Αργύριος Καραλιόλιος Το ιστολόγιό μου… Blogs.sch.gr 

ΟΛΙΓΟΘΕΣΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ? ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Πολλά ειπώθηκαν για τα Ολιγοθέσια Δημοτικά Σχολεία στο προτελευταίο Νομαρχιακό Συμβούλιο και μάλιστα αρκετά απ? αυτά ήταν εντελώς απαξιωτικά για τον τύπο του Σχολείου και τους εμπλεκόμενους στη διαδικασία λειτουργίας των. Γι? αυτό και αισθάνομαι την ανάγκη να καταθέσω κι εγώ την ταπεινή μου άποψη, καθώς και τις απόψεις κάποιων ειδικών επιστημόνων που έχουν ασχοληθεί ενδελεχώς με το θέμα, στη δημόσια διαβούλευση που ξεκίνησε ο Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Γρεβενών κ. Φιλιόπουλος, τον οποίο και θέλω να συγχαρώ και δημόσια για τη θετική του στάση στο Νομαρχιακό Συμβούλιο, όπως επίσης και τον κ. Νομάρχη και όλους τους κ. Νομαρχιακούς Συμβούλους που υποστήριξαν τη λειτουργία των  ολιγοθέσιων σχολείων.

Αφού πρώτα ορίσουμε ότι ολιγοθέσιο είναι  το σχολείο εκείνο στο οποίο εργάζονται έως 3 εκπαιδευτικοί με διδακτικά καθήκοντα πλήρους απασχόλησης, οι οποίοι διδάσκουν τα διδακτικά αντικείμενα τουλάχιστον δύο διαφορετικών τάξεων και υπάρχει συνύπαρξη και συνδιδασκαλία δύο τουλάχιστον διαφορετικών ηλικιακών βαθμίδων, επομένως και τάξεων, μέσα στην ίδια σχολική αίθουσα. Θέλω κατόπιν να σας ενημερώσω ότι γνωρίζω, πιστεύω, αρκετά τα ολιγοθέσια σχολεία, μιας και η σχέση μου μ? αυτά κρατάει πολλά χρόνια?. Ήμουν σ? αυτά 6 χρόνια ως μαθητής, είμαι σ? αυτά 17 χρόνια ως εκπαιδευτικός και 8 χρόνια ως γονιός, αφού και τα δυο μου παιδιά φοίτησαν σε ολιγοθέσιο σχολείο, και αισθάνομαι υπερήφανος για όλη μου αυτή τη διαδρομή και με τις τρεις ιδιότητες!

Αυτό, λοιπόν,  που θα ?θελα να διατυπώσω ξεκάθαρα και χωρίς περιστροφές, είναι ότι τα ολιγοθέσια σχολεία είχαν, έχουν και θα έχουν μια τεράστια προσφορά εκπαιδευτική, πολιτιστική, κοινωνική και εθνική, όχι μόνο για τους μαθητές τους αλλά και την ευρύτερη τοπική κοινωνία της υπαίθρου. Αποτελούν σήμερα τη μοναδική ελπίδα για τους κατοίκους των χωριών, για το ότι μπορεί «να ξημερώσει» για τα χωριά μας μια καλύτερη μέρα, να σταματήσει αυτός ο κατήφορος της ερήμωσης και της εγκατάλειψης. Είναι γι? αυτούς μία ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον που το δικαιούνται. Αν κλείσουν τα σχολεία, τότε σίγουρα πεθαίνει γι? αυτούς και η τελευταία ελπίδα.

Βέβαια τα περισσότερα απ? αυτά πιστεύω ότι είναι γνωστά στους περισσότερους, είτε συμφωνούν, είτε διαφωνούν. Αυτό που θέλω εγώ να κομίσω σαν καινούριο στη δημόσια διαβούλευση,  σαν νέο στοιχείο, είναι το γεγονός ότι αυτό που αρκετοί  το θεωρούν δεδομένο, ότι δηλαδή τα ολιγοθέσια σχολεία υστερούν σε σχέση με τα πολυθέσια σχολεία, δεν είναι αληθές. Όχι, κύριοι, τα ολιγοθέσια σχολεία δεν είναι κατώτερα των πολυθέσιων. Ούτε στις επιδόσεις των μαθητών τους, ούτε στην αλληλεπίδραση μαθητών με τους συμμαθητές τους και το δάσκαλο, ούτε στην κοινωνική ανάπτυξη των μαθητών τους. Τουλάχιστον αυτό αποδεικνύουν πρόσφατες επιστημονικές έρευνες και αυτό υποστηρίζουν έγκριτοι ειδικοί επιστήμονες που έχουν ασχοληθεί με το θέμα. Πιο συγκεκριμένα:

