να καταβληθούν  περισσότερες  προσπάθειες  για  τη  γλωσσική  καλλιέργεια  των  μαθητών  και  για  τον  εμπλουτισμό  του  λεξιλογίου  τους

2. Στον καθημερινό  βίο  καλό είναι  να  αποφεύγεται  η  επίδειξη  γλωσσομάθειας
3. Στο τουριστικό  κύκλωμα  χρειάζεται  μεγάλη  προσοχή,  γιατί  εκεί  χρησιμοποιούνται  αναγκαστικά  οι  ξένες  γλώσσες.
4. Στο εμπόριο,  στις  επιστήμες   πρέπει  να  αποφεύγεται  ή  να  υιοθετείται  με  μεγάλη φειδώ  η  χρήση  ξένων  όρων,  όταν  υπάρχουν  και  μπορούν  να  χρησιμοποιηθούν  αντίστοιχοι  ελληνικοί.
5. Στους δημοσιογράφους  που  επηρεάζουν  γλωσσικά  πολλούς  αναγνώστες,  ακροατές  και  τηλεθεατές,  οφείλει  το  κράτος  με  τα  αρμόδια  όργανά  του  να  δίνει  συγκεκριμένες  κατευθυντήριες  αρχές  και  οδηγίες  για  την  υπεύθυνη  γλωσσική  επιμέλεια  των  κειμένων  τους
6. Η προσπάθεια  για  την  αντιμετώπιση  του  φαινομένου  πρέπει να  επικεντρωθεί  στους  νέους,  γιατί  αυτοί  είναι  περισσότερο  επιρρεπείς  στην  υιοθέτηση  ξενικών  πολιτισμικών  στοιχείων
7. Τέλος, οφείλουν  όλοι  να  συνειδητοποιήσουν  την  αξία  και  τις  δυνατότητες  της  γλώσσας  μας  και  να  φροντίσουν  για  τη  διαφύλαξη

 

 

 

ΤΑΞΗ Α΄

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:

ΑΤΟΜΙΚΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

 

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

 

Η  σύγχρονη  γλωσσική  κρίση

Σήμερα  η  ελληνική  γλώσσα   κατακλύζεται  από  την  εισβολή  ξένων  λέξεων,  εκφραστικών  τρόπων  σκέψης.  Τα  προιόντα,  οι  επιγραφές,  η  ορολογία  ολόκληρων  κλάδων  επιχειρήσεων,  ο  κινηματογράφος  πιστοποιούν  τη  γλωσσική  μας  εξάρτηση  από  ξένα  κέντρα  αναπτυγμένων  βιομηχανικά  χωρών.  Μια  άλλη  αιτία  της  κρίσης  οφείλεται  στο  πραγματικό  γεγονός  της  αποδυνάμωσης  της  γλώσσας  και  του  γλωσσικού  θησαυρού  από  την  εισδοχή  της  εικόνας  στη  σύγχρονη  ζωή.  Η  εικόνα  μέσα  στο  σπίτι  καθημερινά  καταδικάζει  σε  σιωπή,  σε  αλαλία.  «Μη  μιλάτε,  μη  σκέφτεστε,  μόνο  βλέπετε».  Πέρα  από  αυτά  η  χρησιμοθηρική  αντίληψη  της  παιδείας  και  ο  πολιτικός  λαικισμός,  έχουν  αποπροσανατολίσει  τον  λαό.  Πολλοί  πιστεύουν  ότι  η  γλωσσική  απλούστευση  και  απλοποίηση  θα  συντελέσει   ώστε  τα  αγαθά  της  μόρφωσης  να  γίνουν  ευκολότερα  κτήμα  του  λαού.  Και  να  σκεφθεί  κανείς  ότι  λαοί  όπως  οι  Γερμανοί  και  οι  Άγγλοι,  δεν  επέτρεψαν  καμιά  τέτοια  απλουστευτική  διαδικασία  εδώ  και  διακόσια  χρόνια.  Κατατάσσονται  μήπως  αυτοί  οι  λαοί  στους  πνευματικά  καθυστερημένους;  Κοινωνιολογικές  παρατηρήσεις  αποδείχνουν  ότι  η  γλωσσική  πενία  και  κρίση  είναι  σύμφυτη,  συμπορεύεται  με  την  ηθική  κρίση  της  κοινωνίας.  Η  κοινωνία  μας  σήμερα  δεν  διαθέτει  τη   βούληση  προς  την  παιδεία,  την  παιδεία  εκείνη  που  αναπτερώνει  το  πνεύμα  και  θρέφει  την  ψυχή,  την  παιδεία  που  καθιστά  κατά  την  πλατωνική  ρήση  τον  άνθρωπο  εραστή  της  αρετής,  της  δικαιοσύνης,  της  ηθικής  τελειότητας.  Την  παιδεία  τέλος  που  χαρίζει  στον  άνθρωπο  τη  μοναδική  και  αναφαίρετη  χαρά  του  στοχασμού  και  της  πνευματικής  απόλαυσης  που  προέρχεται  από  τη  γνώση  της  αλήθειας  και  της  απαλλαγής  από  τους  βρόγχους  και  τα  σκοτάδια  της  αμάθειας,  της  άγνοιας  και  άρα  της  δυστυχίας.  Αντίθετα  η  κοινωνία  μας  τώρα  κατέχεται  έντονα  από  την  τάση  προς  τον  ελάσσονα  κόπο.  Όλοι  απαιτούν  αμοιβές  χωρίς  να  σκέφτονται  τι  προσφέρουν.

Κ.  ΚΙΟΥΠΚΙΟΛΗΣ

 

ΚΕΙΜΕΝΟ 2

«-Εξόριστε  ποιητή  λέγε  στον  αιώνα  μας  τι  βλέπεις;

– Βλέπω  τους  ατάλαντους  να  με  προπηλακίζουν,  τους  τιποτένιους  να  με  χλευάζουν  και  τους  ανίδεους  να  κάνουν  το  «άξιον  εστί»  διαφήμιση  για  γάλα»

 

Οδ.  Ελύτης.

 

Ερωτήσεις

1. Να παραγραφοποιήσετε το ΚΕΙΜΕΝΟ 1 και να γράψετε από έναν πλαγιότιτλο για κάθε παράγραφό του.

(μον 15)

2. Ποιο είναι το κοινό θέμα των δύο κειμένων; Να το σχολιάσετε σε μία παράγραφο

(μον 10)

 

3. Να εντοπίσετε τα συνώνυμα των παραπάνω υπογραμμισμένων λέξεων: πιστοποιούν, εισδοχή, συμπορεύεται, βούληση, αναφαίρετη

(μον 15)

 

 

4.Στα πλαίσια δραστηριοτήτων του σχολείου σας που συμπεριλαμβάνουν την πρόσκληση ενός συγγραφέα, να οργανώσετε και να παρουσιάσετε μια συνέντευξή σας μαζί του , σχετικά με την πορεία της  ελληνικής γλώσσας μέσα σε μια πολυγλωσσική και πολυεθνική Ευρώπη, τους κινδύνους αλλοίωσής της γλωσσικής μας ταυτότητας καθώς και τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να αποτραπεί ο κίνδυνος.

 

(Προσοχή. Το κείμενο πρέπει να έχει τη μορφή διαλόγου. Καλό είναι να περιοριστείτε σε τρεις ερωτήσεις και απαντήσεις. Το κείμενό σας να μην ξεπερνά τις 300 λέξεις)

 

 

Καλή επιτυχία!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5. «Μήγαρις έχω  άλλο  στο  νου  μου  πάρεξ  ελευθερία  και  γλώσσα»

Να  σχολιάσετε  με  80 – 100  λέξεις  τα  παραπάνω  λόγια  του  Σολωμού

 

Με  δεδομένη  την  πορεία  ενοποίησης  της  Ευρώπης,  που  θα  είναι  πολυεθνική  και  πολυγλωσσική,  νομίζετε  ότι  ο  κίνδυνος  αλλοίωσης  της  γλωσσικής  μας  ταυτότητας  γίνεται  εντονότερος;  Πώς  θα  μπορούσε  να  μετριαστεί  ή  να  αποτραπεί  ο  κίνδυνος  ( μια   παράγραφο)

6. «Εξόριστε ποιητή  λέγε  στον  αιώνα  μας  τι  βλέπεις; Βλέπω  τους  ατάλαντους  να  με  προπηλακίζουν,  τους  τιποτένιους  να  με  χλευάζουν  και  τους  ανίδεους  να  κάνουν  το  «άξιον  εστί»  διαφήμιση  για  γάλα»  Οδ.  Ελύτης.  Τι  εννοεί  μ’  αυτά  τα  λόγια  ο  ποιητής;  Συμμερίζεστε  την  άποψή  του  σήμερα;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A1

ΓΕ.Λ.  ΜΑΛΕΣΙΝΑΣ                                    ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ  2012-13ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Α΄ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

 

 

Κείμενο 1

 

Με  όλο  που ο  διάλογος είναι στον  άνθρωπο  μια  φυσική  ανάγκη,  της  ίδιας  ζωτικής  σημασίας  για  το  πνεύμα  όπως  η  αναπνοή  για  το  σώμα, υπάρχουν  περιπτώσεις  όπου  η σύνεση  επιβάλλει  την  οριστική διακοπή,  το  τέλος  του.  Τότε  αισθανόμαστε  ότι  έχουμε φτάσει  στο  απροχώρητο  και  πρέπει  αμέσως  να  αλλάξουμε  θέμα  ή  να  αναζητήσουμε  άλλον  συνομιλητή. Γιατί;  Ολοφάνερα  γιατί  καταλαβαίνουμε  ότι  ο  τρόπος  να  συνεννοηθούμε, να  συναντηθούμε  με  τον αντιλέγοντα  δεν  υπάρχει,  και  εάν  συνεχίσουμε  την  αντιδικία,  ο  διάλογός  μας  θα  μετατραπεί  σε  διένεξη  με  απρόβλεπτες  συνέπειες.

Οι  ωφέλειες  του  διαλόγου,  του  γνήσιου  διαλόγου  είναι  πολλαπλές  και  αναμφισβήτητες.  Αλλά  υπάρχουν  περιπτώσεις  όπου  είναι  επιζήμιος  και  άχρηστος.

Πρώτα  η  δυσάρεστη  κατάσταση  που  δημιουργείται,  όταν  αυτός που  αντιλέγει  δε βρίσκεται  στο  ίδιο  πνευματικό  επίπεδο  με  μας,  παρά  την προσπάθεια  που  κάνει  να  παρακολουθήσει  το  λογικό  ξετύλιγμα  των  σκέψεων.  Δεν  κατορθώνει  να  συλλάβει  και  να  εκτιμήσει  σωστά  το  νόημα  των  επιχειρημάτων  μας,  όχι  από  κακή  πρόθεση  αλλά  από  άγνοια  ή  αγροικία.

Δεύτερη  θα  αναφέρω  την  περίπτωση  όπου,  ύστερα  από  τους  πρώτους  κιόλας  διαξιφισμούς  με  τον  αντιφρονούντα  ανακαλύπτουμε  ότι,  εξαιτίας  της  διαφορετικής  αγωγής  και  των φραστικών  μας  έξεων,  με  τις  ίδιες  λέξεις  ο  καθένας  μας  εννοεί  άλλα  πράγματα,  και  έτσι  γεννιέται  μοιραία,  αναπότρεπτα  η  αμοιβαία  παρεξήγηση  των  λεγομένων  μας.  Προϋπόθεση  του  διαλόγου  είναι  η  κοινή  γλώσσα.  Χωρίς  αυτήν,  το  κάθε πρόσωπο  μονολογεί,  ακούει,  αλλά  δεν  καταλαβαίνει  το  άλλο.  Δεν φτάνει  όμως  να  μιλούμε  και  οι  δυο  ελληνικά  ή  αγγλικά,  για  να συνεννοηθούμε.  Πρέπει,  μέσα  στη  γλώσσα  που  μιλούμε,  να  έχομε  παραδεχτεί  και  να  μεταχειριζόμαστε  σταθερά  την  ίδια  «συμβολική»,  να  δίνουμε  δηλαδή  στις  έννοιες  το  ίδιο  περιεχόμενο.  Διαφορετικά δεν  καταλαβαίνει  ο  ένας  τον  άλλο  και  ματαιοπονούμε,  εάν  επιμένουμε  με  τη  συζήτηση  να  ανακαλύψουμε  που συμφωνούμε  και  που  διαφωνούμε.

Τρίτη  περίπτωση  είναι η  πιο  συνηθισμένη  στην καθημερινή  ζωή.  σ΄ αυτήν ο  διάλογος  αρρωσταίνει  από   ανιαρές  λογοκοπίες  και  επαναλαμβανόμενους  μονολόγους που  μετατρέπουν  τη  συζήτηση  σε  ανιαρή  λογοκοπία.  Τα  νοσογόνα  εδώ  στοιχεία είναι  οι  προλήψεις  και  τα  πάθη  που  τρέφονται  από  μίση  και  συμφέροντα  και  γεννούν  το  πείσμα    τη  μισαλλοδοξία  και  το  φανατισμό.

Ε.  Παπανούτσος
Κείμενο 2                                                      Κείμενο 3

 

Ερωτήσεις

 

1. α)Να δώσετε  έναν  τίτλο  για το κείμενο 1

β)Ποιο είναι το κοινό θέμα των κειμένων 1 και 2;

(μον 20)

2. α)Να δώσετε  από  μια συνώνυμη  λέξη  για  καθεμιά  υπογραμμισμένη  του  κειμένου 1.

