28 γενικές ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών:
1. Τι προβλέπει η Συνθήκη της Λισαβόνας σχετικά με την πρωτοβουλία ευρωπαίων πολιτών;
Η Συνθήκη της Λισαβόνας εισάγει την πρωτοβουλία ευρωπαίων πολιτών. Προβλέπει ότι «πολίτες της Ένωσης, εφόσον συγκεντρωθεί αριθμός τουλάχιστον ενός εκατομμυρίου, υπήκοοι σημαντικού αριθμού κρατών μελών, μπορούν να λαμβάνουν την πρωτοβουλία να καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, να υποβάλλει κατάλληλες προτάσεις επί θεμάτων στα οποία οι εν λόγω πολίτες θεωρούν ότι απαιτείται νομική πράξη της Ένωσης για την εφαρμογή των συνθηκών.» (Άρθρο 11 παράγραφος 4 της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση)
Προβλέπει επίσης ότι οι διαδικασίες και προϋποθέσεις που απαιτούνται για τη διατύπωση της εν λόγω πρωτοβουλίας πολιτών, συμπεριλαμβανομένου του ελάχιστου αριθμού κρατών μελών από τα οποία οι πολίτες πρέπει να προέρχονται, καθορίζονται σε κανονισμό που εκδίδεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο μετά από πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Άρθρο 11 παράγραφος 4 της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και άρθρο 24 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Η Επιτροπή ενέκρινε την πρότασή της στις 31 Μαρτίου 2010. Τώρα, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έχουν καταλήξει σε τελική συμφωνία σχετικά με τον κανονισμό.
2. Είναι ήδη δυνατή η υποβολή πρωτοβουλίας πολιτών; Πότε θα μπορέσουν να αρχίσουν οι πρώτες πρωτοβουλίες πολιτών;
Οι κανόνες για την πρωτοβουλία πολιτών συμφωνήθηκαν αλλά, σύμφωνα με τον κανονισμό, οι πρώτες πρωτοβουλίες πολιτών θα μπορούν να αρχίσουν μόνο ένα έτος μετά την έναρξη ισχύος του. Τα κράτη μέλη χρειάζονται χρόνο για να προσαρμόσουν την εθνική τους νομοθεσία πριν ξεκινήσουν οι πρώτες πρωτοβουλίες.
3. Τι συμβαίνει σε περίπτωση όπως αυτή της πρόσφατης αναφοράς της Greenpeace; Μπορεί να υποβληθεί εκ νέου όταν τεθεί σε εφαρμογή ο κανονισμός για την πρωτοβουλία πολιτών;
Αναφορές όπως η πρόσφατη της Greenpeace δεν μπορούν να θεωρηθούν πρωτοβουλία πολιτών. Δεδομένου ότι η Συνθήκη διευκρινίζει ότι οι διαδικασίες και προϋποθέσεις που απαιτούνται για την πρωτοβουλία πολιτών καθορίζονται σε κανονισμό που εκδίδεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, οι πρωτοβουλίες που έχουν αρχίσει πριν από την έκδοση και εφαρμογή του κανονισμού δεν μπορούν να θεωρηθούν «πρωτοβουλίες πολιτών» όπως προβλέπονται στη Συνθήκη, εφόσον δεν έχουν ακόμη θεσπιστεί οι κανόνες και οι διαδικασίες. Οι υπογραφές που έχουν συγκεντρωθεί πριν από την ημερομηνία εφαρμογής του κανονισμού δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν αργότερα· ο κανονισμός ορίζει ότι οι δηλώσεις υποστήριξης μπορούν να συγκεντρωθούν μόνο μετά την καταχώριση της προτεινόμενης πρωτοβουλίας στην Επιτροπή, πράγμα που θα είναι δυνατό μόνο όταν τεθεί σε εφαρμογή ο κανονισμός. Εν τω μεταξύ, η Επιτροπή θα μελετήσει φυσικά προσεκτικά τις απόψεις που διατυπώνονται στην αναφορά της Greenpeace.
4. Ποια είναι η προστιθέμενη αξία της ΠΕΠ;
Βάσει της Συνθήκης της Λισαβόνας, η λειτουργία της Ένωσης θεμελιώνεται στην «αντιπροσωπευτική δημοκρατία» και οι πολίτες θα συνεχίσουν να εκπροσωπούνται άμεσα στο επίπεδο της Ένωσης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Συνθήκη της Λισαβόνας υπενθυμίζει δεόντως τις θεμελιώδεις αυτές αρχές.
Ωστόσο, με τη ΠΕΠ, η νέα Συνθήκη διευρύνει το πεδίο της δημόσιας συζήτησης και επιτρέπει στους πολίτες να συμμετέχουν εντατικότερα στο δημοκρατικό γίγνεσθαι της Ένωσης χάρη σ’ αυτό το νέο μέσο της «συμμετοχικής δημοκρατίας».
Η Επιτροπή, παρόλο που διατηρεί το δικαίωμα πρωτοβουλίας της και επομένως δεν θα δεσμεύεται να υποβάλλει πρόταση μετά από πρωτοβουλία πολιτών, δεσμεύεται να εξετάζει προσεκτικά όλες τις πρωτοβουλίες που υπάγονται στις αρμοδιότητές της για να κρίνει κατά πόσον είναι σκόπιμη μια νέα πολιτική πρόταση.
Η Επιτροπή, επομένως, πιστεύει ότι το νέο αυτό μέσο θα συμβάλει θετικά όχι μόνο στην ευρωπαϊκή δημοκρατία, αλλά και στη χάραξη των πολιτικών της ΕΕ.
5. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ΠΕΠ και αναφοράς;
Το δικαίωμα αναφοράς προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο προβλεπόταν ήδη στις προηγούμενες συνθήκες, διαφέρει ουσιαστικά από τη νέα πρωτοβουλία πολιτών που εισήγαγε η Συνθήκη της Λισαβόνας. Αναφορές μπορούν να υποβάλλουν οι πολίτες της Ένωσης, καθώς και φυσικά ή νομικά πρόσωπα που κατοικούν ή έχουν την καταστατική τους έδρα σε κράτος μέλος, ατομικά ή από κοινού με άλλους πολίτες ή πρόσωπα, για θέμα που υπάγεται στους τομείς δραστηριοτήτων της Ένωσης και το οποίο τους αφορά άμεσα (π.χ. καταγγελία). Συνεπώς, οι αναφορές δεν αφορούν απαραίτητα νέες πολιτικές προτάσεις. Οι αναφορές απευθύνονται προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως άμεσο αντιπρόσωπο των πολιτών στο επίπεδο της Ένωσης.
Όσον αφορά την πρωτοβουλία πολιτών, παρέχει τη δυνατότητα σε τουλάχιστον ένα εκατομμύριο πολίτες να καλούν απευθείας την Επιτροπή να αναλάβει νέες πολιτικές πρωτοβουλίες.
6. Υπάρχουν πρωτοβουλίες πολιτών στα κράτη μέλη;
Πρωτοβουλίες πολιτών υπάρχουν ήδη στην πλειοψηφία των κρατών μελών, σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Τα ακόλουθα κράτη μέλη έχουν πρωτοβουλίες πολιτών σε εθνικό επίπεδο: Αυστρία, Ουγγαρία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία και Κάτω Χώρες. Περιφερειακές πρωτοβουλίες πολιτών υπάρχουν στην Αυστρία, Γερμανία, Ισπανία, Σουηδία και στις Κάτω Χώρες. Τοπικές πρωτοβουλίες πολιτών είναι πιθανόν να υπάρχουν στο Βέλγιο, τη Γερμανία, την Ουγγαρία, την Ιταλία, το Λουξεμβούργο, τη Σλοβενία, την Ισπανία και τη Σουηδία. Πρωτοβουλίες πολιτών υπάρχουν επίσης εκτός ΕΕ (Ελβετία, ΗΠΑ κ.ά.). Αυτές οι πρωτοβουλίες διαφέρουν σημαντικά όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής τους και γενικά στηρίζονται σε διαφορετικές διαδικασίες.
7. Μπορεί μια πρωτοβουλία πολιτών να αφορά την έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο;
Όχι, διότι η υποβολή πρότασης για το θέμα αυτό δεν υπάγεται στις αρμοδιότητες της Επιτροπής. Ο κανονισμός διευκρινίζει ότι δεν καταχωρίζονται οι προτάσεις πρωτοβουλιών πολιτών που προφανώς δεν υπάγονται στις αρμοδιότητες της Επιτροπής να υποβάλει πρόταση νομικής πράξης της Ένωσης για την εφαρμογή των συνθηκών. Η έδρα των θεσμικών οργάνων ορίζεται με κοινή συμφωνία των κυβερνήσεων των κρατών μελών.
8. Θα μπορούν οι πολίτες να προκαλέσουν αναθεώρηση των συνθηκών με ΠΕΠ;
Όχι. Βάσει της Συνθήκης και όπως αναφέρεται στον κανονισμό, οι πρωτοβουλίες πολιτών μπορούν να αφορούν μόνο προτάσεις επί θεμάτων στα οποία οι πολίτες θεωρούν ότι απαιτείται νομική πράξη της Ένωσης για την εφαρμογή των συνθηκών.