Οι πρώτες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 1935-1975 τόσο στη Δ. Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ κατέληξαν στην πλειοψηφία τους στο συμπέρασμα ότι οι μαθητές των ολιγοθέσιων σχολείων είχαν χαμηλότερη επίδοση συγκριτικά με την επίδοση μαθητών των πολυθέσιων Σχολείων. Οι εκτιμήσεις αυτές οδήγησαν στην κατάργηση πολλών ολιγοθέσιων σχολείων εκείνη την περίοδο. Οι έρευνες, ωστόσο, αυτές επιστημονικά κρίθηκαν ανεπαρκείς γιατί  δεν είχαν λάβει υπόψη τους το ευρύτερο κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εντάσσονταν τα σχολεία και δεν ήταν συστηματικές. Νεότερες έρευνες, κυρίως από το 1980 και έπειτα, που οργανώθηκαν και διενεργήθηκαν με επιστημονικότητα, συστηματικότητα και μεθοδολογική εγκυρότητα, απέδειξαν την ύπαρξη μιας διαφορετικής εικόνας των ολιγοθέσιων, διαπιστώνοντας μεταξύ των άλλων ότι η ατμόσφαιρα του ολιγοθέσιου προσφέρει θετικότερο-μαθησιακό περιβάλλον τόσο για τους μαθητές όσο και για τους εκπαιδευτικούς, αλλά και ότι όπου υπάρχει συνδιδασκαλία τάξεων δεν επηρεάζεται αρνητικά η επίδοση των μαθητών. Καταλήγουν δε στη βασική διαπίστωση ότι το ολιγοθέσιο σχολείο μπορεί να είναι αποτελεσματικό αν χρησιμοποιεί κατάλληλες μεθόδους και διαμορφώσει κατάλληλη οργανωτική δομή (Ιωάννης Φύκαρης, Διδάκτορας). Αντίθετα οι ίδιες έρευνες απέδειξαν ότι αυτό που επηρεάζει τη σχολική επίδοση των μαθητών είναι το επάγγελμα των γονέων, το επίπεδο εκπαίδευσής τους και ο αριθμός των μελών της οικογένειάς του, σε όλους τους τύπους των σχολείων. Όλα αυτά όλα είναι συμπεράσματα επιστημονικής έρευνας που έγινε σε 13 γεωγραφικά διαμερίσματα και σε 125 ολιγοθέσια και 42 πολυθέσια σχολεία. Οι γενικές εκτιμήσεις αυτής της έρευνας είναι ότι τα Ολιγοθέσια Δημοτικά Σχολεία έχουν τη δυναμική να παρέχουν ουσιαστική εκπαίδευση (Ιωάννης Φύκαρης, Διδάκτορας).

Ισχυρίζονται ακόμα μερικοί   ότι στα ολιγοθέσια σχολεία η αλληλεπίδραση των παιδιών με τους συμμαθητές και τους δασκάλους τους είναι αρκετά περιορισμένη, λόγω του μικρού αριθμού παιδιών και ότι αυτό μπορεί να έχει αρνητικά αποτελέσματα στην κοινωνική ανάπτυξη αυτών των παιδιών. Έρευνες ωστόσο που έγιναν στην Ελλάδα (π.χ. Καψάλης, 2001, 2002? Φύκαρης, 2002) αλλά και το εξωτερικό (π.χ. Galton et al., 1980? Gray & Feldman, 1997? Galton et al., 1998) δεν συμμερίζονται αυτά τα επιχειρήματα. Αντίθετα υποστηρίζουν ότι τα ολιγοθέσια σχολεία είναι εφάμιλλα των πολυθέσιων σχολείων. Οι έρευνες αυτές διενεργήθηκαν σε τάξεις που ήταν ενταγμένες σε ολιγοθέσια (μονοθέσια, διθέσια) και πολυθέσια δημοτικά σχολεία της ηπειρωτικής (Αρκαδία, Κορινθία) και της νησιωτικής Ελλάδας (Χίος). Τα συμπεράσματα αυτών των ερευνών δείχνουν ότι δεν ευσταθούν οι ισχυρισμοί πως η αλληλεπίδραση των μαθητών των ολιγοθέσιων σχολείων υστερεί σε σχέση με αυτή των μαθητών των πολυθέσιων σχολείων. Στις περισσότερες μάλιστα περιπτώσεις οι μαθητές αλληλεπιδρούν περισσότερο με το δάσκαλο και τους συμμαθητές τους στα ολιγοθέσια σχολεία. Τα αποτελέσματα αυτά όμως δεν μας λένε ότι ο ένας τύπος σχολείου υπερτερεί έναντι του άλλου. Αντίθετα μας λένε, ότι θα πρέπει να τα προσεγγίζουμε έχοντας κατά νου ότι τα ολιγοθέσια και τα πολυθέσια σχολεία μπορούν να προσφέρουν το ίδιο καλές ή κακές υπηρεσίες στους μαθητές τους. Από τα παραπάνω συνάγεται ότι χρειάζεται να αναθεωρήσουμε τη στάση μας απέναντι στα ολιγοθέσια σχολεία σε σχέση με τα επιχειρήματα που έχουν διατυπωθεί, ότι δηλαδή η αλληλεπίδραση και η κοινωνικοποίηση των μαθητών τους μπορεί να υστερεί.