β)Πιστεύετε ότι στο κείμενο 3 διεξάγεται ένας εποικοδομητικός διάλογος σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που θέτει ο συγγραφέας Παπανούτσος στο κείμενο 1;

(μον20)

 

3.Να συντάξετε μια επιστολή στον Υπουργό Παιδείας με σκοπό από τη μια να σχολιάσετε  το επίπεδο του διαλόγου που κυριαρχεί στη σχολική σας αίθουσα και από την άλλη να προτείνετε εσείς τρόπους/ μεθόδους για μεγαλύτερη προώθηση του διαλόγου και της επικοινωνίας μέσα στην τάξη σας.

(λέξεις 200)

(μον 60)

 

Καλή επιτυχία!

 

 

 

A2

ΓΕ.Λ.  ΜΑΛΕΣΙΝΑΣ                                    ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ  2012-13ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Α΄ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

 

 

Κείμενο 1

 

Με  όλο  που ο  διάλογος είναι στον  άνθρωπο  μια  φυσική  ανάγκη,  της  ίδιας  ζωτικής  σημασίας  για  το  πνεύμα  όπως  η  αναπνοή  για  το  σώμα, υπάρχουν  περιπτώσεις  όπου  η σύνεση  επιβάλλει  την  οριστική διακοπή,  το  τέλος  του.  Τότε  αισθανόμαστε  ότι  έχουμε φτάσει  στο  απροχώρητο  και  πρέπει  αμέσως  να  αλλάξουμε  θέμα  ή  να  αναζητήσουμε  άλλον  συνομιλητή. Γιατί;  Ολοφάνερα  γιατί  καταλαβαίνουμε  ότι  ο  τρόπος  να  συνεννοηθούμε, να  συναντηθούμε  με  τον αντιλέγοντα  δεν  υπάρχει,  και  εάν  συνεχίσουμε  την  αντιδικία,  ο  διάλογός  μας  θα  μετατραπεί  σε  διένεξη  με  απρόβλεπτες  συνέπειες.

Οι  ωφέλειες  του  διαλόγου,  του  γνήσιου  διαλόγου  είναι  πολλαπλές  και  αναμφισβήτητες.  Αλλά  υπάρχουν  περιπτώσεις  όπου  είναι  επιζήμιος  και  άχρηστος.

Πρώτα  η  δυσάρεστη  κατάσταση  που  δημιουργείται,  όταν  αυτός που  αντιλέγει  δε βρίσκεται  στο  ίδιο  πνευματικό  επίπεδο  με  μας,  παρά  την προσπάθεια  που  κάνει  να  παρακολουθήσει  το  λογικό  ξετύλιγμα  των  σκέψεων.  Δεν  κατορθώνει  να  συλλάβει  και  να  εκτιμήσει  σωστά  το  νόημα  των  επιχειρημάτων  μας,  όχι  από  κακή  πρόθεση  αλλά  από  άγνοια  ή  αγροικία.

Δεύτερη  θα  αναφέρω  την  περίπτωση  όπου,  ύστερα  από  τους  πρώτους  κιόλας  διαξιφισμούς  με  τον  αντιφρονούντα  ανακαλύπτουμε  ότι,  εξαιτίας  της  διαφορετικής  αγωγής  και  των φραστικών  μας  έξεων,  με  τις  ίδιες  λέξεις  ο  καθένας  μας  εννοεί  άλλα  πράγματα,  και  έτσι  γεννιέται  μοιραία,  αναπότρεπτα  η  αμοιβαία  παρεξήγηση  των  λεγομένων  μας.  Προϋπόθεση  του  διαλόγου  είναι  η  κοινή  γλώσσα.  Χωρίς  αυτήν,  το  κάθε πρόσωπο  μονολογεί,  ακούει,  αλλά  δεν  καταλαβαίνει  το  άλλο.  Δεν φτάνει  όμως  να  μιλούμε  και  οι  δυο  ελληνικά  ή  αγγλικά,  για  να συνεννοηθούμε.  Πρέπει,  μέσα  στη  γλώσσα  που  μιλούμε,  να  έχομε  παραδεχτεί  και  να  μεταχειριζόμαστε  σταθερά  την  ίδια  «συμβολική»,  να  δίνουμε  δηλαδή  στις  έννοιες  το  ίδιο  περιεχόμενο.  Διαφορετικά δεν  καταλαβαίνει  ο  ένας  τον  άλλο  και  ματαιοπονούμε,  εάν  επιμένουμε  με  τη  συζήτηση  να  ανακαλύψουμε  που συμφωνούμε  και  που  διαφωνούμε.

Τρίτη  περίπτωση  είναι η  πιο  συνηθισμένη  στην καθημερινή  ζωή.  σ΄ αυτήν ο  διάλογος  αρρωσταίνει  από   ανιαρές  λογοκοπίες  και  επαναλαμβανόμενους  μονολόγους που  μετατρέπουν  τη  συζήτηση  σε  ανιαρή  λογοκοπία.  Τα  νοσογόνα  εδώ  στοιχεία είναι  οι  προλήψεις  και  τα  πάθη  που  τρέφονται  από  μίση  και  συμφέροντα  και  γεννούν  το  πείσμα    τη  μισαλλοδοξία  και  το  φανατισμό.

Ε.  Παπανούτσος
Κείμενο 2                                                      Κείμενο 3

 

Ερωτήσεις

 

3. α)Να δώσετε  έναν  τίτλο  για το κείμενο 1

β)Ποιο είναι το κοινό θέμα των κειμένων 1 και 2;

(μον 20)

4. α)Να δώσετε  από  μια συνώνυμη  λέξη  για  καθεμιά  υπογραμμισμένη  του  κειμένου 1.

β)Πιστεύετε ότι στο κείμενο 3 διεξάγεται ένας εποικοδομητικός διάλογος σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που θέτει ο συγγραφέας Παπανούτσος στο κείμενο 1;

(μον20)

 

3.Να συντάξετε μια επιστολή στον Υπουργό Παιδείας με σκοπό από τη μια να σχολιάσετε  το επίπεδο του διαλόγου που κυριαρχεί στη σχολική σας αίθουσα και από την άλλη να προτείνετε εσείς τρόπους/ μεθόδους για μεγαλύτερη προώθηση του διαλόγου και της επικοινωνίας μέσα στην τάξη σας.

(λέξεις 200)

(μον 60)

 

Καλή επιτυχία!

 

 

 

 

Α.  ΚΕΙΜΕΝΟ  : «Κύκλος  δικών»  (Χάρις  Κατάκη)

 

Ο  Βασιλείου  σε  μια  σειρά  ερευνών  που  εκτείνονται  σε  ολόκληρη  εικοσαετία,  ερμήνευσαν  διάφορους  τύπους  συμπεριφοράς  με  βάση  τον  ορισμό  που  έδωσαν  στον  κύκλο  δικών,  όπως  τον  αντιλαμβάνονται  οι  Έλληνες.  Ο  ορισμός  τους  για  τον  κύκλο  δικών  «οι  άνθρωποι  που  νοιάζονται  για  μένα  και  με  τους  οποίους  μπορώ  να  δημιουργήσω  αλληλεξαρτήσεις»,  έδωσε  περιεκτικότητα  και  βάθος  στην  έννοια  αυτή.  Είδαν  στον  τρόπο  που  αντιλαμβανόμαστε  τον  κύκλο  δικών  την  εξήγηση  για  πολλές  από  τις  ιδέες   μας,  τις  συγκινησιακές  μας  αντιδράσεις  και  τις  ενέργειές  μας. Σύμφωνα  με  τον  ορισμό  του  Βασιλείου,  σημαντικό  είναι  όχι  ποιος  είσαι  και  ποιος  είναι  ο  άλλος,  αλλά  τι  κάνεις  εσύ  για  κείνον  και  τι  κάνει  αυτός  για  σένα.

Σε  μια  εποχή  όπως  τώρα,  που  όλες  οι  αξίες  αναθεωρούνται,  που  οι  οικογενειακοί  δεσμοί  χαλαρώνουν  και  η  οικογένεια  συρρικνώνεται  συνεχώς,  η  διατήρηση  αυτής  της  αντίληψης  του  κύκλου  δικών,  μας  δίνει  τη  δυνατότητα  να  δημιουργούμε  βιώσιμες,  λειτουργικές  αλληλεξαρτήσεις,  επιλέγοντας  αυτούς  με  τους  οποίους  μπορούμε  να  έχουμε  κοινούς  στόχους  και  αξίες…

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜ0ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΒΑΘΜΟΣ

ΚΕΙΜΕΝΟ  Α

Στα  πλαίσια  της  αμερικανικής  πολιτιστικής  παράδοσης  η  «ανεξαρτητοποίηση»  του  παιδιού  θεωρείται  θετικό  στοιχείο  για  την  κοινωνικοποίησή  του.  Η  οικογένεια  και  προπαντός  οι  γονείς  κάνουν  συνειδητές  προσπάθειες  ώστε  το  παιδί,  όσον  το  δυνατό  γρηγορότερα  να  «στηριχτεί  στις  δικές  του  δυνάμεις».  Ακούει  συχνά  κανείς  και  δω  στον  τόπο  μας  γονείς  να  εκτιμούν  ιδιαίτερα  τέτοιου  είδους  υπευθυνότητα  των  παιδιών.  Το  παιδί  που  εργάζεται  για  το  χαρτζιλίκι  του,  που  μοιράζει  εφημερίδες  από  τα  μαύρα  μεσάνυχτα,   ο  γονιός  που  αναθέτει  δουλειά  στα  παιδιά  του  επί  πληρωμή,  είναι  γνωστές  εικόνες  της  αμερικανικής  οικογενειακής  ζωής  που  μας  έρχονται  με πολλούς  τρόπους.  Για  τον  Αμερικάνο  γονιό  το  μήνυμα  είναι  «σε  προετοιμάζω  για  να  σταθείς  στα  πόδια  σου  και  να  φύγεις».  Το  μήνυμα  του  Έλληνα  γονιού  ήταν  «σε  προετοιμάζω  για  να  μπορέσεις  να  επιβιώσεις  και  να  συμβάλεις  στην  επιβίωση  των  δικών  σου»

Πριν  βιαστούμε  ν’  αφομοιώσουμε  τέτοια  πρότυπα,  είναι  σημαντικότερο  να  συνειδητοποιήσουμε  τα  προωθητικά  στοιχεία  της  δικής  μας  πολιτιστικής  κληρονομιάς  που  θα  μπορούσαν  να  συμβάλουν  σε  μια  καινούρια  σύνθεση.  Ακόμα  και  στην  Αμερική  η  αξία  της  ατομικιστικής  προσέγγισης  αρχίζει  ν’  αμφισβητείται.  Το  τραγικό  αδιέξοδο  στο  οποίο  οδηγήθηκαν  μ’  αυτή  την  αξία,  τους  αναγκάζει  να  την  αναθεωρήσουν.  Μιλούν  ήδη  για  δέσμευση.

Ώστε  εμείς  σε  ό,τι  αφορά  τη  βασική  ανθρώπινη  ταυτότητα,  βρισκόμαστε  μπροστά  από  τις  δυτικές  κοινωνίες,  μόλο  που  επιμένουμε  να  ακολουθούμε  τα  χνάρια  τους,  να  αντιγράφουμε  τον  τρόπο  ζωής  τους,  να  αφομοιώνουμε  τις  αξίες  τους,  να  μπαίνουμε  στα  καλούπια  τους.  Όσα  εκείνοι  ανακαλύπτουν  σήμερα,  μέσα  από  τα  επώδυνα  βιώματά  τους,  το  χάος  στις  ανθρώπινες  σχέσεις  τους,  την  τρομακτική  μοναξιά  τους,  για  μας  αποτελούν  βαθιά  ριζωμένα  βιώματα  της  πολιτιστικής  μας  κληρονομιάς.  Ενώ  εκείνοι  δηλαδή  βρίσκονται  στο  στάδιο  της  αναζήτησης  προϋποθέσεων  για  αλληλεπιδράσεις  μέσα  σε  μια  ανθρώπινη  ομάδα,  για  μας  τους  Έλληνες  η  συλλογικότητα  αποτελεί  βασικό  της  πολιτιστικής  μας  ταυτότητας.

Η  ανεξάρτητη  πορεία  μοιάζει  δελεαστική,  γιατί  μας  αποδεσμεύει  από  υποχρεώσεις  και  μη  λειτουργικά  πλέον  «πρέπει».  Η  μοναξιά  όμως  μας  «περιμένει  στη   γωνία»,  στις  απρόσωπες   πόλεις,  στις  απρόσωπες  σχέσεις.  Ο  ανταγωνισμός  και  η  αποξένωση  πολύ  γρήγορα  θρυμματίζουν  το  όνειρο  της  ανεξαρτητοποίησης.  Οι  γρήγορες  αλλαγές  που  συντελούνται  μπροστά  στα  μάτια  μας,  αναιρούν  τις  λύσεις  που  λίγο  πριν  μας  φαίνονταν  σωτήριες.  Ξυπνάς  δηλαδή  πριν  τελειώσει  το  όνειρο.  Και  τότε  τι  κάνεις;  Από πού  να  πιαστείς;  Φυσικά  από  κάποιο  «δικό».