9. Μπορούν υπήκοοι τρίτων χωρών που κατοικούν στην ΕΕ να υπογράφουν ΠΕΠ;
Όχι. Βάσει της Συνθήκης, οι υπήκοοι τρίτων χωρών δεν μπορούν να υπογράφουν ΠΕΠ. Πράγματι, η Συνθήκη ορίζει σαφώς ότι μόνο οι πολίτες που είναι υπήκοοι κρατών μελών μπορούν να υπογράφουν πρωτοβουλία.
II. Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τον κανονισμό: πώς θα λειτουργεί η ΠΕΠ;
1. Ποιος μπορεί να διοργανώσει πρωτοβουλία;
Οι πρωτοβουλίες πολιτών πρέπει να διοργανώνονται από επιτροπές πολιτών οι οποίες να αποτελούνται από τουλάχιστον επτά πολίτες κατοίκους επτά τουλάχιστον διαφορετικών κρατών μελών. Τα μέλη των επιτροπών πολιτών πρέπει να είναι πολίτες της Ένωσης σε ηλικία δικαιώματος ψήφου στις ευρωεκλογές (18 ετών σε όλα τα κράτη μέλη και 16 ετών στην Αυστρία). Τα μέλη των επιτροπών πρέπει να ορίσουν έναν εκπρόσωπο και έναν αναπληρωτή, στους οποίους δίδεται η εντολή να ομιλούν και να ενεργούν εξ ονόματος της επιτροπής των πολιτών καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν μπορούν να υπολογίζονται για την επίτευξη του ελάχιστου αριθμού που απαιτείται για τον σχηματισμό επιτροπής πολιτών.
2. Μπορούν οι οργανώσεις να διοργανώσουν πρωτοβουλία πολιτών;
Οι οργανώσεις δεν μπορούν να διοργανώσουν πρωτοβουλίες πολιτών. Ωστόσο, κάθε οντότητα μπορεί να προωθήσει ή να υποστηρίξει προτεινόμενες πρωτοβουλίες υπό τον όρο να το πράττει με πλήρη διαφάνεια.
3. Θα προβλέπονται διατάξεις για τη διαφάνεια της χρηματοδότησης;
Χάριν διαφάνειας και δημοκρατικού ελέγχου, οι διοργανωτές πρωτοβουλιών πολιτών θα πρέπει να παρέχουν, καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, τακτικά επικαιροποιημένες πληροφορίες όσον αφορά τις οργανώσεις που υποστηρίζουν την πρωτοβουλία και τον τρόπο με τον οποίο αυτή χρηματοδοτείται. Αυτό είναι προς το συμφέρον των πολιτών που προτίθενται να την υποστηρίξουν· επίσης, συνάδει με την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για τη διαφάνεια της Επιτροπής.
4. Θα παρέχεται κάποιου είδους χρηματοδότηση της ΕΕ στους διοργανωτές ΠΕΠ;
Δεν προβλέπεται χρηματοδότηση της ΕΕ για τον σκοπό αυτό.
5. Πώς θα ενημερώνονται οι πολίτες σχετικά με τις εν εξελίξει πρωτοβουλίες;
Όλες οι εν εξελίξει πρωτοβουλίες θα καταχωρίζονται και θα δημοσιοποιούνται στον δικτυακό τόπο της Επιτροπής. Η καταχώριση θα επιτρέπει την παρακολούθηση των εν εξελίξει πρωτοβουλιών και θα εξασφαλίζει ένα μέσο επικοινωνίας και διαφάνειας.
6. Πώς θα εξακριβώνει η Επιτροπή αν οι ομάδες που αρχίζουν πρωτοβουλίες είναι σοβαρές;
Ο κανονισμός προβλέπει ότι οι προτεινόμενες πρωτοβουλίες που είναι καταφανές ότι στερούνται σοβαρότητας (π.χ. αυτές που είναι επιπόλαιες, καταχρηστικές ή οχληρές) δεν θα καταχωρίζονται. Ωστόσο, εφόσον ο διοργανωτής πρωτοβουλίας πολιτών πρέπει να είναι επιτροπή πολιτών, ο αριθμός των μη σοβαρών προτεινόμενων πρωτοβουλιών θα είναι μάλλον περιορισμένος.
7. Πώς θα σταματά η Επιτροπή τους εξτρεμιστές που θα χρησιμοποιούν το μέσο αυτό ως πλατφόρμα για τις απόψεις τους;
Ο κανονισμός προβλέπει ότι η Επιτροπή απορρίπτει την καταχώριση προτεινόμενων πρωτοβουλιών πολιτών οι οποίες είναι κατάφωρα αντίθετες με τις αξίες της Ένωσης, ώστε να μη δίνεται δημοσιότητα σε εξτρεμιστικές απόψεις στον δικτυακό τόπο της Επιτροπής.
