kantonopou’s blog

Ένας από τους παλιούς ερμηνευτές, αγαπητοί αδελφοί, δίνει μία γενική εξήγηση της θείας Λειτουργίας: «Η της θείας ιερουργίας άπασα τελετή αυτήν εκείνην την όλην οικονομίαν της περί ημών σωτηριώδους συγκαταβάσεως του αληθινού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού… δια των εν αυτή τελουμένων μυστηρίων… δηλοί». Όλη η τελετή της θείας Λειτουργίας, με όσα γίνονται σ’ αυτήν, φανερώνει όλα όσα έκανε ο αληθινός Θεός και Σωτήρας μας Ιησούς Χριστός για τη σωτηρία μας.

Μιλήσαμε την προηγούμενη φορά για τη Μεγάλη Είσοδο. Τα τίμια δώρα προσκομίσθηκαν και είναι τώρα στην αγία Τράπεζα, για τη θυσία που πρόκειται να γίνει. Αμέσως λοιπόν ο λειτουργός απευθύνεται προς το λαό με δυνατή φωνή: «Πληρώσωμεν την δέησιν ημών τω Κυρίω», ας συμπληρώσουμε τη δέησή μας προς τον Κύριο. Σε όσα παρακαλέσαμε στην Εκτενή Ικεσία έχουμε ακόμα και τα παρακάτω συμπληρωματικά αιτήματα. Γιατί ποτέ δεν εξαντλείται η ανάγκη μας να ζητούμε από το Θεό, και μάλιστα τώρα μπροστά στο μεγάλο μυστήριο της αναίμακτης θυσίας. Ο άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας εδώ γράφει τα εξής, που πολύ μας κατατοπίζουν για τις συμπληρωματικές δεήσεις που γίνονται τώρα:  «ο δε ιερεύς τα μεν δώρα τίθησιν επί της Τραπέζης· αυτός δε ως ήδη προς τη τελετή γενόμενος και μέλλων της φρικτής άπτεσθαι θυσίας, έτι εαυτόν ευτρεπίζει… και ουχ εαυτόν μόνον, αλλά και το περιεστώς πλήθος καταρτίζει και διατίθησι προς την χάριν». Ο λειτουργός ιερέας, πλησιάζοντας στη μεγάλη στιγμή, ετοιμάζει ακόμα πιο πολύ τον εαυτό του και το λαό.

Αυτό δηλώνει ότι η θεία Λειτουργία είναι μία ζωντανή κινούμενη πράξη. Το βλέπουμε σ’ αυτό το σημείο, όπως και σε όλη την ιερουργία.  Όλη η σύναξη, που είναι ο λειτουργός ιερέας και ο λαός, συναγωνίζονται τρέχοντας να φτάσουν στη μεγάλη στιγμή της θυσίας κι ύστερα της θείας Κοινωνίας. Εκτός από την ευχή του Χερουβικού Ύμνου, που ο ιερέας τη λέει μόνο για τον εαυτό του, όλες οι άλλες ευχές και δεήσεις είναι κοινές, και για τον ιερέα και για το λαό. Η λατρεία της Εκκλησίας και μάλιστα η θεία Λειτουργία είναι μία πρόσκληση για να συμμετάσχουμε στην επιφάνεια, δηλαδή στη φανέρωση του Θεού. Αυτό θα πει πως η θεία Λειτουργία δεν είναι μόνο η ιστορία του γεγονότος της θείας οικονομίας, αλλά και το ίδιο το γεγονός: είναι η ιστορία της σωτηρίας και η ίδια η σωτηρία· είναι η αναγγελία του Λόγου και η ευχαριστιακή παρουσία και πραγματοποίησή του.