Βασιλείου   “Κύκλος δικών”

ΚΕΙΜΕΝΟ  Β

Για να σας δώσω ένα παράδειγμα, που θα σας επιτρέψει να καταλάβετε καλύτερα την «εγκατάλειψη», θα αναφέρω την περίπτωση ενός από τους μαθητές μου, που ήρθε να με βρει κάτω από τις ακόλουθες συνθήκες. Ο πατέρας του είχε τσακωθεί με τη μητέρα του και μάλιστα έδειχνε πως είχε κλίση να γίνει συνεργάτης των Γερμανών. Ο μεγαλύτερος αδερφός του είχε σκοτωθεί στη γερμανική επίθεση του 1940  και αυτός ο νέος με κάπως πρωτόγονα συναισθήματα αλλά και περίσσια γενναιοψυχία, επιθυμούσε να εκδικηθεί το θάνατό του. Η μητέρα του ζούσε μαζί του πολύ στενοχωρημένη από την ημι-προδοσία του πατέρα του και το χαμό του πρωτότοκου γιου της και δεν έβρισκε παρηγοριά παρά μόνο σ΄αυτόν τον μικρότερο. Τη στιγμή εκείνη ο νεαρός έπρεπε να διαλέξει: ή να φύγει στην Αγγλία και να εγκαταλείψει τη μητέρα του ή να παραμείνει κοντά της και να τη βοηθήσει να ζήσει. Είχε απόλυτα συνειδητοποιήσει πως αυτή η γυναίκα δε ζούσε παρά χάρη στην παρουσία του.

Ζαν Πολ Σαρτρ «Ο εγκαταλειμμένος άνθρωπος»

 

Γ.  ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

 

1. Να δώσετε  έναν άλλο τίτλο στο κείμενο Α.

(μον10)

 

2.Να  γράψετε  ένα  αντώνυμο  για  κάθεμια  από  τις  υπογραμμισμένες  λέξεις  των κειμένων Α και Β.

(μον 10)

 

3.«Ο  ανταγωνισμός  και  η  αποξένωση  πολύ  γρήγορα  θρυμματίζουν  το  όνειρο  της  ανεξαρτητοποίησης»: Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

(μον 10)

 

5. Ποιες οι σχέσεις γονέων και παιδιών όπως διαγράφονται μέσα από τα κείμενα Α και Β;

(μον 10)

 

6. Ο δήμαρχος της περιοχής σας οργανώνει στα πλαίσια της παγκόσμιας ημέρας των «γηρατειών», μια διημερίδα σχετική με το θέμα: «Η τρίτη ηλικία – παραγκωνισμός ή φροντίδα;», στην οποία θα μιλήσουν σχετικά με το θέμα, κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι και αρμόδιοι κρατικοί φορείς, επιφορτισμένοι με τη φροντίδα των ηλικιωμένων. Ως μαθητής εκπρόσωπος του Λυκείου σου, καλείσαι να παρουσιάσεις μια σύντομη διάλεξη γύρω από το θέμα, εκθέτοντας τις απόψεις σου για τους λόγους που οδηγούν τους ηλικιωμένους στον παραγκωνισμό και προτείνοντας λύσεις για την ένταξη της τρίτης ηλικίας στο κοινωνικό γίγνεσθαι.  Το κείμενό σου να μην ξεπερνά τις 300 λέξεις.

(μον 60)

 

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Το  αθλητικό  ιδεώδες  είναι  παγκόσμια  αποδεκτό,  παρατηρούνται  όμως  και  φαινόμενα  εκφυλισμού  του.Ποια  είναι  κατά  τη  γνώμη σας  τα  φαινόμενα  αυτά,  πού  οφείλονται  και  πώς  μπορούν  να  αντιμετωπιστούν;

 

 

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Το  αθλητικό  ιδεώδες  έχει  διανύσει  μια  μακραίωνη  πορεία.  Αν  θέλουμε  να  κάνουμε  μια  ιστορική  αναδρομή  θα  ξεκινούσαμε  απ΄ την  αρχαιότητα  όπου  οι  αθλητές  χωρίς  ίχνος  ωφελιμισμού  αγωνίζονταν  με  ευγενή  άμιλλα  για  τη  δόξα  και  τη  διάκριση.  Έχοντας  σαν  κανόνα  και τρόπο  ζωής  το  ρητό  “νους  υγιής  εν  σώματι  υγιει”  ενδιαφέρονταν  μόνο  για  τον  αγώνα  χωρίς  να  θέτουν  σαν  αυτοσκοπό  τους  τη  νίκη.

 

Α.  Φαινόμενα  εκφυλισμού

 

1. Οι αθλητές  είναι  σήμερα  στυγνοί  και  κυνικοί  επαγγελματίες.  Εμπορεύονται  την  άρτια  σωματική  τους  διάπλαση  και  την  καλή  απόδοσή  τους  σε κάποιο  άθλημα  και  ζητούν υπέρογκα  ποσά  από  τους  προέδρους  των  ομάδων…  έλλειψη  αγνού  ιδεαλισμού  και  συναισθηματισμού
2. Παρατηρείται το  τραγικό  φαινόμενο  του  ντοπαρίσματος  των  αθλητών  για  το  κυνήγι  του  ρεκόρ
3. Απ΄ την πλευρά των  φιλάθλων  παρατηρούμε  ή  την  παθητική  ψυχαγωγία, που  οδηγεί  στην  αδρανοποίηση  ή  τη  βία,  το  φανατισμό  και το  χουλιγκανισμό.
4. Το γεγονός  ότι   η  Ελλάδα,  η  μητέρα  των  Ολυμπιακών  αγώνων  έχασε  τη  φιλοξενία  των  αγώνων  όταν  τη  διεκδίκησε  και το  γεγονός  της  ανάμειξης  των  προέδρων  μεγάλων  ομάδων  σε  απάτες  και  υπεξαιρέσεις  από  το  κράτος,  είναι  φαινόμενα  εκφυλισμού
5. Γενικότερα αίτια: το  κλίμα  του  ωφελιμισμού  και της  κερδοσκοπίας.  Κάθε  αγνός  ιδεαλισμός  και ρομαντισμός  έχουν  εκλείψει.  Όλα  έχουν  αποκτήσει  ένα  στείρο  και  απόμακρο  ορθολογικό  χαρακτήρα.  Επιθυμία  όλων  είναι  το  “έχειν”.  Κι  όσο  διογκώνεται  το  “έχειν”  άλλο  τόσο  συρρικνώνεται  το  “είναι”.

 

Β.  Μέτρα  αντιμετώπισης

 

1. Μέσω της  ανθρωπιστικής  παιδείας,  τα  παιδιά  ίσως  μάθουν  να  πιστεύουν  σε  υψηλά  ιδανικά  και  ιδεώδη.  Χρέος  των  γυμναστών  είναι  να  μάθουν  στους  αυριανούς  ολυμπιονίκες  την  ευγενή  άμιλλα  και  τον  καλοπροαίρετο  ανταγωνισμό.  Να  τους  μεταδώσουν  την  αγάπη  για  τον  αθλητισμό,  καθώς  και  την  πίστη  ότι  μέσα  σ΄ ένα  γυμνασμένο  κορμί  κλείνεται  ένα  ακονισμένο  μυαλό.
2. Η κοινή  γνώμη  και  η  δικαιοσύνη  θα  πρέπει  να  καταδικάζει  κάθε  παράνομη  ενέργεια  αθλητικών  φορέων  που  αμαυρώνουν  την  αθλητική  ιδέα
3. Να συνειδητοποιηθεί  από  μέρους  των  φιλάθλων,  της  αληθινής  έννοιας  του αθλητισμού  ώστε  να  μην  προβαίνουν  σε  ανήθικες  πράξεις  βίας,  ούτε  να  παθητικοποιούνται  απέναντι  στο  αθλητικό  θέαμα.

 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Είναι  γενική  διαπίστωση  ότι ο  αθλητισμός  που  τόσο  ευεργετικά  υπηρέτησε  τον  άνθρωπο  από  τα  πρώτα  στάδια  της  ζωής του  σήμερα  έχει  αποπροσανατολιστεί  επικίνδυνα  και  η  ηθική  του  έχει  περιοριστεί  σε  βαθμό  απογοητευτικό.  Ωστόσο,  όσοι  πιστεύουν  στη  δύναμη  του αθλητικού  ιδεώδους  και  συμμερίζονται  τις  απογοητευτικές  διαπιστώσεις  για  τον  σύγχρονο  αθλητισμό,  μπορούν  να  διαθέσουν  τις  δυνάμεις  τους  για την  αναβίωση  του  αθλητικού  πνεύματος  της  αρχαιότητας  ώστε  να  προσφέρουν  μέγιστη  υπηρεσία  στην ανθρωπότητα.

 

 

 

Αθλητισμός  και  παιδεία

 

Το  αγωνιστικό  πνεύμα,  που  στάθηκε  παράγοντας  αποφασιστικός  στην  ανάπτυξη  της  ελληνικής  ιστορίας,  κατακτούσε  το  πνευματικό  και  θρησκευτικό  βάθος  που  το  καταξίωνε  και  το  ύψωνε  σε  σφαίρες  πολύ  υψηλότερες  από  την  απλή  παιδεία,  απ΄ όπου  ίσως  ξεκίνησε.  Η  φυσική  διάθεση  του  ανθρώπου  να  δοκιμάσει  τις  δυνάμεις  του  και  να ξεπεράσει  το  διπλανό  του  στάθηκε  βέβαια  το  αρχικό  κίνητρο  για  την  αγωνιστική  διάθεση  των  Ελλήνων.  Όμως  το  ίδιο  κίνητρο  υπήρχε  και σε  άλλους  λαούς  που  δεν  έφτασαν  ποτέ  στην  ιδέα  του   αθλητισμού,  όπως  την  εννοούσαν  οι  αρχαίοι  Έλληνες.  Η  καλλιέργεια  του  αθλητικού  πνεύματος  στην  αρχαία  Ελλάδα  εδράζεται  στις  ίδιες  εκείνες  πνευματικές  βάσεις  όπου  εδράζονται  και  οι  λοιπές  πολιτιστικές  αξίες  του  ελληνικού  πολιτισμού.  Και πρώτη  ανάμεσα  σ΄ αυτές  στέκεται  η  απελευθέρωση  του  ανθρώπου  από  τη  δεσποτεία  κάθε  μορφής.  Η  θρησκευτική  πίστη  των  Ελλήνων  δεν τους  στερεί  την  ανθρώπινη  ελευθερία  και  σα  συνέπεια  δεν  τους  απαλλάσσει  από  την  ανθρώπινη  ευθύνη.  Η  κοινωνική  πειθαρχία  και  η  υπαγωγή  στους  νόμους  της  πολιτείας  αποτελεί  υποχρέωση  ελεύθερων  και  υπεύθυνων  πολιτών.  Ο  Νόμος  για  τους  αρχαίους  Έλληνες  δεσμεύει  και  τους θεούς  και  τους  ανθρώπους  και  τους  άρχοντες  και  τους  αρχόμενους. Η  σωματική  τελειότητα,  το  «καλόν»  αποτελεί  για  τον  Έλληνα  ομοίωση  προς το θεό.

Ξεχνώντας  τις  βιοτικές  έγνοιες,  τις  ανθρώπινες  αδυναμίες,  τις  συχνά  θανάσιμες  διαφορές  τους,  ο κάθε  άνθρωπος  ξανάβρισκε  μέσα  στον  παραδείσιο  χώρο  της  Ολυμπίας  την  ιδανική  του  ανθρωπιά: ειρήνη  βασίλευε  στον  κόσμο,  όλοι  ήταν  ελεύθεροι  και  ίσοι.  Μόνο  για  τους  ελλανοδίκες,  τους  κριτές  υπήρχαν  λίθινα  ειδώλια.  Όλοι  οι  άλλοι  παρακολουθούσαν  καθισμένοι  πάνω  στο  ανάχωμα  του  σταδίου.

Και  οι  αθλητές  προσέρχονταν  γυμνοί  για  να  αγωνιστούν  για το  δοξασμένο  στεφάνι  της  ελιάς.  Είναι  αδύνατο  να  νιώσουμε  σήμερα  τη  συγκλονιστική  εκείνη  στιγμή  που  οι  δυο  γιοί  του  Διαγόρα,  ολυμπιονίκες  και οι  δυο  την  ίδια  μέρα  σήκωσαν  στους  ώμους  τους  τον ευτυχισμένο  πατέρα,  πολλές  φορές  ολυμπιονίκη  στα  νιάτα του,  μπροστά  στα  μάτια  των  χιλιάδων  Ελλήνων  που  κραύγασαν: «Πέθανε  Διαγόρα! Δε  θα  γίνεις  και  θεός». Γιατί  τι  άλλο  απομένει  στον  άνθρωπο  ύστερα  από  μια  τέτοια  στιγμή  στη  ζωή  του;

Μ.  Ανδρόνικος

 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

 

1. Να δώσετε έναν πλαγιότιτλο  για  κάθε  παράγραφο  του  κειμένου

(μονάδες  3)

 

2. Να βρείτε  τα συνώνυμα και  αντώνυμα των  παραπάνω  υπογραμμισμένων  λέξεων:

(μονάδες  4)

 

3. «Το παιχνίδι  έχει  νόμους.  Όποιος  θέλει  να  παίξει,  οφείλει  να  ξέρει  τους  νόμους  αυτούς  και  να  τους  σέβεται.  Αν  δεν  ξέρει  τους  νόμους  ή  αν  δε  θέλει  να  τους  σέβεται,  δεν  είναι  άξιος  να  λάβει  μέρος  στο  παιχνίδι.  Μέσα  στον  κύκλο  που  χαράζουν  οι  νόμοι  είναι  απόλυτα  λεύτερος.  Κανένας  μήτε  ο  βασιλιάς  δεν  έχει  δικαίωμα  να  επέμβει.  Μπορεί  οι  νόμοι  αυτοί  να  είναι  παλιωμένοι  ή  στραβοί  ή  αυθαίρετοι.  Δεν  έχει  σημασία.  Το  σπουδαίο  είναι,  και  αυτό  γυμνάζει  την  ψυχή  του  ανθρώπου,  να  τους  υπακούς».