Ο Ιωάννης Λαζαρίδης, Σχολικός Σύμβουλος Π.Ε., θεωρεί ότι το Ολιγοθέσιο Σχολείο έχει τα παρακάτω πλεονεκτήματα:1. Με τις σιωπηρές εργασίες των μαθητών, τα ολιγοθέσια σχολεία παρέχουν περιθώρια για ουσιαστική αυτενέργεια, εμπεδώνουν νέες γνώσεις και γεννούν ενδιαφέροντα για παραπέρα μάθηση, γιατί τα παιδιά καθώς βρίσκονται στην αυτή αίθουσα, ακούν τα μαθήματα των άλλων τάξεων και έχουν έτσι ανάλογες γνωστικές περιέργειες. 2. Με την συμφοίτηση μαθητών διάφορων ηλικιών στην αυτή αίθουσα, με τις ομάδες δραστηριοτήτων Ευέλικτης Ζώνης, που συγκροτούνται από μαθητές όλων των τάξεων και με τις ευκαιρίες κοινών παιχνιδιών εορτών και εκδρομών, τα σχολεία αυτά έχουν άριστες ικανότητες να καλλιεργήσουν ηθικές και κοινωνικές αρετές στους μαθητές των (προστασία και βοήθεια των μεγαλυτέρων προς τους μικρότερους, σεβασμός των μικρότερων προς τους μεγαλύτερους, αδελφική αγάπη, φυσική παιδική κοινότητα, με την μετακίνηση και την διατήρηση στο σχολείο της αυθόρμητης παιδικής συντροφιάς στο χωριό ή στην κοινότητα.) 3. Με την παραμονή του ίδιου δασκάλου πολλά χρόνια στο αυτό σχολείο και με την παρακολούθηση από τα παιδιά μαθημάτων, για πολλά επίσης χρόνια, από τον ίδιο δάσκαλο, τα ολιγοθέσια σχολεία έχουν την ευχέρεια να ασκήσουν βαθιά επίδραση στις ψυχές των μαθητών με την προσωπικότητα του δασκάλου όταν μάλιστα αυτός είναι φορέας πάθους παιδαγωγίας, όπως οφείλει να είναι ο δάσκαλος των ολιγοθέσιων σχολείων. Και 4. Την ομαλή ένταξη αλλοδαπών – παλιννοστούντων μαθητών. Εγώ θα πρόσθετα και ένα πέμπτο πλεονέκτημα, πολύ σημαντικό κατά τη γνώμη μου, το γεγονός ότι το ολιγοθέσιο σχολείο δίνει μεγαλύτερη δυνατότητα εξατομικευμένης διδασκαλίας.

Θέλω ακόμα να σας ενημερώσω ότι ολιγοθέσια σχολεία δεν υπάρχουν μόνο στην Ελλάδα. Ολιγοθέσια σχολεία υπάρχουν σ? όλο τον κόσμο και σε καμία περίπτωση δε σκέφτονται να τα κλείσουν. Αντίθετα για τη βελτίωση της λειτουργίας τους έχουν ξεκινήσει και βρίσκονται σε εξέλιξη δύο πανευρωπαϊκά  προγράμματα μελέτης και ενίσχυσης των ολιγοθέσιων σχλείων, στα οποία συμμετέχουν  και ελληνικά  ολιγοθέσια σχολεία και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Το ένα είναι  πρόγραμμα MU.S.E. (Multigrade School Education) (σχολική Ολιγοθεσιακή εκπαίδευση) που αντιπροσωπεύει μια ενσωματωμένη συνεργατική προσπάθεια να υποστηριχθούν οι δάσκαλοι στα ολιγο­θεσιακά σχολεία σε τρεις ευρωπαϊκές χώρες (Φινλανδία, Ελλάδα και Ισπανία).  Και το άλλο το πρόγραμμα  NEMED (NEtwork of Multigrade Education) που πρόκειται για ένα  διεθνές δίκτυο, το οποίο φέρνει σε επαφή εκπαιδευτικούς, παιδαγωγούς και ερευνητές από 10 ευρωπαϊκές χώρες που έχουν κοινό ενδιαφέρον για την έρευνα, την ανάπτυξη και την υποστήριξη της εκπαίδευσης σε ολιγοθέσια σχολεία. Ενώ στην Ελλάδα υπάρχει και λειτουργεί το ΔΙΑΣ (Δορυφορικός Ιστός Απομακρυσμένων Σχολείων) με σκοπό να παρέχει υποστήριξη και επαγγελματική κατάρτιση στους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν σε ολιγοθέσια σχολεία απομακρυσμένων και δυσπρόσιτων περιοχών της ελληνικής επικράτειας αξιοποιώντας πλήρως τις δυνατότητες που προσφέρουν όλες οι υφιστάμενες ευρυζωνικές τεχνολογίες (περιλαμβανομένων των δορυφορικών) για τη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος που υπάρχει ανάμεσα στα αστικά κέντρα και την περιφέρεια.

Το ελληνικό Ολιγοθέσιο Δημοτικό Σχολείο, λοιπόν, δείχνει ότι μπορεί να ανταποκριθεί στις σύγχρονες εκπαιδευτικές απαιτήσεις και σε καμία περίπτωση δεν υπολείπεται του πολυθέσιου. Χρειάζεται, ωστόσο, ενίσχυση και δημιουργία μιας σύγχρονης προοπτικής, η οποία για να επιτευχθεί απαιτείται αλλαγή της αντίληψης των ιθυνόντων της εκπαιδευτικής πολιτικής. Προς την κατεύθυνση αυτή μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά η κατάλληλη βασική εκπαίδευση των δασκάλων για διδασκαλία σε Ολιγοθέσια Δημοτικά Σχολεία με τη δημιουργία ειδικής κατεύθυνσης στα τμήματα αυτά, συνδυαστικά με τη συνεχή και συστηματική επιμόρφωση των εργαζομένων δασκάλων στα Ολιγοθέσια Δημοτικά Σχολεία.  Επιπλέον πρέπει να τονισθεί η ανάγκη επέκτασης της έρευνας για τη διερεύνηση και άλλων παραμέτρων που αφορούν το συγκεκριμένο σχολικό τύπο, κυρίως όμως απαιτείται η αλλαγή αντίληψης που προωθεί ως μόνη και ενδεδειγμένη λύση την κατάργηση των σχολείων αυτών, προς χάριν μιας «πολυθέσιας Δημοτικής εκπαίδευσης» για την ανωτερότητα ή την αποτελεσματικότητα της οποίας δύσκολα κανείς μπορεί να αποφανθεί. Για να εκπληρωθούν τα παραπάνω, όμως απαιτούνται: πλούσια μαθητική βιβλιοθήκη, άφθονα εποπτικά μέσα και όργανα ερευνών και χειροτεχνικής εργασίας, ποικίλα υλικά, παιδαγωγικά παιχνίδια, πρόσβαση σε Η/Υ και στο διαδίκτυο (με ευρυζωνική σύνδεση και σύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή.) Εξ αποστάσεως εκπαίδευση μέσω συστήματος τηλεδιάσκεψης, αλλά κυρίων το ξανατονίζω αυτό που χρειάζεται είναι αλλαγή της αντίληψης των ιθυνόντων της εκπαιδευτικής πολιτικής. (Αλήθεια πότε θα φτάσουν οι ευρυζωνικές DSL συνδέσεις και στα χωριά των Γρεβενών; Τι έχουν να πουν γι? αυτό οι αρμόδιοι;).Σ? ότι αφορά τώρα τους τοπικούς παράγοντες, αν πραγματικά ενδιαφέρονται για το καλό των μαθητών των ολιγοθέσιων σχολείων και θέλουν να τους βοηθήσουν, αυτό που μπορούν  να κάνουν είναι να σταματήσουν να παίρνουν μέτρα που οδηγούν στην ερήμωση των χωριών μας. Να βάλουν μια τελεία σ? αυτήν τη φθίνουσα πορεία και να πάρουν γενναία μέτρα ανάπτυξης της υπαίθρου και ενίσχυσης των οικογενειών που ζουν σ? αυτή κάτω από πολύ αντίξοες συνθήκες «φυλάττοντας Θερμοπύλες».

Σ? ότι αφορά τους δασκάλους στα ολιγοθέσια σχολεία, αυτοί  έχουν να επιτελέσουν πολυδιάστατο εκπαιδευτικό έργο, πολυπλοκότερο από το αντίστοιχο των συναδέλφων τους στα πολυθέσια σχολεία και αυτό διότι έχουν να διδάξουν σε τάξεις που απαιτούν ιδιαίτερο χειρισμό και δεξιότητες, καθώς και πολύ περισσότερες ώρες προετοιμασίας στο σπίτι. Δεν είναι λίγες οι φορές που αναγκάζονται να κάνουν  και τους «εργάτες» του Δήμου προκειμένου να διασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία του σχολείου τους. Εν ολίγοις θα μπορούσα να πω ότι οι δάσκαλοι αυτοί εργάζονται με την ψυχή τους, κάνουν δηλαδή κατάθεση ψυχής  και η πολιτεία αντί να τους επιβραβεύσει γι? αυτό, αντίθετα τους τιμωρεί υποχρεώνοντάς τους να εργάζονται παραπάνω  μία έως τέσσερις ώρες τη βδομάδα από τους συναδέλφους τους των πολυθέσιων σχολείων, χωρίς να αμείβονται υπερωριακά γι? αυτές!!!

Μ? αυτές τις λίγες γενικές σκέψεις κλείνω την επιστολή μου με την επιφύλαξη να επανέλθω??

Αργύριος Καραλιόλιος     Δάσκαλος 2/θέσιου Δημ. Σχολ. Αμυγδαλιών                                                                                         karaliolio@sch.gr

Στη 2η φάση και στους 20 καλύτερους δικτυακούς τόπους της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης όλης της Ελλάδας η ιστοσελίδα του 2/θέσιου Δημοτικού Σχολείου Αμυγδαλεών?

  Στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό για τη Βράβευση Σχολικών Δικτυακών Τόπων  2008 που διεξάγεται στα πλαίσια του 8ου  Πανελλήνιου Συνεδρίου με θέμα «Ψηφιακό υλικό για την υποστήριξη του παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικών» και μετά από 3.352 δικτυακούς τόπους Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που ελέγχθηκαν συνολικά, η ιστοσελίδα του 2/θέσιου Δημοτικού Σχολείου Αμυγδαλεών: http://dim-amygd.gre.sch.gr , πέρασε στην 3η φάση και στους 20 καλύτερους δικτυακούς  τόπους Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης όλης της Ελλάδας. Στην 3η  φάση αυτοί οι 20 καλύτεροι βαθμολογικά δικτυακοί τόποι θα αξιολογηθούν από 5 διαφορετικούς αξιολογητές. Η φάση αυτή θα ξεκινήσει από τις 10 Μαρτίου 2008.