8. Ποιες θα είναι οι προϋποθέσεις για την καταχώριση προτεινόμενης πρωτοβουλίας;
Οι διοργανωτές πρωτοβουλίας θα πρέπει να ζητούν την καταχώριση της πρότασής τους στην Επιτροπή. Θα πρέπει να παρέχουν τις ακόλουθες πληροφορίες σε μια από τις επίσημες γλώσσες της Ένωσης, σε επιγραμμικό μητρώο το οποίο θα διαθέσει η Επιτροπή για τον σκοπό αυτό:
τίτλο της προτεινόμενης πρωτοβουλίας πολιτών·
αντικείμενο·
περιγραφή των στόχων της πρότασης για την οποία καλείται να αναλάβει δράση η Επιτροπή·διατάξεις της Συνθήκης τις οποίες οι διοργανωτές θεωρούν σχετικές με την προτεινόμενη δράση·
πλήρες όνομα, ταχυδρομική διεύθυνση, υπηκοότητα και ημερομηνία γέννησης των επτά μελών της επιτροπής πολιτών, με ρητή αναφορά του εκπροσώπου και του αναπληρωτή τους, καθώς και της ηλεκτρονικής διεύθυνσής τους·
όλες τις πηγές χρηματοδότησης και υποστήριξης.
Οι διοργανωτές θα δύνανται επίσης να παραθέσουν σε παράρτημα περισσότερες πληροφορίες, καθώς και σχέδιο νομοθετικού κειμένου.
Με βάση αυτές τις πληροφορίες, η Επιτροπή θα καταχωρίζει την προτεινόμενη πρωτοβουλία υπό τον όρο ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις που προβλέπονται στον κανονισμό, και ιδίως ότι η προτεινόμενη πρωτοβουλία υπάγεται στις αρμοδιότητες της Επιτροπής να υποβάλει πρόταση νομικής πράξης της Ένωσης για την εφαρμογή των συνθηκών.
9. Ποια γλώσσα θα πρέπει να χρησιμοποιούν οι διοργανωτές για να ζητήσουν την καταχώριση προτεινόμενης πρωτοβουλίας;
Οι διοργανωτές μπορούν να ζητήσουν την καταχώριση πρωτοβουλίας σε οποιαδήποτε επίσημη γλώσσα της Ένωσης.
10. Η Επιτροπή θα μεταφράζει τις προτεινόμενες πρωτοβουλίες;
Όχι. Οι διοργανωτές θα είναι υπεύθυνοι για τη μετάφραση της προτεινόμενης πρωτοβουλίας τους στις γλώσσες της επιλογής τους. Μετά την επιβεβαίωση της καταχώρισης σε μια επίσημη γλώσσα, οι διοργανωτές θα έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν να προστεθούν στο μητρώο και άλλες επίσημες γλώσσες. Πριν τις καταχωρίσει στο μητρώο, η Επιτροπή εξετάζει κατά πόσον δεν υφίστανται έκδηλες και σημαντικές ανακολουθίες με το πρωτότυπο κείμενο, το αντικείμενο και τους στόχους.
11. Πώς θα μπορούσαν οι δυνητικοί διοργανωτές να είναι σίγουροι ότι η ιδέα τους εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Επιτροπής;
Η Επιτροπή παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις αρμοδιότητές της στον δικτυακό τόπο της πρωτοβουλίας πολιτών. Αυτές οι πληροφορίες θα πρέπει να επιτρέπουν στους ενδεχόμενους διοργανωτές να εξακριβώσουν αν υπάρχει διάταξη της Συνθήκης που να επιτρέπει στην Επιτροπή να δράσει στο σχετικό τομέα.
12. Η Επιτροπή έλεγε πάντα ότι ήθελε στάδιο καταχώρισης και στάδιο ελέγχου του παραδεκτού σε μεταγενέστερο στάδιο της διαδικασίας.Γιατί εγκαταλείφθηκε αυτή η ιδέα;
Η Επιτροπή ήθελε ο έλεγχος του παραδεκτού να γίνεται μετά τη συγκέντρωση σημαντικού αριθμού δηλώσεων υποστήριξης, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι διοργανωτές είχαν σοβαρή πρόθεση να συγκεντρώσουν δηλώσεις υποστήριξης και ότι είχαν ήδη συγκεντρώσει ουσιαστική υποστήριξη της προτεινόμενης πρωτοβουλίας τους, ώστε να αποφεύγεται ο κίνδυνος κατάχρησης.
