Tα  Βραβεία Νόμπελ απονέμονται κάθε χρόνο σε ανθρώπους που με τα επιτεύγματά τους συμβάλλουν  σε σημαντικό βαθμό στην πολιτισμική και επιστημονική ανέλιξη της ανθρωπότητας. Ως θεσμός, τα διεθνή αυτά βραβεία καθιερώθηκαν το 1895 από τη διαθήκη του Σουηδού εφευρέτη Άλφρεντ Νόμπελ, ο οποίος διέθεσε μεγάλο μέρος της περιουσίας του για αυτό το σκοπό. Συνεπώς, τα  βραβεία αυτά που απονέμονται στα επιτεύγματα χημείας, φυσικής, λογοτεχνίας, ειρήνης, ιατρικής και οικονομικών επιστημών, εμπνεύστηκαν από τη ζωή και το έργο του. Ανάμεσα σε αυτούς που τιμήθηκαν με Νόμπελ διακρίνονται δύο σπουδαίοι  Έλληνες ποιητές, οι οποίοι έλαβαν το βραβείο Λογοτεχνίας, ο Γιώργος Σεφέρης και ο Οδυσσέας Ελύτης. Για την ιστορία, αξίζει να μνημονεύσουμε και τον Κύπριο οικονομολόγο, Χριστόφορο Πισσαρίδη που βραβεύτηκε το 2010 με το Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών.

ΓΙΏΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ ( 1900-1971 )

Ο Γιώργος Σεφέρης είναι ένα από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές. Κέρδισε το Νόμπελ το 1963μ αφού διακρίθηκε ανάμεσα σε 80 υποψήφιους από όλον τον κόσμο. Η ποίηση του Γιώργου Σεφέρη αντικατοπτρίζει την αγάπη  και το σεβασμό του για τη χώρα μας και την παράδοσή της. Στο πρόσωπο του Σεφέρη τιμήθηκε και η χώρα μας, καθώς ανέδειξε με αδιαμφισβήτητο τρόπο την τεράστια και καταλυτική συμβολή της στην παγκόσμια πνευματική ανάπτυξη, συμβολή που συνδέεται άρρηκτα με το ιστορικό και μακραίωνο παρελθόν της.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ ( 1911-1996 )

Ο Οδυσσέας Ελύτης αποτελεί επίσης  έναν ακόμη λαμπρό εκπρόσωπο του  ελληνικού πνεύματος.  Βραβεύτηκε  με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, το 1979. Όπως και ο Σεφέρης, παρόμοια και ο Ελύτης, μέσα από το έργο του αναδείκνυε την τεράστια αγάπη του για την Ελλάδα. Την παράδοση και το απαράμιλλο κάλλος του ελληνικού τοπίου. Παράλληλα όμως  στο έργο αποτυπώνεται και η πολιτική  κατάσταση της χώρας.

Διαβάστε  το ποίημα «ένας γέρος» του Κ.Π. Καβάφη και εντοπίστε σε ποιο μέρος του ποιήματος έχουμε περιγραφή. Σχολιάστε την ως προς τις πληροφορίες που δίνει στον αναγνώστη και τη γλώσσα που χρησιμοποιείται.

Ένας γέρος

Στου καφενείου του βοερού το μέσα μέρος
σκυμένος στο τραπέζι κάθετ’ ένας γέρος∙                                                                                                                                                            με μιαν εφημερίδα εμπρός του, χωρίς συντροφιά.

Και μες στων άθλιων γηρατειών την καταφρόνια
σκέπτεται πόσο λίγο χάρηκε τα χρόνια
που είχε και δύναμι, και λόγο, κ’ εμορφιά.

Ξέρει που γέρασε πολύ∙ το νιώθει, το κυττάζει.
Κ’ εν τούτοις ο καιρός που ήταν νέος μοιάζει
σαν χθες. Τι διάστημα μικρό, τι διάστημα μικρό.

Και συλλογιέται η Φρόνησις πως τον εγέλα∙
και πως την εμπιστεύονταν πάντα – τι τρέλλα! –
την ψεύτρα που έλεγε∙ «Αύριο. Έχεις πολύν καιρό».

Θυμάσαι ορμές που βάσταγε∙ και πόση
χαρά θυσίαζε. Την άμυαλή του γνώσι
κάθ’ ευκαιρία χαμένη τώρα την εμπαίζει.

