Ζήσε χωρίς Bullying – «Υπάρχουν λύσεις, αρκεί να μιλήσεις»
Ο σχολικός εκφοβισμός (school bullying) λαμβάνει αυξανόμενες διαστάσεις, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται για ένα φαινόμενο νεανικής παραβατικότητας, που εμφανίζεται με τη μορφή του λεκτικού, του σωματικού, του κοινωνικού και του ηλεκτρονικού εκφοβισμού.
Με αφορμή την Πανελλήνια Ημέρα κατά του Σχολικού Εκφοβισμού, που γιορτάζεται στις 6 Μαρτίου, η δρ Αντωνία Τορρένς, εκπαιδευτική ψυχολόγος και πρόεδρος του Κέντρου Μέριμνας Οικογένειας και Παιδιού, εξηγεί στη«Ραδιοτηλεόραση» τι εννοούμε όταν μιλάμε για εκφοβισμό και τι ακριβώς περιλαμβάνει.
«Eκφοβισμός είναι η κατάσταση κατά την οποία ο μαθητής εκτίθεται επανειλημμένα και για κάποιο χρονικό διάστημα σε αρνητικές πράξεις άλλου ή άλλων μαθητών, οι οποίες εκδηλώνονται ως μορφές επιθετικής συμπεριφοράς, με σκοπό την πρόκληση σωματικού ή ψυχικού πόνου και τη συνειδητή προσπάθεια τραυματισμού και εξευτελισμού» (Οlweus, 1993)
Είναι χαρακτηριστικό ότι 33% των μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχει βιώσει κάποια μορφή εκφοβισμού, 17% εξ αυτών δεν αναφέρει πουθενά το γεγονός, ενώ 20% των εφήβων έχει υποστεί διαδικτυακό εκφοβισμό.
«Ο εκφοβισμός συχνά χαρακτηρίζεται ως «σιωπηλός εφιάλτης», γιατί παρόλο που συνήθως γίνεται μπροστά σε άλλους, το θύμα υποφέρει σιωπηλά και το φαινόμενο αναπτύσσεται σε καταστάσεις μυστικότητας και φόβου» επισημαίνει η κ. Τορρένς, η οποία είναι υπεύθυνη του Live Without Bullying,ενός καινοτόμου προγράμματος πρόληψης και αντιμετώπισης φαινομένων σχολικού και διαδικτυακού εκφοβισμού.
κ. Τορρένς, ποια είναι τα «συνήθη» θύματα και οι «συνήθεις» θύτες σε αυτές τις περιπτώσεις;
Συνήθως, ο εκφοβισμός ευδοκιμεί όταν ένα παιδί βιώνει στο περιβάλλον του:
- Σύγκριση & αγάπη υπό όρους
- Αδιαφορία & έλλειψη ορίων
- Θαυμασμό & όχι πειθαρχία/όρια
- Αυταρχισμό, βία, εκφοβισμό, χάος
- Απώλειες, ασθένειες και άλλα δεινά
- Κάποια ιδιαίτερη δυσκολία, διαφορετικότητα…. Ή Ίσως και τίποτα!
Οσον αφορά τους λόγους για τους οποίους μπορεί κάποιος να εκφοβίζεται, ποικίλλουν.
- Μπορεί να είναι διαφορετικός-ή με κάποιο τρόπο π.χ. εθνικότητα, θρησκεία, εμφάνιση, τρόπος ομιλίας, διαφορά στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη κ.λπ.
- Eίναι πιο ντροπαλός ευαίσθητος ή και ήσυχος.
- Είναι λιγότερο κοινωνικός.
- Είναι πιο μικρόσωμος ή φαίνεται ότι δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του.
- Δεν διεκδικεί αυτό που θέλει και υποχωρεί πιο εύκολα.
- Είναι λιγότερο δημοφιλής.
Γιατί μπορεί κάποιος να ασκεί εκφοβισμό;
- Για να βελτιώσει την εικόνα του και να φανεί δυνατός στην παρέα του.
- Για να τραβήξει την προσοχή των άλλων.
- Για να αποκτήσει κάποιο υλικό αντικείμενο που επιθυμεί.
- Για να εκτονωθεί από τον θυμό που αισθάνεται ή από άλλα αρνητικά συναισθήματα.
- Να βιώσει κάποια χαρά από τη δύναμη που πιστεύει ότι έχει. Να ενισχύσει έτσι την αυτοεκτίμησή του.
Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι το bullying δεν είναι κάτι ανησυχητικό. Ωστόσο, διαφέρει από τα περιστασιακά φιλικά πειράγματα και έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις στον ψυχισμό και στη ζωή του θύματος.
Χρήσιμα tips για τους γονείς
Μια πρώτη προσέγγιση για να βοηθήσετε το παιδί σας και να αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά το πρόβλημα:
- Αναζητήστε τη μέση οδό και δείξτε στα παιδιά σας ότι νοιάζεστε γι’ αυτό που τους συμβαίνει. Το παιδί σας είναι κατά πάσα πιθανότητα πιο ταραγμένο και προβληματισμένο απ’ ό,τι πιστεύετε ή απ’ ό,τι σας δείχνει.
- Ενθαρρύνετε το παιδί σας να σας μιλήσει, χωρίς να το πιέζετε.
- Μην είστε επικριτικοί απέναντί του.
- Δείξτε του ότι μπορεί να σας εμπιστευτεί. Είναι σημαντικό να νιώσει πως έχει έναν σύμμαχο που νοιάζεται γι’ αυτό, το καταλαβαίνει και το αγαπά.
- Σεβαστείτε ότι κάποια πράγματα ίσως να είναι πολύ προσωπικά και να μη θέλει να τα μοιραστεί με κανέναν.
- Πείτε στο παιδί σας ότι έκανε πολύ σωστά που σας μίλησε, ότι ο εκφοβισμός είναι ανεπίτρεπτος και ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί.
- Ακούστε με προσοχή αυτά που έχει να σας πει. Μάθετε πώς σκέφτεται και πώς νιώθει γι’ αυτό που του συμβαίνει.
- Κάντε ερωτήσεις, χωρίς όμως ανακριτικό ύφος.
Δες το βίντεο: