The Father (August Strindberg)
O «πατέρας» είναι μια θανάσιμη αναμέτρηση ανάμεσα στον Ίλαρχο Άντολφ, στρατιωτικό και σεβαστό επιστήμονα, και τη σύζυγό του Λάουρα, αναφορικά με την ανατροφή και τη μόρφωση της κόρης τους Βέρθας. Η υπόθεση παίρνει πολύ σοβαρή τροπή όταν η Λάουρα υποβάλλει στον άντρα της την ιδέα πως μπορεί να μην είναι αυτός ο φυσικός πατέρας. Μέσα στη δίνη της αμφιβολίας και του πάθους, ο Άντολφ οδηγείται στην παραφροσύνη.
Ένα από τα σημαντικότερα έργα του Σουηδού δραματουργού, γραμμένο το 1887, χαρακτηρίζεται ως μια εκρηκτική σύγχρονη τραγωδία. Η σύγκρουση του ζευγαριού ξεπερνά τα όρια της απλής συζυγικής διαμάχης, αλλά και της αρχετυπικής διαμάχης των δύο φύλων και τελικά εξελίσσεται σε ένα σκληρό και ανελέητο αγώνα εξουσίας ανάμεσα σε δύο ισχυρότατους αντιπάλους, το αρχέγονο θηλυκό ένστικτο και την κατασκευασμένη ανδρική λογική.
Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο The Father (August Strindberg)
Father and Daughter
Πατέρας και κόρη
Μικρού μήκους ταινία κινουμένων σχεδίων, νικήτρια των Όσκαρ 2000.
Έχει κερδίσει επίσης πολλά βραβεία και θεωρείται η πιο επιτυχημένη από τη σειρά των έργων του σκηνοθέτη Michael Dudok De Wit.
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ (1772-1847), Βιογραφικό σημείωμα, βιβλιογραφία, εργογραφία
 Πηγή: Λογοτεχνικό Ημερολόγιο των εκδόσεων Γαβριηλίδη
Ο Αθανάσιος Χριστόπουλος γεννήθηκε στην Καστοριά. Γιος κληρικού πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, όπου είχε καταφύγει η οικογένειά του λόγω οικονομικών δυσχερειών. Μαθήτευσε στο Λύκειο Βουκουρεστίου με δάσκαλο τον Νεόφυτο Καυσοκαλυβίτη, ο οποίος άσκησε μεγάλη επίδραση στις γλωσσικές και φιλοσοφικές απόψεις του Χριστόπουλου. Σπούδασε ιατρική, φιλοσοφία, ξένες γλώσσες και λατινικά στη Βούδα και το 1794 έφυγε για την Πάντοβα, όπου, αν και ξεκίνησε με σπουδές ιατρικής, κατέληξε να αφοσιωθεί στα νομικά. Το 1797 επέστρεψε στο Βουκουρέστι, γνώρισε τον Λάμπρο Φωτιάδη και μπήκε στον κύκλο του Καταρτζή. Εργάστηκε για πολλά χρόνια ως οικοδιδάσκαλος στην Αυλή του ηγεμόνα Μουρούζη και απέκτησε τον τίτλο του καμινάρη. Ακολούθησε ένα διάστημα παραμονής στην Πόλη. Μετά το 1812 πέρασε στην Αυλή του ηγεμόνα της Βλαχίας Ιωάννη Καρατζά και ανακηρύχτηκε άρχων μέγας λογοθέτης. Με ανάθεση του Καρατζά ο Χριστόπουλος συνέγραψε το Ιδιωτικό Δίκαιο από κοινού με τον αδερφό του Κυριάκο, και έγινε νομικός σύμβουλος του Καρατζά. Μετά την ανάκληση του τελευταίου από την ηγεμονία το 1820 ο Χριστόπουλος έφυγε για την Τρανσυλβανία, όπου συνέχισε τη συγγραφική του δραστηριότητα. Ταξίδεψε στα Επτάνησα ως απεσταλμένος της Φιλικής Εταιρίας και έμεινε δύο μήνες στη Ζάκυνθο, υπήρξε μέλος της επαναστατικής επιτροπής στις Ηγεμονίες και σύμβουλος του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Μετά την επανάσταση προσπάθησε να εγκατασταθεί στον απελευθερωμένο ελλαδικό χώρο, αναγκάστηκε ωστόσο, κυρίως λόγω του αντιφαναριωτικού πνεύματος που κυριαρχούσε, να φύγει το 1836 ξανά για την Τρανσυλβανία. Πέθανε το Γενάρη του 1847 στο Βουκουρέστι. Το συγγραφικό έργο του Χριστόπουλου περιλαμβάνει μια Γραμματική της αιολοδωρικής διαλέκτου (1805), όπου υποστήριξε τη γλωσσική θεωρία του Καταρτζή και υπεραμύνθηκε της ‘λαλουμένης’ γλώσσας, το τετράπρακτο ιστορικό δράμα Αχιλλεύς, που παραστάθηκε στην Αυλή του Μουρούζη με τον τίτλο Ο θάνατος του Πατρόκλου και αποτελεί πρωτόλειο έργο με σαφείς επιδράσεις από τον Διαφωτισμό και τις ιδέες