Γενικά

• Το τροφοδοτικό (PSU – Power Supply Unit), μετατρέπει την παροχή εναλλασσόμενου ρεύματος από τα 230 Volt σε συνεχές ρεύμα διαφόρων τάσεων +3.3V, +5V, +12V, -12 V, για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες σε ρεύμα, όλων των συσκευών ενός υπολογιστή. Αν κάποια συσκευή ή κάποιο κύκλωμα απαιτεί διαφορετική τάση λειτουργίας, τότε αυτή καλύπτεται από νέα
  ρύθμιση μίας υπάρχουσας τάσης με τη βοήθεια κάποιου ρυθμιστή τάσεως, που βρίσκεται πάνω στη μητρική πλακέτα.
• Οι παρεχόμενες τάσεις του τροφοδοτικού πρέπει να είναι σταθερές, χωρίς διακυμάνσεις. Κάτι τέτοιο όμως στην πράξη είναι ιδιαίτερο δύσκολο, ειδικά όταν αυξάνεται η ενέργεια που καλείται να παρέχει το τροφοδοτικό. (Μια απόκλιση της τάξης του 5% είναι αποδεκτή όταν το παρεχόμενο φορτίο είναι μέχρι 70% της συνολικής ισχύος του τροφοδοτικού.)
• Μπορεί να διαθέτει ή όχι ενσωματωμένο διακόπτη λειτουργίας (on/off).
• Σε παλιά τροφοδοτικά ο κύριος σύνδεσμός τους (P1) με την μητρική πλακέτα διέθετε 20 ακίδες, οι πιο σύγχρονες μητρικές απαιτούν 24 ακίδες. Έτσι, τα σύγχρονα τροφοδοτικά παρέχουν σύνδεσμο με 20+4 = 24 ακίδες τροφοδοσίας, εκ των οποίων οι 4 είναι συνήθως αποσπώμενες για λόγους συμβατότητας.

•  Η ψύξη των κυκλωμάτων του τροφοδοτικού γίνεται συνήθως από έναν ενσωματωμένο ανεμιστήρα στη βάση του. Ανάλογα με τη σχεδίαση του τροφοδοτικού, ο ανεμιστήρας μπορεί να απορροφά αέρα από το εξωτερικό περιβάλλον ή από το εσωτερικό του τροφοδοτικού.

Συνδέσεις τροφοδοτικού

 

Σύνδεσμος 24 ακίδων – P1		Χρησιμοποιείται για τη σύνδεση του τροφοδοτικού με τη μητρική πλακέτα. Μπορεί να είναι 20 + 4 = 24 ακίδων.
Σύνδεσμος 15 ακίδων – SATA		Χρησιμοποιείται για παροχή τροφοδοσίας συσκευών SATA, όπως σκληρών δίσκων και οδηγών οπτικών δίσκων.
Σύνδεσμος 4 ακίδων MOLEX		Χρησιμοποιείται για παροχή τροφοδοσίας σε παλαιότερες συσκευές IDE, όπως σκληρών δίσκων και οδηγών οπτικών δίσκων.
Σύνδεσμος 4 ακίδων PEG (12 Volt)		Χρησιμοποιείται για βοηθητική τροφοδοσία του επεξεργαστή.
Σύνδεσμος 8 ακίδων PEG (12 Volt)		Χρησιμοποιείται για βοηθητική τροφοδοσία του επεξεργαστή ή κάρτας γραφικών.
Σύνδεσμος 4 ακίδων (Berg)		Για τροφοδοσία της μονάδας εύκαμπτου δίσκου (FDD Floppy Disk Drive).
Σύνδεσμος PEG 6 ακίδων		Χρησιμοποιείται για επιπλέον τροφοδοσία των 12 Volt για κάρτες γραφικών PCI Express.
Μετατροπέας τροφοδοσίας male Molex σε Sata		Ιδιαίτερα χρήσιμος σε παλαιά τροφοδοτικά για περιπτώσεις που δεν επαρκούν τα καλώδια τροφοδοσίας για SATA συσκευές.