Κατά τις συζητήσεις, το Κοινοβούλιο πρότεινε την ιδέα της επιτροπής πολιτών για την αντιμετώπιση του ίδιου θέματος. Πράγματι, αυτή η επιτροπή, που αποτελείται από τουλάχιστον επτά πολίτες που προέρχονται από τουλάχιστον επτά κράτη μέλη, θα διασφαλίζει ότι οι πρωτοβουλίες είναι σοβαρές και πραγματικά ευρωπαϊκές εξ αρχής.
Επιπλέον, η Επιτροπή δεν θα λαμβάνει επίσημη απόφαση σχετικά με το παραδεκτό, όπως προβλεπόταν στην πρότασή της, αλλά θα καταχωρίζει τις προτεινόμενες πρωτοβουλίες μόνο εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις που καθορίζονται στον κανονισμό, και ιδίως η προϋπόθεση οι προτεινόμενες πρωτοβουλίες να υπάγονται σαφώς στην αρμοδιότητα της Επιτροπής, βάσει των συνθηκών, να υποβάλει πρόταση για την αιτούμενη νομική πράξη.
13. Γιατί αυτοί που υπογράφουν μια πρωτοβουλία πρέπει να προέρχονται από το ένα τέταρτο των κρατών μελών; Γιατί όχι από ένα μόνο κράτος μέλος;
Επιβάλλεται ο καθορισμός του ελάχιστου αριθμού κρατών μελών από τα οποία πρέπει να προέρχονται οι πολίτες, προκειμένου να κατοχυρωθεί ότι μία πρωτοβουλία πολιτών είναι αντιπροσωπευτική ενός κοινού σε όλη την Ένωση συμφέροντος, και διότι η Συνθήκη προβλέπει ότι οι πολίτες πρέπει να προέρχονται από «σημαντικό αριθμό κρατών μελών».
Ο αριθμός που συμφώνησαν το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο είναι το ένα τέταρτο των κρατών μελών, δηλ. επί του παρόντος επτά.
14. Γιατί να χρησιμοποιείται ένα πολλαπλάσιο του αριθμού των ευρωβουλευτών ως όριο για τον ελάχιστο αριθμό δηλώσεων υποστήριξης ανά κράτος μέλος;
Στην Πράσινη Βίβλο της, η Επιτροπή πρότεινε να καθοριστεί το όριο αυτό στο 0,2% του πληθυσμού καθενός εκ των κρατών μελών. Ωστόσο, πολλοί ερωτηθέντες για την Πράσινη Βίβλο έκριναν ότι το 0,2% του πληθυσμού ήταν χωρίς λόγο υψηλό όριο για να εξασφαλιστεί ότι η πρωτοβουλία είναι αντιπροσωπευτική ενός ευρωπαϊκού συμφέροντος. Άλλοι έκριναν ότι το ποσοστό αυτό δεν είναι δίκαιο, δεδομένου ότι είναι πολύ ευκολότερο, για παράδειγμα, να συγκεντρωθούν δηλώσεις υποστήριξης από 1.000 πολίτες (που αντιστοιχούν στο 0,2% του πληθυσμού) στο Λουξεμβούργο παρά από 160.000 στη Γερμανία, και συνεπώς ευκολότερο να λαμβάνονται υπόψη τα μικρά παρά τα μεγάλα κράτη μέλη.
Η επιλεγείσα προσέγγιση, συνεπώς, εκφράζει τις δύο αυτές ανησυχίες. Ο κανονισμός προβλέπει καθορισμένο όριο για κάθε κράτος μέλος, ανάλογο, κατά φθίνουσα τάξη, προς τον πληθυσμό κάθε κράτους με ελάχιστο κατώτατο και ανώτατο όριο.
Για να εξασφαλιστεί ότι τα όρια βασίζονται σε αντικειμενικά κριτήρια, τα όρια αυτά προσδιορίζονται με βάση το πολλαπλάσιο του αριθμού των βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που εκλέγονται σε κάθε κράτος μέλος. Ο συντελεστής που επελέγη είναι το 750 ώστε να ικανοποιείται, αφενός, το αίτημα πολλών ενδιαφερομένων να είναι το κατώτατο όριο χαμηλότερο του 0,2% του πληθυσμού και, αφετέρου, να ληφθούν υπόψη οι ανησυχίες που διατυπώθηκαν να μην είναι το όριο υπερβολικά χαμηλό για τα μικρά κράτη μέλη.
Το σύστημα αυτό θα επιτρέπει έτσι αναλογικά μικρότερο αριθμό υπογραφών για τις μεγάλες χώρες και μεγαλύτερο για τις μικρές.