περί αναβίωσης των αρχαιοελληνικών προτύπων, τα Λυρικά, συλλογή βακχικών και ερωτικών (σύμφωνα με δικούς του χαρακτηρισμούς) ποιημάτων, στα οποία συνυπάρχουν η αισιοδοξία και η μελαγχολία, ο ύμνος του έρωτα και η ηθική της ζωής και της ύπαρξης με το στοιχείο του εφήμερου του βίου. Ο Χριστόπουλος μπόλιασε την φαναριώτικη ποίηση με στοιχεία της γαλλικής ποίησης του 18ου αιώνα και της ιταλικής ανακρεόντειας τάσης και τα έργα του γνώρισαν μεγάλη επιτυχία στην εποχή τους. Ο Λίνος Πολίτης στην Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας χαρακτηρίζει τον Χριστόπουλο πρόδρομο του Σολωμού στα πρώτα του βήματα, ως προς τη γλώσσα και τη στιχουργική. Πρέπει να επισημανθεί τέλος η συγγραφή μεταφράσεων, αρχαιολογικών μελετών, πολιτικών σκέψεων και κριτικών δοκιμίων και γενικότερα η πνευματική πολυπραγμοσύνη του.1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Αθανάσιου Χριστόπουλου βλ. Βαλέτας Γ.Μ., «Χριστόπουλος Αθανάσιος», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια24. Αθήνα, Πυρσός, 1934, του ίδιου, «Χριστόπουλος Αθανάσιος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνική Λογοτεχνίας12. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και Ταμπάκη Άννα, «Χριστόπουλος Αθανάσιος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό9β. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988. |
| Ενδεικτική Βιβλιογραφία• Αρσένης Ι., «Πάνθεον Ελλήνων Ποιητών· Α.Σούτσος, Α.Χριστόπουλος», ΜέντωρΑ’, 1979. • Βαλέτας Γ.Μ., «Χριστόπουλος Αθανάσιος», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια24. Αθήνα, Πυρσός, 1934. • Βαλέτας Γ., «Χριστόπουλος Αθανάσιος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας12. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. • Βρανούσης Λ., Οι πρόδρομοι. Αθήνα, Αετός, 1956 (στη σειρά Βασική Βιβλιοθήκη). • Γραμματάς Θόδωρος, Δύο αντικοραϊκά κείμενα· Τα ‘Κορακιστικά’ του Ιακ.Ρίζου Νερουλού και το ‘ Όνειρο’ του Αθ.Χριστόπουλου. Ιωάννινα, ανάτυπο από τον ΙΒ΄ τόμο της Δωδώνης, Επιστημονικής Επετηρίδας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 1983. • Καμπάνης ΄Αριστος, «Ο Χριστόπουλος και η νέα μας γλώσσα», Πρωία, 5/7/1931. • Μελάς Σπύρος, «Αθανάσιος Χριστόπουλος», Νεοελληνική Λογοτεχνία, σ.105-114. Αθήνα, Φέξης, 1962. • Μενάρδος Σ., «Ρήγας, Βηλαράς, Χριστόπουλος», Διαλέξεις περί ελλήνων ποιητών του ΙΘ’ αιώνοςΒ’. Αθήνα, τυπ. Π.Δ.Σακελλαρίου, 1916. • Μέξας Μ.Β., «Χριστόπουλος Αθανάσιος», Μεγάλη Ελληνική ΕγκυκλοπαίδειαΔ’. Αθήνα, Πυρσός, 1934. (όπου και εκτενής βιβλιογραφία του προηγούμενου αιώνα και των αρχών του εικοστού για τον Χριστόπουλο). • Μιχαλόπουλος Φ., «Αθ.Χριστόπουλος», Η Καθημερινή, 13/3/1939. • Ραγκαβής Κλέων, «Ελληνικαί Βιογραφίαι: Αθανάσιος Χριστόπουλος», Πανδώρα12, 15/6/1861, αρ.270, σ.135-140. • Ραγκαβής Κλέων, «Περί Αθανασίου Χριστοπούλου», Φιλίστωρ, 1861. • Ταμπάκη Άννα, «Χριστόπουλος Αθανάσιος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό9β΄. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1990. • Τσαντσάνογλου Ελένη (επιμ.), Αθανασίου Χριστόπουλου · Τα Λυρικά. Αθήνα, ΝΕΒ, 1970. • Χατζηλύσανδρος Αθηνόδωρος Ευρ., «Κλασικαί επιδράσεις επί τον Αθανάσιον Χριστόπουλον», Νέα Εστία59, ετ.Λ΄, 15/6/1956, αρ.695, σ.836-844. • Camariano Nestor, Christopoulos · sa vie, son ouvre litteraire et ses raports avec la culture goumaine, Θεσσαλονίκη, 1981. • Rotolo V., «A. Christopoulos · Theoria e prassi della lingua litteraria neogreca», Studii Neoellenici, (Παλέρμο), 1975. |
