ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΣΟΛΩΜΙΚΟΥ ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΟΜΗΡΙΚΗ ΟΔΥΣΣΕΙΑ

1. Το θέμα του ναυαγίου και η πάλη του Οδυσσέα και του Κρητικού με τα αγριεμένα κύματα είναι και το βασικό μοτίβο της υπόθεσης.
2. Η αφήγηση ξεκινά in media res και στα δύο έργα: ο Οδυσσέας βρίσκεται αποκλεισμένος στο νησί της Καλυψούς ενώ η θεά Αθηνα θέτει στην ομήγυρι των θεών το ζήτημα της επιστροφής του , και ο Κρητικός ξεκινά την αφήγηση από τη νύχτα του ναυαγίου.
3. Οι δύο ήρωες δέχονται βοήθεια από δύο υπερφυσικά όντα, τη νύμφη Λευκοθέα και το μαντήλι της το μαγικό που λειτουργεί ως πανί για τον θαλασσοδαρμένο άντρα, και τη Φεγγαροντυμένη με τη ραντίδα του δάκρυού της με την τριπλή θαυμαστή επενέργεια.
4. Η Φεγγαροντυμένη λειτουργεί και ως εκμαυλιστική δύναμη,που γητεύει με την θεσπέσια παρουσία της τον Κρητικό λειτουργώντας ως άλλη Κίρκη.
5. Ο αγώνας του Κρητικού γίνεται με την προσδοκία ευτυχούς και ήρεμης ζωής στο πλευρό της αρραβωνιαστικιάς όπως και του Οδυσσέα για να βρει αραξοβόλι στην αγκαλιά της Πηνελόπης.
6. Ταυτόχρονα μπαίνει και το θέμα της πατριδολατρείας : ο Οδυσσέας επιδιώκει το «νόστιμον ήμαρ» και το να δει καπνό να βγαίνει από τις εστίες της Ιθάκης .Ο Κρητικός , φυγάς αντίθετα από την Κρήτη, με τις ανάδρομες αφηγήσεις δίνει τα δικά του δείγματα πατριωτισμού.
7. Με ανάδρομες αφηγήσεις και στα δύο έργα πληροφορούμαστε τα ανδραγαθήματα των ηρώων :ο Κρητικός τα διηγείται σε ένα υποθετικό κοινό ως ζητιάνος-ραψωδός, ενώ ο Οδυσσέας στον βασιλιά Αλκίνοο ως ικέτης-ξένος.
8. Η μοναχικότητα των πρωταγωνιστών: μόνος θα βγει στο ακρογιάλι τελικά ο Κρητικός, μόνο θα εναποθέσουν στην ακρογιαλιά της Ιθάκης οι κερκυραίοι ναύτες τον Οδυσσέα.
9. Η εικόνα της ροδοδάκτυλης Ηώς ως προσωποποίηση της ανατολής και οι εκτεταμένες παρομοιώσεις παρμένες από τη φύση κυρίως παραπέμπουν στον Όμηρο.
10. Το μαγευτικό τραγούδι των σειρήνων που εκτρέπει τους ταξιδιώτες από την πορεία τους βρίσκει το ομόζυγό του στο μοτίβο του ανεκλάλητου ήχου που κάνει τον ναυαγό να θέλει να τον ακολουθήσει.
11. Η έννοια της «Αίσας» ως κοσμικής ομηρικής δύναμης που εγγυάται την ισορροπία του κόσμου συναντάται στη διαπίστωση του Κρητικού στο στίχο «Κάτι κρυφό μυστήριο εστένεψε (εξανάγκασε ) τη φύση».

  Β. ΚΟΡΝΑΡΟΥ, ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ (ΗΡΘΕΝ Η ΩΡΑ ΚΙ Ο ΚΑΙΡΟΣ)

Ερωτήσεις:

1.α/ Να επισημάνετε δύο σχήματα λόγου που χρησιμοποιεί ο ποιητής για να δείξει την ομορφιά της φύσης.

β/ Γιατί ο ποιητής δίνει μια αισιόδοξη και ειδυλλιακή εικόνα της φύσης; (μον.15)

2.Με ποια επιχειρήματα η νένα, τροφός της Αρετούσας, προσπαθεί να την πείσει να δεχτεί ως σύζυγο τον άντρα που θέλει ο πατέρας της και να ξεχάσει τον Ερωτόκριτο; Να χαρακτηρίσετε την νένα με βάση τα λόγια της και την κρίση του ποιητή-αφηγητή. (μον.25)

3.Ποιες λαϊκές αντιλήψεις απηχούνται στις συμβουλές της νένας; Να τις σχολιάσετε .

