Ένα μικρό οδοιπορικό στην ιστορία του σχολείου ισοδυναμεί στην πραγματικότητα με μία μεγάλη αναδρομή στην ιστορία της νεώτερης και σύγχρονης Ελλάδος, προσώπων, τόπων και μύθων. Η αντίληψη των μεγεθών δεν επιτυγχάνεται με αδρές γραμμές και λιτές μονοκονδυλιές, όταν πρέπει κανείς να τιθασεύσει ζωντανές μνήμες και να συμπυκνώσει στην ειλικρινή του αφήγηση στεγήρεις τεθμούς, όπως την ωδινοτόκο ιστορία των Αναβρύτων που κρίμασιν (της ελληνικής πολιτείας και κοινωνίας) οις οίδεν Κύριος παραμένει βοώσα για τη μοίρα του δημοσίου σχολείου και τα οράματα μιας καλύτερης παιδείας που αξίζει αυτός ο τόπος ως ιστορικός γεννήτορας.
Είναι πρώτα απ’ όλα ιστορία του φιλόξενου Κτήματος Συγγρού. Ως γνωστόν, η σπουδαία επιχειρηματική δραστηριότητα του Ανδρέα Συγγρού (Κων/λη 1830-Αθήνα 1899), ενός των σημαντικοτέρων εθνικών ευεργετών του δευτέρου ημίσεος του 19ου αιώνα, και η δημιουργία μιας μυθώδους περιουσίας συνδυάστηκαν με την πραγματοποίηση ενός εξίσου σημαντικού φιλανθρωπικού έργου. Ο υιός του Δομένικου Κυριάκου Συγγρού και της Νικολέττας το γένος Νομικού, παρά την επιθυμία του πατέρα του να τον δει επιστήμονα ιατρό, συνειδητοποίησε την κλίση του προς το εμπόριο και από το 1872 μετέφερε στην Αθήνα τη μόνιμη έδρα των κερδοφόρων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του. Εξελέγη τέσσερεις φορές βουλευτής, συμπορευόμενος με τον Χ. Τρικούπη, αρνούμενος όμως να λάβει υπουργικό χαρτοφυλάκιο. Η ζωή του υπήρξε άμεσα συνυφασμένη με τη χιακής καταγωγής σύζυγό του Ιφιγένεια (1842-1921), κόρη του Ιωάννη και της Αγλαΐας Μαυροκορδάτου, μεγαλωμένη στη νήσο Χάλκη της Κωνσταντινούπολης, η οποία κατόρθωσε να σαγηνεύσει τον εκ πεποιθήσεως εργένη εθνικό ευεργέτη. Ο γάμος τους έγινε ανήμερα το Πάσχα του 1875, όταν εκείνος ήταν 44, και η Ιφιγένεια, χήρα Αντωνιάδη, 33 ετών.
Ιφιγένεια Συγγρού
Πνεύμα σπινθηροβόλο που αφιέρωσε τη ζωή της στην προστασία της παιδικής ηλικίας (η συνολική κοινωνική δραστηριότητά της την ανέδειξε σε μία από τις πρωτοπόρες γυναικείες φυσιογνωμίες της αθηναϊκής κοινωνίας στον τομέα της πρόνοιας· διετέλεσε πρόεδρος επί σειρά ετών του Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός», του διοικητικού συμβουλίου του Αμαλιείου Ορφανοτροφείου και του Συλλόγου Εκπαιδεύσεως Νεανίδων), η Ιφιγένεια Συγγρού καλλιέργησε συστηματικότερα τις φιλανθρωπικές πρωτοβουλίες του συζύγου της. Μετά τον θάνατο του συζύγου της έζησε περισσότερο από 20 χρόνια στη μεγαλοπρεπή έπαυλη του Κτήματος Συγγρού και βασική της φροντίδα κατέστη πλέον η προσπάθεια για την ολοκλήρωση των κοινών κοινωνικών οραμάτων τους, όπως αυτά είχαν διατυπωθεί στη διαθήκη του. Έτσι, αφού μερίμνησε για την έκδοση των Απομνημονευμάτων του (3 τόμοι, 1903-1908) και για την ανέγερση νοσηλευτικού ιδρύματος με σκοπό την αντιμετώπιση των αφροδισίων νοσημάτων στην Ελλάδα (του γνωστού σε όλους μας Νοσοκομείου «Ανδρέας Συγγρός»), προχώρησε στη δωρεά χρηματικού ποσού για τη βελτίωση του συστήματος ύδρευσης των Αθηνών και για την κατασκευή της λεωφόρου που φέρει το όνομα του εθνικού ευεργέτη. Επιπλέον, με τη διαθήκη της κληροδότησε στο ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών το Μέγαρο Συγγρού στη συμβολή της σημερινής λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας και Ζαλοκώστα, αλλά και σημαντικά χρηματικά ποσά για τους σκοπούς διαφόρων κοινωφελών ιδρυμάτων. Όμως η δωρεά των Αναβρύτων (δηλαδή του Κτήματος Συγγρού) στην Ελληνική Γεωργική Εταιρεία συνιστά την κορωνίδα της συνολικής προσφοράς της στην παιδική ηλικία και την ελληνική νεότητα.