Ο ελάχιστος αριθμός υπογραφών ανά κράτος μέλος αναφέρεται στο παράρτημα I του κανονισμού.
15. Τι συμβαίνει με τις δηλώσεις υποστήριξης που συγκεντρώνονται στα κράτη μέλη όταν δεν φθάνουν το ελάχιστο όριο;
Αυτές οι δηλώσεις υποστήριξης θα προστίθενται βεβαίως στον συνολικό αριθμό υπογραφών, αλλά τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη δεν θα υπολογίζονται στο απαιτούμενο ένα τέταρτο των κρατών μελών.
16. Από ποια ηλικία μπορούν οι πολίτες να υπογράφουν μια ΠΕΠ;
Όλοι οι πολίτες της Ένωσης που έχουν ηλικία ψήφου στις ευρωπαϊκές εκλογές θα μπορούν να υποστηρίξουν μια πρωτοβουλία. Η ελάχιστη ηλικία είναι 18 ετών σε όλα τα κράτη μέλη εκτός από την Αυστρία, όπου είναι 16 ετών.
17. Πρέπει οι πολίτες να είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους για να μπορούν να υπογράψουν μια ΠΕΠ;
Όχι. Οι πολίτες της Ένωσης θα πρέπει μόνο να έχουν ηλικία ψήφου στις ευρωπαϊκές εκλογές.
18. Εάν ένας πολίτης είναι υπήκοος ενός κράτους μέλους αλλά κατοικεί σε άλλο κράτος μέλος, σε ποιο κράτος μέλος θα λαμβάνεται υπόψη η δήλωση υποστήριξής του;
Αυτό θα εξαρτάται από τα στοιχεία που θα παρέχει ο υπογράφων και, επομένως, από το κράτος μέλος που θα ελέγχει τη δήλωση υποστήριξής του. Εάν τα απαιτούμενα στοιχεία που παρέχει αντιστοιχούν στο κράτος μέλος κατοικίας, θα λαμβάνεται υπόψη σε αυτό το κράτος μέλος. Ομοίως, εάν τα απαιτούμενα στοιχεία που παρέχει αντιστοιχούν στο κράτος μέλος του οποίου είναι υπήκοος, θα λαμβάνεται υπόψη σε αυτό το κράτος μέλος. Για παράδειγμα, ένας Αυστριακός που κατοικεί στην Εσθονία μπορεί είτε να συμπληρώσει το έντυπο που θα ελεγχθεί στην Εσθονία, οπότε θα ληφθεί υπόψη στην Εσθονία, αναφέροντας ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, ημερομηνία και τόπο γέννησης, και υπηκοότητα, είτε να συμπληρώσει το έντυπο που θα ελεγχθεί στην Αυστρία, αναφέροντας εκτός από τα προηγούμενα στοιχεία και τον προσωπικό αριθμό αναγνώρισης από τον κατάλογο που έχει αποδεχθεί η Αυστρία και ο οποίος αναφέρεται στο μέρος Γ του παραρτήματος ΙΙΙ του κανονισμού.
Σε κάθε περίπτωση, οι πολίτες επιτρέπεται να υπογράψουν πρωτοβουλία μόνο μια φορά.
19. Οι πολίτες της Ένωσης που κατοικούν εκτός ΕΕ θα μπορούν να υπογράφουν μια ΠΕΠ; Σε ποιο κράτος μέλος θα λαμβάνεται υπόψη η δήλωση υποστήριξής τους;
Η δυνατότητα των πολιτών της Ένωσης που κατοικούν εκτός ΕΕ να υπογράφουν μια πρωτοβουλία θα εξαρτάται από το κράτος μέλος του οποίου είναι υπήκοοι.Πράγματι, ορισμένα κράτη μέλη δεν μπορούν να ελέγξουν τις δηλώσεις υποστήριξης των υπηκόων τους που κατοικούν εκτός ΕΕ. Η πρόταση της Επιτροπής παρείχε σε όλους τους υπηκόους της Ένωσης που κατοικούν εκτός ΕΕ τη δυνατότητα να υπογράφουν μια ΠΕΠ. Δεδομένων των νέων απαιτήσεων που επέβαλαν τα κράτη μέλη, ορισμένοι πολίτες ενδέχεται να μην μπορούν να υπογράφουν. Αυτοί που θα έχουν αυτή τη δυνατότητα, θα λαμβάνονται υπόψη στο κράτος μέλος του οποίου είναι υπήκοοι.