 Tips

• Η γεωμετρία κατασκευής των συνδέσμων είναι τέτοια, που δύσκολα γίνεται λανθασμένη τοποθέτηση. Λέτε να είστε οι πρώτοι;
• Οι περισσότεροι σύνδεσμοι έχουν ασφάλεια την οποία πρέπει να πιέζετε κατά τη διάρκεια της αφαίρεσής τους.
• Δεν τραβάμε ποτέ με μεγάλη δύναμη τους συνδέσμους, ούτε τραβάμε πιάνοντας από τα καλώδια.
•  Αρκετά προβλήματα λειτουργίας επιλύονται αν βγάλουμε και ξαναβάλουμε τους συνδέσμους τροφοδοσίας. ΠΙΑΝΕΙ ΕΠΤΑ ΣΤΙΣ ΔΕΚΑ ΦΟΡΕΣ….
• Κάποια τροφοδοτικά, όταν το ζητούμενο φορτίο είναι μεγαλύτερο από αυτό που μπορούν να παρέχουν, δεν λειτουργούν προκειμένου να αποφύγουν την υπερφόρτωση στις γραμμές εξόδου τους.

Αντιστοίχιση Χρωμάτων Καλωδίων τροφοδοτικού ΑΤΧ και λειτουργίας

Κάθε καλώδιο των τροφοδοτικών ΑΤΧ, έχει συγκεκριμένη αρίθμηση, χρώμα και λειτουργία. Παρακάτω παρουσιάζεται ο πίνακας αυτής της αντιστοίχισης.

Προβλήματα – Συμπτώματα

Προβλήματα συστημάτων που οφείλονται στην κακή τροφοδοσία των συσκευών μπορεί να είναι:

• Υπολογιστής που δεν ξεκινά.
• Αιφνίδιες επανεκκινήσεις του συστήματος.
• Αδυναμία περιστροφής δίσκων & ανεμιστήρων.
• Αστοχία στην εγγραφή δεδομένων.
• Δυσλειτουργία θυρών USB.
• Οσμή καμένου πλαστικού.
• Καταστροφή πυκνωτών της μητρικής πλακέτας.

Προβλήματα – Αντιμετώπιση

“Ο διάλογος…”

• Εσείς: Είστε σίγουρος ότι συνδέθηκαν όπως σας είπα;

• Πελάτης: Απόλυτα.

• Εσείς: Πολύ ωραία, τραβήξτε προσεχτικά τον πύργο προς το μέρος σας, να βλέπετε από πίσω.

• Πελάτης: Το έκανα.

• Εσείς: Επάνω υπάρχει ένα τετραγωνισμένο περίγραμμα με έναν εσωτερικό ανεμιστήρα και δίπλα ένας μαύρος διακόπτης, τον βλέπετε?

• Πελάτης: Ναι.

• Εσείς: Προς τα πού είναι πατημένος?

• “0”

και πρέπει να διστηρήσετε την ψυχραιμία σας ……

Δεν ανοίγει ο υπολογιστής καθόλου, τι κάνω?

• Ελέγξτε το καλώδιο

Όσο ανόητο κι αν ακούγεται το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να ελέγξετε αν το καλώδιο του ρεύματος είναι σωστά συνδεδεμένο στην πρίζα και στο τροφοδοτικό καθώς και αν ο διακόπτης του τροφοδοτικού είναι στη θέση «Ι» και όχι στη θέση «Ο».  Σε περίπτωση που όλα είναι σωστά συνδεδεμένα και δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα στην πρίζα καλό θα ήταν να ελέγξετε μήπως το καλώδιο είναι κομμένο.

