Ο Paulo Freire είναι ένας από τους πιο σημαντικούς Παιδαγωγούς του 20ου αιώνα. Η συμβολή του στην ανανέωση και εξέλιξη της Παιδαγωγικής ήταν καταλυτική. Υπήρξε ένας από τους κεντρικούς εισηγητές της Κριτικής Παιδαγωγικής. Θεωρείται καινοτόμος, καθώς, αντιλαμβάνεται τη μόρφωση ως “απελευθέρωση” και όχι ως “προσαρμογή”. Σύμφωνα με τις παιδαγωγικές του αντιλήψεις, η εκπαίδευση είναι ένα πεδίο προβληματισμού και εξάσκησης της ελευθερίας, κατάσταση στην οποία φτάνουν μαζί μαθητής και δάσκαλος μέσω του διαλόγου, έννοιας που κυριαρχεί στην παιδαγωγική οπτική του Freire. Με την έννοια αυτή, βασική επιδίωξη της εκπαιδευτικής και μαθησιακής διαδικασίας είναι η ανάπτυξη της ικανότητας του ανθρώπου να συνδιαμορφώνει, αυτόνομα και συνεργατικά με τους άλλους ανθρώπους την πραγματικότητα στην οποία ζει, να έχει συνείδηση της τελευταίας και να την ελέγχει.
Για την κεντρική παιδαγωγική-διδακτική εστίαση του Freire, χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα ενός άρθρου του Henry A. Giroux, (Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο MacMaster του Καναδά), στο διαδικτυακό εκπαιδευτικό περιοδικό ”Σελιδοδείκτης”:
«Σύμφωνα με τον Freire, η κριτική παιδαγωγική παρέχει τα μέσα στους μαθητές να διαβάζουν, να γράφουν και να μαθαίνουν με όρους αυτενέργειας – να εμπλακούν σε μια κουλτούρα προβληματισμού, κάτι πολύ πιο σημαντικό και δύσκολο από την ικανότητα στην τυποποιημένη μάθηση και στην εφαρμογή αποκτημένων δεξιοτήτων. Κατά τον Freire η παιδαγωγική πρέπει να έχει νόημα, προκειμένου να είναι κριτική και μετασχηματιστική. Αυτό σημαίνει ότι η προσωπική εμπειρία είναι αποφασιστική προϋπόθεση, η οποία προσφέρει την ικανότητα στους μαθητές να συσχετίσουν τις δικές τους αφηγήσεις, κοινωνικές σχέσεις και ιστορίες με ό,τι πρόκειται να διδαχτούν. Επίσης παρέχει τη δυνατότητα στους μαθητές να τοποθετήσουν τους εαυτούς τους στις συγκεκριμένες συνθήκες της καθημερινής τους ζωής και την ίδια στιγμή να κατανοήσουν τα όρια που επιβάλλουν στη ζωή τους αυτές οι συνθήκες. Κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις, η εμπειρία γίνεται αφετηριακό σημείο και αντικείμενο έρευνας που μπορεί να επιβεβαιωθεί, να γίνει πεδίο κριτικής διερεύνησης και να χρησιμοποιηθεί ως κριτική προϋπόθεση για ευρύτερες μορφές γνώσης και κατανόησης. Αντί να αντικαταστήσει τη θεωρία, η εμπειρία με τη θεωρία δουλεύουν μαζί, για να αντικρούσουν την άποψη ότι η εμπειρία από μόνη της παρέχει κάποια αναμφίβολη αλήθεια ή πολιτική εγγύηση. Η εμπειρία είναι καθοριστική, αλλά μόνο διαμέσου της θεωρίας, του προσωπικού αναστοχασμού και της κριτικής μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο παιδαγωγικό μέσο.»