(μον.20)

4.Γιατί ο ποιητής , ενώ χρησιμοποιεί έναν αφηγητή που διηγείται την ιστορία του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας, τα λόγια της νένας τα βάζει σε ευθύ λόγο; (μον.20)

5.Ποιος είναι ο ρόλος των πουλιών στο απόσπασμα από τον Ερωτόκριτο που σας δίνεται και στο δημοτικό τραγούδι Της Πάργας; (μον.20) Α. ΤΗΣ ΠΑΡΓΑΣ: Τρία πουλιά απ΄την Πρέβεζα διαβήκανε στην Πάργα

Το΄να κοιτάει την ξενιτειά, τ΄άλλο τον Αϊ-Γιαννάκη,

Το τρίτο το κατάμαυρο μοιρολογάει και λέει:

«Πάργα, Τουρκιά σε πλάκωσε, Τουρκιά σε τριγυρίζει.

Δεν έρχετει για πόλεμο, με προδοσιά σε παίρνει.

……………………………………………………..

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ: ΠΟΛΥΔΟΥΡΗ, Μ., Μόνο γιατί μ’ αγάπησες

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

 1/Να σχολιάσετε τις αναφορές του χρόνου στο ποίημα.

 2/Να ερμηνευτεί το σχήμα του κύκλου που συναντάται στο κείμενο.

 3/Να σχολιαστεί το περιεχόμενο της τελευταίας στροφής.

 4/« Στο ποίημα αυτό ζωή και τέχνη αναζητούν δικαίωση και την βρίσκουν στην αγάπη»: να τεκμηριωθεί.

 5/Να συγκρίνετε ως προς το περιεχόμενο τα ποιήματα Πολυδούρη και Σεφέρη, Ρίμα.

Ρίμα

Χείλια, φρουροί της αγάπης μου που ήταν να σβήσει

Χέρια, δεσμά της νιότης μου που ήταν να φύγει

Χρώμα προσώπου χαμένου κάπου στη φύση

Δέντρα…πουλιά…κυνήγι…

Κορμί, μαύρο μες το λιοπύρι σαν το σταφύλι

Κορμί πλούσιο καράβι μου, πού ταξιδεύεις;

Είναι η ώρα που πνίγεται το δείλι

Και κουράζομαι ψάχνοντας τα ερέβη…

(Η ζωή μας κάθε μέρα λιγοστεύει).

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ :ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΝΙΚΟΣ, ΠΟΙΗΣΗ 1948

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

 1.Γιατί είναι αντιποιητική η εποχή που γράφει ο Εγγονόπουλος το ποίημά του; (μον.20)

 2.Ποιο είναι το ποητικό κλίμα της δεύτερης στροφής και πώς δικαιολογείται; (μον.20)

 3.Να εντοπίσετε στοιχεία προερχόμενα από το κίνημα του υπερρεαλισμού στο ποίημα. (Μον. 20)

 4.τούτη η εποχή

του εμφυλίου σπαραγμού

δεν είναι εποχή

για ποίηση

κι άλλα παρόμοια:

Να σχολιαστεί το περιεχόμενο των στίχων.

 5.Να συγκρίνετε την σχέση των δύο ποιητών , Εγγονόπουλου και Ελύτη, με την ποίηση. (μον. 20)

Ελύτης, Οδ., Πρώτα- πρώτα…

Να γιατί γράφω. Γιατί η Ποίηση αρχίζει από κει που την τελευταία λέξη δεν την έχει ο θάνατος. Είναι η λήξη μιας ζωής και η έναρξη μιας άλλης, που είναι η ίδια με την πρώτη, αλλά που πάει πολύ βαθιά , ως το ακρότατο σημείο που μπόρεσε να ανιχνεύσει η ψυχή, στα σύνορα των αντιθέτων, εκεί που ο Ήλιος και ο Άδης αγγίζονται…………………………………………………………………

Είναι σωστό να δίνουμε στο άγνωστο το μέρος που του ανήκει* να γιατί πρέπει να γράφουμε. Γιατί η Ποίηση μας ξεμαθαίνει από τον κόσμο, τέτοιον που τον βρήκαμε. Τον κόσμο της φθοράς που έρχεται κάποια στιγμή να δούμε ότι είναι η μόνη οδός για να υπερβούμε τη φθορά, με την έννοια που ο θάνατος είναι η μόνη οδός για την Ανάσταση.

