Το δέρμα είναι ένα όργανο που προστατεύει μεν το δέρμα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι εμποδίζει την επικοινωνία του με το περιβάλλον. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας επικοινωνίας είναι η διαδερματικήαπώλεια ύδατος (TEWL), η οποία είναι ανεξάρτητηαπό την ενεργητική απώλειανερού και ηλεκτρολυτών που συμβαίνει κατά την εφίδρωση.
Η κερατίνη στιβάδα της επιδερμίδας ενός κανονικού δέρματος περιέχει 10-20% υγρασία. Η υγρασία αυτή προέρχεται από τη βασική ή μητρική στιβάδα, που περιέχει περίπου 70% νερό, με μια ορισμένη ταχύτητα που καλείται ταχύτητα ενυδάτωσης της κερατίνης στιβάδας. Μερικά όμως μόρια νερού διαχέονται μέσα από την κερατίνη στιβάδα και μεταφέρονται στο περιβάλλον με μια ορισμένη ταχύτητα που λέγεται ταχύτητα αφυδάτωσης της κερατίνης στιβάδας και που είναι περίπου 0,2-1mg/cm/h.
Στα κανονικά δέρματα υπάρχει πάντα μια ισορροπία μεταξύ του νερού που έρχεται στην κερατίνη στιβάδα από τη μητρική και του νερού που αποβάλλεται από την κερατίνη στην ατμόσφαιρα. Δηλαδή, σε αυτά τα δέρματα η ταχύτητα ενυδάτωσης της κερατίνης στιβάδας είναι ίση με την ταχύτητα αφυδάτωσής της.
Όταν, για οποιοδήποτε λόγο, αυξηθεί η ταχύτητα αφυδάτωσης ή μειωθεί η ταχύτητα ενυδάτωσης της κερατίνης στιβάδας, η περιεκτικότητά της σε νερό κατεβαίνει κάτω από 10%, που είναι το ελάχιστο όριο, το δέρμα χάνει την ελαστικότητά του, γίνεται τραχύ και λεπιδωτό και καλείται αφυδατωμένο.
Όξινος Μανδύας
Ο όξινος μανδύας είναι ένα λεπτό στρώμα λιπιδίων που βρίσκεται στην επιφάνεια του δέρματος και αποτελείται κυρίως από σμήγμα και άλλα παρόμοια εκκρίματα.
Η χημική σύσταση του όξινου μανδύα διαφέρει από άτομο σε άτομο και σε κάθε μέρος του σώματος για το ίδιο άτομο.
ΜΕΣΗ ΕΚΑΤΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΟΞΙΝΟΥ ΜΑΝΔΥΑ
Ελεύθερα λιπαρά οξέα 25%
Γλυκερίδια 35%
Υδρογονάνθρακες 7%
Στεροειδή 4%
Κεριά 20%
Άλλες ουσίες 9%
Τα ελεύθερα λιπαρά οξέα πιστεύεται ότι προέρχονται από τα γλυκερίδια και τα κεριά μετά την υδρόλυσή τους από τα βακτήρια που εδράζονται στην επιφάνεια του δέρματος.
Οι υδρογονάνθρακες είναι κυρίως το σκουαλένιο και τα στεροειδή είναι η χοληστερόλη και οι εστέρες της.
Ο όξινος μανδύας έχει ασθενή όξινη αντίδραση. Το pH του κυμαίνεται από 4,5-6,0 και εξαρτάται από το μέρος του σώματος, το φύλο, την υγεία του δέρματος, τη θερμοκρασία, κτλ.. Συνήθως οι άντρες έχουν ελαφρώς πιο όξινο pH από τις γυναίκες.
Παλαιότερα, επικρατούσε η άποψη ότι η οξύτητα του δερματικού pH εμπόδιζε την ανάπτυξη βακτηρίων και δρούσε ως προστατευτικό του δέρματος ενάντια σε παθογόνους μικροοργανισμούς. Ωστόσο, σήμερα, η θεωρία αυτή αμφισβητείται.
Επειδή ο όξινος μανδύας δεν είναι συνεχής και μπορεί πολύ εύκολα να απομακρυνθεί από το δέρμα με απλό τρίψιμο με ένα κομμάτι πανί ή βαμβάκι, η προστασία που παρέχει ενάντια στη διαδερμική απώλεια νερού είναι σχετικά μικρή.