Να  διερευνηθεί  η  άποψη  αυτή  σε  σχέση  με  την προσφορά  του  αθλητισμού  στην  κοινωνικοποίηση  του  ανθρώπου  και  την  ένταξή  του  μέσα  στο  κοινωνικό  σύνολο.

 

 

 

 

 

4. Η ανάθεση  των  Ολυμπιακών  αγώνων  στη  χώρα  μας  ήταν  ένα  αίτημα  καθολικό  των  Ελλήνων.   Όλοι  αισθάνονται  την  Ελλάδα  ως μητέρα  των  αγώνων  αυτών,  εφόσον  το ολυμπιακό  πνεύμα  γεννήθηκε  στην  πατρίδα  μας.

• Να αιτιολογήσετε  τη σπουδαιότητα  που  είχε  για  μας  τους  Έλληνες  η  διεξαγωγή  των  αγώνων  αυτών  στον  τόπο  μας
• Τι το μοναδικό  μπορεί  να  προσέφερε  η  Ελλάδα  στο  θεσμό  αυτό  αναλαμβάνοντας  τη  διοργάνωσή  του;

Να  αναπτύξετε  σε  ένα  δοκίμιο  300  περίπου λέξεων  τις  απόψεις  σας.

 

(μονάδες  10)

 

Η  μόδα  εξυπηρετεί  τις  ποικίλες  ανάγκες  του πολιτισμένου  ανθρώπου  και  ικανοποιεί  την  ανθρώπινη  επιθυμία  για  αλλαγή.  Ωστόσο  είναι  γενικά  αποδεκτό  ότι  στις  μέρες  μας  η  μόδα  έχει  φτάσει σε  παράλογες  ακρότητες,  ώστε  γίνεται  δυνάστης  του  ανθρώπου,  αφού  το  συνεχές  κυνηγητό της  σημαίνει  για  το  άτομο  οικονομική  αφαίμαξη.  Με  βάση  τα  παραπάνω·         Γιατί  πιστεύετε  ότι  οι άνθρωποι  ακολουθούν  τη  μόδα ·         Ποιες  οι  θετικές  και  ποιες  οι  αρνητικές  πλευρές  της  για το  άτομο  και την  κοινωνία ευρύτερα

 

Ορισμός: μόδα  είναι  οι  παροδικές  προτιμήσεις,  γενικά,  μιας  εποχής  στον  τρόπο  ζωής  και  κυρίως  του  ντυσίματος, της  κόμμωσης  και  της υπόδησης,  οι  οποίες  επικρατούν  μέσα  σε  μια  κοινωνία  για  ένα  ορισμένο  χρονικό  διάστημα.

 

Α.  Γιατί  οι  άνθρωποι  ακολουθούν  τη μόδα

1. Ο άνθρωπος πιστεύει  ότι με το στολισμό  κυρίως  του  σώματος,  διαφοροποιείται  και  διακρίνεται  από  τους  άλλους  στον  κοινωνικό  του  περίγυρο
2. Δημιουργεί ψευδαισθήσεις  στο άτομο,  ότι  δήθεν  το  βγάζει  από  την  οπισθοδρόμηση  και  τη  στασιμότητα,  αφού  η  αλλαγή  στην  εμφάνιση  δίνει  πληροφορίες  για  την  προσωπική  και  κοινωνική  ταυτότητα  του  ανθρώπου
3. Η μόδα  εντυπωσιάζει  με  την πρωτοτυπία,  την  ποικιλία  των  χρωμάτων  της  και  καθηλώνει  τη  σκέψη  και τη  λογική
4. Ως ένα  σημείο  φανερώνει  την  οικονομική  και  κοινωνική  θέση  του  ατόμου
5. Με την  αλλαγή  της  εξωτερικής  εμφάνισης  ο  άνθρωπος  νομίζει  πως  αποκτά  την  ελευθερία,  ενώ  στην  πραγματικότητα  υποτάσσεται στην  τυφλή  μίμηση.
6. Η διαφήμιση  προωθεί  τη  μόδα,  καθώς  μαγνητίζει  και  αιχμαλωτίζει  τον  άνθρωπο,  ώστε  να  υιοθετεί  τις  μοντέρνες  τάσεις – γραμμές  της  εποχής
7. Ικανοποιεί τη  ματαιοδοξία του  ατόμου,  που  αισθάνεται  ότι  προβάλλει  τον πλούτο  του  ή  την  αριστοκρατική  του καταγωγή  ή  το  δήθεν  λεπτό  γούστο
8. Η καταναλωτική  τάση  του  ανθρώπου,  ο  ευδαιμονισμός  βοήθησαν  στην  ανάπτυξη  ενός  πνεύματος  συνεχούς  αλλαγής  της  εμφάνισης.

 

Β.  Θετικές  συνέπειες  της μόδας

 

1. Προσφέρει εργασία  σε  πολλές  κατηγορίες  επαγγελμάτων,  αφού  γίνονται  νέες  βιομηχανίες  και  βιοτεχνίες  έτοιμων  ενδυμάτων,  οίκοι  μόδας
2. Δημιουργούνται νέα  επαγγέλματα  (γαζώτριες,  κόπτριες,  μοντελίστ,  μανεκέν)
3. Συντελεί στην  ανάπτυξη  του  εμπορίου  και  του  τουρισμού
4. Ενισχύει την  εθνική  οικονομία  με  την  εξαγωγή  ειδών  μόδας (έτοιμων  ενδυμάτων,  υποδημάτων,  καλλυντικών)
5. Καλλιεργεί τη φαντασία,  την  επινοητικότητα, την  πρωτοτυπία  και  την  πρωτοβουλία  των  ανθρώπων  που  εργάζονται  σε  οίκους  μόδας
6. Ικανοποιεί τις  υλικές,  ψυχολογικές  και  κοινωνικές  ανάγκες  των  ανθρώπων
7. Ανεβαίνει το  βιοτικό  επίπεδο των  ανθρώπων
8. Καλύπτει έστω  και  προσωρινά  την  ασχήμια  ή  το  παραμορφωμένο  σώμα  του  ανθρώπου
9. Ικανοποιεί την  ανθρώπινη  επιθυμία  για  αλλαγή

 

Γ.  Αρνητικές  συνέπειες  της  μόδας

 

1. Στερεί την  ελευθερία  και  την  πρωτοβουλία  του  ανθρώπου,  αφού  στην  πραγματικότητα  υποτάσσεται  στη  μίμηση
2. Εκμηδενίζει την  προσωπικότητα  του  ατόμου
3. Τυφλή προσκόλληση  στο  «συρμό»  της  εποχής
4. Το άτομο  που  αντιδρά  στη  νέα  μόδα  υποχρεώνεται  να  συμμορφωθεί  στις  τυραννικές  επιταγές  της  από  φόβο  μήπως  θεωρηθεί  οπισθοδρομικός
5. Το κυνηγητό  ή  η  συμμόρφωση  προς  τη  μόδα  απαιτεί  έξοδα,  που  είναι  πολλά  για μερικά  πορτοφόλια
6. Το συμφέρον των  διάφορων  επιχειρηματιών  απαιτεί  τη  συνεχή  παραγωγή  νέων  αγαθών – προϊόντων,  τη  γρήγορη  και  όσο  το  δυνατό  ταχύτερη  ανανέωση  της  μόδας, που  σημαίνει  άδειασμα  του  πορτοφολιού
7. Αιχμαλωτίζει το  γούστο  του  ατόμου, αφού  άλλοι  επιλέγουν  γι΄ αυτόν,  ενώ  ο  ίδιος  μαζοποιείται  και  τυποποιείται

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Η  γλωσσική  μας  ύπαρξη  είναι  το ίδιο  σημαντική,  όσο  η  νοητική   ή  η  βιολογική  μας  ύπαρξη.  Μολονότι  η  αξία  της  ελληνικής  γλώσσας  είναι  ανεκτίμητη,  εντούτοις  πολλοί  Έλληνες  την  αγνοούν.·         Ποια  πιστεύετε  εσείς  ότι  είναι  η  σημασία  της  γλώσσας  για  τον  ανθρώπινο  βίο ·         Που  οφείλεται  η  «γλωσσική  ένδεια»  της  εποχής  μας

 

Πρόλογος: κατατόπιση  αναγνώστη

ορισμός  της  γλώσσας: γλώσσα  είναι  κώδικας  σημείων  ορισμένης  μορφής  με  τα  οποία  επιτυγχάνεται  η  επικοινωνία  των  μελών  μιας  γλωσσικής  κοινότητας.  Η  ελληνική  γλώσσα  έχει  μακραίωνη  και  ενιαία  παράδοση,  καθώς  μ΄ αυτήν  ορίστηκαν  για  πρώτη  φορά  επιστημονικές  έννοιες και  πολιτικοκοινωνικά  φαινόμενα.  Ωστόσο,  στις  μέρες  μας  διέρχεται  κάποια  κρίση.

 

Α.  ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: σημασία της  γλώσσας

• Επικοινωνούν οι  άνθρωποι : ορίζουν  έννοιες,  σκοπούς  και  αξίες,  κρίνουν  και  κρίνονται,  διδάσκουν  και διδάσκονται,  πείθουν  και  πείθονται,  επιτίθενται  και  αμύνονται,  χαίρονται  και  λυπούνται,  παρηγορούν  και  παρηγορούνται,  τραγουδούν  και ψυχαγωγούνται
• Είναι το  μέσο  με  το  οποίο  συνάπτονται  οι  σχέσεις  και  συσφίγγονται  οι  δεσμοί  ανάμεσα  στους  ανθρώπους
• Είναι βασικός  παράγοντας  ανάπτυξης  των  διανοητικών  δυνατοτήτων  του  ανθρώπου,  βοηθά  στην  ανάπτυξη  της  σκέψης
• Αποτελεί όργανο  με  τεράστια  παιδαγωγική  δύναμη,  αφού  μπορεί  να  νουθετεί,  να  διδάσκει,  να  ψέγει,  να  επιδοκιμάζει,  να  αποδίδει  τιμή  και  αναγνώριση
• Επιτρέπει σε  κάθε  λαό  να  διατηρήσει  την  εθνική  του  συνείδηση,  αφού  η  διάσωση  της  γλώσσας  συνδέεται  άρρηκτα  με  τη  διαφύλαξη  της  πολιτιστικής  φυσιογνωμίας  και  τη  συντήρηση της  ιστορικής  μνήμης
• Με τη  γλώσσα  οι  άνθρωποι  διεκδικούν  και  υπερασπίζουν  τα  δικαιώματά  τους.
• Ο έντεχνος  λόγος  ως  έκφραση  συναισθημάτων  και  αισθητοποίηση  οραμάτων
• Αποτελεί το  «μαγικό  νήμα»  που  δένει τους  ανθρώπους,  συμβάλλει  στην  επικοινωνία  λαών  και  πολιτισμών.

 

Β.  ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: αίτια  της  γλωσσικής  ένδειας

• Η ρίζα  του  κακού  βρίσκεται,  κατά  κύριο  λόγο,  στην  ανεπάρκεια  της  γλωσσικής  παιδείας  που  προσφέρεται. (Απόκτηση  γνώσεων  για  αντιμετώπιση  πρακτικών  αναγκών και  άμεσων  προβλημάτων/  μη  συστηματική  και  σε  βάθος  διδασκαλία  της  γλωσσικής μας  παράδοσης/ ανεπαρκώς  μορφωμένο  και  επιμορφωμένο  διδακτικό  προσωπικό/ έλλειψη  κατάλληλων  βιβλίων,  μέσων  και  διδακτικών  μεθόδων)
• Καταλυτικός, για  την  επιδείνωση  του   προβλήματος  αυτού,  είναι  και  ο  ρόλος  των  Μ.Μ.Ε.,  ιδίως  των  οπτικοακουστικών. (Εικόνα/ λάθη  εκφωνητών  και  προσώπων  που  διαλέγονται/  διαφημίσεις/  απλοϊκός  λόγος/ ξενόγλωσσα  έργα/  έλλειψη  γλωσσικά  επιμελημένων  κειμένων  στον  Τύπο/ το  γλωσσικό  μόρφωμα  greeklish   με  το  οποίο  επικοινωνούν  οι  χρήστες του  Διαδικτύου
• Το γενικότερο  κλίμα  της  απομόνωσης  και του  ατομισμού  που  επικρατεί  στην  εποχή μας  δεν  ευνοεί  την  επικοινωνία  των  ανθρώπων,  την  ανταλλαγή  απόψεων  και  το  μεταξύ τους  διάλογο.
• Συχνή είναι  η  κατάχρηση  της  γλώσσας,  όχι  ως  μέσου  επικοινωνίας,  αλλά  ως  μέσου  παραπλάνησης  και  απόκρυψης  της  αλήθειας (παραφθορά  των  λέξεων/ ελευθερία, δημοκρατία, διάλογος…)
• Το πρόβλημα  της  γλωσσικής  ένδειας  δεν  είναι,  ασφαλώς,  άσχετο  και  με το  γεγονός  ότι  οι  σύγχρονοι  Έλληνες  και  ιδιαίτερα  οι  νέοι  δεν  έχουν,  κατά  κανόνα,  καλές  σχέσεις  με  το  βιβλίο.
• Τελειώνοντας, θα  ήταν  παράλειψη  να  μην  αναφέρουμε  ως  σοβαρή  αιτία  της  γλωσσικής  ανεπάρκειας  τη  δυσανάλογα  μεγάλη  εισβολή  ξένων  λέξεων  και  εκφράσεων,  αλλά  και  την  ευκολία  με  την  οποία  τις  υιοθετούμε, στην  καθημερινή  μας  ομιλία.

 

Επίλογος: γενική  κρίση,  συμπέρασμα.