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ : Μ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗ, ΣΤΟΝ ΝΙΚΟ Ε…1949

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:

1.»Όταν λέμε πως ο Αναγνωστάκης είναι ποιητής με έντονη πολιτική συνείδηση δεν πρέπει να απομονώνουμε τη συνείδηση αυτή από το βιωματικό της πυρήνα» υποστηρίζει ο Βιστωνίτης. Να ανιχνεύσετε το βιωματικό στοιχείο στο κείμενο.(μον.20)

2. Ποιος είναι ο χώρος στη δεύτερη και τρίτη στροφή και τι συμβαίνει μέσα σ΄αυτόν; (μον. 25)

3. Το κύριο εκφραστικό μέσο που χρησιμοποιεί ο Αναγνωστάκης είναι η εικόνα. Ποιας ποιότητας είναι οι εικόνες της πρώτης στροφής και τι επιτυγχάνεται με αυτές;(μον.20)

4.Παρατηρώντας τη μορφή του ποιήματος εντοπίζουμε τον «τεμαχισμένο λόγο». Από τι υπαγορεύεται αυτή η επιλογή; (μον.15)

5. Να συγκρίνετε ως προς το θέμα και τους τρόπους που το προσεγγίζει , το ακόλουθο ποίημα του Αναγνωστάκη: Οι ρυθμικοί βηματισμοί με το Στον Ν…1949 (μον.20)

Οι ρυθμικοί βηματισμοί στις υγρές πλάκες

__Του ρολογιού χτυπήματα στην τελεσίδικη ώ-

ρα__

Φωνές πίσω απ’ τη μνήμη μικρόχαρων στιγμών

Τα χαραγμένα μάταια γράμματα στους τοίχους.

Πίσω από το Αύριο Πρωί δεν είναι τίποτα

Ούτε για την αθέμιτη χαρά μιας αυταπάτης

Επιστροφή σ’ ένα κενό χωρίς διέξοδο

Χωρίς καν απλή βράδυνση απ’ την ανέκκλητη

ώρα.

# # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # #

Στον Νίκο Ε…1948

Φίλοι

Που φεύγουν

Που χάνονται μια μέρα

Φωνές

Τη νύχτα

Μακρινές φωνές

Μάνας τρελής στους έρημους δρόμους

Κλάμα παιδιού χωρίς απάντηση

Ερείπια

Σαν τρυπημένες σάπιες σημαίες

Εφιάλτες στα σιδερένια κρεβάτια

Όταν το φως λιγοστεύει

Τα ξημερώματα.

( Μα ποιος με πόνο θα μιλήσει για όλα αυτά;)

Μ. ΠΟΛΥΔΟΥΡΗ: Μόνο γιατί μ’ αγάπησες

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Στην ποίηση της Πολυδούρη είναι διάχυτο το αίσθημα της μελαγχολίας. Ποια είναι , σύμφωνα με το συγκεκριμένο ποίημα ,η αιτία της θλίψης της ποιήτριας και πώς συνδέεται με αυτό; (μον. 15 )

1. Ποια είναι η ποιότητα της σχέσης της ποιήτριας με το αντικείμενο της λατρείας της , όπως φαίνεται από τη δεύτερη και τρίτη στροφή; (μον. 25 )

1. « Η Πολυδούρη χαρακτηρίζεται από ένα πρωτογενή λυρισμό» : να τεκμηριώσετε την άποψη με στοιχεία του ποιήματος. ( μον. 20 )

1. Να σχολιάσετε τη χρήση της λέξης « ωραίος » στην τελευταία στροφή. (μον. 20 )

5. Να συγκρίνετε το Μόνο γιατί μ’ αγάπησες της Πολυδούρη με το …μα η αγάπη μου δεν πεθαίνει του Καρυωτάκη ως προς το περιεχόμενο :

Θα κοιμηθώ μα δίχως να ξυπνήσω,

Ύπνο στέρφο από ονείρατα.Όπως σβήνει

Το κάθε τι που ανάφτηκε , θα σβήσω,

Χωρίς αχνάρι απ’ το Είναι μου να μείνει.

Κάτι θα μείνει απ’ το Είναι μου. Θ’ αφήσω

Απέναντι μια αγάπη- όπως αφήνει

Στο διάβα της, στα βήματά της πίσω,

Το αιθέριο του κορμιού της μύρο, Εκείνη.

Η αγάπη μου αυξάνει κι όλο αυξάνει,

Της ζήσης μου όσο σώνεται το λάδι¨

Χώρια από εμέ θα ζει γιγαντεμένη.