Φυσικός συντελεστής ενυδάτωσης (ΝΜF)
Ο Φυσικός Συντελεστής Ενυδάτωσης (Natural Moisturizing Factor, NMF) βρίσκεται μέσα στην κερατίνη στιβάδα της επιδερμίδας, έχει υγροσκοπικές ιδιότητες και εμποδίζει την απώλεια του νερού προς το περιβάλλον. Μπορεί να απομακρυνθεί από το δέρμα με νερό ή άλλους πολικούς διαλύτες σε συνδυασμό με απορρυπαντικά.
ΕΚΑΤΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΝΜF
Αμινοξέα 40%
Πυρρολιδονο-καρβοξιλικό οξύ 12%
Γαλακτικές ενώσεις 12%
Ουρία 7%
Αμμωνία, Γλυκοζαμίνη,Κρεατινίνη, Ουρικό οξύ 1,5%
Κιτρικές ενώσεις 0,5%
Na, K, Mg, Cl, PO4 18,5%
Σάκχαρα, Οργανικά οξέα,Πεπτίδια, Άγνωστες ουσίες 8,5%
Τα αμινοξέα, αν και αποτελούν το συστατικό με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση στον NMF, είναι πολύ λίγο υγροσκοπικά στο pH του δέρματος οπότε δεν είναι αυτά που ουσιαστικά εμποδίζουν την αφυδάτωση του δέρματος.
Σήμερα έχει αποδειχτεί πειραματικά ότι οι ουσίες που εμποδίζουν την απώλεια νερού προς το περιβάλλον είναι το άλας με νάτριο του πυρρολίδονο-καρβοξιλικού οξέος (Na-PCA), το γαλακτικό οξύ μαζί με το γαλακτικό νάτριο και η ουρία. Οι ουσίες αυτές, που καλούνται υγραντικές, χρησιμοποιούνται σήμερα σε σύγχρονες συνθέσεις καλλυντικών προϊόντων για να προσδώσουν ελαστικότητα στην επιδερμίδα και να τη μαλακώσουν.
Το Na-PCA είναι η πιο δραστική από τις ουσίες που προαναφέρθηκαν και ακολουθεί το μίγμα γαλακτικού οξέος-γαλακτικού νατρίου, που έχει επίσης την ιδιότητα να επαναφέρει και να διατηρεί το όξινο περιβάλλον
του δέρματος, η ουρία και οι παραδοσιακές υγραντικές ουσίες γλυκερίνη, σορβιτόλη και προπυλενογλυκόλη.
Επίσης, για την ενυδάτωση του δέρματος έχει χρησιμοποιηθεί ο NMF, ο οποίος έχει παρασκευαστεί συνθετικά, οι λιπαρές ενώσεις με διακλαδισμένη ανθρακική αλυσίδα, τα acyl lactylates που είναι τα άλατα με κάλιο, νάτριο ή ασβέστιο των προϊόντων που παρασκευάζονται από την αντίδραση λιπαρών οξέων με το γαλακτικό οξύ.
Από όσα αναφέραμε παραπάνω, καταλήγουμε εύκολα στο συμπέρασμα πως το νερό, πέραν του ότι αποτελεί θεμέλιο της ίδιας της ζωής, παίζει πολύ σπουδαίο ρόλο στη διατήρηση της υγείας της επιδερμίδας, κάτι που αποτελεί μέλημα σχεδόν όλων μας πια, αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι της εξωτερικής μας εμφάνισης. Το δέρμα μας, όντας επιρρεπές στην απώλεια ύδατος, έχει κατά κάποιο τρόπο προνοήσει ώστε να την εμποδίσει στο μέτρο που αυτό είναι εφικτό. Ο Φυσικός Συντελεστής Ενυδάτωσης και ο Όξινος Μανδύας αποτελούν τις ασπίδες της επιδερμίδας μας που την προστατεύουν από την αφυδάτωση. Όμως, δεν αρκούν πάντα, καθώς η μειωμένη πρόσληψη νερού από το ίδιο το άτομο, σε συνδυασμό με εξωτερικούς παράγοντες, όπως το κλίμα και η ατμοσφαιρική ρύπανση, στερούν από την επιδερμίδα το νερό που τόσο έχει ανάγκη προκειμένου να διατηρήσει τη ζωντανή και νεανική της όψη. και εδώ έρχεται να επέμβει η Αισθητική, που με την πολύτιμη αρωγή της κοσμετολογίας και της τεχνολογίας, επεμβαίνει και επαναφέρει την περιεκτικότητα του δέρματος σε νερό στα φυσιολογικά επίπεδα, χαρίζοντάς του τη λάμψη και την ομορφιά που του έλειπε.
