idaskalaki's blog

Ήταν πλακόστρωτη, με καφενεία, ξενοδοχεία, λέσχες και καταστήματα πολυτελείας νεωτερισμών. Είχε πάρει το όνομά της από μια ογκώδη κρήνη, διακοσμημένη με λεοντοκεφαλές και στην οποία προσκολλήθηκαν ως υδροδόχες μαρμάρινες λάρνακες. Τμήμα της κρήνης βρίσκεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων. Στην έξοδο της σημερινής οδού Χάληδων προς το λιμάνι, υπάρχει ακόμη το κτίριο του Δημαρχείου, το οποίο είχε χρησιμοποιηθεί επί ενετοκρατίας ως ναυαρχείο και αργότερα ως πολιτικό νοσοκομείο.

Η πλατεία Συντριβανίου διαμορφώθηκε την περίοδο της Βενετοκρατίας ακριβώς έξω από την δυτική πύλη του προϋπάρχοντος βυζαντινού τείχους του Καστελίου, στην είσοδο του κεντρικότερου δρόμου Corso της περιτειχισμένης πόλης, την σημερινή οδό Κανεβάρο.

Αργότερα, κατά την Οθωμανική κατοχή, οι Τούρκοι αντικατέστησαν την κρήνη με μια κρήνη δικής τους αρχιτεκτονικής, από την ύπαρξη της οποίας, πήρε την συγκεκριμένη ονομασία η πλατεία, μέχρι έως ότου μετονομαστεί σε πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου. Πολλοί ντόπιοι ακόμα και σήμερα την αποκαλούν με την τούρκικη ονομασία Συντριβάνι που σημαίνει κρήνη.

Τα Ενετικά Νεώρια είναι από τα εντυπωσιακότερα μνημεία στο Παλιό λιμάνι των Χανίων. Κατασκευάστηκαν τον  16^ο αιώνα, όταν ο στόλος των Ενετών κυριαρχούσε στη Μεσόγειο. Την ανάγκη επισκευών του στόλου κάλυψαν τα Ενετικά Νεώρια, που είναι γνωστά και ως Αρσενάλια, από την λατινική λέξη «arsenalli», ή και ως Ταρσανάδες.

Το 1599 το συγκρότημα αποτελούνταν από 17 Νεώρια, ενώ λίγο αργότερα ξεκίνησε η κατασκευή ακόμα πέντε προς τα ανατολικά του λιμανιού, των Νεωρίων του Μόρο, όπως λεγόταν ο υπεύθυνος Γενικός Προβλεπτής.

Τα Ενετικά Νεώρια ήταν μεγάλες πέτρινες κατασκευές, με αψιδωτή πρόσοψη. Ανοικτά προς την θάλασσα, ώστε να μπορούν τα πλοία να φτάνουν ως το εσωτερικό τους ανεμπόδιστα, θολοσκέπαστα και επικοινωνούσαν μεταξύ τους με τοξωτά ανοίγματα στους εσωτερικούς τοίχους. Έκλειναν με ξύλινες πόρτες, ενώ η πρόσβαση μέχρι τα Ενετικά Νεώρια γινόταν από μια μεγαλοπρεπή πύλη στο τέλος της σημερινής οδού Δασκαλογιάννη.

Έχουν μήκος 50 μέτρων το καθένα, πλάτος 9 και ύψος 10 μέτρων. Συνολικά, κατασκευάστηκαν στο παλιό λιμάνι των Χανιών 23 Ενετικά Νεώρια:

• 5 στο συγκρότημα του Μόρο στα ανατολικά,
• 17 στην βόρεια ακτή του λιμανιού και
• το Μεγάλο Αρσενάλι, ξεχωριστά από τα υπόλοιπα, λίγο πιο δυτικά.