| Εργογραφία (πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)• Γραμματική της Αιολοδωρικής. Βιέννη, 1805. (μαζί και το ιστορικό δράμα Αχιλλεύς) • Τα Λυρικά.Βιέννη, τυπ. Σνείρερ, 1811. α΄ επανεκδ. Κέρκυρα, 1814. • Τα Άπαντα. Θεσσαλονίκη, 1931. (λείπουν η πρώτη Γραμματική και τα Πολιτικά παράλληλα). • Αχιλλεύς· Ιστορικό δράμα. Βιέννη, 1805 (στην έκδοση της Γραμματικής της Αιολοδωρικής). • Νομοθεσία. Βιέννη, 1818. • Πολιτικά Παράλληλα. Παρίσι, 1833. • Ελληνικά αρχαιολογήματα. Αθήνα, 1833. (περιέχονται τα κατάλοιπα Ελλήνων όνομα και γένος, Γράμματα, Γλώσσα παλαιά και νέα, οι μεταφράσεις του και η Στοιχείωση της σκεπτικής φιλοσοφίας). • Leguirea Caragea. Βουκουρέστι,1855. • Ποιήματα και βιογραφία Αθανασίου Χριστόπουλου του Νέου Ανακρέοντος. Αθήνα, 1903 (επιμέλεια – εισαγωγή Σπυρίδωνος δε Βιάζη). • Άπαντα · επιμ. Γ. Βελέτας. Αθήνα, 1969. |
Πηγή : http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=585
/ //–>
// //–>
// //–>
// //–>
Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ (1772-1847), Βιογραφικό σημείωμα, βιβλιογραφία, εργογραφία
ΤΡΙΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1669-1830)
ΙΣΤΟΡΙΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
ΤΡΙΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1669-1830)
Αφύπνιση του τουρκοκρατούμενου ελληνισμού.
18ος αι. και αρχές 19ουαι. = εποχή Φαναριωτών και νεοελληνικού διαφωτισμού
Μετά το 1779 αναπτύσσεται μεσαία αστική τάξη, ο νεοελληνικός διαφωτισμός βρίσκεται στην ακμή του, διαμορφώνεται η φαναριώτικη ποίηση.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ
Πρόκειται για ιδεολογική κίνηση που αναπτύχθηκε στην Ευρώπη και προώθησε την πνευματική και πολιτική απελευθέρωση του ανθρώπου. Ξεκινά από τη φιλοσοφία του Τζον Λοκ, αναπτύχθηκε στη Γαλλία και διαδόθηκε στην Ευρώπη το 18ο αι. Πρόκειται για ένα κίνημα αισιόδοξο, βασίζεται στην πίστη ότι η διάνοια έχει απεριόριστη ικανότητα να εξελιχθεί, για να πραγματοποιήσει τον ύψιστο σκοπό της ζωής, την ευτυχία του ανθρώπου.
Οι ιδέες του Διαφωτισμού :
- πίστη στη δύναμη του ορθού λόγου (ο ορθός λόγος είναι πιο δυνατός από οποιαδήποτε παράδοση και αυθεντία)
- πίστη στην εξελιξιμότητα του ανθρώπου
- πίστη στην πρόοδο και στη δυνατότητα της ευτυχίας
- προάγει τις ζωντανές γλώσσες και ιδιαίτερα τα εθνικά ιδιώματα σε βάρος των νεκρών γλωσσών
- αποδίδει μεγάλη σημασία στα θέματα αγωγής
- καλλιεργεί την ελεύθερη κριτική έρευνα
- καλλιεργεί τη γνώση του φυσικού κόσμου
- κηρύττει την ανεξιθρησκεία
- διδάσκει την αξιοπρέπεια του ανθρώπου
- βασισμένος στα επιτεύγματα των νεοτέρων, καταδικάζει κ άθε παρελθόν (πνεύμα ελευθεροφροσύνης και ανανέωσης)
- θεωρεί απ’ την άλλη τον αρχαίο (κλασικό) κόσμο ως πρότυπο της ελεύθερης σκέψης και της αξιοπρέπειας του ατόμου, σε αντίθεση με το Μεσαίωνα. Η στάση αυτή είχε ως συνέπεια : α) την ανάπτυξη της αρχαιολογίας και των κλασικών σπουδών και β) την εμφάνιση του νεοκλασικισμού στην τέχνη και στη λογοτεχνία.
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ
Το 18ο αι. ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός επηρέασε και την ελληνική σκέψη μέσω των εμπόρων, των λογίων της διασποράς και των Φαναριωτών. Φανερώθηκε με τη μορφή ποικίλων πνευματικών δραστηριοτήτων στις παραδουνάβιες, αρχικά, ηγεμονίες. οι δραστηριότητες αυτές είχαν ως συνέπεια τη γενική προαγωγή του ελληνισμού και προετοίμασαν την ελληνική επανάσταση.