(Η  γλώσσα  όπως  και  η  ελευθερία,  δεν  είναι  ένα  αγαθό  που  στο  χαρίζουν,  αλλά  ένα  αγαθό  που  κατακτιέται  με  αγάπη,  αγώνες,  σπουδή  και  συνεχή  πνευματική  προσπάθεια. Αν  κατορθώσουμε  να  τη  χρησιμοποιήσουμε  σωστά,  θα  μπορέσουμε  χωρίς  αμφιβολία  να  γίνουμε  καλύτεροι  επιστήμονες,  πιο  επιτυχημένοι  επαγγελματίες,  καλύτεροι  πολίτες  και  σοβαρότεροι  άνθρωποι. Κι  αν  κάποτε  φτάσουμε  στο  σημείο  να  γράφουμε  όχι  μόνο  με  την  απαραίτητη  γραμματική   και  συντακτική  αρτιότητα,  αλλά  να  δίνουμε  στο  λόγο  μας  κάποια  κομψότητα  και  χάρη,  τότε  θα  έχουμε  ολοκληρώσει  τη  δύσκολη  γλωσσική  πορεία  μας.)

 

 

 

Ο  διάλογος  αποτελεί  μέσο  επικοινωνίας  και  επίλυσης  των  διαφορών  μεταξύ  ατόμων  και  κρατών.·         Ποιες  οι  προϋποθέσεις  του  γνήσιου  και  γόνιμου  διαλόγου; ·         Ποια  η  κοινωνική  και  μορφωτική  σημασία  του  διαλόγου;

 

 

ΟΡΙΣΜΟΣ: διάλογος  είναι  η  συζήτηση  ανάμεσα  σε  δυο  ή  περισσότερα  πρόσωπα  με  σκοπό  την  ανταλλαγή  απόψεων  και  επιχειρημάτων  με  στόχο  την  απλή  συνομιλία  ή την  επίλυση  ενός  προβλήματος.

 

 

Μορφές διαλόγου

 

• Εσωτερικός: συζήτηση με  τον  εαυτό  μας
• Διαπροσωπικός: συζήτηση με τους  άλλους
• Διδακτικός: με τη  μορφή της  διδασκαλίας  που  γίνεται  με  ερωταποκρίσεις  ανάμεσα  στο  δάσκαλο  και το  μαθητή  για  τη  μετάδοση της  γνώσης.
• Πνευματικός: με λογοτεχνικά  βιβλία  ή  με  έργα  τέχνης,  μνημεία.

Το  είδος  του διαλόγου  καθορίζεται  από  το  περιεχόμενό  του.  Έτσι έχουμε  φιλοσοφικό  διάλογο,  πολιτικό,  οικονομικό,  φιλολογικό,  σχολικό,  οικογενειακό,   επαγγελματικό,  κοινοβουλευτικό,  διάλογο  ηγετών- κρατών  για  την  ειρηνική  επίλυση  των  προβλημάτων.

 

 

Προϋποθέσεις γνήσιου  και   γόνιμου  διαλόγου

 

 

• Ελευθερία έκφρασης, θάρρος  γνώμης
• Ειλικρίνεια, αντικειμενικότητα  συνομιλητών
• Να υπάρχει  το  ίδιο  πνευματικό  επίπεδο  με  το  συνομιλητή  και  ευρεία  γνώση  του  υπό  συζήτηση  θέματος
• Οι συνομιλητές  να  μεταχειρίζονται  την  ίδια  γλώσσα  και  να  είναι  απαλλαγμένοι  από  προκαταλήψεις
• Οι συνομιλητές  να  μην  είναι  εγωιστές,  φανατικοί  και  δογματικοί
• Καλοπροαίρετη διάθεση  των  συνομιλητών
• Ήπιο κλίμα,  δημοκρατικό  περιβάλλον  συνομιλίας
• Να υπάρχει  πραγματική  θέληση  για  επικοινωνία
• Επιχειρήματα που  να  στηρίζονται  στη  λογική
• Σεβασμός της  προσωπικότητας  του  συνομιλητή

 

Σημασία  του  διαλόγου

 

• Ο διάλογος  είναι  μέσο  επικοινωνίας  μεταξύ  των  ανθρώπων  και  προϋποθέτει  το  λόγο  και τον αντίλογο.  Σκοπός  του  είναι  η  αναζήτηση της  αλήθειας
• Οι αρχαίοι  Έλληνες  κατανόησαν  την  αξία  του  διαλόγου  και τον  χρησιμοποίησαν  ως  διαλεκτική  μέθοδο  στη  φιλοσοφία.  Πρώτος  που  χρησιμοποίησε τη  διαλεκτική  ήταν  ο  φιλόσοφος  Ζήνων  ο  Ελεάτης  και  ο  Σωκράτης  την  έκανε  βασική  μέθοδο  διδασκαλίας.
• Ο διάλογος αποτελεί  βασικό  συστατικό  της  δημοκρατίας.  Είναι  το  οξυγόνο  της  κοινωνίας,  γιατί  μέσα  από το  λόγο και τον  αντίλογο,  τις  θέσεις  και τις  αντιθέσεις,  την  αλήθεια,  δίνουμε  κοινά  αποδεκτές  λύσεις  στα  προβλήματα  και  θεμελιώνουμε  έτσι  την  κοινωνική  ειρήνη.
• Με το  διάλογο  καλλιεργείται  η  προσωπικότητα  και  η  κοινωνικότητα  στους  ανθρώπους,  αναπτύσσεται  η  συνεργασία  και  συσφίγγονται  οι  ανθρώπινες  σχέσεις.
• Συντελεί στη  μόρφωση του  ατόμου  με τη  σφαιρική  αντίληψη  των  πραγμάτων.  Διευρύνεται  ο  πνευματικός  ορίζοντας  των  ανθρώπων,  αναπτύσσεται  η  πρωτοβουλία  και  η  υπευθυνότητα,  διευκολύνεται  η  ανταλλαγή  και  η  διάδοση  ιδεών  και  πνευματικών  αξιών.
• Με το διάλογο  κατανοούμε  τα  διάφορα  προβλήματα,  αποφεύγουμε  λάθη  και παραλείψεις  και  δίνουμε  ορθές  λύσεις
• Προλαμβάνει τις  παρεξηγήσεις  των  ανθρώπων  και  τις  συγκρούσεις  των  λαών.
• Συντελεί στην  αλληλογνωριμία  των  λαών  και  υποχρεώνει  τα  κράτη  να  σέβονται  τις  αποφάσεις.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Στην  εποχή μας,  χάρη  στην  ανάπτυξη  και  την  εξέλιξη  των  τεχνικών  μέσων, η  γνώση  διαδίδεται  με  ευχέρεια  και  μπορεί,  σχετικά  εύκολα,  να γίνει  κτήμα  όλων των  ανθρώπων.  Παράλληλα,  η  παιδεία  είναι  ανθρώπινο  δικαίωμα  και  η  δημόσια  εκπαίδευση  για  όλους  τους  ανθρώπους,  στις  ανεπτυγμένες  τουλάχιστο  χώρες,  είναι  συνταγματικά  κατοχυρωμένη.  Εντούτοις,  όσο  παράδοξο  κι  αν  ακούγεται  ,  υπάρχει  αναλφαβητισμός,  ακόμη  και  σε  κοινωνίες  στις  οποίες  λογικά  δε  θα  έπρεπε  να  υπάρχει.·         Ποια  πιστεύετε  ότι  είναι τα αίτια  του  φαινομένου  αυτού; ·         Ποιες  οι  επιπτώσεις  του; ·         Ποιες  προτάσεις  θα  κάνατε  για την  αντιμετώπιση του προβλήματος;

 

ΟΡΙΣΜΟΣ: Αναλφάβητος  είναι  γενικά  όποιος  δεν  μπορεί   να  διαβάσει  και  να  γράψει.

 

Διαίρεση:

Τους  αναλφάβητους τους διακρίνουμε  σε  οργανικά  αναλφάβητους: αυτοί  που  δε  γνωρίζουν  ανάγνωση  και  γραφή  και αγνοούν  τις  βασικές  πράξεις  αριθμητικής,  και  σε

λειτουργικά  αναλφάβητους  ή  ημιαναλφάβητους: όσοι  δεν έχουν  ολοκληρώσει  την  υποχρεωτική εκπαίδευση (έχουν  φοιτήσει  το  πολύ  μέχρι  την  Δ΄ τάξη  του  δημοτικού  σχολείου)

 

ΑΙΤΙΑ  ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΥ

Αίτια  που  ανάγονται  σε  ιστορικά  γεγονότα

• Ο αναλφαβητισμός  πολλών  Ελλήνων  είναι  κληρονομιά  που  μας  άφησαν  ο  Β΄ Παγκόσμιος  πόλεμος  και ο  Εμφύλιος, καθώς  και  οι  συνέπειες  των  πολέμων  αυτών.

Αιτίες  που  ανάγονται  στο  ευρύτερο  κοινωνικό  και  φυσικό  περιβάλλον

• Ορισμένοι μαθητές  που  ανήκουν  σε  κοινωνικές  ομάδες  με  ιδιαίτερα  προβλήματα (π.χ  Τσιγγάνοι  ή  πρόσφυγες)  δεν  έχουν  τις  προϋποθέσεις  για  να  ανταποκριθούν  στις  απαιτήσεις  του  σχολείου  και  μερικές  φορές  γίνονται  θύματα  διακρίσεων.
• Οικογενειακές, θρησκευτικές  ή  εθνικές  αξίες,  που  είναι  διαφορετικές  από  αξίες  που  καλλιεργεί  η  παιδεία  ενός  κράτους,  γίνονται  αιτία  απομάκρυνσης  παιδιών  από  το  σχολείο
• Η πολιτεία,  που  δεν  παίρνει  τα  απαραίτητα  μέτρα  για  την  εκπαίδευση  και  τη  μόρφωση  κάθε  πολίτη
• Απομακρυσμένες κοινότητες
• Υποβαθμισμένες αστικές  περιοχές

Αίτια  που  ανάγονται  στο  σχολικό  περιβάλλον

• Τάξεις με  πολλούς  μαθητές
• Ανεπαρκής δάσκαλος,  χωρίς  επιμόρφωση
• Λειτουργία της  σχολικής  τάξης (ανταγωνισμός,  έλλειψη  χρόνου  για  εξατομικευμένη  διδασκαλία)
• Ελλιπής σχολική  υποδομή

Άλλες  αιτίες

• Βιολογικές (εγκεφαλική βλάβη,  δυσλεξία)
• Ψυχολογικές (ανεπαρκής ωριμότητα,  συναισθηματικές  διαταραχές,  χαμηλό  νοητικό  επίπεδο)

 

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ  ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΥ

Στον αναλφάβητο

• Ο αποκλεισμός  του  από  θέσεις  εργασίας  που απαιτούν  υψηλή  εκπαίδευση  και  εξειδίκευση
• Κίνδυνος υποαπασχόλησης  και  ανεργίας
• Αδυναμία να υπερασπίζεται  τα  δικαιώματά  του.  Γίνεται  ευκολότερα  θύμα  εκμετάλλευσης
• Αποχή από  πνευματικά  και  πολιτιστικά  αγαθά
• Αισθήματα μειονεξίας  και  κατωτερότητας
• Ο αγράμματος  άνθρωπος  είναι  άξεστος,  δέσμιος  προλήψεων,  δεισιδαιμονιών,  θρησκοληψίας
• Περιθωριοποίηση και  κοινωνικός  αποκλεισμός

Στην  κοινωνία  όπου  ζει

• Ο αναλφαβητισμός  είναι  τροχοπέδη  στην  οικονομική  και πολιτιστική  ανάπτυξη  μιας  χώρας
• Η υστέρηση  αυτή  έχει  ως  συνέπεια  την  οικονομική  και  πολιτιστική  εξάρτησή  της  από  προηγμένες  χώρες
• Εμφανίζονται ευκολότερα  φαινόμενα  δημαγωγίας,  χειραγώγησης,  φανατισμού  και  μισαλλοδοξίας
• Εντείνονται οι  κοινωνικές  ανισότητες
• Υπονομεύεται και  πλήττεται  η  δημοκρατία.  Ο  αγώνας  για  τη  δημοκρατία  είναι  ταυτόχρονα  και  αγώνας  για  την  παιδεία

 

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ  ΓΙΑ  ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ   ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

• Η εννιάχρονη  υποχρεωτική  εκπαίδευση  να  γίνει  πράξη  και  να  μη  μείνει  μόνο  γράμμα  του  νόμου
• Παροχές σε  άπορες  οικογένειες,  ώστε  τα  παιδιά  να  τελειώνουν  τη  βασική  υποχρεωτική  εκπαίδευση
• Μέτρα για να  έχουν  πρόσβαση  σε  σχολεία  τα  παιδιά  που  μένουν  σε  απομακρυσμένες  περιοχές
• Ενισχυτική διδασκαλία  παιδιών  με  μαθησιακές  δυσκολίες
• Σχολεία για  άτομα  με  ειδικές  ανάγκες
• Ειδική εκπαίδευση  δασκάλων  που  αναλαμβάνουν  το  δύσκολο  έργο  να  μορφώσουν  παιδιά  που  ανήκουν  σε  ειδικές  κατηγορίες  του  πληθυσμού  της  χώρας,  π.χ  παιδιά του  Τσιγγάνων,  μεταναστών,  τα  οποία  έχουν  διαφορετική  παράδοση  και  πολιτισμό.
• Διοργάνωση επιμορφωτικών  προγραμμάτων  για  ενήλικους  αναλφάβητους  και  παράλληλη  ευαισθητοποίηση  της  κοινής  γνώμης.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Συνάρτηση  της  φύσης  και  των  σκοπών  που  επιδιώκει  μια  κοινωνία  είναι  και  τα  πρότυπα  που  προβάλλει,  επειδή  εξασφαλίζουν  ομοιογενή  και  επιθυμητή  συμπεριφορά  των  μελών  της  και  αναπαράγουν τις  αξίες  της.  Με  βάση  τα  παραπάνω:·         Γιατί,  πιστεύετε,  ότι  οι  νέοι  αναζητούν  και  μιμούνται  κάποια  πρότυπα ·         Από  ποιους  χώρους  αντλούν  τα  πρότυπα  και τα  είδωλά  τους ·         Ποια  επίδραση  ασκούν  τα  πρότυπα αυτά  στους  νέους

 

 

Ορισμός: πρότυπο  είναι  πρόσωπο,  αξία,  έργο  ή  τρόπος  ζωής  που  μπορεί  να  χρησιμεύει  ως  παράδειγμα  προς  μίμηση.

