Από χθες έχω μετακομίσει σε άλλη διεύθυνση, οπότε δε θα γράφω συχνά εδώ. Έχω μεταφέρει πολλά post από αυτό εδώ το blog (όχι ότι είναι πολλά συνολικά…) αλλά βέβαια θα γράψω κι άλλα! Η νέα διεύθυνση είναι:
http://bibliokult.blogspot.gr
Σας ευχαριστώ πολύ!
Αν ο David Bowie είναι ο πάπας της ροκ μουσικής, σύμφωνα με την τελευταία φωτογραφία του προηγούμενου post, ο βασιλιάς είναι ο Elvis! Και έχουν γενέθλια την ίδια μέρα, αν και ο Elvis μας άφησε χρόνους, ενώ ο Bowie ζει και βασιλεύει… Τη μουσική του Elvis την έμαθα και την αγάπησα πολύ μετά την εφηβεία. Παλιότερα τη θεωρούσα αφόρητα ρετρό, ήταν για μένα η μουσική που άκουγαν οι μαμάδες στα πάρτυ της δικής τους εφηβείας. Αργότερα όμως με ενθουσίασε ο ερωτισμός και το μπλουζ στοιχείο της μουσικής του και με γοήτευσε η τραγική ιστορία του βασιλιά που πέθανε μόνος και υπέρβαρος στο παλάτι του, στις 16 Αυγούστου του 1977…
Αυτό είναι ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια και ίσως το μόνο τραγούδι του Elvis με πολιτικό περιεχόμενο.
Τώρα τι σχέση έχει ο Elvis σε ένα blog που μιλάει για λογοτεχνία…χμ…μα, είπαμε, ήταν βασιλιάς! Τόσα μυθιστορήματα και τόσα παραμύθια έχουν ήρωες βασιλιάδες! Και άλλωστε:
Σήμερα είναι τα γενέθλια του David Bowie! Βέβαια, μπορεί αυτό το γεγονός να μην έχει καμιά σχέση με τη λογοτεχνία αλλά…είναι ο David Bowie, εντάξει; Έχει θέση σε οποιοδήποτε blog, πόσο μάλλον στο δικό μου. Μου αρέσουν όλα τα τραγούδια του, από όλες τις περιόδους και τις μεταμορφώσεις του, όμως για μένα η αξεπέραστη περσόνα του είναι αυτή του Ziggy Stardust. Ίσως επειδή είναι η πιο απόκοσμη, η πιο αλλόκοτη, φαινόταν πραγματικά ότι ο άνθρωπος έπεσε στη γη από άλλο πλανήτη. Ίσως όμως να είναι επειδή η γνωριμία με τη μουσική του στη διάρκεια της εφηβείας ήταν για μένα μια πραγματική αποκάλυψη που μου άνοιξε θαυμαστούς καινούριους κόσμους. Σκέφτηκα αρκετά ποιο τραγούδι του να βάλω εδώ στο blog για τα γενέθλιά του. Το πρωί είδα στην ιστοσελίδα της lifo το καινούριο τραγούδι του, το πρώτο μετά από δέκα χρόνια, που κυκλοφόρησε σήμερα και είναι πραγματικά πολύ όμορφο. Ωστόσο, αποφάσισα να βάλω το space oddity (δεν είπαμε ότι ο Ziggy Stardust είναι η αγαπημένη μου εκδοχή του Bowie;) γιατί αυτό ήταν το πρώτο τραγούδι του που άκουσα ένα βράδυ, στις αρχές τις δεκαετίας του ενενήντα, από το ραδιόφωνο, μαζί με τον αδερφό μου. Το ακούγαμε εκστατικά απορροφημένοι, χαμένοι μέσα στο σύμπαν του major Tom και μετά, όταν τελείωσε, ο κόσμος δεν ήταν πια ο ίδιος…
Αυτή η σύντομη ιστορία κινουμένων σχεδίων πρωτοπαρουσιάστηκε στο Channel Four της αγγλικής τηλεόρασης πριν από 30 χρόνια, το 1982, και αγαπήθηκε τόσο, που έγινε αμέσως αγγλική παράδοση για τις μέρες των Χριστουγέννων. Βασίζεται στο βραβευμένο παιδικό βιβλίο του Raymond Briggs “The Snowman” και περιλαμβάνει έναν σύντομο πρόλογο από τον David Bowie. Προχωρά όμως πιο βαθιά από μια απλή χριστουγεννιάτικη ιστορία, καθώς μιλά για την ανάγκη των παιδιών για μαγεία αλλά και φιλία. Ο συγγραφέας όμως αρνείται να δώσει χαρούμενο τέλος στην ιστορία του: τα παιδιά χρειάζονται ίσες ποσότητες μαγείας και πραγματικότητας για να είναι ευτυχισμένα. Καλά Χριστούγεννα!
ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΕ ΤΑ ΕΦΤΑ ΑΕΤΩΜΑΤΑ, NATHANIEL HAWTHORN, ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΕΦΗ ΚΑΛΛΙΦΑΤΙΔΗ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ GUTENBERG ORBIS LITERAE
Το σπίτι με τα εφτά αετώματα είναι ένα μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται στη Νέα Αγγλία του πρώτου μισού του 19ου αιώνα και αφηγείται την ιστορία της οικογένειας Πίντσιον, που έζησε από γενιά σε γενιά σ’ αυτό το ζοφερό σπίτι με τα εφτά αετώματα και βίωσε τη μία δυστυχία μετά την άλλη. Για τη βαριά μοίρα της οικογένειας ευθύνεται ένα παλιό έγκλημα που διέπραξε ο γενάρχης των Πίντσιον, ένας αδίστακτος μα πανίσχυρος πουριτανός, και ένα μυστικό. Όμως τα πράγματα φαίνεται να αλλάζουν όταν στο παλιό σπίτι των Πίντσιον καταφθάνουν καινούριοι ένοικοι για να συγκατοικήσουν με τη γριά Εψιβά…Η ιστορία θυμίζει πολύ τα έργα του Edgar Allan Poe: υπάρχει μυστήριο, μια αδιόρατη απειλή που πλανάται σ’ όλο το έργο και βέβαια η ίδια σκοτεινή και υποβλητική ατμόσφαιρα. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο που κάνει το έργο αυτό του Hawthorne πιο σημαντικό από πολλά έργα του Poe, κι αυτό είναι οι λεπτές ψυχολογικές παρατηρήσεις που κάνει κάθε τόσο ο συγγραφέας καθώς αφηγείται την ιστορία του και διαγράφει τους χαρακτήρες της, πράγμα που τον φέρνει πιο κοντά στον Proust και το “Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο”: “…Γιατί οι ποιητές διαλέγουν τόσο συχνά τα ταίρια τους, όχι με κριτήριο κάποια κοινά ποιητικά χαρίσματα, αλλ’ αρετές που θα πρόσφεραν ευτυχία τόσο στον πιο άξεστο χειρώνακτα όσο και στον πιο ιδεαλιστή τεχνίτη του πνεύματος; ίσως επειδή στα υψηλότερα πετάγματά του ο ποιητής δε χρειάζεται ανθρώπινες επαφές – αλλά είναι τρομερό να προσγειώνεται και να βρίσκεται αποξενωμένος…” (Nathaniel Hawthorn, σελ. 163). Η μετάφραση της Έφης Καλλιφατίδη είναι εξαιρετική.