• Αποσύνδεση εξωτερικών συσκευών

Αφού κάνετε όλα τα παραπάνω αποσυνδέστε τα πάντα από τον υπολογιστή εκτός από την τροφοδοσία και δοκιμάστε να ξανανοίξετε τον υπολογιστή. Αν ανάψει τότε κάποια από τις συσκευές βραχυκυκλώνει τον υπολογιστή. Για να βρείτε τη συσκευή που ευθύνεται κλείστε τον υπολογιστή και συνδέοντας μία μία τις συσκευές δοκιμάστε να ανοίξετε κάθε φορά τον υπολογιστή.

Αν δεν ανάψει προχωρήστε στα επόμενα βήματα…

Προσοχή αν δεν έχετε εξοικείωση με το να ανοίγετε το κουτί του υπολογιστή τότε απευθυνθείτε σε κάποιον τεχνικό αλλιώς προχωρήστε στα επόμενα βήματα!

• Ελέγξτε το τροφοδοτικό

Συνήθως η motherboard έχει ένα λαμπάκι το οποίο είναι αναμμένο ακόμα ως ένδειξη ότι τροφοδοτείται σωστά ακόμα και όταν ο υπολογιστής είναι σβηστός. Αν το λαμπάκι είναι σβηστό ή δεν υπάρχει καθόλου αποσυνδέστε όλες τις συσκευές από το τροφοδοτικό και ελέγξτε τη σύνδεση του τροφοδοτικού με τη motherboard και ξαναδοκιμάστε.

Για περισσότερες λεπτομέρειε διαβάστε το πολύ ωραίο άρθρο από το PCSTEPS κάνοντας κλικ εδώ.

 

 Επιλογή τροφοδοτικού

Συνθέτοντας ένα υπολογιστικό σύστημα συχνά αμελούμε να δώσουμε βαρύτητα στην επιλογή ενός καλού τροφοδοτικού. Οι περισσότεροι χρήστες προτιμούν για μείωση του κόστους την επιλογή κουτιούμε ενσωματωμένο τροφοδοτικό. Όμως, ένα καλό τροφοδοτικό μπορεί να συμβάλλει θετικά και στη σωστή λειτουργία ενός υπολογιστή, αλλά και στη μακροζωία του φροντίζοντας για την παροχή ρεύματος σωστών χαρακτηριστικών στα ευαίσθητα ηλεκτρονικά του μέρη. Επίσης, η σωστή επιλογή ενός τροφοδοτικού θα έχει ως αποτέλεσμα σε κάθε μελλοντική αναβάθμιση να μπορεί να εξυπηρετήσει και τις νέες μας απαιτήσεις.

Για την επιλογή του τροφοδοτικού που θα φιλοξενήσει ένα σύστημα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι απαιτήσεις του συστήματος καθώς και τα βασικά  χαρακτηριστικά του. Σε ένα τροφοδοτικό συνήθως αναγράφονται στις προδιαγραφές του τα εξής:

• Η μορφή του (Form factor), για τα ΑΤΧ τροφοδοτικά είναι: Form Factor ATX12V και οι τυπικές διαστάσεις του είναι (150 x 86 x 140 χιλ).
• Η μέγιστη ισχύς (Maximum power), του φορτίου που μπορεί να παρέχει  μετριέται σε Watts π.χ. 350 Watts.
• Οι τάσεις εισόδου ή η τάση εισόδου λειτουργίας του, π.χ. 230 Volts ή και 120 Volts εναλλασσόμενου ρεύματος.
• Ο μέσος εκτιμώμενος χρόνος λειτουργίας (MTBF – Mean Time Between Failures), μέχρι να παρουσιαστεί κάποια βλάβη που μπορεί να επιδιορθωθεί (από εξειδικευμένο ηλεκτρονικό και όχι τεχνικό υπολογιστών) σε ώρες,  π.χ. 100000 ώρες.
• Ο βαθμός απόδοσης του τροφοδοτικού, η ικανότητά του δηλαδή να μετατρέπει την ενέργεια εισόδου σε παρεχόμενη ενέργεια εξόδου ανάλογα του παρεχόμενου φορτίου. Εδώ υπάρχει η πιστοποίηση 80 plus, η οποία σημαίνει ότι σε φορτία 20%, 50%, 100% της μέγιστης ισχύος ο βαθμός απόδοσης του τροφοδοτικού είναι το λιγότερο 80%. Με άλλα λόγια, όσο λιγότερη είναι η ενέργεια που χάνεται σπό την είσοδο προς την έξοδο του τροφοδοτικού και μετατρέπεται σε θερμότητα, τόσο μεγαλύτερη είναι η απόδοση του τροφοδοτικού. Ένα τροφοδοτικό για παράδειγμα, με απόδοση 80% χάνει το 20% σε θερμότητα, ένα άλλο με 60%, χάνει το 40% σε θερμότητα. Έτσι όχι μόνο καταναλώνει περισσότερη ενέργεια αλλά και επιβαρύνει το εσωτερικό του κουτιού με θερμότητα ανεβάζοντας τη θερμοκρασία του.
• Τα κυκλώματα προστασίας που διαθέτει. Για παράδειγμα, προστασία από υψηλό ρεύμα (Over Current Protection), υπέρταση (Over Voltage Protection), υψηλό φορτίο (Over Load Protection). Τα τροφοδοτικά αυτά διαθέτουν ηλεκτρονικά κυκλώματα προστασίας, ώστε να μην προκληθεί βλάβη στο σύστημά μας, σε περίπτωση κάποιας ανωμαλίας του ρεύματος.
• Ο τύπος και το πλήθος διαθέσιμων ανεμιστήρων οι οποίοι μπορεί να είναι διαστάσεων από 80 μέχρι 150 χιλ.
• Οι σύνδεσμοι εξόδου. Το πλήθος των συνδέσμων εξόδου για τη σύνδεση διάφορων συσκευών στη ΚΜ, όπως, M/B 20+4 Pin x 1, CPU 4+4 Pin x 1, SATA x 6, Floppy 4 Pin x 1 κλπ.

Υπολογισμός ισχύος τροφοδοτικού ΑΤΧ

Για τον υπολογισμό της απαιτούμενης ισχύος ενός τροφοδοτικού, πρέπει:

• Να υπολογίσουμε τις επιμέρους απαιτήσεις σε ισχύ όλων των χρησιμοποιούμενων συσκευών, όπως μητρική, επεξεργαστής, μνήμη, κάρτα γραφικών, σκληροί δίσκοι, οπτικοί οδηγοί, ανεμιστήρες, ποντίκι, πληκτρολόγιο κλπ. Ανάλογα το μοντέλο και τον τύπο της κάθε συσκευής, από τον κατασκευαστή της, μπορούμε να βρούμε την κατανάλωσή της. Αθροίζοντας έχουμε τη συνολική απαίτηση ισχύος του συστήματος.
• Να προσθέσουμε στο άθροισμα, 20%-40% της συνολικής ισχύος (τα τροφοδοτικά αποδίδουν καλύτερα αν δουλεύουν στο 60%-80% της μέγιστης ισχύος τους). Για παράδειγμα αν υπολογίσουμε το άθροισμα της απαιτούμενης ισχύος των συσκευών μας στα 300 Watt, προσθέτουμε επιπλέον 300 x 0.4 = 120 Watt, άρα η απαιτούμενη ισχύς του τροφοδοτικού είναι 300 + 120 =420 Watt.
• Να λάβουμε υπόψη την κάλυψη ενδεχόμενων αναβαθμίσεων, όπως προσθήκη και άλλων δίσκων, μνήμης αναβάθμιση επεξεργαστή ή και πιο απαιτητικής κάρτας γραφικών ή και άλλων καρτών επέκτασης.Για μεγαλύτερη ακρίβεια του υπολογισμού του συνολικού φορτίου μπορούμε να συμβουλευτούμε αξιόπιστες ιστοσελίδες υπολογισμού του (PSU on line calculators).