Συγγενές  με  το  πρότυπο  είναι  και  το  είδωλο,  το  πρόσωπο  το  οποίο  με τη  γοητεία  που  ασκεί  γίνεται  αντικείμενο  θαυμασμού  και  λατρείας.

 

Α΄ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ

Τα  πρότυπα  (ή τα είδωλα)  έχουν  ιδιαίτερη  απήχηση  στους  νέους,  οι  οποίοι  σπεύδουν  να μιμηθούν  και  να  αντιγράψουν  πιστά  την  εμφάνισή  τους,  τον  τρόπο  σκέψης  και  έκφρασής  τους,  τη  συμπεριφορά  τους  και γενικότερα  την  προσωπικότητά  τους.  Συχνά,  μάλιστα,  προσπαθούν να  ταυτιστούν  με  αυτά:

• Από επιθυμία  να  μοιάσουν  με  μια  περίοπτη  κοινωνικά  “αξία”  και να  καταξιωθούν
• Εξαιτίας του  εντυπωσιακού  τρόπου  με τον  οποίο  προβάλλονται  τα  πρότυπα  ή  τα  είδωλα  από  τα  Μέσα  Μαζικής  Ενημέρωσης  και  τον  κινηματογράφο.
• Από ανάγκη  να  πιστέψουν  σε  κάτι  και  να  στηριχτούν  σ΄ αυτό
• Από ανωριμότητα  και  έλλειψη  αυτοπεποίθησης

 

Β΄ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: Από  ποιους  χώρους  αντλούν  τα  πρότυπα

• Από τον  καλλιτεχνικό
• Από τον  αθλητικό
• Το χώρο  της πολιτικής
• Το χώρο της  επιστήμης
• Από το  χώρο  των  επιχειρηματιών  και των  επαγγελματιών
• Από το  οικογενειακό  τους περιβάλλον
• Από το  σχολείο

 

Γ΄ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ : επίδρασή  τους  στους  νέους

Ασκούν  θετική  επίδραση

• Προβάλλουν αξίες,  οράματα,  ιδανικά  και  αγωνίζονται  για  την  πραγματοποίησή  τους
• Δίνουν έμπρακτα  δείγματα  ενάρετης  ζωής  και διδάσκουν
• Προκαλούν γόνιμη  αμφισβήτηση  και  προβληματισμό
• Παρακινούν και  βοηθούν  τον  άνθρωπο  να  ξεφύγει  από  τον  πνευματικό  λήθαργο  και το  τέλμα

 

Ασκούν  αρνητική  επίδραση

 

• Προβάλλουν την  επιθετικότητα,  τη  βία  και  τη  διαφθορά
• Αναιρούν τον  προσωπικό  τρόπο  σκέψης  και  έκφρασης
• Οδηγούν σε  ρήξη  με  το  οικογενειακό  περιβάλλον  και  σε  περιθωριοποίηση
• Αποπροσανατολίζουν το  νέο  από  τις  πραγματικές  του  ανάγκες  και  τα  προβλήματά του  και  τον  οδηγούν  σε  αναζήτηση  “τεχνητών  παραδείσων”

 

Το  γέλιο δεν είναι καθόλου αστεία  υπόθεση.  Αντίθετα,  είναι  μια  πολύ  σημαντική  εκδήλωση  της  ζωής  μας.  Με  βάση  αυτό,  να  αναλύσετε·         Τη  χρησιμότητα  του  γέλιου  στη  ζωή  του  ανθρώπου ·         Γιατί,  πιστεύετε,  ότι  δε  γελούν  οι άνθρωποι  σήμερα;

 

 

ΟΡΙΣΜΟΣ: Γέλιο είναι  ένα  ανθρώπινο  ψυχοσωματικό  χαρακτηριστικό  και  αποκαλύπτεται  με  τις  συσπάσεις  που  κάνουν  οι  μύες  του προσώπου.

 

Διαίρεση: ένα  γέλιο  μπορεί  να  διαφέρει  από κάποιο  άλλο  όσον  αφορά  στη  διάρκεια,  στο  ηχόχρωμα,  στον  τρόπο, στην  ένταση,  στο  ρυθμό,  στις  διακυμάνσεις,  στον  όγκο,  στην  κατάσταση  όπου  εκδηλώνεται,  στην  έκφραση  και  στο  αληθοφανές  της  εκδήλωσής  του.  Διαφορετικά  γελάει  ο  άνθρωπος  όταν  πονάει  η  ψυχή  του,  σε  στιγμές υπερηφάνειας,  όταν  σκληραίνει  η  καρδιά  του,  όταν  γίνεται  καχύποπτος,  θρασύς,  ζηλιάρης  ή  δειλός.  Έτσι,  μπορεί  να  έχουμε  γέλιο  δόλιο,  ηλίθιο,  κοροϊδευτικό,  νοσηρό,  περιφρονητικό,  ύπουλο,  χαιρέκακο,  ψυχρό,  σατανικό,  απολαυστικό,  ευχάριστο,  θελκτικό.

 

 

ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ  ΤΟΥ  ΓΕΛΙΟΥ  ΣΤΗ  ΖΩΗ  ΜΑΣ

• Προσφέρει χαρά  και  κάνει  τη  ζωή  ευχάριστη
• Συντελεί στην  ψυχική υγεία  του  ατόμου
• Αποφορτίζει συναισθηματικά  τον  άνθρωπο  και τον  λυτρώνει  από  αγωνίες  και  άγχη
• Τον χαλαρώνει  και τον  κάνει  να  αντιμετωπίζει  με  ελπίδα  και  αισιοδοξία  τη  ζωή.  Τον  βοηθά  να  ξεπερνά  δυσάρεστες  καταστάσεις  και  προβλήματα
• Τον απελευθερώνει  από  κοινωνικές  συμβάσεις  και  καθωσπρεπισμούς
• Ως έκφραση  φιλικής  διάθεσης  φέρνει  πιο  κοντά  τους  ανθρώπους
• Η καλή  διάθεση  και  το  γέλιο  στον  εργασιακό  χώρο  αυξάνουν  τη  δημιουργικότητα  και  κατά  συνέπεια την  παραγωγικότητα
• Το γέλιο  χρησιμοποιήθηκε  ως  μέσο  για  τη  διάδοση  ιδεών,  ως  όπλο  του  αδυνάτου  απέναντι  στον  ισχυρό (σάτιρα,  κωμωδία).  Έχει  ανατρεπτικό  χαρακτήρα.
• Η διάθεση  του  αστεϊσμού  ικανοποιεί  την τάση  του  ανθρώπου  για  υπεροχή  και  νίκη  με  πνευματώδη  και  ανώδυνο  τρόπο.

 

ΓΙΑΤΙ  ΔΕ  ΓΕΛΟΥΝ  ΣΥΧΝΑ  ΟΙ  ΑΝΘΡΩΠΟΙ  ΣΗΜΕΡΑ

• Από σοβαροφάνεια  συχνά  φοβούνται  να  εκφραστούν  με  ένα  γέλιο
• Λόγω της  αποξένωσης  που  υπάρχει
• Εξαιτίας του  άγχους
• Λόγω της  απληστίας  τους  οι  άνθρωποι  στενοχωριούνται  για  όσα  δεν  έχουν  και  ξεχνούν  να  χαρούν  όλα  όσα  έχουν
• Οι πολλές  υποχρεώσεις  δεν  αφήνουν  χρόνο  για  παιχνίδι,  αναψυχή,  συντροφιά,  αστεϊσμούς  και  γέλιο

 

 

 

“Όσο  γελάμε  τίποτα  δε  χάθηκε”  Σαίξπηρ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Αθλητισμός  και  παιδεία

 

Το  αγωνιστικό  πνεύμα,  που  στάθηκε  παράγοντας  αποφασιστικός  στην  ανάπτυξη  της  ελληνικής  ιστορίας,  κατακτούσε  το  πνευματικό  και  θρησκευτικό  βάθος  που  το  καταξίωνε  και  το  ύψωνε  σε  σφαίρες  πολύ  υψηλότερες  από  την  απλή  παιδεία,  απ΄ όπου  ίσως  ξεκίνησε.  Η  φυσική  διάθεση  του  ανθρώπου  να  δοκιμάσει  τις  δυνάμεις  του  και  να ξεπεράσει  το  διπλανό  του  στάθηκε  βέβαια  το  αρχικό  κίνητρο  για  την  αγωνιστική  διάθεση  των  Ελλήνων.  Όμως  το  ίδιο  κίνητρο  υπήρχε  και σε  άλλους  λαούς  που  δεν  έφτασαν  ποτέ  στην  ιδέα  του   αθλητισμού,  όπως  την  εννοούσαν  οι  αρχαίοι  Έλληνες.  Η  καλλιέργεια  του  αθλητικού  πνεύματος  στην  αρχαία  Ελλάδα  εδράζεται  στις  ίδιες  εκείνες  πνευματικές  βάσεις  όπου  εδράζονται  και  οι  λοιπές  πολιτιστικές  αξίες  του  ελληνικού  πολιτισμού.  Και πρώτη  ανάμεσα  σ΄ αυτές  στέκεται  η  απελευθέρωση  του  ανθρώπου  από  τη  δεσποτεία  κάθε  μορφής.  Η  θρησκευτική  πίστη  των  Ελλήνων  δεν τους  στερεί  την  ανθρώπινη  ελευθερία  και  σα  συνέπεια  δεν  τους  απαλλάσσει  από  την  ανθρώπινη  ευθύνη.  Η  κοινωνική  πειθαρχία  και  η  υπαγωγή  στους  νόμους  της  πολιτείας  αποτελεί  υποχρέωση  ελεύθερων  και  υπεύθυνων  πολιτών.  Ο  Νόμος  για  τους  αρχαίους  Έλληνες  δεσμεύει  και  τους θεούς  και  τους  ανθρώπους  και  τους  άρχοντες  και  τους  αρχόμενους. Η  σωματική  τελειότητα,  το  «καλόν»  αποτελεί  για  τον  Έλληνα  ομοίωση  προς το θεό.

Ξεχνώντας  τις  βιοτικές  έγνοιες,  τις  ανθρώπινες  αδυναμίες,  τις  συχνά  θανάσιμες  διαφορές  τους,  ο κάθε  άνθρωπος  ξανάβρισκε  μέσα  στον  παραδείσιο  χώρο  της  Ολυμπίας  την  ιδανική  του  ανθρωπιά: ειρήνη  βασίλευε  στον  κόσμο,  όλοι  ήταν  ελεύθεροι  και  ίσοι.  Μόνο  για  τους  ελλανοδίκες,  τους  κριτές  υπήρχαν  λίθινα  ειδώλια.  Όλοι  οι  άλλοι  παρακολουθούσαν  καθισμένοι  πάνω  στο  ανάχωμα  του  σταδίου.

Και  οι  αθλητές  προσέρχονταν  γυμνοί  για  να  αγωνιστούν  για το  δοξασμένο  στεφάνι  της  ελιάς.  Είναι  αδύνατο  να  νιώσουμε  σήμερα  τη  συγκλονιστική  εκείνη  στιγμή  που  οι  δυο  γιοί  του  Διαγόρα,  ολυμπιονίκες  και οι  δυο  την  ίδια  μέρα  σήκωσαν  στους  ώμους  τους  τον ευτυχισμένο  πατέρα,  πολλές  φορές  ολυμπιονίκη  στα  νιάτα του,  μπροστά  στα  μάτια  των  χιλιάδων  Ελλήνων  που  κραύγασαν: «Πέθανε  Διαγόρα! Δε  θα  γίνεις  και  θεός». Γιατί  τι  άλλο  απομένει  στον  άνθρωπο  ύστερα  από  μια  τέτοια  στιγμή  στη  ζωή  του;

Μ.  Ανδρόνικος

 

Να  συμπληρώσετε  τις  θεματικές  προτάσεις:

 

 

Σημασία  της  γνήσιας  ψυχαγωγίας  για  τον  άνθρωπο

 

• Διευρύνονται οι  πνευματικοί  ορίζοντες,  ………………………  οι  νοητικές  αρετές  (κρίση,  μνήμη,  φαντασία)  και  ενισχύεται  η  πορεία  προς  την  αυτοανάλυση  και την  αυτογνωσία
• Ξετυλίγονται οι  …………………………    ………………..  κι  εκφράζονται  οι  αναζητήσεις,  οι  προβληματισμοί,  τα  οράματα  και  τα  συναισθήματα
• Εξευγενίζεται η  προσωπικότητα,  ………………………οι  διαθέσεις  με την  προσέγγιση  επιτεύξεων  υψηλής  αισθητικής
• Η μεταβίβαση  υγιών  προτύπων,  που  διαπνέονται  από  σεβασμό  στα  ……………………….     …………………..,  ηθικοποιεί  και  διδάσκει
• Η ψυχική  λύτρωση,  η  γαλήνη  του  εσωτερικού  κόσμου  συνδέεται  με  τη  δυνατότητα  απαλλαγής  από  τις  βιοτικές  μέριμνες,  τη  φυγή  από  την  καθημερινότητα  και  την  επαφή  με  τη  φύση
• Το άτομο  κοινωνικοποιείται,  ………………………  με το  συνάνθρωπο  αφού  η  πνευματική  και  καλλιτεχνική δημιουργία  επιτρέπει  την  πορεία του  «εγώ»  προς  το  «εσύ».