20. Θα μπορεί να υπογράφεται ηλεκτρονικά μια ΠΕΠ;
Οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να υπογράφουν ηλεκτρονικά. Οι διοργανωτές θα πρέπει να καταρτίσουν επιγραμμικό σύστημα συγκέντρωσης σύμφωνο με τις τεχνικές απαιτήσεις και τις απαιτήσεις ασφαλείας που προβλέπονται στον κανονισμό. Η Επιτροπή θα καταρτίσει τεχνικούς κανόνες και θα θέσει στη διάθεση των διοργανωτών λογισμικό ανοικτής πηγής για να τους βοηθήσει να δημιουργήσουν το σύστημά τους.
21. Πώς θα μπορούν οι πολίτες να είναι βέβαιοι ότι η ηλεκτρονική υπογραφή πρωτοβουλίας είναι ασφαλής;
Σε κάθε περίπτωση (ακόμη και όταν οι διοργανωτές χρησιμοποιούν λογισμικό ανοικτής πηγής που έχει καταρτίσει η Επιτροπή), πριν αρχίσουν την επιγραμμική συγκέντρωση, οι διοργανωτές θα πρέπει να ζητήσουν από την αρμόδια εθνική αρχή στην οποία πρόκειται να αποθηκευτούν τα δεδομένα να πιστοποιήσει το επιγραμμικό τους σύστημα συγκέντρωσης. Οι εθνικές αρχές θα βεβαιώνονται ότι τα χαρακτηριστικά ασφαλείας και τα τεχνικά χαρακτηριστικά του επιγραμμικού τους συστήματος συγκέντρωσης είναι σύμφωνα με τις ελάχιστες απαιτήσεις που καθορίζονται στον κανονισμό. Αυτό θα εγγυάται την ασφάλεια της υπογραφής.
22. Πώς μπορούν οι πολίτες που παρέχουν την υποστήριξή τους σε πρωτοβουλία να είναι βέβαιοι ότι τα προσωπικά τους δεδομένα δεν θα χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς;
Ο κανονισμός διασφαλίζει ότι κατοχυρώνεται πλήρως η προστασία των δεδομένων, κατά τη διοργάνωση και την παρακολούθηση της πρωτοβουλίας πολιτών, από όλους τους εμπλεκόμενους: τον διοργανωτή, τα κράτη μέλη και την Επιτροπή. Η ισχύουσα νομοθεσία περί προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα θα εφαρμόζεται κατά την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που πραγματοποιείται στο πλαίσιο πρωτοβουλίας πολιτών. Ως υπεύθυνοι για την επεξεργασία των δεδομένων, οι διοργανωτές πρωτοβουλίας πολιτών είναι υπεύθυνοι για τυχόν ζημία που προκαλούν σύμφωνα με την ισχύουσα εθνική νομοθεσία και υπόκεινται σε κατάλληλες κυρώσεις για τυχόν παραβάσεις του κανονισμού.
23. Πώς θα ελέγχονται οι δηλώσεις υποστήριξης;
Στις δηλώσεις υποστήριξής τους, οι πολίτες θα πρέπει να αναφέρουν τις πληροφορίες που απαιτούνται ανάλογα με το κράτος μέλος καταγωγής τους (κράτος μέλος κατοικίας τους ή κράτος μέλος του οποίου είναι υπήκοοι), οι οποίες περιλαμβάνουν ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, ημερομηνία και τόπο γέννησης, και υπηκοότητα, καθώς και, για ορισμένα κράτη μέλη, προσωπικό αριθμό αναγνώρισης. Ορισμένα κράτη μέλη δεν απαιτούν όλες αυτές τις πληροφορίες (π.χ. διεύθυνση, τόπο ή ημερομηνία γέννησης). Το παράρτημα ΙΙΙ (μέρη Α και Β) του κανονισμού περιλαμβάνει τα δύο υποδείγματα των δηλώσεων υποστήριξης που αναφέρουν λεπτομερώς τα απαιτούμενα στοιχεία. Όσον αφορά τα κράτη μέλη που απαιτούν προσωπικό αριθμό αναγνώρισης, στο μέρος Γ του παραρτήματος ΙΙΙ παρατίθεται ο κατάλογος των εγγράφων/αριθμών που γίνονται δεκτά από κάθε κράτος μέλος.
Οι διοργανωτές θα πρέπει να συγκεντρώνουν στο ίδιο έντυπο μόνο υπογραφές πολιτών που θα ελεγχθούν από το ίδιο κράτος μέλος. Στη συνέχεια, θα πρέπει να στείλουν αυτές τις δηλώσεις υποστήριξης στην εθνική αρχή αυτού του κράτους μέλους. Οι εθνικές αρχές θα προβούν τότε στις κατάλληλες επαληθεύσεις προκειμένου να πιστοποιήσουν τον αριθμό των έγκυρων δηλώσεων υποστήριξης που έχουν λάβει.