Τα βιβλία που προορίζονται για δώρο είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση: Δεν αρκεί να είναι ένα καλό βιβλίο ή ακόμα και ένα αριστούργημα. Ίσα ίσα, μια τέτοια επιλογή μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική. Φαντάσου δηλαδή να σου κάνει κάποιος δώρο τον “Οδυσσέα” του Τζόυς. Θα χαρείς, θα βάλεις στόχο κάποια στιγμή να το διαβάσεις, αλλά αυτή η στιγμή πάντα θα απομακρύνεται, γιατί κάθε φορά που θα αντικρίζεις τον τεράστιο όγκο, θα αποθαρρύνεσαι και τελικά θα περιορίσεις την αξία του βιβλίου στο να πουλάς μούρη στους επισκέπτες…Ας αφήσουμε λοιπόν τα πολύ σπουδαία βιβλία. Ας πάρουμε άλλη περίπτωση: ένα βιβλίο σαν το “Εαν αυτό είναι ο άνθρωπος” του Πρίμο Λέβι. Σημαντικό βιβλίο αλλά όχι τόσο γνωστό και με ευσύνοπτο μέγεθος ΑΛΛΑ με θέμα το Ολοκαύτωμα ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ γραμμένο από έναν επιζώντα που τελικά αυτοκτόνησε. Χμμμ…Καλύτερα να σου κάνουν δώρο λίγο σκοινί για να κρεμαστείς… Γι’ αυτό λοιπόν, οι προτάσεις βιβλίων για δώρα είναι μια ξεχωριστή περίπτωση που απαιτεί προσοχή.
Μετά από όλη αυτή την εισαγωγή, ας προχωρήσουμε στην πρώτη πρόταση:
Ταξίδι στη σκιά του Βυζαντίου, του William Dalrymple, σε μετάφραση Κατερίνας Οικονομάκου, από τις εκδόσεις Ωκεανίδα.
Ο Σκοτσέζος Dalrymple είναι ένας από τους αγαπημένους μου σύγχρονους συγγραφείς. Γράφει ταξιδιωτική λογοτεχνία, παρέχοντας παράλληλα πολλές πληροφορίες για την ιστορία, την αρχιτεκτονική και την τρέχουσα πολιτική κατάσταση κάθε περιοχής. Όλα αυτά όμως όχι σαν να διαβάζεις ταξιδιωτικό οδηγό που απλώς παραθέτει στοιχεία αλλά ακολουθώντας τις σκέψεις και τους συνειρμούς που δημιουργούνται στο μυαλό του συγγραφέα, ενός συγγραφέα ανήσυχου και οξυδερκούς, με ευαίσθητη και διεισδυτική ματιά. Όλα τα βιβλία του αναφέρονται στα ταξίδια του στην Ανατολή και τα περισσότερα στην Ινδία, όπου μένει μόνιμα τα τελευταία χρόνια. Αυτό το βιβλίο όμως μιλάει για ένα διαφορετικό ταξίδι: το ταξίδι που έκαναν δύο καλόγεροι, ο Ιωάννης Μόσχος και ο μαθητής του Σοφρώνιος, την άνοιξη του 587 μ.Χ., στους τόπους προσκυνήματος και λατρείας της ορθοδοξίας στην τότε βυζαντινή αυτοκρατορία, από το Άγιο Όρος ως τις ερήμους της Αιγύπτου. Πολύ σύντομα μετά το ταξίδι των δύο μοναχών, οι περισσότεροι από αυτούς τους τόπους πέρασαν στο Ισλάμ αλλά οι δύο ταξιδιώτες κατάφεραν να διασώσουν μια εικόνα αυτού του αλλόκοτου, μυστηριακού κόσμου, την οποία αποτύπωσαν στο βιβλίο τους “λειμωνάριον”.
14 αιώνες μετά λοιπόν, ο Dalrymple κάνει το ίδιο ακριβώς ταξιδι, για να διαπιστώσει τι έχει απομείνει σήμερα από εκείνον τον κόσμο που περιγράφει ο Ιωάννης Μόσχος στο βιβλίο του. Διηγήσεις για “σαλούς” αγίους που πέρασαν όλη τη ζωή τους πάνω σε στύλους ή μέσα σε σπηλιές συμπλέκονται με αναλύσεις για την τρέχουσα πολιτική κατάσταση στην Παλαιστίνη και το Λίβανο, συνθέτοντας ένα μαγευτικό ταξίδι. Αξίζει ιδιαίτερα το απόσπασμα που αναφέρεται στη Συρία, τη μόνη χώρα, σύμφωνα με το συγγραφέα, της Μέσης Ανατολής που σέβεται τη θρησκευτική ελευθερία, μια χώρα όμως που κατά πάσα πιθανότητα θα βγει πολύ διαφορετική από τη σημερινή δοκιμασία…