Αίτια  της  σύγκρουσης  των  δυο  γενεών

 

• Η τάση  των  μεγαλύτερων  σε  ηλικία  να  εμμένουν  σε  …………….   ………………….    …………………., στην  πολεμική  τους  εμπειρία  και  τις  δυσχέρειες  που  προέρχονται  απ΄ αυτή,  συνέβαλε  στη  δημιουργία  του  χάσματος  των  γενεών.
• Το χαμηλό  συνήθως ……………………….    ………………………..των  μεγαλύτερων,  δηλαδή  η  μορφωτική  διαφορά  μεταξύ  των  γενεών  και  κυρίως  στις  μη  ανεπτυγμένες  χώρες  είναι  ένα  βασικό  αίτιο  της  ……………………. του  χάσματος  μεταξύ  τους.
• Οι νέοι  απαιτούν  περισσότερη  ελευθερία  και  δημοκρατία  και οι  γονείς  βλέπουν  να  χάνουν  την  εξουσία  απέναντι  στα  παιδιά  τους.  Ο νέος  μπροστά στις …………………………… των  γονιών  του,  νιώθει ανασφάλεια  με  αποτέλεσμα  την  άρνηση  και  την  επιθετικότητα
• Ταυτόχρονα άλλοι  γονείς  φέρονται  με …………………………    ………………………  στα  παιδιά τους  και τους  εμπνέουν  φόβο.  Οι νέοι  δεν  αντιμετωπίζονται  έτσι  σαν  ολοκληρωμένες  προσωπικότητες  και δεν  ευνοείται  ο  διάλογος
• οι νέοι  χαρακτηρίζονται  από  σοβαρές  βιολογικές  και  ψυχολογικές  αναστατώσεις που  έχουν  ως  συνέπεια  μεταπτώσεις  στη  συμπεριφορά τους.  Η επαναστατικότα,  η  τάση  για  διάκριση  και  μίμηση  είναι   βασικά  στοιχεία  της  νεανικής  ψυχοσύνθεσης.  Αντίθετα  η  ώριμη  ηλικία  διακρίνεται από  ………………………….       ………………………………   και  ……………………., αποτέλεσμα  της  πείρας  που  έχει  αποκτήσει.
• Η καταναλωτική  κοινωνία  παράλληλα έχει  οδηγήσει  σε  έναν…………………………   ………………………    ………………….  με  αποτέλεσμα  την  έλλειψη  επικοινωνίας  ανάμεσα  στις γενιές,  τη  μοναξιά  και  την  αδιαφορία

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Τατουάζ: Μόδα και επικινδυνότητα

 

Είναι απίστευτο, αλλά η μόδα πολλές φορές μας ωθεί να κάνουμε τρελά πράγματα! Όπως, για παράδειγμα, να ζωγραφίζουμε πάνω στο κορμί μας σχήματα, εικόνες ή και λόγια που θα μείνουν για μια ζωή. Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν μετά τη λήψη μιας τέτοιας απόφασης είναι αρκετοί και σημαντικοί κι όσο κι αν ακούγεται παράδοξο ένα από τα μεγαλύτερα ρίσκα που παίρνει κανείς κάνοντας τατουάζ είναι το ενδεχόμενο να το μετανιώσει. Το τατουάζ αποτελεί ένα ανεξίτηλο στολίδι του κορμιού μας, η αφαίρεση του οποίου απαιτεί επώδυνες διαδικασίες.

Ενώ παλαιότερα για να αποκτήσεις ένα τατουάζ έπρεπε να έχεις υπάρξει τρόφιμος φυλακής, ναύτης, πολεμιστής ή εγκληματίας, σήμερα η τεχνολογία και, κυρίως, οι επιταγές της μόδας διευκολύνουν αρκετά την κατάσταση. Από την Αρχαία Αίγυπτο, όπου άρχισε ουσιαστικά η δημιουργία τατουάζ, ως τις μέρες μας, με την αυξανόμενη χρήση των λέιζερ, τα «ανεξίτηλα στίγματα» χρησιμοποιήθηκαν ως ένα επιπρόσθετο στοιχείο για τη διάκριση ατόμων ανάλογα με τις ικανότητές τους και την κοινωνική τους θέση.

«Τατού» στα πολυνησιακά σημαίνει «ανεξίτηλο σημάδι», και εκείνοι που το διέδωσαν στην Ευρώπη έλεγαν πως όταν τρυπάς το δέρμα, «μπαίνει το χρώμα και βγαίνει μία μαγεία». Μονάχα που η μαγεία αυτή διαρκεί αιώνια. Το τατουάζ είναι κάτι πολύ έντονο, βαθύ και ριζικό. Κανείς δεν απαλλάσσεται τόσο εύκολα από αυτό και μερικοί ξέρουν (ή ανακαλύπτουν εκ των υστέρων) ότι δεν θα απαλλαγούν ποτέ. Γι’ αυτό, όσο παράξενο κι αν ακούγεται, ένα από τα μεγαλύτερα ρίσκα που παίρνει κανείς κάνοντας τατουάζ είναι το ενδεχόμενο να το μετανιώσει. Στο ρίσκο αυτό συμπεριλαμβάνεται βέβαια και η περίπτωση να μην το μετανιώσει το ίδιο το άτομο που φέρει το «ανεξίτηλο στολίδι», αλλά να ενοχληθεί κάποιος από το περιβάλλον του. Για παράδειγμα, όταν δημιουργεί κάποιος μια καινούργια σχέση και το όνομα του προηγούμενου συντρόφου του είναι «χαραγμένο» για πάντα όχι στην καρδιά του (που στο τέλος τέλος θα μπορούσε να κρατηθεί κρυφό), αλλά σε κάποιο σημείο του σώματός του, τότε η «μαγεία» χάνεται.

Όταν το 1891 ο Σάμιουελ Ο’ Ράιλυ κατασκεύασε την πρώτη ηλεκτρική μηχανή για τη χάραξη τατουάζ, που βασιζόταν σε ηλεκτρικό εργαλείο του Τόμας Έντισον που τρυπούσε χαρτί με μια βελόνα, σίγουρα δεν φανταζόταν την απήχηση που θα είχε σήμερα και τους κινδύνους που ενδεχομένως κρύβει. Αυτοσχέδια «χειροκίνητα πιστόλια» τατουάζ που χρησιμοποιούνται από μη έμπειρους και ανεύθυνους «καλλιτέχνες» μπορούν να γίνουν η αιτία για τη μετάδοση ηπατίτιδας, συνδρόμου τοξικού σοκ και σε εξαιρετικές περιπτώσεις ακόμη και του ιού HIV. Επιπλέον, ενδέχεται να παρουσιαστούν αλλεργίες και μολύνσεις.

ΝΑΤΑΣΑ ΣΤΑΜΟΥ 10/02/2004, http://www.ert.gr/proektaseis/proektaseis.asp?mode=2&id=29034

 

 

ΘΕΜΑΤΑ

Προφορική και ουσιαστική άσκηση: να χαρακτηρίσετε τη γλώσσα του κειμένου (λεξιλόγιο, συντακτικό, σχήματα λόγου, γραμματικοί τύποι). Εντοπίστε στοιχεία που σας αρέσουν και στοιχεία που δε σας αρέσουν.

 

Α. Να συντάξετε περίληψη του κειμένου, περίπου εκατό (100) λέξεων, με την οποία θα ενημερώσετε τους συμμαθητές σας για το περιεχόμενό του.

Μονάδες 25/100

Β1. Ποιοι κίνδυνοι, σύμφωνα με το κείμενο, υπάρχουν από την απρόσεκτη και ανεξέλεγκτη χάραξη τατουάζ; (απαντήστε σε λιγότερο από 100 λέξεις)

Μονάδες 10/100

Β2. Ποια σημασία (επεξήγηση, αντίθεση, πρόσθεση, συμπέρασμα, χρονική σχέση) έχουν οι παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις που συμβάλλουν στη συνοχή του κειμένου: αλλά, ενώ, γι’ αυτό, όταν.

Μονάδες 4/100

Β3. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ελλοχεύουν, παράδοξο, ενδεχόμενο, ρίσκο.

Μονάδες 4/100

Β4. Ποια είναι η προσωπική θέση / οπτική γωνία της συγγραφέως σχετικά με τη χάραξη τατουάζ (συμφωνεί ή διαφωνεί). Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στις δύο τελευταίες παραγράφους.

Μονάδες 7/100

Γ. Παραγωγή λόγου.

Γράφετε ένα κείμενο για τη σχολική εφημερίδα περίπου τετρακοσίων (400) λέξεων. Σ’ αυτό να αναφέρετε περιπτώσεις όπου οι νέοι στην προσπάθειά τους να ακολουθήσουν τη μόδα οδηγούνται σε ακραίες μορφές συμπεριφοράς και εμφάνισης. Επίσης να εξηγήσετε για ποιους λόγους παρουσιάζονται αυτά τα φαινόμενα κυρίως κατά την εφηβεία.

Μονάδες 50/100

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Το σύνδρομο της Κέιτ Μος και οι «κανονικές» γυναίκες

Τnς ΣΑΝΤΥΣ ΤΙΑΝΤΑΚΗ

 

Πότε είδατε την Κέιτ Moς για τελευταία φορά; Αν νιώθετε καλά με τον εαυτό σας, αν έχετε συμφιλιωθεί με την εμφάνισή σας, μάλλον το έχετε ξεχάσει, οι φωτογραφίες των «ιδανικών» μοντέλων δεν σας αγγίζουν. Αν πάλι δεν σταματάτε να ξεφυλλίζετε περιοδικά και να παρακολουθείτε στην τηλεόραση εικόνες πασαρέλας, τότε δεν αποκλείεται να πάσχετε από κατάθλιψη. Δεν χρειάζεται να αναρωτιέστε τι σχέση μπορεί να έχει η Κέιτ Moς με όλα αυτά, γιατί δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που τα μοντέλα κατηγορούνται ότι βλάπτουν την ψυχική μας υγεία…

Μια νέα μελέτη, πάντως, έρχεται να αποδείξει ότι δεν φταίνε οι δίμετρες καλλονές, το μυαλό μας φταίει για όλα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως οι γυναίκες που δίνουν σημασία στις διαφημίσεις με εξαιρετικά αδύνατες και όμορφες γυναίκες, νιώθουν αποστροφή για τις δικές τους «ατέλειες» και βυθίζονται στη μελαγχολία. Μάλιστα, η αρνητική αυτή επίδραση της ομορφιάς ξεκινά μόλις ένα μετρία λεπτά αφότου το βλέμμα φύγει από τη φωτογραφία. Όσο πιο ανασφαλής νιώθει μια γυναίκα με την εικόνα της, τόσο πιο ευάλωτη είναι! Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζει η Λόρι Μιντζ, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. «Είναι ένας φαύλος κύκλος. Ουσιαστικά οι γυναίκες που ντρέπονται ήδη για το είδωλό τους είναι εκείνες που θα νιώσουν απειλούμενες από κάτι τόσο ασήμαντο, όσο μια φωτογραφία».

Οι ερευνητές χώρισαν 91 γυναίκες, 18 έως 31 χρόνων, σε δύο ομάδες. Η πρώτη ομάδα είδε προσεκτικά διαφημίσεις για εσώρουχα, βερνίκια νυχιών, κοσμήματα, προϊόντα ομορφιάς, τσίχλες και λικέρ, με «τέλεια» μανεκέν. Στη δεύτερη ομάδα οι διαφημίσεις ήταν ακριβώς οι ίδιες, αλλά απουσίαζαν τα μοντέλα. Στη συνέχεια τους ζητήθηκε να βαθμολογήσουν σε μία κλίμακα από 1 έως 5 πόσο ευχαριστημένες είναι με 35 σημεία του σώματός τους – ανάμεσά τους τη μύτη, τα χείλια, τη μέση, τους γοφούς, το σωματικό βάρος, ακόμη και την τριχοφυΐα στο σώμα τους! Η έρευνα έδειξε ότι καμία γυναίκα που συγκρίνει τον εαυτό της με μοντέλο δεν νιώθει ικανοποιημένη με την εικόνα της.

Τι θα πρέπει να κάνει, λοιπόν; Να αποφεύγει να διαβάζει περιοδικά μόδας; Μάλλον αδύνατο. Την τηλεόραση, τις διαφημίσεις, τον βομβαρδισμό των εικόνων, πώς να τον αποφύγει; Εκείνο που είναι μάλλον πιο ρεαλιστικό είναι να θυμόμαστε πάντα πως καμία φωτογραφία δεν είναι αληθινή. Τα μοντέλα σήμερα μπορούν να αλλάξουν στήθος ή οπίσθια, να προσθέσουν ή να αφαιρέσουν μαλλιά, να σβήσουν και την παραμικρή ατέλεια. Στις διαφημίσεις υπάρχουν μοντέλα που δεν είναι παρά ψηφιακά δημιουργήματα!