Θα βραβευτούν οι 6 καλύτεροι δικτυακοί τόποι από κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης.

Μεγάλο το μέγεθος της επιτυχίας του σχολείου μας και το μέγεθος αυτό μεγαλώνει ακόμα περισσότερο, αν αναλογιστεί κανείς ότι πρόκειται για 2/θέσιο σχολείο και με ταχύτητα internet μόλις 64 kbit/sec!!!

Για περισσότερες πληροφορίες στο: http://naousa08.ekped.gr/?p=45

28 Ιουλίου 2008

Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΦΟΡΆ ΤΩΝ ΚΑΤΟΊΚΩΝ ΤΩΝ ΑΜΥΓΔΑΛΙΏΝ ΓΡΕΒΕΝΏΝ (ΠΙΚΡΙΒΕΝΊΤΣΑΣ) ΣΤΟΥΣ ΑΓΏΝΕΣ ΤΟΥ ΈΘΝΟΥΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΊΑ 

Οι Αμυγδαλιώτες ? Πικριβιντσιώτες πρόγονοί μας συμμετείχαν στους αγώνες του έθνους μας για ελευθερία. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξα μετά από προσπάθειες έντεκα χρόνων, να ανακαλύψω κάποιες πληροφορίες από γραπτές πηγές  για τους αγώνες των προγόνων συγχωριανών μου για ελευθερία. Μετά όμως από έρευνα και κύρια από προφορικές μαρτυρίες ηλικιωμένων κατοίκων ή από τη μελέτη των παραδόσεων, των θρύλων,  των δημοτικών τραγουδιών, των εθίμων του τόπου και από ελάχιστες γραπτές πηγές, συγκέντρωσα αρκετά στοιχεία για τη συμμετοχή των Αμυγδαλιωτών στους αγώνες του έθνους για την ελευθερία.Τα στοιχεία αυτά έχουν σχέση και αναφέρονται: 

1)    Στον καπετάν Βασιλάκη: Ο καπετάν ? Βασιλάκης πρέπει να έζησε μεταξύ 1750 ? 1850. Καταγόταν από την Πικριβενίτσα ή από τους Μαυραναίους. Ανεξάρτητα όμως από την καταγωγή πρέπει να έζησε στην Πικριβενίτσα και να έδρασε στην ευρύτερη περιοχή. Ο δάσκαλος – ιστορικός κ. Δ. Γκαραβέλης γράφει το 1983 στην εφημερία «ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΣ» για τον καπετάν ? Βασιλάκη, πως ήταν συνεργάτης του θρυλικού Κατσαντώνη της Ηπείρου και αποτελούσε το φόβο και τρόμο των Τούρκων της περιοχής.  Γι? αυτό οι Τούρκοι τον καταδίωκαν παντού, αλλά δεν μπορούσαν να τον πιάσουν. Για να τον τιμωρήσουν σκότωσαν πρώτα τα δυο του παιδιά, που κι αυτά πολεμούσαν μαζί του τους Τούρκους και στη συνέχεια τη γυναίκα του τη θρυλική καπετάνισσα «Νίτσα», απ? την οποία πήρε πιθανότατα και το όνομά του το χωριό μας. Τελικά μετά από πάρα πολλές  ανεπιτυχείς προσπάθειες οι Τούρκοι κατάφεραν με προδοσία να περικυκλώσουν τον καπετάν – Βασιλάκη με τα παλικάρια του στην τοποθεσία «Βίγλα» Πικριβενίτσας. (Πριν τη μάχη στην τοποθεσία Βίγλα,  οι  Τουρκαλβανοί  βασάνισαν τον Ιερέα του χωριού Αθανάσιο Τζήκα  για να προδώσει το μέρος που κρυβόταν  ο  καπετάν – Βασιλάκης, αλλά εκείνος δεν υπέκυψε στα βασανιστήρια). Στη μάχη που ακολούθησε νίκησαν οι Τούρκοι και σκοτώθηκε ο Καπετάν Βασιλάκης. Μάλιστα πρέπει να θάφτηκε εκεί στην ίδια τοποθεσία, γιατί όπως υποστηρίζουν κάτοικοι του χωριού, αργότερα βρήκαν  εκεί τα οστά του. Πάντως μέχρι και σήμερα η τοποθεσία ονομάζεται «Βίγλα» ή «Βασιλάκη».

