Οι σημειώσεις του κειμένου
Φωτογραφίες από τον Α΄Παγκόσμιο πόλεμο
Ενδιαφέροντα βίντεο στις ακόλουθες διευθύνσεις:
και ο
Α΄ Παγκόσμιος μέσα από την επιθεώρηση
(από το ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ )
ΠΗΓΕΣ
1. Εθνικός διχασμός
Αντλώντας στοιχεία από το παρακάτω κείμενο να εμπλουτίσετε την έννοια «Εθνικός διχασμός» όπως αυτή αναφέρεται στις σελίδες 49-50 και 93-95 του σχολικού σας βιβλίου
Το 1915, όταν ο Βενιζέλος, εκυρίχτικε εναντίον των παλαιών κομμάτων που εξεδηλώθησαν μαζύ με το στέμα, καί υπέρ της Γερμανίας, καί επαναστάτησε, κυρίχτηκε υπέρ των συμμάχων, έφυγε στη Θεσ/ίκη. Έτσι ή Ελλάς εμοιράσθη σε δύο, όλοι οι εκπρόσωποι των τότε πρωταρχικών εργατικών σωματείων Πειραιώς, κατέφυγαν στη Θεσ/ίκη, μαζύ δε πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι Αθηνών καί στελέχη τού στρατού, προσκολημένοι στην προσωπικότητα του Βενιζέλου και στον φιλελεύθερον καί φιλεργατικόν πολιτικόν. Όλοι αυτοί πήραν τον τίτλον του «βενιζελικού» που σήμενε ταυτόχρονα φιλελεύθερος καί μάλιστα φιλεργατικός! Οι αρχηγοί των εργατικών σωματείων, από τον Πειραιά καί μερικοί καί από την Αθήνα πήραν τον ελαφρώς ειρωνικό τίτλο τού «εργατο-πατέρα»…
Και μεταξύ των διανοουμένων φυγαδεύοντο πολλοί στη Θεσσαλονίκη καί έτσι επληθήνοντο οι οπαδοί της Κυβέρνησης Θεσ/ίκης, οπαδοί του Βενιζέλου και το κίνημα αυτό ήταν ισχυρό εναντίων των γερμανοφΐλων. Και στον στρατό συνέβει κάτι πού επέτρεψε στην Κυβέρνηση Εθνικής Αμύνης να οργάνωση τον στρατόν και να επιβάλη την διήκηση της Επαναστατικής Κυβέρνησης σ’ όλη τη Μακεδονία και σε τμήμα πέραν της Μακεδονίας αρχίζουσα με την κατάληψη των νήσων τού Αιγαίου όλων.
Αβραάμ Μπεναρόγια, Ελπίδες και πλάνες, εκδ. Στοχαστής σελ. 59-60 (διατηρήθηκε η ορθογραφία του πρωτότυπου κειμένου)
2.Μεταστροφή της πολιτικής των Συμμάχων
Αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που ακολουθεί και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να αιτιολογήσετε την αλλαγή στάσης των Συμμάχων απέναντι στην Ελλάδα μετά την εκλογική ήττα του Ελευθερίου Βενιζέλου τον Νοέμβριο του 1920 και να αναφερθείτε στις οικονομικές και πολιτικές συνέπειες αυτής της αλλαγής.
Ο Γάλλος πρωθυπουργός Leygues πρότεινε να σταλεί στην ελληνική κυβέρνηση σαφής προειδοποίηση ότι τυχόν επιστροφή του Κωνσταντίνου Θα σήμανε παραδοχή της πολιτικής τον κατά τη διάρκεια τον πολέμου και ανασύσταση ενός καθεστώτος εχθρικού προς τους Συμμάχους. Στην περίπτωση αυτή θα έπρεπε η Ελλάδα να γνωρίζει ότι οι Σύμμαχοι δεν ήταν σε θέση να εμπιστευθούν σημαντικά στρατηγικά σημεία στη Μικρά Ασία σε μια μη φιλική κυβέρνηση. Με άλλα λόγια, επιστροφή τον Κωνσταντίνου θα σήμαινε αναθεώρηση, από τις Δυνάμεις, της Συνθήκης των Σεβρών. Το τελικό κείμενο, που υιοθετήθηκε από τη Συμμαχική Συνδιάσκεψη του Λονδίνου και επιδόθηκε στην κυβέρνηση Ράλλη, στις 20Νοεμβρίον/3Δεκεμβρίου, αποτελούσε, τυπικά, συμβιβασμό ανάμεσα στις δύο απόψεις με ουσιαστική παραδοχή των γαλλικών θέσεων. Δεν έθετε θέμα αναθεωρήσεως της Συνθήκης, αλλά τόνιζε ότι οι δυνάμεις της Εηtente, θα θεωρούσαν την τυχόν επιστροφή τον Κωνσταντίνου στον ελληνικό θρόνο σαν μια μη φιλική ενέργεια που θα τους έδινε το δικαίωμα να επανεξετάσουν ολόκληρη την πολιτική τους στην Εγγύς Ανατολή χωρίς καμία δέσμευση• χωρίς δηλαδή να δεσμεύονται από τη Συνθήκη των Σεβρών. Η Ελλάδα θα έπαυε να θεωρείται σύμμαχος-εντολοδόχος της Εηtente στη Μικρά Ασία. Στις 21 Νοεμβρίου/4 Δεκεμβρίου, μια μέρα πριν από το Δημοψήφισμα για την επιστροφή τον Κωνσταντίνου, οι πρεσβευτές της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας εξουσιοδοτήθηκαν να γνωστοποιήσουν στην ελληνική κυβέρνηση ότι οι Σύμμαχοι θα διέκοπταν κάθε οικονομική υποστήριξη προς την Ελλάδα αν ξαναγύριζε ο εξόριστος μονάρχης.
[Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕ’, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1978, σελ. 150]
3. Η «διχοτόμηση της δραχμής»
Συνδυάζοντας τα στοιχεία που θα αντλήσετε από τα παρακάτω κείμενα με τις πληροφορίες από το σχολικό σας βιβλίο να παρουσιάσετε τον εσωτερικό δανεισμό της κυβέρνησης Γούναρη το 1922 και τις συνέπειες (θετικές και αρνητικές) της διχοτόμησης του χαρτονομίσματος
Κείμενο 1
Οι προσπάθειες τον Γούναρη για δανειοδότηση από το εξωτερικό αποτυγχάνουν. Οι Αγγλογάλλοι έχουν ακυρώσει όλες τις πιστώσεις από την εποχή της επανόδου του Κωνσταντίνου στην Ελλάδα. Ο Γούναρης αναγκάζεται να ακολουθήσει αντιλαϊκή δημοσιονομική πολιτική. Ο υπουργός Οικονομικών Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης προχωρεί με νόμο στη σύναψη εσωτερικού αναγκαστικού δανείου ύψους ενός δισεκατομμυρίου πεντα¬κοσίων εκατομμυρίων δραχμών (Μάρτιος 1922). Ο τρόπος εφαρμογής του αναγκαστικού δανείου ήταν πρωτότυπος: το χαρτονόμισμα που κυκλοφορούσε χάνει τη μισή του αξία. Οι πενήντα δραχμές, για παράδειγμα, που είχε στα χέρια τον ο πολίτης αποκτούν ονομαστική αξία είκοσι πέντε δραχμών. Οι άλλες είκοσι πέντε κατατίθενται στο δημόσιο ταμείο. ‘Έτσι, ο ελληνικός λαός, αιφνιδιαστικά, χάνει το μισό του νόμισμα.
[Ιστορία Νεότερη και Σύγχρονη Γ΄ Λυκείου του ΟΕΔΒ]
Κείμενο Β
Στον οικονομικό τομέα η κατάσταση χειροτέρευε με σταθερά επιταχυνόμενο ρυθμό. Το αναγκαστικό δάνειο που είχε εισαγάγει ο Πρωτοπαπαδάκης με τη διχοτόμηση τον χαρτονομίσματος ενίσχυσε με ένα αρκετά σημαντικό ποσό το Δημόσιο Ταμείο, αλλά δεν ενίσχυσε καθόλου τη δημοτικότητα της κυβερνήσεως [ ]Αλλά και το ποσό αυτό δεν
επαρκούσε παρά μονο για τη συντήρηση του στρατού και την οργάνωση της αποχωρήσεώς του από τη Μικρά Ασία. [… ]
Δεν έλυσε όμως το οικονομικό πρόβλημα της χωράς. Η διχοτόμηση του νομίσματος σε “Σταύρους” (την εικόνα δηλαδή του ιδρυτή της Εθνικής Τράπεζας Γεωργίου Σταύρου και σε «Στέμματα» βοήθησε να αντιμετωπισθούν οι άμεσες κρατικές υποχρεώσεις ως το φθινόπωρο του 1922.
[Ιστορία τον Ελληνικού Έθνους τόμος ΙΕ Εκδοτική Αθηνών Αθήνα 1978 σελ. 158]
ΠΡΟΣΟΧΗ: ΣΥΝΤΟΜΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ
« Εθνικός διχασµός»– σελ.49 – 50 (Η σύγκρουση του παλατιού µε τον Βενιζέλο ) + σελ . 94 – 95 (Στις εκλογές … της αντιπολίτευσης)
«διχοτόµηση της δραχµής»– σελ. 50 (Το Νοέµβριο του 1920 … συνέπειές της )
ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
1915 : [σελ. 50], άσκοπη και δαπανηρή επιστράτευση, Διχασμός.
1917:[σελ. 50], ενοποίηση της χώρας υπό το Βενιζέλο με επέμβαση των Συμμάχων
Νοέμβριος 1920: [σελ. 50], ο Βενιζέλος χάνει τις εκλογές, αναλαμβάνουν τα φιλοβασιλικά κόμματα.
από το 1918: [σελ. 50], ο κρατικός ισολογισμός κλείνει με παθητικό
Μάρτιος 1922: [σελ. 50], τα δημοσιονομικά δεδομένα σε πλήρες αδιέξοδο, διχοτόμηση χαρτονομίσματος, το κράτος αποκτά 1.200.000 δρχ
1926: [σελ. 50], επανάληψη του πειράματος [αναγκαστικό δάνειο]