Κι εμείς εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι με τη δίαιτα, τη γυμναστική και τις πλαστικές θα αγγίξουμε την τελειότητα. Δεν είναι τυχαίο ότι όταν ρωτήθηκαν έφηβες πώς φαντάζονται το ιδανικό κορίτσι, είπαν: είναι 1,80, ζυγίζει 50 κιλά, φοράει 36 νούμερο, είναι ξανθιά και γαλανομάτα. Σε έρευνα που συμμετείχαν 500 μαθήτριες, το 81% των δεκάχρονων κοριτσιών παραδέχτηκε ότι είχε καταφύγει σε κάποιας μορφής δίαιτα. Σύμφωνα με έρευνες, οκτώ στις δέκα γυναίκες πιστεύουν ότι είναι υπέρβαρες.

Ναι, οι γυναίκες νιώθουν χειρότερα από τους άνδρες. Ναι, για πολλούς η αδυναμία αποτελεί συνώνυμο του σεξαπίλ, της επιτυχίας, της επαγγελματικής καταξίωσης, ακόμη και της αποδοχής από τους άλλους. Ο Ολιβιέρο Τοσκάνι έχει τον τελευταίο λόγο: «Είναι τουλάχιστον προσβλητικό για τις γυναίκες που δεν είναι τέλειες να βλέπουν τα σούπερ μοντέλα μπροστά τους όλη την ώρα. Ο κόσμος δεν είναι φτιαγμένος μόνο για Κλόντιες και Καρολίνες»

 

 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Προφορική και ουσιαστική άσκηση: να χαρακτηρίσετε τη γλώσσα του κειμένου (λεξιλόγιο, συντακτικό, σχήματα λόγου, γραμματικοί τύποι). Εντοπίστε στοιχεία που σας αρέσουν και στοιχεία που δε σας αρέσουν.

 

1. Αποδώστε με μια σύντομη φράση (15-20 λέξεις) το περιεχόμενο καθεμιάς από τις έξι παραγράφους του κειμένου.              18/100

 

2. Ποιες παράγραφοι αναφέρονται σε επιστημονικές έρευνες και μελέτες;

7/100

 

3. Να βρείτε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις λέξεις του κειμένου:

 

μοντέλα		αδύνατο
αποστροφή		αγγίξουμε
ικανοποιημένη			10/100

 

4. Με ποιο τρόπο αναπτύσσεται η πρώτη παράγραφος; Τεκμηριώστε την απάντησή σας.

8/100

5. Εξηγήστε σύντομα (50 λέξεις) το νόημα της φράσης: «…να θυμόμαστε πάντα πως καμία φωτογραφία δεν είναι αληθινή».

7/100

6. Αναπτύξτε κάθε φράση του κειμένου (400 λέξεις):

α. Όσο πιο ανασφαλής νιώθει μια γυναίκα με την εικόνα της, τόσο πιο ευάλωτη είναι.

β. καμία γυναίκα που συγκρίνει τον εαυτό της με μοντέλο δεν νιώθει ικανοποιημένη με την εικόνα της.

γ. Ο κόσμος δεν είναι φτιαγμένος μόνο για Κλόντιες και Καρολίνες»

50/100

 

 

 

 

 

 

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΑΪΟΥ – ΙΟΥΝΙΟΥ

 

ΜΑΘΗΜΑ :  ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ           ΒΑΘΜΟΣ:

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ:

ΤΑΞΗ: Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

 

ΘΕΜΑΤΑ

 

Κείμενο 1

Τατουάζ: Μόδα και επικινδυνότητα

 

Είναι απίστευτο, αλλά η μόδα πολλές φορές μας ωθεί να κάνουμε τρελά πράγματα! Όπως, για παράδειγμα, να ζωγραφίζουμε πάνω στο κορμί μας σχήματα, εικόνες ή και λόγια που θα μείνουν για μια ζωή. Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν μετά τη λήψη μιας τέτοιας απόφασης είναι αρκετοί και σημαντικοί κι όσο κι αν ακούγεται παράδοξο ένα από τα μεγαλύτερα ρίσκα που παίρνει κανείς κάνοντας τατουάζ είναι το ενδεχόμενο να το μετανιώσει. Το τατουάζ αποτελεί ένα ανεξίτηλο στολίδι του κορμιού μας, η αφαίρεση του οποίου απαιτεί επώδυνες διαδικασίες.

Ενώ παλαιότερα για να αποκτήσεις ένα τατουάζ έπρεπε να έχεις υπάρξει τρόφιμος φυλακής, ναύτης, πολεμιστής ή εγκληματίας, σήμερα η τεχνολογία και, κυρίως, οι επιταγές της μόδας διευκολύνουν αρκετά την κατάσταση. Από την Αρχαία Αίγυπτο, όπου άρχισε ουσιαστικά η δημιουργία τατουάζ, ως τις μέρες μας, με την αυξανόμενη χρήση των λέιζερ, τα «ανεξίτηλα στίγματα» χρησιμοποιήθηκαν ως ένα επιπρόσθετο στοιχείο για τη διάκριση ατόμων ανάλογα με τις ικανότητές τους και την κοινωνική τους θέση.

«Τατού» στα πολυνησιακά σημαίνει «ανεξίτηλο σημάδι», και εκείνοι που το διέδωσαν στην Ευρώπη έλεγαν πως όταν τρυπάς το δέρμα, «μπαίνει το χρώμα και βγαίνει μία μαγεία». Μονάχα που η μαγεία αυτή διαρκεί αιώνια. Το τατουάζ είναι κάτι πολύ έντονο, βαθύ και ριζικό. Κανείς δεν απαλλάσσεται τόσο εύκολα από αυτό και μερικοί ξέρουν (ή ανακαλύπτουν εκ των υστέρων) ότι δεν θα απαλλαγούν ποτέ. Γι’ αυτό, όσο παράξενο κι αν ακούγεται, ένα από τα μεγαλύτερα ρίσκα που παίρνει κανείς κάνοντας τατουάζ είναι το ενδεχόμενο να το μετανιώσει. Στο ρίσκο αυτό συμπεριλαμβάνεται βέβαια και η περίπτωση να μην το μετανιώσει το ίδιο το άτομο που φέρει το «ανεξίτηλο στολίδι», αλλά να ενοχληθεί κάποιος από το περιβάλλον του. Για παράδειγμα, όταν δημιουργεί κάποιος μια καινούργια σχέση και το όνομα του προηγούμενου συντρόφου του είναι «χαραγμένο» για πάντα όχι στην καρδιά του (που στο τέλος τέλος θα μπορούσε να κρατηθεί κρυφό), αλλά σε κάποιο σημείο του σώματός του, τότε η «μαγεία» χάνεται.

Όταν το 1891 ο Σάμιουελ Ο’ Ράιλυ κατασκεύασε την πρώτη ηλεκτρική μηχανή για τη χάραξη τατουάζ, που βασιζόταν σε ηλεκτρικό εργαλείο του Τόμας Έντισον που τρυπούσε χαρτί με μια βελόνα, σίγουρα δεν φανταζόταν την απήχηση που θα είχε σήμερα και τους κινδύνους που ενδεχομένως κρύβει. Αυτοσχέδια «χειροκίνητα πιστόλια» τατουάζ που χρησιμοποιούνται από μη έμπειρους και ανεύθυνους «καλλιτέχνες» μπορούν να γίνουν η αιτία για τη μετάδοση ηπατίτιδας, συνδρόμου τοξικού σοκ και σε εξαιρετικές περιπτώσεις ακόμη και του ιού HIV. Επιπλέον, ενδέχεται να παρουσιαστούν αλλεργίες και μολύνσεις.

ΝΑΤΑΣΑ ΣΤΑΜΟΥ 10/02/2004, http://www.ert.gr/proektaseis/proektaseis.asp?mode=2&id=29034

 

 

ΚΕΙΜΕΝΟ  2

Το σύνδρομο της Κέιτ Μος και οι «κανονικές» γυναίκες

Τnς ΣΑΝΤΥΣ ΤΙΑΝΤΑΚΗ

Πότε είδατε την Κέιτ Moς για τελευταία φορά; Αν νιώθετε καλά με τον εαυτό σας, αν έχετε συμφιλιωθεί με την εμφάνισή σας, μάλλον το έχετε ξεχάσει, οι φωτογραφίες των «ιδανικών» μοντέλων δεν σας αγγίζουν. Αν πάλι δεν σταματάτε να ξεφυλλίζετε περιοδικά και να παρακολουθείτε στην τηλεόραση εικόνες πασαρέλας, τότε δεν αποκλείεται να πάσχετε από κατάθλιψη. Δεν χρειάζεται να αναρωτιέστε τι σχέση μπορεί να έχει η Κέιτ Moς με όλα αυτά, γιατί δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που τα μοντέλα κατηγορούνται ότι βλάπτουν την ψυχική μας υγεία…

Μια νέα μελέτη, πάντως, έρχεται να αποδείξει ότι δεν φταίνε οι δίμετρες καλλονές, το μυαλό μας φταίει για όλα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως οι γυναίκες που δίνουν σημασία στις διαφημίσεις με εξαιρετικά αδύνατες και όμορφες γυναίκες, νιώθουν αποστροφή για τις δικές τους «ατέλειες» και βυθίζονται στη μελαγχολία. Μάλιστα, η αρνητική αυτή επίδραση της ομορφιάς ξεκινά μόλις ένα μετρία λεπτά αφότου το βλέμμα φύγει από τη φωτογραφία. Όσο πιο ανασφαλής νιώθει μια γυναίκα με την εικόνα της, τόσο πιο ευάλωτη είναι! Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζει η Λόρι Μιντζ, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. «Είναι ένας φαύλος κύκλος. Ουσιαστικά οι γυναίκες που ντρέπονται ήδη για το είδωλό τους είναι εκείνες που θα νιώσουν απειλούμενες από κάτι τόσο ασήμαντο, όσο μια φωτογραφία».

Τι θα πρέπει να κάνει, λοιπόν; Να αποφεύγει να διαβάζει περιοδικά μόδας; Μάλλον αδύνατο. Την τηλεόραση, τις διαφημίσεις, τον βομβαρδισμό των εικόνων, πώς να τον αποφύγει; Εκείνο που είναι μάλλον πιο ρεαλιστικό είναι να θυμόμαστε πάντα πως καμία φωτογραφία δεν είναι αληθινή. Τα μοντέλα σήμερα μπορούν να αλλάξουν στήθος ή οπίσθια, να προσθέσουν ή να αφαιρέσουν μαλλιά, να σβήσουν και την παραμικρή ατέλεια. Στις διαφημίσεις υπάρχουν μοντέλα που δεν είναι παρά ψηφιακά δημιουργήματα!

 

1.Να δώσετε έναν διαφορετικό τίτλο στο κείμενο 1 και άλλο έναν τίτλο διαφορετικό στο κείμενο 2 .

Μονάδες 10/100

2.Ποιοι κίνδυνοι, σύμφωνα με τα παραπάνω κείμενα, υπάρχουν για τη σωματική και ψυχική μας υγεία  από την απρόσεκτη και ανεξέλεγκτη υιοθέτηση της μόδας; (απαντήστε σε λιγότερο από 100 λέξεις)

Μονάδες 10/100

3. Ποια σημασία (επεξήγηση, αντίθεση, πρόσθεση, συμπέρασμα, χρονική σχέση, υπόθεση) έχουν οι παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις που συμβάλλουν στη συνοχή του κειμένου: αλλά, ενώ, γι’ αυτό, όταν αν.

Μονάδες 5/100

4. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ελλοχεύουν, παράδοξο, ενδεχόμενο, ρίσκο, επίδραση.

Μονάδες 5/100

5.Ποια είναι η προσωπική θέση / οπτική γωνία της συγγραφέως σχετικά με τη χάραξη τατουάζ (συμφωνεί ή διαφωνεί). Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στις δύο τελευταίες παραγράφους.

Μονάδες 10/100

Γ. Παραγωγή λόγου.

Ο δήμος της περιοχής σας διοργανώνει ημερίδα  με θέμα «Ακραίες μορφές εμφάνισης και συμπεριφοράς των νέων στην εφηβεία». Μεταξύ των άλλων καλεσμένων, κοινωνιολόγων, ψυχολόγων, σχεδιαστών μόδας, καλείστε και εσείς ως εκπρόσωπος του Λυκείου σας να παρουσιάσετε με επιχειρήματα τις δικές σας θέσεις και απόψεις. Μπορείτε στο λόγο σας να εξηγήσετε επίσης, για ποιους λόγους παρουσιάζονται τα φαινόμενα αυτά κυρίως κατά την εφηβεία και πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν. Η ομιλία σας να μην ξεπερνά τις 400 λέξεις.

Μονάδες 60/100

Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

 

 

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ  ΜΑΙΟΥ – ΙΟΥΝΙΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΤΑΞΗ: Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

 

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ

 

1.Από το βιβλίο «ΕΚΦΡΑΣΗ – ΕΚΘΕΣΗ» ΤΕΥΧΟΣ Α΄

σελ.39 -59,  70 – 75,  106-134,   143 – 178,  184-196,  200 – 205,  212 – 242,   251 – 255.

 

2.Από το βιβλίο «ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ»

σελ. 11 – 42

 

3.ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ

 

1.Γλώσσα – λόγος – διάλογος

2.Νέοι – ηλικιωμένοι

3.Ψυχαγωγία – ελεύθερος χρόνος

4. Αθλητισμός
5. Μόδα

 

 

 

 

 

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ  ΜΑΙΟΥ – ΙΟΥΝΙΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΤΑΞΗ: Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

 

 

1.ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΑΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

 

2.ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΡΕΥΜΑΤΩΝ

• Νεοκλασικισμός
• Ρομαντισμός
• Συμβολισμός
• Υπερρεαλισμός
• Μοντερνισμός

 

Η  ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ

 

 

ΣΟΦΙΑ ΚΟΝΤΟΥ