Επτά νέες αιτήσεις συμπληρώνουν τις δεήσεις, που μέχρι τώρα έγιναν στην ιερή τελετή της θείας Λειτουργίας. Η πρώτη δέηση γίνεται για τα τίμια δώρα: «Υπέρ των προτεθέντων τιμίων δώρων, του Κυρίου δεηθώμεν», ας παρακαλέσουμε για τα τίμια δώρα, που τώρα φέραμε και αφήσαμε στην αγία Τράπεζα. Ακολουθούν ύστερα οι άλλες έξι αιτήσεις με τη σειρά. Ας ζητήσουμε από τον Κύριο, όλη η ημέρα σήμερα να είναι αληθινά ημέρα του Θεού, αγία, ειρηνική και αναμάρτητη. Ας ζητήσουμε από τον Κύριο άγγελο ειρήνης, να μας οδηγεί πιστά και να μας φυλάει ψυχικά και σωματικά. Ας ζητήσουμε από τον Κύριο να συγχωρήσει και να αφήσει τις αμαρτίες και τα σφάλματά μας. Ας ζητήσουμε από τον Κύριο όσα είναι καλά και συμφέρουν στις ψυχές μας και ειρήνη στον κόσμο. Ας ζητήσουμε από τον Κύριο να περάσουμε τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής μας με ειρήνη και μετάνοια. Ας ζητήσουμε από τον Κύριο τα τέλη της ζωής μας να είναι χριστιανικά, χωρίς πόνο, χωρίς ντροπή και ειρηνικά, και να έχουμε καλή απολογία μπροστά στο φοβερό βήμα του Χριστού. Σε κάθε μία αίτηση ο λαός αποκρίνεται: «Παράσχου Κύριε», που σημαίνει «Δώσε μας, Κύριε, αυτό που ζητούμε». Οι έξι αυτές αιτήσεις συμπληρώνουν πραγματικά τις δεήσεις που έγιναν έως τώρα και στη Μεγάλη Συναπτή και στην Εκτενή Ικεσία. Εκείνες, θα λέγαμε, είναι δεήσεις πιο γενικές, που αφορούν στο βίο μας, αυτές εδώ είναι ειδικότερες και αφορούν στην πνευματική μας ζωή.

Μετά από τις αιτήσεις αυτές ο λειτουργός σε χαμηλότερο τόνο λέει την ευχή, γιατί όπως ξέρουμε μετά τις δεήσεις και τις αιτήσεις ακολουθεί πάντα μία ευχή: «Κύριε ο Θεός ο Παντοκράτωρ, ο μόνος άγιος, ο δεχόμενος θυσίαν αινέσεως παρά των επικαλουμένων σε εν όλη καρδία, προσδεξαι και ημών των αμαρτωλών την δέησιν και προσάγαγε τω αγίω σου θυσιαστηρίω. Και ικάνωσον ημάς πρεσενεγκείν σοι δώρα τε και θυσίας πνευματικάς υπέρ των ημετέρων  αμαρτημάτων και των του λαού αγνοημάτων. Και καταξίωσον ημάς ευρείν χάριν ενώπιόν σου, του γενέσθαι σοι ευπρόσδεκτον την θυσίαν ημών, και επισκηνώσαι το Πνεύμα της χάριτός σου το αγαθόν εφ’ ημάς και επί τα προκείμενα δώρα ταύτα και επί πάντα τον λαόν σου».

Κάπως έτσι θα μπορούσαμε να μεταφράσουμε αυτή την ευχή της Προσκομιδής: «Κύριε Θεέ Παντοκράτορα, εσύ που μόνος είσαι άγιος και δέχεσαι πνευματική θυσία απ’ όσους σε επικαλούνται με όλη τους την καρδιά, δέξου κι από μας τους αμαρτωλούς τη δέηση και φέρ’ την στο ουράνιο και άγιο θυσιαστήριό σου. Και κάνε μας ικανούς να σου προσφέρουμε δώρα και πνευματικές θυσίες για τα δικά μας αμαρτήματα και για του λαού τα αγνοήματα και αξίωσέ μας να βρούμε χάρη και να σταθούμε μπροστά σου, για να γίνει ευπρόσδεκτη σε σένα η θυσία μας και να ’ρθει και να μείνει σ’ εμάς το Άγιο Πνεύμα της χάρης σου, και σ’ αυτά εδώ τα δώρα και σ’ όλο το λαό σου».