… Μα απ’ το πολύ να σκέπτεται και να θυμάται
ο γέρος εζαλίσθηκε. Κι αποκοιμάται
στου καφενείου ακουμπισμένος το τραπέζι.
[1897]
Από τη συγκεντρωτική έκδοση Κ. Π. Καβάφης, Ποιήματα εν όλω (εκδ. Μοντέρνοι Καιροί, 1998)

Ο μικρός πρίγκιπας του  Αντουάν ντε Σαιντ – Εξυπερύ γράφτηκε το 1943 κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου  και δημοσιεύτηκε το 1948 μετά το θάνατό του. Πρόκειται για ένα συμβολικό και αλληγορικό παραμύθι, με ποιητικό ύφος και υπόθεση φανταστική. Επίσης φανερή είναι και η επίδραση από προσωπικές εμπειρίες του συγγραφέα που υπήρξε πιλότος. Για αυτό και η νουβέλα έχει και αρκετά αυτοβιογραφικά στοιχεία. Πρωταγωνιστής λοιπόν του έργου είναι ένας μικρός πρίγκιπας από κάποιο ξένο πλανήτη, ο οποίος πραγματοποιεί ένα ταξίδι προσωπικής αναζήτησης και φτάνει στη γη, για να ανακαλύψει τους ανθρώπους της, τον τρόπο ζωής τους αλλά και σημαντικές αλήθειες που θα αποτελέσουν ανεκτίμητα μαθήματα ζωής για τον ίδιο αλλά και για μας τους αναγνώστες. Η πιο αξιόλογη εμπειρία του μικρού πρίγκιπα στην περιπλάνησή του αυτή είναι η συνάντησή του με την αλεπού, η οποία θα του διδάξει και το πιο πολύτιμο μάθημα, θα του αποκαλύψει το μυστικό της, το μυστικό της αγάπης που αποτελεί και  την πεμπτουσία της ανθρώπινης ευτυχίας.

Το μυστικό της αλεπούς:

«Να το μυστικό μου. Είναι πολύ απλό: δεν βλέπει κανείς πολύ καλά παρά μονάχα με την καρδιά. Ό,τι είναι σημαντικό, δεν το βλέπουν τα μάτια.Είναι ο χρόνος που έχεις χάσει για το τριαντάφυλλό σου και που το κάνει τόσο σημαντικό.Οι άνθρωποι έχουν ξεχάσει αυτή την αλήθεια, είπε η αλεπού. Όμως εσύ δεν πρέπει να την ξεχάσεις. Να γίνεις υπεύθυνος για πάντα εκείνου που έχεις εξημερώσει. Είσαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλό σου…»

ΓΕΝΙΚΑ

Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια είναι τα αρχαιότερα  έπη της  ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Η σύνθεση της Ιλιάδας τοποθετείται περίπου στο 750 π.Χ.  και προηγείται της Οδύσσειας. Η έκτασή της (15.693 στίχοι)  είναι μεγαλύτερη από της Οδύσσειας και χωρίζεται, όπως και εκείνη, σε 24 ραψωδίες, όσα και τα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου.  Οι ραψωδίες της Ιλιάδας δηλώνονται με ένα κεφαλαίο γράμμα  και το περιεχόμενο της καθεμίας αποδίδεται από έναν τίτλο.  Διαβάστε όλο το άρθρο »

 Τάσος Λειβαδίτης «Ο άνθρωπος με το ταμπούρλο» (απόσπασμα)

Παγωνιά
στον ουρανό ένα χρώμα βρώμικης φανέλλας
στεκόμαστε στη γραμμή
όρθιοι
κάποιος χνωτίζει τα νύχια του
κάποιος δαγκώνει τα δάχτυλά του
ένα παιδί με σπυριά δίπλα σου
δε μιλάει
κρυώνει
ένα χαρτάκι κολλημένο στο συρματόπλεγμα
κ’ εκείνο κρυώνει
καθώς μας πλευρίζουν τα καμιόνια
μια μυρουδιά μπενζίνας
οι πόρτες που ξανακλείνουνε
ο λοχαγός έχει δυο μάτια από κατράμι
η φωνή του μες απ’ τις μύτες του σηκωμένου γιακά
ένας – ένας
ακούει τ’ όνομά του
και βγαίνει
αντίο, αντίο
το χώμα τρίζει κάτω απ’ τις αρβύλες
κάποιος σηκώνει το χέρι του
τίποτ’ άλλο
το παιδί με τα σπυριά προχωράει
στη θέση του μένουν δυο χνάρια από αρβύλες
που σε λίγο θα σβήσει η βροχή
ένα χέρι γλυστράει το ρολόι του στην παλάμη σου
δε θα μου χρειαστεί, λέει – αντίο
το χαρτάκι κολλημένο στο συρματόπλεγμα
κρυώνει ακόμα. Διαβάστε όλο το άρθρο »