Ο νεοελληνικός διαφωτισμός εξελίσσεται σε τρεις περιόδους, που αντιστοιχούν στις περιόδους της γαλλικής παιδείας :
Α’ (προδρομική περίοδος) : καλύπτει το χρονικό διάστημα πριν τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774) κι εκδηλώνεται με την προβολή του ονόματος του Βολταίρου, ο οποίος για όλο το 18ο αι. θεωρήθηκε από τους προοδευτικούς φιλελεύθερους συγγραφείς σύμβολο ελευθεροφροσύνης. Στην περίοδο αυτή ανήκουν ο Θωμάς Μανδαράσης, ο Ευγένιος Βούλγαρης και ο Ιώσηπος Μοισιόδακας, που με την Απολογία του εκφράζει καλύτερα από κάθε άλλο έργο το πνεύμα της εποχής.
Β’ περίοδος : σ’ αυτή την περίοδο ο νεοελληνικός διαφωτισμός επηρεάστηκε από τη Γαλλική Εγκυκλοπαίδεια, ένα τεράστιο συλλογικό έργο που συντάχθηκε με την εποπτεία του Ντιντερό και αποθησαύρισε όλη την ευρωπαϊκή σοφία. Κύριος εκπρόσωπος της περιόδου είναι ο Δημήτριος Καταρτζής. Στον κύκλο του ανήκουν ο Ρήγας Βελεστινλής, ο Δανιήλ Φιλιππίδης και ο Γρηγόριος Κωνσταντάς (συγγραφείς της Γεωγραφίας).
Γ’ περίοδος : Κατά την περίοδο αυτή ο νεοελληνικός διαφωτισμός επηρεάζεται από την κίνηση των ιδεολόγων, την ομάδα δηλαδή των Γάλλων διανοουμένων που ήταν προσηλωμένοι στις αρχές της ελευθερίας και της ισότητας, αλλά αποδοκίμαζε τη χρήση βίας γιατ ην εφαρμογή τους. Από τις αρχές αυτές επηρεάστηκε ο Αδ. Κοραής, που αφιέρωσε όλες τις δυνάμεις του κατά την προεπαναστατική περίοδο και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης για το φωτισμό του Γένους. Στην εποχή του η ελληνική παιδεία βρίσκεται σε μεγάλη άνοδο.
Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟ
Ο λατινοκρατούμενος ελληνισμός περιορίζεται κυρίως στα Επτάνησα και για σύντομο χρονικό διάστημα (1684-1714) στην Πελοπόννησο. Ο ρόλος του ελληνισμού της διασποράς διαφοροποιείται. Οι Έλληνες το 15ο αι. δίδασκαν την αρχαιότητα, ενώ το 18ο αι. η Ευρώπη αποτελεί την πηγή της σοφίας και των νέων ιδεών. Το βάρος πέφτει τώρα στον τουρκοκρατούμενο ελληνισμό, όπου, μετά το 1669 κυρίως, ιδρύονται σχολεία και αναπτύσσεται ουσιαστικότερη πνευματική κίνηση με κέντρο την Κωνσταντινούπολη και τις αυλές των παραδουνάβιων ηγεμονιών στο Βουκουρέστι και στο Ιάσιο.
Οι ιστορικοί της νεοελληνικής λογοτεχνίας χωρίζουν συνήθως την περίοδο αυτή σε δύο φάσεις :
α) 1669-1774
β) 1774- 1821
1774 : υπογράφεται η ρωσοτουρκική συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή, που έδωσε πολλά προνόμια στου υπόδουλους Έλληνες.
Αλλαγές που συντελούνται στο χώρο του τουρκοκρατούμενου ελληνισμού μετά το 1774 :
- Διαμόρφωση μεσαίας αστικής τάξης (ανθεί οικονομικά). Ίδρυση εμπορικών συνεταιρισμών ( με δραστηριότητες και στη Δ. Ευρώπη και την Αυστροουγγαρία). Οι Έλληνες έμποροι, εκτός από οικονομικά οφέλη, αποκτούν βαθύτερη εθνική συνείδηση και γεμάτοι πάθος για την παιδεία και την απελευθέρωση του έθνους, διαθέτουν αφειδώς τα οικονομικά τους μέσα.
- Αναπτύσσεται ο νεοελληνικός διαφωτισμός. Ιδίως μετά το 1774 διανύει τη φάση της ακμής του, ενώ δυο άλλοι σημαντικοί μέχρι τώρα παράγοντες, η εκκλησία και η τάξη των Φαναριωτών, ρέπουν προς τη συντήρηση.
- Από τη Δ. Ευρώπη διαδίδεται το ρεύμα του νεοκλασικισμού (εκφράζει την τάση για μίμηση της κλασικής αρχαιότητας στην τέχνη και τη λογοτεχνία). Μέσα στα πλαίσια του νεοκλασικισμού εντάσσεται η αναβίωση του Ανακρεοντισμού και του ευρύτερου λογοτεχνικού κινήματος του Αρκαδισμού (μέσα 18ου αι.).