Από τα Ενετικά Νεώρια σήμερα σώζονται επτά συνεχόμενοι θόλοι και το Μεγάλο Αρσενάλι και δύο νεώρια από το συγκρότημα του Μόρο, στο μυχό του λιμανιού. Η θαλάσσια πρόσβαση δεν υπάρχει πια, καθώς κατασκευάστηκε η προκυμαία.

Οι νομοί της Ελλάδας είναι μια καταργημένη βαθμίδα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης (1833–2010), ωστόσο συνεχίζει να αναφέρεται στον προφορικό λόγο ως γεωγραφικός προσδιορισμός. Αποτελούσε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και αρμοδιότητά της ήταν η διοίκηση των τοπικών ζητημάτων σε επίπεδο νομού. Από την 1η Ιανουαρίου 2011, οπότε τέθηκε σε ισχύ το πρόγραμμα «Καλλικράτης» του Ν. 3852/2010, οι νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις καταργήθηκαν και αντικαταστάθηκαν (με μετονομασία ή διάσπαση) από τις Περιφερειακές ενότητες.

Μέχρι το 2010 σε κάθε νομό αντιστοιχούσε ένας δευτεροβάθμιος οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης (νομαρχία), με εξαίρεση την Αττική. Ωστόσο στους νομούς δεν συμπεριλαμβανόταν το Άγιο Όρος, το οποίο ορίζεται ως «Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία» ευρισκόμενη εντός της χώρας, αλλά υπαγόμενη σε ειδικό καθεστώς.

Το τέλος της Βενετοκρατίας στην πόλη των Χανίων έρχεται το 1645 με την κατάληψη πόλης από τους Οθωμανούς Τούρκους. Στην περίοδο αυτή αρκετά κτίρια προσαρμόζονται με σκοπό να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες και τις συνήθειες του νέου κατακτητή. Οι υπάρχοντες καθολικοί ναοί μετατρέπονται σε τζαμιά, ενώ συγχρόνως χτίζονται και νέα τζαμιά, ακολουθώντας τα πρότυπα της τούρκικης αρχιτεκτονικής.

Ένα από τα πρώτα οικοδομήματα των Τούρκων στην Κρήτη είναι το επιβλητικό τζαμί στο λιμάνι. Είναι το μοναδικό από τα σωζόμενα τζαμιά της πόλης που ανάγεται στο 2o μισό του 17ου αιώνα.αφιερωμένο στον Κιουτσούκ Χασάν που ήταν ο πρώτος Τούρκος φρούραρχος της πόλης των Χανίων. Ονομάζεται και Γιαλί Τζαμί, που σημαίνει “το παραθαλάσσιο τζαμί”, επειδή χτίστηκε δίπλα στην θάλασσα.

Το τζαμί είναι ένα τετράγωνο κτίσμα με μεγάλο τρούλο στην οροφή και τέσσερα πέτρινα τόξα που το καθένα ενώνει την κάθε γωνιά της οροφής με τον τρούλο. Οι δύο πλευρές του κύριου μέρους του τζαμιού που βλέπουν στη θάλασσα, περιβάλλονται από στοά, την οροφή της οποίας στολίζουν συνολικά 7 μικροί τρούλοι.

Στην νοτιοδυτική γωνιά του εναπομείναντος κτίσματος υπήρχε μιναρές από τον οποίο σώζεται η βάση του, και σε όλη την νότια πλευρά του τεμένους κήπος με φοίνικα που περιβάλλονταν από ψηλό τοίχο με πόρτα και μεγάλα παράθυρα, περίπου όμοιο με την βόρεια και δυτική πρόσοψη του κτιρίου. Το Γιαλί Τζαμισί λειτουργούσε ως μουσουλμανικός ναός μέχρι το 1923, οπότε έφυγαν από την Κρήτη οι τελευταίοι μουσουλμάνοι με την ανταλλαγή πληθυσμών.

Σήμερα ο μικρός εσωτερικός χώρος του τζαμιού χρησιμοποιείται ως χώρος, εικαστικών κυρίως, εκθέσεων.