Η τεράστια πρόοδος της πληροφορικής και η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών έχουν ως συνέπεια τα τελευταία χρόνια ηλεκτρικές συσκευές οποιασδήποτε μορφής να βρίσκονται παντού γύρω μας συνοδεύοντάς μας σε όλη μας την καθημερινότητα. Ένα από τα κοινά εξαρτήματα από τα οποία απαρτίζονται οι περισσότερες από αυτές τις συσκευές είναι οι επεξεργαστές.
Είτε πρόκειται για smartphones, tablets, laptops, σταθερούς υπολογιστές ή ακόμη και για τηλεοράσεις, ψυγεία και αυτοκίνητα στο κέντρο της λειτουργίας τους βρίσκεται ένας επεξεργαστής.
Παρόλα αυτά οι επεξεργαστές παραμένουν ένα από τα πιο σύνθετα εξαρτήματα που συναντάμε στις συσκευές μας και πολλοί ίσως να τα έχουν μπερδέψει στο μυαλό τους. Θα προσπαθήσουμε παρακάτω να ξεκαθαρίσουμε λιγάκι το τοπίο.
Τύπος Επεξεργαστή
Ο τύπος ενός επεξεργαστή υποδηλώνει ουσιαστικά και την λειτουργία για την οποία αυτός προορίζεται. Για παράδειγμα, οι σειρές
- Xeon της Intel και Opteron της AMD είναι ειδικά σχεδιασμένες για servers, ενώ οι σειρές
- Core i3, Core i5, Core i7, Α4, Α6 κοκ έχουν σχεδιαστεί για οικιακούς χρήστες.
Ο τύπος του επεξεργαστή θα σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε γρήγορα εάν ο επεξεργαστής είναι low-end ή high-end, δίνοντάς σας μια ιδέα για το εύρος τιμής και την απόδοση που πρέπει να περιμένετε.
Συνήθως οι διαφορές ανάμεσα στις ποικίλες σειρές προϊόντων εμφανίζονται στη συχνότητα, τον αριθμό των πυρήνων, το μέγεθος της cache και, φυσικά την τιμή.
Socket
Το socket είναι η φυσική σύνδεση μεταξύ της CPU και της μητρικής πλακέτας (motherboard). Το μόνο που πρέπει εσείς να προσέξετε είναι να ταιριάζει το socket της μητρικής σας με το socket για το όποιο είναι κατασκευασμένος ο επεξεργαστής ώστε να βεβαιωθείτε ότι αυτά θα είναι συμβατά.
Το πιο πιθανό σενάριο αν προσπαθήσετε να εγκαταστήσετε έναν επεξεργαστή σε μια μητρική με την οποία δεν είναι συμβατός, καθώς δεν έχουν το ίδιο socket, είναι το σύστημα να μην δουλεύει, ενώ υπάρχει η πιθανότητα ακόμη και να προκαλέσετε κάποια βλάβη στα εξαρτήματά σας.
Αυτό συμβαίνει κυρίως με τους επεξεργαστές της Intel καθώς ο αριθμός των pins του επεξεργαστή αντικατοπτρίζεται και από την ονομασία του socket. Για παράδειγμα οι επεξεργαστές που είναι συμβατοί με το socket LGA 1366 φέρουν 1366 pins στο κάτω μέρος τους και έτσι είναι φυσικώς αδύνατο να τοποθετηθούν στο socket LGA 775. Αντιθέτως, στο στρατόπεδο της AMD τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά καθώς οι περισσότερες μητρικές είναι συμβατές και με επεξεργαστές παλιότερης γενιάς. Για παράδειγμα, σε μια μητρική με socket AM3+ είναι δυνατό να λειτουργήσουν και με επεξεργαστές προηγούμενης γενιάς (πχ AM3).
Αρχιτεκτονική
H αρχιτεκτονική ενός επεξεργαστή είναι ουσιαστικά η διάταξη των διάφορων στοιχείων, τα οποία τον απαρτίζουν, στο εσωτερικό του. Αφορά δηλαδή, στην τοποθέτηση των πυρήνων, της cache κ.α εντός του επεξεργαστή. Οι πιο πρόσφατες αρχιτεκτονικές φέρνουν συνήθως αυξημένες αποδόσεις, μειωμένη κατανάλωση ενέργειας και νέα χαρακτηριστικά. Διάφορες αρχιτεκτονικές της Intel και της AMD είναι μεταξύ άλλων οι Bulldozer, Piledriver, Ivy Bridge, Haswell κ.α.
Αριθμός των πυρήνων
Αρχικά, οι επεξεργαστές είχαν κατασκευαστεί με ένα ενιαίο πυρήνα που έκανε όλη τη «σκληρή» δουλειά. Με την πρόοδο, όμως, της τεχνολογίας που έφερε την ανάγκη για περισσότερη επεξεργαστική ισχύ, διαπιστώθηκε πως ένας πυρήνας δεν μπορούσε ποια να ανταπεξέλθει. Το πρόβλημα αυτό ήρθαν να αντιμετωπίσουν οι πολυπύρηνοι επεξεργαστές. Κάθε πυρήνας είναι ουσιαστικά ένας εντελώς νέος επεξεργαστής, έτσι με την προσθήκη ενός επιπλέον πυρήνα η δύναμη της CPU θεωρητικά διπλασιάζεται.