Η κίνηση του Ανακρεοντισμού : το 1559 εκδόθηκαν 60 περίπου ποιήματα που αποδόθηκαν στον ποιητή του 6ου αι. π.Χ. Ανακρέοντα, ενώ στην πραγματικότητα γράφτηκαν στη βυζαντινή περίοδο κατά μίμηση των ποιημάτων του. Εξυμνούν κυρίως τις χαρές και τα θέλγητρα του έρωτα, των συμποσίων, την Άνοιξης, της Αφροδίτης, του Βάκχου και του κρασιού. Ονομαστοί Ευρωπαίοι ποιητές τα μετέφρασαν ή έγραψαν ποιήματα μιμούμενοι τους απλούς ρυθμούς τους (Ιταλία : Μεταστάσιος, Μόντι, Ροσέτι, Λεοπάρντι, Φώσκολος Αγγλία : Μουρ, Βύρων Γαλλία : Ρονσάρ, Σενιέ Γερμανία : Λέσινγκ, Γκέτε). Στην Ελλάδα με ανάλογο πνεύμα έγραψαν οι ποιητές Αθ. Χριστόπουλος και Ιωάννης Βηλαράς.
ΠΟΙΗΣΗ
Κατά το 18ο αι. παρουσιάζεται σημαντική κάμψη στην ποίηση, που παρατηρείται και στην Ευρώπη. Η κάμψη αυτή οφείλεται στην ανακοπή της λογοτεχνικής ακμής της Κρήτης και στην κατάσταση στις τουρκοκρατούμενες περιοχές. Από τα έργα που εκδόθηκαν μετά την πτώση της Κρήτης σημειώνουμε τα Άνθη Ευλαβείας, έκδοση Φλαγγινιανού Φροντιστηρίου της Βενετίας.
Καισάριος Δαπόντες (1714-1784) : δεσπόζουσα μορφή στο χώρο του τουρκοκρατούμενου ελληνισμού στο α’ μισό του 18ου αι. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ποίησής του είναι η έμμετρη πεζολογία, το ηθικοδιδακτικό περιεχόμενο (συχνά διανθισμένο με ευτράπελες διηγήσεις).
Φαναριώτικη ποίηση : η νεότερη γενιά που μεγαλώνει στις όχθες του Βοσπόρου και στις παραδουνάβιες ηγεμονίες ή στα μεγάλα κέντρα του ελλαδικού και του απόδημου ελληνισμού, συνεχίζει την έμμετρη πεζολογία του Δαπόντε. Αντικαθιστούν όμως την ηθικοδιδακτική ποίηση με την ερωτική στιχοπλοκία. Η ποίηση αυτή βρήκε ανταπόκριση στην τάξη των λογίων της εποχής και πολλές φορές επιστρατεύτηκε, για να υπηρετήσει ιδεολογικούς αγώνες του διαφωτισμού. Από τους ποιητές αυτούς αναφέρουμε το Ρήγα Βελεστινλή, τον Αθ. Χριστοπουλο και τον Ιωάννη Βηλαρά που επηρεάστηκε κάπως από την τεχνοτροπία της Φαναριώτικης ερωτικής ποίησης.
Ο Ρήγας έθεσε την ποίησή του στην υπηρεσία της απελευθέρωσης του Γένους. Είναι ποιητής – εθνεγέρτης. Ο Αθ. Χριστόπουλος και Ι. Βηλαράς σημάδεψαν με την παρουσία τους τη δεύτερη φάση της τρίτης περιόδου, ο Ιάκωβος Πολυλάς τους αναγνωρίζει ως προδρόμους του Σολωμού. Και στους δύο συναντούμε νεοκλασική τεχνοτροπία με μυθολογικά σύμβολα, τη φροντίδα για την κομψή και χαριτωμένη στιχουργία, τη χρήση της λαϊκής γλώσσας. Ενώ όμως στο Χριστόπουλο η γλώσσα και η στιχουργία είναι έως ένα βαθμό τεχνητή, στο Βηλαρά βρίσκουμε μια βαθύτερη αίσθηση του δημοτικού τραγουδιού κι ένα αίσθημα πηγαίο. ο Βηλαράς δεν υπήρξε μόνο ένας ευαίσθητος ποιητής, αλλά και μαχητικός εκφραστής του νεοελληνικού διαφωτισμού. Όταν, μετά το θάνατό του, εκδόθηκαν στην Κέρκυρα τα Άπαντά του (1827), στον κατάλογο των συνδρομητών είναι και το όνομα του Διον. Σολωμού.
ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
- Συνεχίζεται και κορυφώνεται η ανάπτυξη της εκκλησιαστικής ρητορικής. Κυριότεροι εκπρόσωποι είναι οι κληρικοί και λόγιοι :
- Φραγκίσκος Σκούφος (1644-1697), Βασικό έργο του Σκούφου είναι η Τέχνη Ρητορική. Χρησιμοποιησε ύφος περίτεχνο, επηρεασμένο από Ιταλούς δασκάλους του. Απέφυγε τις υπερβολές εκείνων και στην απλή γλώσσα που χρησιμοποίησε διατήρησε πολλή δροσιά και φρεσκάδα.
- Ηλίας Μηνιάτης (1669-1714), Το παράδειγμα του Σκούφου ακολούθησε ο Μηνιάτης με τις Διδαχές του.
- Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806), κυριάρχησε σ’ όλο το 18ο αι. με τη διδασκαλία του. Αν και ξεκίνησε ως θαυμαστής του Βολταίρου, με την πάροδο του χρόνου έγινε συντηρητικός. Έγραψε σε αρχαΐζουσα γλώσσα πολλά έργα.
- Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800). Άφθονη επίσης υπήρξε η παραγωγή του Θεοτόκη. Μόνο στα κηρύγματά του χρησιμοποίσε τη δημοτική γλώσσα, που είναι όμως κάπως ψυχρή.
- Κοσμάς ο Αιτωλός : εθνομάρτυρας που με τη δράση και το ζωντανό του κήρυγμα δίνει τα πάντα για την προκοπή του Γένους.
- Νεόφυτος Ροδινός : καλλιεργεί την εκκλησιαστική ρητορική, ουσιαστικά ανήκει στην προηγούμενη περίοδο.
2. Επιστολογραφία : ιδιαίτερος κλάδος της πεζογραφίας (ιδιαίτερο συγγραφικό είδος από την αρχαιότητα ακόμη) που ακμάζει κυρίως στη δεύτερη φάση της περιόδου που εξετάζουμε, γιατί, ωσότου ξεσπάσει η Επανάσταση, πυκνώνει και η αλληλογραφία ανάμεσα σε εμπόρους και λογίους. Εκφράζει το ανανεωτικό πνεύμα και τις διδακτικές προθέσεις του διαφωτισμού. Ο επιστολογράφος της εποχής αυτής εκφράζει τους στοχασμούς του αποβλέποντας στη διδαχή. Με τον Κοραή η επιστολογραφία προσεγγίζει στα όρια της δημιουργικής πεζογραφίας.
3. Αφηγηματική πεζογραφία :
- Ανώνυμος του 1789 : ο Κ.Θ. Δημαράς το θεωρεί ως το πρώτο νεοελληνικό πεζογράφημα, γραμμένο σε αδέξια πρόζα.
- Σχολείον των Ντελικάτων Εραστών : περιέχει μεταφράσεις του Ρήγα από τα γαλλικά
- Έρωτος αποτελέσματα.
ΘΕΑΤΡΟ
Παρακμή μετά την πτώση της Κρήτης.
- Κορακιστικά : κωμωδία του Ιάκωβου Ρίζου Νερουλού (1778-1850), με την οποία σατιρίζει το γλωσσικό σύστημα του Κοραή.
- Εξηνταβελόνης : έργο του Κωνσταντίνου Οικονόμου του εξ Οικονόμων (1780-1817), μετάφραση του Φιλάργυρου του Μολιέρου, παρουσιάστηκε το 1816.
// //–>
Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο ΤΡΙΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1669-1830)
Ιωάννης Βηλαράς (1771-1823) Βιογραφικό σημείωμα, βιβλιογραφία, εργογραφία.
Ο Ιωάννης Βηλαράς, γιος του γιατρού Στέφάνου Βηλαρά, γεννήθηκε στα Κύθηρα και μεγάλωσε στα Γιάννενα, όπου έμαθε και τα πρώτα γράμματα, καθώς επίσης λατινικά, ιταλικά, γαλλικά και μαθηματικά από τον πατέρα του. Το 1789 έφυγε για την Ιταλία για σπουδές Ιατρικής στην Πάντοβα και τη Μπολόνια. Εκεί ήρθε σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες του Γαλλικού Διαφωτισμού. Το 1801 επέστρεψε στα Γιάννενα και διορίστηκε γιατρός του γιου του Αλή Πασά, μυημένος παράλληλα σε μυστική απελευθερωτική οργάνωση. Ακολουθώντας τον Αλή Πασά στις εκστρατείες του γύρισε όλη την Ελλάδα και έφτασε ως τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες (1812-1815) και τη Λάρισσα (1815-1817), όπου μπήκε στον κύκλο των υπέρμαχων της απλής γλώσσας. Διατήρησε παράλληλα αλληλογραφία με εξέχοντα μέλη της Φαναριώτικης κοινωνίας, η οποία εν μέρει σώζεται και είναι ενδεικτική της πνευματικής κίνησης της εποχής. Το 1819 επέστρεψε στα Γιάννενα και συνεργάστηκε με τον Αθανάσιο Ψαλίδα για την έκδοση των γλωσσικών τους θεωριών, καθώς και μιας γλωσσικής προκήρυξης. Ο θάνατος του Αλή Πασά όμως ματαίωσε την ολοκλήρωση των σχεδίων τους και ο Βήλαρας κατέφυγε στο Τσεπέλοβο του Ζαγορίου, από όπου πήρε μέρος στην οργάνωση του Αγώνα στην Ήπειρο. Στο Τσεπέλοβο πέθανε, κληροδοτώντας