2) Ο Γεώργιος Δήλμας του Δημητρίου  (Λάιος). Έζησε περίπου στα μέσα του 19^ου αιώνα και ήταν βοσκός. Σύμφωνα με μαρτυρίες ήταν ψυχοπαίδι (παραγιός) και συνεργάτης του Καπετάν-Αρκούδα από τη Σαμαρίνα και πολέμησε στο πλευρό του τους Τούρκους κατακτητές. Δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για τη δράση του, αλλά εξαιτίας αυτής οι Τούρκοι τον είχαν επικηρύξει. Γι? αυτό και τον κυνηγούσαν παντού. Ένα βράδυ περικύκλωσαν το διώροφο σπίτι του στην περιοχή «Χαρούμπα». Έβαλαν  φωτιά  στο σπίτι, αλλά εκείνος κατάφερε να ξεφύγει πηδώντας από το παράθυρο του δευτέρου ορόφου σ? ένα δέντρο που ήταν δίπλα.Σε μια βρύση λίγο έξω από το χωριό σκότωσε έναν Αλβανό αγροφύλακα που τον έλεγαν Μέττο. Από τότε μέχρι και σήμερα η βρύση ονομάζεται «Μέττος». Είχε όμως άδοξο τέλος. Κάποτε του επιτέθηκε ένας λυσσασμένος λύκος. Ήταν όμως τέτοιο παλικάρι που κατάφερε να πνίξει το λύκο με τα χέρια  του. Όμως  ο λύκος δυστυχώς τον είχε δαγκώσει και έτσι λίγο αργότερα πέθανε σε ηλικία περίπου  35  ετών. Πρέπει να έζησε μεταξύ  1850 ? 1910 περίπου. Σίγουρα πάντως το 1914 είχε πεθάνει, γιατί δεν είναι γραμμένος στους εκλογικούς καταλόγους του 1914.

3) Ο Καπετάν-Τάτσιος  (Αναστάσιος Μητσιόπουλος ή Παναγιώτου* 1872-1935). Ο Αναστάσιος Μητσιόπουλος (καπετάν ? Τάτσιος) από μικρός ακόμα ήτανε ασυμβίβαστος και προέβη σε μια ενέργεια η οποία έμελλε να καθορίσει  τη μετέπειτα ζωή του. Η ενέργεια αυτή ήταν το ότι άνοιξε την «Κούλια»  του χωριού που βρισκόταν στη θέση που σήμερα βρίσκεται το Δημοτικό Σχολείο του χωριού. Έτσι όλοι οι χωριανοί μπήκαν μέσα και πήρε ο καθένας ότι έβρισκε από τα γεννήματα που είχαν συγκεντρώσει οι Τούρκοι εκεί από τους φόρους. Αν και ο ίδιος δεν πρόλαβε να πάρει τίποτε, εν τούτοις αντιμετώπισε όλη την οργή των Τούρκων. Έτσι αναγκάστηκε να φύγει από το χωριό και να γίνει Κλέφτης. Αργότερα λίγο έξω από το συνοικισμό της Αγίας Τριάδας σκότωσε έναν Τούρκο που τον έλεγαν Ντόκο. Από τότε η περιοχή ονομάζεται Ντόκος. Εκείνο το διάστημα ο Καπετάν – Τάτσιος  σύμφωνα με μια μαρτυρία ήταν αγροφύλακας.Δυστυχώς περισσότερα στοιχεία για την επαναστατική δράση του καπετάν Τάτσιου όσο καιρό έλειπε από το χωριό κυνηγημένος δεν υπάρχουν.Οι Τούρκοι μη μπορώντας να πιάσουν τον ίδιο, ξέσπασαν στη γυναίκα του, την οποία βασάνισαν και έκλεισαν φυλακή. Την αποφυλάκισαν όμως λίγο αργότερα.Σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων ο Τάτσιος συμμετείχε και στον Μακεδονικό Αγώνα χωρίς να είναι γνωστές πλευρές αυτής του της δράσης. Αλλά και μετά την απελευθέρωση της περιοχής μας από τους Τούρκους, ο καπετάν ? Τάτσιος συνέχισε να είναι ανυπότακτος και δημιουργούσε πρόβλημα στις αρχές. Στα γεγονότα του 1918 τάχτηκε με το μέρος των φιλοβασιλικών και πολέμησε, μάλιστα με το γιαταγάνι του έσφαξε τρεις Γάλλους (Μαροκινούς στην καταγωγή ? μαύρους) που πολεμούσαν στο πλευρό του Βενιζέλου.  (Σύμφωνα με μια άλλη μαρτυρία οι Γάλλοι – Μαροκινοί που έσφαξε ήταν επτά). Μετά την επικράτηση των φιλο ? Βενιζελικών, επειδή οι αρχές δεν μπορούσαν να πιάσουν τον ίδιο, έπιασαν τρεις συγγενείς του και τους βασάνισαν απάνθρωπα, για να μαρτυρήσουν πού κρυβόταν ο  Τάτσιος, αλλά εκείνοι δεν υπέκυπταν. Ο Τάτσιος μόλις το έμαθε αυτό, αποφάσισε να παραδοθεί. Έτσι και έγινε. Παραδόθηκε στην αστυνομία των Γρεβενών   και αυτοί με τη σειρά τους τον μετέφεραν στη Θεσσαλονίκη για να τον κλείσουν στις φυλακές του Γεντί-Κουλέ, άγνωστο για πόσο χρόνο.Αυτό που πρέπει να σημειωθεί εδώ είναι πως η Πολιτεία αντί να αναγνωρίσει και επιβραβεύσει τους αγώνες του Καπετάν-Τάτσιου, τον τιμώρησε φυλακίζοντας τον. Δεν γράφηκε ούτε καν στην επετηρίδα των Μακεδονομάχων.