24. Πώς θα απαντά η Επιτροπή στις επιτυχημένες πρωτοβουλίες;
Η συμφωνία προβλέπει ότι η Επιτροπή θα έχει στη διάθεσή της τρεις μήνες για να εξετάσει μια πρωτοβουλία πολιτών που συγκέντρωσε τις απαραίτητες δηλώσεις υποστήριξης που προβλέπει ο κανονισμός και η οποία της υποβλήθηκε. Προτού εκθέσει τα συμπεράσματά της σε ανακοίνωση, η Επιτροπή θα δεχτεί τους διοργανωτές σε ενδεδειγμένο επίπεδο, ώστε να μπορέσουν να εξηγήσουν λεπτομερώς τα θέματα που θίγει η πρωτοβουλία τους. Επίσης θα διοργανωθεί δημόσια ακρόαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
25. Τι συμβαίνει εάν η Επιτροπή αποφασίσει να μη δώσει συνέχεια σε πρωτοβουλία πολιτών; Έχουν δικαίωμα προσφυγής οι πολίτες;
Η πρωτοβουλία πολιτών είναι πρωτοβουλία καθορισμού θεματολογίου, συνεπώς δεν θίγει το δικαίωμα της Επιτροπής να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες. Θα υποχρεώνει, ωστόσο, την Επιτροπή, ως σώμα, να λαμβάνει σοβαρά υπόψη τα αιτήματα που εκφράζονται με πρωτοβουλίες πολιτών. Εάν η Επιτροπή αποφασίσει να μη δώσει συνέχεια σε πρωτοβουλία πολιτών, θα πρέπει να εξηγήσει σαφώς τους λόγους αυτής της απόφασης. Η πολιτική αυτή ανάλυση της Επιτροπής επί της ουσίας της πρωτοβουλίας δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διαδικασίας προσφυγής.
Αντίθετα, η απόφαση σχετικά με την καταχώριση της προτεινόμενης πρωτοβουλίας που βασίζεται σε νομικούς λόγους μπορεί να προσβληθεί. Σε περίπτωση απόρριψης της καταχώρισης, η Επιτροπή θα ενημερώνει τους διοργανωτές σχετικά με τους λόγους της απόρριψης και όλα τα δικαστικά και εξωδικαστικά βοηθήματα που μπορούν να χρησιμοποιήσουν.
26. Θα είναι δυνατή η υποβολή πρωτοβουλίας αντίθετης προς άλλη εν εξελίξει πρωτοβουλία; Μπορεί η ίδια πρωτοβουλία να υποβληθεί πολλές φορές;
Ο κανονισμός δεν επιβάλλει κανόνες όσον αφορά την επαναλαμβανόμενη υποβολή πρωτοβουλιών πολιτών για το ίδιο ή παρόμοιο ζήτημα. Ομοίως, δεν εμποδίζει την έναρξη αντικρουόμενων πρωτοβουλιών
27. Γιατί τα κράτη μέλη χρειάζονται ένα έτος για να εφαρμόσουν την ΠΕΠ;
Πολλά κράτη μέλη πρέπει να προσαρμόσουν την εθνική τους νομοθεσία για να μπορέσουν να διενεργήσουν τον έλεγχο των δηλώσεων υποστήριξης και/ή να διασφαλίσουν ότι οι διοργανωτές υπόκεινται σε κατάλληλες κυρώσεις για τυχόν παραβάσεις του κανονισμού.
28. Μήπως η συμφωνία δημιουργεί υπερβολική γραφειοκρατία για την ΠΕΠ;
Η πρωτοβουλία πολιτών δεν θα υπόκειται σε περιττούς γραφειοκρατικούς κανόνες. Οι κανόνες που συμφωνήθηκαν αποτελούν την ορθή ισορροπία ανάμεσα στην ανάγκη να διασφαλιστεί η αξιοπιστία αυτού του μέσου και την ανάγκη να είναι εύκολη η χρησιμοποίησή του από τους πολίτες.
Επίσης, η Επιτροπή προτίθεται να εκπονήσει έναν περιεκτικό και φιλικό προς το χρήστη οδηγό για να διευκολύνει την κατανόηση των διαφόρων σταδίων της διαδικασίας και θα παρέχει βοήθεια στους διοργανωτές, όπου είναι αναγκαίο.
Στο μεταξύ, επισκεφθείτε τη σχετική ιστοσελίδα με το επεξηγηματικό βίντεο και τους σχετικούς συνδέσμους.