οικονομικά προβλήματα στη γυναίκα και τους δυο γιους του. Το μόνο έργο του Βηλαρά που τυπώθηκε όσο ζούσε είναι η μελέτη Η Ρομέηκη γλώσσα (1814), όπου τονίζει την αξία της φυσικής λαϊκής γλώσσας και προτείνει την εφαρμογή ενός φωνητικού ορθογραφικού συστήματος αντί της ιστορικής ορθογραφίας. Το έργο είναι αφιερωμένο στον Αθανάσιο Ψαλίδα, και περιλαμβάνει επίσης ποιήματα, δύο μεταφράσεις από τον Ανακρέοντα, μία από τον Πλάτωνα (Κρίτων) και μία από τον Επιτάφιο του Θουκυδίδη. Το 1827 βγήκε η πρώτη συγκεντρωτική έκδοση ποιημάτων και πεζών του στην Κέρκυρα από τον Αθανάσιο Πολίτη. Τα ποιήματα του Βηλαρά διακρίνονται σε ερωτικά και σατιρικά. Στα πρώτα υμνείται η παντοδυναμία του έρωτα, με έντονη παρουσία στοιχείων όπως το ειδυλλιακό ποιμενικό περιβάλλον και τα αρχαιοελληνικά ονόματα των ηρώων. Στα σατιρικά ποιήματα εξάλλου η σάτιρα έχει διδακτικό στόχο, σύμφωνα με τις επιταγές του Διαφωτισμού, και καταδεικνύει άλλοτε πρόσώπα και άλλοτε ήθη και συνήθειες. Ο Βηλαράς έγραψε επίσης έμμετρους μύθους, δύο πεζά (Ο λογιότατος ταξιδιώτης και Ο Λογιότατος ή ο Κολοκυθούλης) με εκπαιδευτικό προσανατολισμό, καθώς και μια μετάφραση της Βατραχομυιομαχίας. Ο Βηλαράς έγραφε πάντα σε στίχο ομοιοκατάληκτο. Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί η ύπαρξη μιας δεύτερης γραφής ενός από τους Μύθους του σε στίχο ανάπαιστο ανομοιοκατάληκτο, καθώς επίσης και η ύπαρξη του ημιτελούς ποιήματός του Σε νέας λύρας κόρδες, που σύμφωνα με τους ιστορικούς της νεοελληνικής λογοτεχνίας τοποθετεί το Βηλαρά στους προδρόμους του Σολωμού. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ιωάννη Βηλαρά βλ. Κεχαγιόγλου Δημήτρης, «Ιωάννης Βηλαράς», Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΒ΄,2, σ.104-113. Αθήνα, Σοκόλης, 1999, Τσαντσάνογλου Ελένη, «Βηλαράς Ιωάννης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984 και χ.σ., «Βιλλαράς και Βηλαράς Ιωάννης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας3. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
| • Βέης Ν., «Η νέα έκδοσις των έργων του Βηλαρά», Νέα Εστία20, ετ.Ι΄, 1η/8/1936, αρ.231, σ.1037-1040. • Βλαχογιάννης Γ., «Οι φιλολογικές γραφές του Βηλαρά», Προπύλαια, 1901-1908, σ.181-187). • Βρανούσης Λ. «Κείμενα και χειρόγραφα του Βηλαρά και του Ψαλίδα», Νέα Εστία94, ετ.ΜΖ΄, Χριστούγεννα 1973, αρ.1115, σ.51-70. • Βρανούσης Λ. «Θούρια του Ρήγα και χειρόγραφα του Βηλαρά», Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών56, 1981, σ.311. • Βρανούσης Λ., Η άνοιξη του Βηλαρά και το ιταλικό της πρότυπο. Αθήνα, ανάτυπο από τον τόμο Νεοελληνικός Διαφωτισμός· Αφιέρωμα στον Κ.Θ.Δημαρά, 1980. • Βρεττός-Παπαδόπουλος Α., Νεοελληνική Φιλολογία. 1853. • Ζερβός Ι., «Ιωάννης Βηλαράς (Βιογραφικόν Σημείωμα)», Ιωάννου Βηλαρά, Τα ποιήματα, σ.3-8. Αθήνα, Φέξης, 1916. • Ζουμπούλη Μαρία – Δέσποινα, «Ιωάννης Βηλαράς: Ο ποιητής και το κλίμα της δημιουργίας», Νέα Εστία134, ετ.ΞΖ’, 1/12/1993, αρ.1594, σ.1589-1592. • Καραθανάσης Αθανάσιος Ε., «Συμπληρωματικά για τις σπουδές του Ιωάννου Βηλαρά στην Πάντοβα (1797)», Νέα Εστία102, ετ.ΝΑ’, 15/7/1977, αρ.1201, σ.921-923. • Κεχαγιόγλου Δημήτρης, «Ιωάννης Βηλαράς», Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΒ΄,2, σ.104-113. Αθήνα, Σοκόλης, 1999. • Κόκκινος Δημοσθένης Γ., «Ο Ι.