*(Από μαρτυρίες κατοίκων του χωριού το επώνυμο του Καπετάν Τάτσιου ήταν Μητσιόπουλος. Σύμφωνα όμως με τον κ. Χρήστο Δ. Βήττο «ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ: ΤΑ ΓΡΕΒΕΝΑ ΥΠΟ ΓΑΛΛΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ» ο καπετάν Τάτσιος λεγόταν Αναστάσιος Παναγιώτου.)

4) Ο Καπετάν-Χορμόβας (Βασίλειος Γκίλιας 1880-1950) O Βασίλειος Γκίλιας από μικρός βγήκε στο βουνό. Εντάχθηκε σύμφωνα με πληροφορίες στην ομάδα του Παύλου Μελά, με το ψευδώνυμο Χορμόβας. Συμμετείχε σε αρκετές μάχες εναντίον των Κομιτατζήδων στην περιοχή Καστοριά ? Λεχόβου.  (Μακεδονομάχοι. Ο Βασίλειος Γκίλιας είναι τέταρτος από δεξιά, με το σταυρό. Στο πίσω μέρος της φωτογραφίας είναι γραμμένα και τα ονόματα: Καπετάν Ν. Τσολάκης, Αποστόλης Γραμμένος – από Τρίκαλα, Βασίλειος Γκίλιας, Γεώργιος Ντασιάδης, και Δημήτρης Ζαχαριάς- από Καλοχώρι) Με βάση αυτή τη φωτογραφία και αν πράγματι ο Βασίλης Γκίλιας ανήκε στην ομάδα του Καπετάν ? Νικόλαου Τσολάκη, τότε θα πρέπει να πήρε μέρος στις μάχες του Ρακόβου, στις μάχες που έγιναν στα χωριά Γραδένιστα και Γράδο εναντίον του κομιτατζή Ναούμ, στη μάχη στο χωριό Βατιχώρι (Μπρένιστα) όπου διέλυσαν τη συμμορία του Μήτρου Βλάχου. (Αθανασίου Γ. Κακαφίκα «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣΓΡΕΒΕΝΩΝ»)Σε μία μάλιστα απ? αυτές  τις μάχες καθώς έσκυψε να δει έναν νεκρό συμπολεμιστή του, του έπεσε η ταυτότητα.  Το αποτέλεσμα ήταν βλέποντας πάνω στο νεκρό την ταυτότητά του, να δηλώσουν εκείνον για νεκρό. Το νέο διαδόθηκε γρήγορα και έφτασε στο χωριό και στους δικούς του. Έτσι του έκαναν κηδεία και αργότερα και μνημόσυνο. Μετά από λίγες μέρες ο Βασίλης Γκίλιας με την ομάδα του ήρθε στο χωριό για να πάρει τρόφιμα. Αφού ενημέρωσε τους δικούς του ότι είναι ζωντανός, πήγε στον Πρόεδρο του χωριού Γούλα Κιούρκα  για να πάρει τρόφιμα και τον ρώτησε «αν έχουν κάποιον στο βουνό να πολεμάει τους Κομιτατζήδες», (ο Πρόεδρος δεν τον γνώρισε μετά από τόσα χρόνια που έλειπε, εξάλλου ήξερε πως είχε σκοτωθεί). «Έχουμε και εμείς ένα χαμένο κορμί»,απάντησε ο  Πρόεδρος. «Αν τον δεις τον γνωρίζεις;»,ξαναρώτησε ο Γκίλιας. «Πώς δεν τον γνωρίζω»,είπε ο Πρόεδρος. Και τότε ο Βασίλειος Γκίλιας του είπε ότι είναι εκείνος. Όταν κατάλαβε ο Πρόεδρος ότι είχε μπροστά του το Βασίλειο Γκίλια, από το φόβο του, λέγεται ότι έπαθε συγκοπή και πέθανε.   ( Μακεδονομάχοι. Ο Βασίλειος Γκίλιας είναι όρθιος δεύτερος από δεξιά, ενώ σύμφωνα με κάποια μαρτυρία , όρθιος τέταρτος από αριστερά είναι ο Δήλμας Γώργιος ή «Λάιος») Μετά την απελευθέρωση η Πολιτεία αναγνώρισε την προσφορά του και τον βράβευσε στις  13-07-1933 απονέμοντας του το Μετάλλιο του Μακεδονικού Αγώνα. Επίσης ανεγράφη και στην Επετηρίδα των Μακεδονομάχων με  α/α 154.   (Το αναμνηστικό μετάλλιο του Β. Γκίλια για τη συμμετοχή του στο Μακεδονικό αγώνα.) Όμως παρ? ότι αναγνωρίστηκε σαν Μακεδονομάχος, εντούτοις για άγνωστους λόγους δεν αναφέρεται πουθενά σ?  όλα τα βιβλία που έχουν γραφεί για τον Μακεδονικό Αγώνα στην περιφέρεια του Νομού Γρεβενών και που έχω διαβάσει. Είναι πιστεύω αυτή μια αδικία που πρέπει να διορθωθεί. 