Το 1921, με βάση τα οριζόμενα στη διαθήκη της Ιφιγένειας Συγγρού, το ομώνυμο Κτήμα κληροδοτήθηκε στην τότε Ελληνική Γεωργική Εταιρεία –η οποία το 1970 μετονομάστηκε σε «Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών» (Ν.Δ. 572/1970), νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου που εδρεύει στο Μαρούσι Αττικής και τελεί υπό τον έλεγχο και την εποπτεία του Υπουργείου Γεωργίας–, προκειμένου να ιδρυθεί σχολή κηπουρικής, πτηνοτροφίας, μελισσοκομίας, σηροτροφίας και κτηνοτροφίας, με αποστολή την εκπαίδευση «καλών γεωργών και κηπουρών». Το όνομα της περιοχής των Αναβρύτων (το συγκεκριμένο τοπωνύμιο εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1724 σε έγγραφο των οθωμανικών αρχών) μάλλον προήλθε από τα άφθονα πηγαία νερά της: η επικράτηση του πληθυντικού της σημερινής ονομασίας των Αναβρύτων μπορεί να συσχετισθεί με τις πολλές αναβλύζουσες πηγές, οι οποίες ωστόσο οφείλονται σε δευτερεύοντα αγωγό του Αδριάνειου υδραγωγείου, που διασχίζει το έδαφος των Αναβρύτων, καθ’ ότι δεν αποδεικνύεται η ύπαρξη ιδίου υδροφόρου ορίζοντος. Το Κτήμα Συγγρού έχει μάλιστα και αρχαιολογική αξία (σημειώνουμε ότι η μοναδική συστηματική ανασκαφή στο Κτήμα Συγγρού πραγματοποιήθηκε από τον αρχαιολόγο Ανδρέα Σκιά το 1901 στη νότια περιοχή του). Γνωρίζουμε σχετικές ενδείξεις από λίθινα εργαλεία της Νεολιθικής περιόδου (σήμερα σο μουσείο της Βέρνης) και από ταφικά κυρίως ευρήματα (επιτύμβιες στήλες) του 4ου αι. π.Χ., ίσως από ταφικά μνημεία πέριξ της οδού που συνέδεε τον αρχαίο δήμο Άθμονον με την Κηφισιά (όμως, από τις επίσημες πηγές, μαρτυρείται ζωή στην περιοχή από τους κλασικούς χρόνους ελληνικής αρχαιότητας). Ως πρώτος ιδιοκτήτης του κτήματος αναφέρεται ο Βρετανός αρχαιολόγος Stin(;) (ίσως πρόκειται για τον Σκωτσέζο ζωγράφο James Skene που ασχολήθηκε με υδατογραφίες της Αττικής), ο οποίος λέγεται πως σκόπευε να πραγματοποιήσει στο Κτήμα ανασκαφές. Μετά το πέρας αυτών πούλησε το κτήμα στον Βρετανό αρχαιολόγο Carl Wild και από αυτόν το αγόρασε ο Ανδρέας Συγγρός, πιθανότατα γύρω στο 1875, την ίδια δηλαδή περίοδο που νυμφεύτηκε την Ιφιγένεια. Επειδή στη διαθήκη του το Κτήμα δεν μνημονεύεται, εικάζουμε πως αυτό ανήκε ήδη στην Ιφιγένεια Συγγρού και της είχε παραχωρηθεί ως γαμήλιο δώρο.
Πηγή: Ιστοσελίδα http://lyk-peir-anavr.att.sch.gr/School/SchoolFrames.htm