Βηλαράς ως φαινόμενο και ως συνείδηση λαϊκής καταβολής στα γράμματά μας», Νέα Εστία94, ετ.ΜΖ’, Χριστούγεννα 1973, αρ.1115, σ.87-92. • Κριαράς Εμμ. «Βηλαράς· Γλωσσικά και γραμματολογικά», Νέα Εστία94, ετ.ΜΖ’, Χριστούγεννα 1973, αρ.1115, σ.2-48. • Λάμπρος Σπ., «Ρήγας – Βηλαράς – Χριστόπουλος», Διαλέξεις περί ελλήνων ποιητών του ΙΘ΄ αιώνος,Α’. Αθήνα, τυπ.Π.Δ.Σακελλαρίου, 1916. • Μαστροδημήτρης Π.Δ., Ο Ιωάννης Βηλαράς όπως τον είδε ο βιογράφος του Πλάτων Πετρίδης. Αθήνα, 1974 (τώρα και στον τόμο Νεοελληνικά · Μελέτες και άρθραΑ’, σ.11-23. Θεσσαλονίκη, έκδοση Νέας Πορείας, 1975 και σε επαυξημένη έκδοση, Αθήνα, Γνώση, 1984). • Μελάς Σπύρος, «Ιωάννης Βηλαράς», Νεοελληνική Λογοτεχνία, σ.96-104. Αθήνα, Φέξης, 1962. • Μοσχονάς Εμμ.Ι. Η δημοτικιστική αντίθεση στην Κοραϊκή μέση οδό· Βηλαράς, Ψαλίδας, Χριστόπουλος ·Θεματική ανθολογία. Αθήνα, Οδυσσέας, 1981. • Οικονόμος Ιωάννης Λαρισσαίος, Επιστολαί διαφόρων ελλήνων λογίων ανωτάτων κληρικών, τούρκων διοικητών (1759 – 1824)· ανέκδοτος χειρόγραφος κώδικας. 1964. • Παπαδοπούλου Ελένη Ι., «Επτανήσιοι και Βηλαράς · Ο Νικόλαος Κογεβίνας (1856-1897) ως κριτικός των Μύθων του Ιωάννη Βηλαρά», Πόρφυρας81-82, 4-9/1996, σ.501-512. • Παρανίκας Μ., Σχεδίασμα. Κων/πολις,1897. • Πετρίδης Π., «Ιωάννης Βηλαράς (1771-1823)», Νέα Εστία94, ετ.ΜΖ’, Χριστούγεννα 1973, αρ.1115, σ.49-50. • Σούλης Χρ.Ι., «Βηλαράς – Βιλαράς – Βιλλαράς», Ελλοπία11, 1931, σ.284. • Σπεράντσας Σ.Γ., «Βηλαράς Ιωάννης», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια7. Αθήνα, Πυρσός, 1929. • Τσαντσάνογλου Ελένη, «Βηλαράς Ιωάννης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984. • Τωμαδάκης Ν., Ο Ιωάννης Βιλλαράς• Ιδέαι – Αρχαιογνωσία – Πρότυπα του έργου του και ιδία των μύθων – Η γραφή του επιθέτου του. Αθήνα, 1943. • Χασιώτης, Η γλώσσα του Έλληνος. Αθήνα, 1909. • χ.σ., «Βιλλαράς – Βηλαράς Ιωάννης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας3. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. Αφιερώματα περιοδικών • Ελληνική δημιουργία12, ετ.Στ΄, αρ.141, 15/12/1953. • Ηπειρωτική Εστία92, ετ.Η΄, 12/1959. • Νέα Εστία94, ετ.ΜΖ΄, Χριστούγεννα 1973, αρ.1115. |
| Εργογραφία (πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)Ι.Ποίηση • Ποιήματα και πεζά. Κέρκυρα, τυπ. Αθ.Πολίτου, 1827 (περιέχεται και η μετάφραση της Βατραχομυιομαχίας). • Ποιήματα· υπό Ιωάννου Βηλαρά. Αθήνα, τυπ. Π.Δ.Σακελλαρίου, χ.χ. ΙΙ.Μελέτες – Μεταφράσεις • Η ρομέηκη γλώσσα. Κέρκυρα, 1814 (περιέχεται η μετάφραση του Κρίτωνος του Πλάτωνα και μέρος από το δεύτερο βιβλίο του Θουκυδίδη και προτάσσεται η Μικρή ορμηνία για τα γράματα κε ορθογραφία της ρομέηκης γλώσσας). • Ονομαστικόν Ημερολόγιον Δωδώνη. 1895. Συγκεντρωτικές εκδόσεις • Τα ποιήματα. Αθήνα, Φέξης, 1916. • Άπαντα Ιωάννου Βηλαρά. Αθήνα, 1935. (επιμ. Βαρβαρέτος Γ.). • Ποιήματα· Φιλολογική – Τυπογραφική επιμέλεια Γιώργος Ανδρειωμένος. Αθήνα, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 1995 (στη σειρά Νεοελληνική Βιβλιοθήκη). |
Πηγή : http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=427
Εθνικό κέντρο βιβλίου
// //–>
// //–>
Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Ιωάννης Βηλαράς (1771-1823) Βιογραφικό σημείωμα, βιβλιογραφία, εργογραφία.