Και πριν στερνά να κοιμηθώ ένα βράδυ,

Θα βουτηχτώ στου χωρισμού το θρήνο.

Μια αγάπη ζωντανή νεκρός θ’ αφήνω.

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΟ ‘ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ ’ ΤΟΥ Α. ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΕΝΌΤΗΤΑ: Μίαν εσπέραν καθώς…Ήξερε καλώς να κολυμβά (σ.168-171)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:

1.Ποια λαογραφικά στοιχεία υπάρχουν στο απόσπασμα και πώς προσφέρουν στον ηθογραφικό χαρακτήρα του διηγήματος; (μον. 20)

2.Ποιο είναι το δραματικό απρόοπτο της ενότητας το οποίο και θα προωθήσει τη δράση; (μον. 20)

3. Να αναφέρετε τρεις αφηγηματικές τεχνικές και να σχολιάσετε τη λειτουργία τους. (μον. 20)

4. «Δεν θα μου έκανε ποτέ καρδιά να έβγω από την θάλασσαν ,δεν θα εχόρταινα ποτέ το κολύμβημα , αν δεν είχα την έννοιαν του κοπαδιού μου»: να σχολιασθεί η φράση σε 120 λέξεις. (μον. 20)

5.Ποια στοιχεία της ενότητας δημιουργούν ερωτική περιρρέουσα / διάχυτη ατμόσφαιρα; (μον.20)

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΟ: ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΗΣ, ΤΑ ΑΝΤΙΚΛΕΙΔΙΑ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1.Τα ποιήματα του Παυλόπουλου «αποπνέουν την αίσθηση του ανικανοποίητου και του φευγαλέου» σημειώνει ο Κ . Παπαγεωργίου. Να το διαπιστώσετε στο συγκεκριμένο ποίημα .(μον.15)

2. Να βρείτε τις εικόνες που υπάρχουν στο ποίημα και να σχολιάσετε τη λειτουργία τους. (μον. 20)

3. Ίσως τα ποιήματα που γράφηκαν

Από τότε που υπάρχει ο κόσμος

Είναι μια ατέλειωτη αρμαθιά αντικλείδια

Για ν’ανοίξουμε την πόρτα της Ποίησης.

Να αναπτυχθεί το απόσπασμα σε 150 λέξεις. (μον.25)

4. « Το ποίημα είναι αφήγηση ενός προσώπου…τα όσα λέει διεκδικούν την εγκυρότητα του αντικειμενικού»(Καραγεωργίου, Τασούλα): πώς επιτυγχάνεται η αντικειμενικότητα αυτή; (μον.20)

5. Να συγκρίνετε ως προς το περιεχόμενο τα Αντικλείδια του Παυλόπουλου με το Εκεί… του Μ . Αναγνωστάκη.

Εκεί…

Εκεί θα τα βρείς.

Κάποιο κλειδί

Που θα πάρεις

Μονάχα εσύ που θα πάρεις

Και θα σπρώξεις την πόρτα

Θ’ ανοίξεις το δωμάτιο

Θ’ ανοίξεις τα παράθυρα στο φώς

Ζαλισμένα τα ποντίκια θα κρυφτούν

Οι καθρέφτες θα λάμψουν

Οι γλόμποι θα ξυπνήσουν απ’τον άνεμο

Εκεί θα τα βρεις

Κάπου- απ’τις βαλίτσες και τα παλιοσίδερα

Απ’τα κομμένα καρφιά, δόντια σκισμένα,

Καρφίτσες στα μαξιλάρια, τρύπιες κορνίζες,

Μισοκαμμένα ξύλα, τιμόνια καραβιών.

Θα μείνεις λίγο μέσα στο φως

Ύστερα θα σφαλίσεις τα παράθυρα

Προσεχτικά τις κουρτίνες

Ξεθαρρεμένα τα ποντίκια θα σε γλείφουν

Θα σκοτεινιάσουν οι καθρέφτες

Θ’ ακινητήσουν οι γλόμποι

Κι εσύ θα πάρεις το κλειδί

Και με κινήσεις βέβαιες χωρίς τύψεις

Θ’ αφήσεις να κυλήσει στον υπόνομο

Βαθιά βαθιά μες τα πυκνά νερά.

Τότε θα ξέρεις.

(Γιατί η ποίηση δεν είναι ο τρόπος να μιλήσουμε,

Αλλά ο καλύτερος τοίχος να κρύψουμε το πρόσω-

πό μας. )

(μον.20)

Καλή επιτυχία