5. Τέλος κάποιος Πικριβιντσιώτης που λεγόταν Τρίλιας (ή μήπως Τούλιας?) με τους άντρες του, σκότωσαν όλους τους άντρες της Τούρκικης φρουράς λίγο έξω από το χωριό και στη συνέχεια βγήκαν στο βουνό κλέφτες. Πιο συγκεκριμένα ο Τρίλιας παντρευόταν και καθώς επέστρεφε από το Ελεύθερο απ? όπου καταγόταν η νύφη, λίγο έξω από το χωριό τους σταμάτησαν οι Τούρκοι και τους ζήτησαν να τους προσκυνήσουν. Ο Τρίλιας όμως με τα «μπρατίμια» του, επιτέθηκαν στους Τούρκους, τους έσφαξαν και τους    έθαψαν στο σημείο που έγινε η μάχη και η περιοχή από τότε μέχρι και σήμερα ονομάζεται «Τουρκομνήματα». Τελειώνοντας θέλω να σημειώσω πως τα στοιχεία αυτά, καθώς και οι δυο φωτογραφίες των Μακεδονομάχων, για πρώτη φορά βλέπουν το φως της δημοσιότητας και να ευχαριστήσω όλους τους Αμυγδαλιώτες που με βοήθησαν στη συγκέντρωση και καταγραφή αυτών των πληροφοριών.. Πιστεύω πως η καταγραφή και η δημοσίευση αυτών των στοιχείων αποτελεί έναν ελάχιστο φόρο τιμής  σ? αυτούς τους αγωνιστές πατριώτες που προανέφερα. 

*Στην εφημερίδα ΧΡΟΝΙΚΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Παρασκευή 18 Ιουλίου 2004, σε άρθρο του Χρήστου Δ. Βήττου «ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ: ΤΑ ΓΡΕΒΕΝΑ ΥΠΟ ΓΑΛΛΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ»:Από τα βουνά που βρίσκονταν, απαντώντας σε ανακοινωθέν του Πρακτορείου «Ραδιό» της Θεσσαλονίκης, το οποίο δημοσιεύθηκε στις εφημερίδες της εποχής, αναφέρουν λακωνικά και με σαφήνεια, όσα υπέστησαν, ως εξής:«Με μεγάλην μας έκπληξιν ανεγνώσαμεν εις τας εφημερίδας, το ανακοινωθέν του «Ραδιό» το διαψεύδον ότι οι Γάλλοι προβαίνουσιν εις βιαιοπραγίας εν τη ουδετέρα ζώνη των Ελλήνων.Καταγόμεθα εκ χωρίων υπαχθέντων εν τη ζώνη ταύτην και καταφύγωμεν εις τα Μακεδονικά βουνά φρικτώντες προ των παντός είδους αποτροπαίων εγκλημάτων των διαπραχθέντων κατά μικρών παιδιών, γερόντων και ιδία γυναικών.Του ενός εξ ημών τη θυγατέρα ήρπασεν ο Γάλλος διοικητής Γρεβενών κ. Χούγη και την κατέστησεν παλλακίδα του, ως άλλος Αλή Πασάς. Του Βασιλείου Γκίλια συνελήφθη  η σύζυγος και κρατείται ακόμη στας φυλακάς, η οικία του δε διηρπάγη και ηρημώθη. Του Ευαγγέλου Ντόνα εκ Βαντσικού  η γυνή εδάρη τόσον υπό των ευγενών «προστατών», ώστε εξέπνευσε. Του Στυλιανού Γκούμα, του Αναστασίου Παναγιώτου,  του Αλέξανδρου Νταϊνά, του Μήτρου Λιάκουρη αι οικογένειαι εβασανίσθησαν, δι? όσων φοβερών βασάνων δύναται ανθρώπινος νους να φαντασθή.Ητιμάσθησαν, εδάρησαν, εφυλακίσθησαν, τινές δε κατορθώσασαι να διαφύγουσι πλανώνται απέλπιδες εις τα όρη.Αυτά όλα ημπορεί να μας τα διαψεύση το νεκραναστηθέν Ραδιό?Εις ημάς τους κακοποιηθέντας και συγγενείς των βιασθεισών γυναικών, απωλέσαντας παν ό,τι είχομεν, δεν απομένει άλλο ή η εκδίκησις. Δι? αυτήν εις ουδένα έχομεν να δώσωμεν λόγον, εθεωρήσαμεν όμως καθήκον μας να προβώμεν εις την δήλωσιν ταύτην όπως αποστομόσωμεν τας διαψεύσεις των προδοτών της πατρίδος.Από τα βουνά της ΜακεδονίαςΕυάγγελος Ντονόπουλος εκ ΒαντσικούΣτυλιανός Λαγκούσης εκ ΣτηζιαχίουΒασίλειος Γκίλιας εκ Πικριβενίτσας Μάρκος Μαρκόπουλος εκ Κοντσικιώτι Αναστάσιος Παναγιώτου εκ Πικριβενίτσης» 

Αργύριος Καραλιόλιος  karaliolio@sch.gr

Πρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου Αμυγδαλιών