Βέβαια στην πράξη τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, γιατί πολλές εφαρμογές δεν έχουν τη δυνατότητα να εκμεταλλευτούν όλους τους πυρήνες που μπορεί να διαθέτει το σύστημά σας. Όμως η ουσιαστική προσφορά των πολλών πυρήνων γίνεται ολοένα και πιο εμφανής με τις νεότερες εφαρμογές, οι οποίες τους αξιοποιούν καλύτερα.
Συχνότητα
Ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες για την απόδοση ενός επεξεργαστή είναι η συχνότητα, η οποία αντιπροσωπεύει το πόσες εντολές ανά δευτερόλεπτο μπορεί να επεξεργαστεί η CPU μας και έχει ως μονάδα το Hertz (1GHz = 1,000MHz = 1,000,000,000Hz). Όμως, λόγω των διακυμάνσεων στην αρχιτεκτονική των διαφόρων επεξεργαστών, δύο επεξεργαστές με την ίδια συχνότητα δεν είναι απαραίτητα το ίδιο αποδοτικοί. Αυτός είναι και ο λόγος που οι επεξεργαστές της AMD και της Intel δεν έχουν την ίδια ακριβώς απόδοση, ακόμη και αν ο αριθμός των πυρήνων του, καθώς και η ταχύτητα του ρολογιού τους είναι πανομοιότυπα.
H απόδοση στα video games εξαρτάται ιδιαίτερα από την συχνότητα, σε σημείο όπου ένας πολύ γρήγορος διπύρηνος επεξεργαστής μπορεί να φθάσει ή ακομη και να ξεπεράσει έναν πιο αργό τετραπύρηνο επεξεργαστή.
Μνήμη cache
H μνήμη Cache είναι μια απίστευτα γρήγορη μνήμη (αισθητά γρηγορότερη από την μνήμη RAM), εντός της CPU, που χρησιμοποιείται από τον επεξεργαστή για την αποθήκευση των δεδομένων που πρόκειται να υποβληθούν σε επεξεργασία ή/ και που χρησιμοποιούνται συχνά. Το μέγεθος της cache δεν καθορίζει πάντα την απόδοση του επεξεργαστή καθώς στην αξιοποίησή της παίζει ρόλο και η αρχιτεκτονική του επεξεργαστή. Συνήθως όσο μεγαλύτερο το μέγεθος της cache, τόσα περισσότερα δεδομένα μπορεί να αποθηκεύσει για πολύ γρήγορη πρόσβαση ο επεξεργαστής πράγμα που βοηθά ιδιαίτερα στην απόδοση του. Γενικά, υπάρχουν τρία επίπεδα μνήμης cache τα L1, L2 και L3. Οι μνήμες L1 και L2 υπάρχουν συνήθως χωριστά για κάθε πυρήνα, ενώ η L3 cache μοιράζεται ανάμεσα σε όλους τους πυρήνες της επεξεργασίας.
Thermal Power Design (TDP)
To TDP είναι μια γενική μέτρηση που δείχνει τη μέγιστη κατανάλωση ρεύματος, σε Watts, που θα καταναλώσει ο επεξεργαστής σας στη χειρότερη δυνατή περίπτωση. Το TDP είναι επίσης χρήσιμο στις περιπτώσεις που θέλουμε να έχουμε μια γενική ιδέα για το πόση θερμότητα θα παράγει ο επεξεργαστή μας. Είναι κάτι παραπάνω από προφανές ότι επιθυμούμε τα μικρότερα δυνατά νούμερα.
Ένας μικρότερος αριθμός μεταφράζεται σε μείωση τον λογαριασμού του ηλεκτρικού ρεύματος, ενώ ένας επεξεργαστής που καταναλώνει περισσότερη ενέργεια παράγει και περισσότερη θερμότητα, απαιτώντας κατά συνέπεια και καλύτερο σύστημα ψύξης.
Hyperthreading
To Hyperthreading είναι μια τεχνολογία της Intel, η οποία αυξάνει την αποτελεσματικότητα του multitasking στους επεξεργαστές της. Ουσιαστικά αυτό που κάνει είναι να μπερδεύει το σύστημα στο να νομίζει ότι υπάρχουν διπλάσιοι πυρήνες για την CPU από ότι υπάρχουν πραγματικά, δημιουργώντας εικονικούς ή «λογικούς» πυρήνες. Έτσι, αν ο επεξεργαστής σας υποστηρίζει hyperthreading και έχει 4 πυρήνες, εμφανίζεται στον υπολογιστή ως επεξεργαστής 8 πυρήνων.