Για τέσσερα πράγματα γίνεται λόγος σ’ αυτή την ευχή. Πρώτα ο λειτουργός ιερέας ομολογεί την παντοδυναμία και την αγιότητα του Θεού· ο Θεός είναι ο παντοκράτορας και ο μόνος άγιος. Στο Θεό Πατέρα λοιπόν τώρα απευθύνεται ο λειτουργός, να δεχθεί τη δέηση όλης της σύναξης. να κάνει τους ιερείς ικανούς να λειτουργούν και γι’ αυτούς και για το λαό. Και τέλος να γίνει δεκτή με ευχαρίστηση η θυσία της Εκκλησίας, και το άγιο Πνεύμα να επισκιάσει και τους λειτουργούς και τα δώρα και όλο το λαό. Η ευχή καταλήγει στη δοξολογική εκφώνηση προς την αγία Τριάδα. «Δια των οικτιρμών του μονογενούς σου Υιού, μεθ’ ου ευλογητός ει, συν τω παναγίω και αγαθώ και ζωοποιώ σου Πνεύματι, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων». Με την αγάπη και την ευσπλαχνία του μονογενή σου Υιού, που μαζί του και με το πανάγιο και αγαθό και ζωοποιό σου Πνεύμα είσαι δοξασμένος, τώρα και πάντα και στους ατελεύτητους αιώνες. Η απάντηση του λαού όπως πάντα είναι το «Αμήν».

Όλα όσα ζητάει η σύναξη της Εκκλησίας, όχι μόνο σ’ αυτή, αλλά και σε κάθε ευχή, τα ζητάει με την πίστη και τη βέβαιη ελπίδα πως τα λαμβάνει, πως η θεία Λειτουργία είναι η αιώνια πραγματικότητα στο πρόσωπο και το έργο του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού. Εκείνος είναι ο ένας και  μόνος μεσίτης «Θεού και ανθρώπων», όπως γράφει ο απόστολος Παύλος, «άνθρωπος Χριστός Ιησούς», που μας προσάγει και μας φέρνει στο Θεό Πατέρα. Η αγάπη του Χριστού για μας και η συμπάθειά του είναι που μας δίνει το θάρρος και μας εγγυάται πως όσα ζητούμε από τον ουράνιο Πατέρα είναι βέβαια και πραγματικά. Όσα ζητήσαμε στις αιτήσεις για κάθε περίσταση της ζωής μας, όσα τώρα στην ευχή ζητούμε, πλησιάζοντας στη μεγάλη στιγμή της θυσίας, όσα τελευταία παρακαλούμε, για να επισκηνώσει σε όλους το άγιο Πνεύμα, είναι μία συμπληρωματική και τελευταία δέηση προς το Θεό, που αρχίζει ακριβώς με αυτή την προτροπή του λειτουργού: «Πληρώσωμεν την δέησιν ημών τω Κυρίω». Αμήν.

Ιερά  Μητρόπολη Κοζάνης

Κ. Μ.

–Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΙΣΟΔΟΣ

–Ο Χερουβικός ύμνος και η ευχή αυτού

–Οι ευχές των πιστών
–Τα Κατηχούμενα
–Η διακονία του λόγου
–Το ευαγγελικό ανάγνωσμα
–Το αποστολικό ανάγνωσμα
–Τα Λειτουργικά Αναγνώσματα (γενικά)
«Όσοι εις Χριστόν…», «Τον σταυρόν σου προσκυνούμεν…»
–Ο Τρισάγιος ύμνος
–Η Μικρή Είσοδος
–Το τρίτο αντίφωνο
–Το δεύτερο Αντίφωνο
–Το πρώτο αντίφωνο