ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Καταρχήν θα ήθελα να πω ότι αποφάσισα να σχολιάσω της 16η παράλληλη συνεδρία με θέμα «Σχεδίαση Περιβαλλόντων για διδασκαλία του Προγραμματισμού», διότι μου φάνηκε περισσότερο συναφή με το αντικείμενο που διδάσκω στα σχολεία Δ/θμιας Εκπαίδευσης και ειδικότερα σε Γυμνάσιο.
Δεύτερον, θα ήθελα να αναφέρω ότι καθόλη την διάρκεια και των 5 ερευνητικών παρουσιάσεων, παρέμεινα ως ακροατής(παρατηρητής) και δεν θέλησα να υποβάλλω ερωτήματα, αν και μου δημιουργήθηκαν -θα έλεγα- εύλογες απορίες. Με αυτό τον τρόπο πιστεύω ότι διατήρησα μια απομακρυσμένη στάση -θα την χαρακτήριζα ως ?εκτός διαδικασίας?- ώστε η σύνταξη των σχολίων/παρατηρήσεων να γίνει με πιο αντικειμενικό τρόπο.
ΑΞΟΝΕΣ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΥ
Ξεκινώντας με μια σύντομη περιληπτική παρουσίαση της εργασίας, καταγράφω τον σχολιασμό μου ο οποίος έγκειται κυρίως σε 3 τομείς.
Α)Ο πρώτος τομέας σχολιασμού αφορά την παρουσίαση εργασιών ως προς την πληρότητα τους. Αυτό σημαίνει ότι ανεξάρτητα με την σπουδαιότητα της έρευνας, θα εξετάσουμε αν τα περιεχόμενα που παρουσιάστηκαν ήταν επαρκή, κατανοητά και ολοκληρωμένα.
Β)Συνεχίζοντας, ο δεύτερος άξονας έχει σχέση με την προσωπική μου γνώμη για το βαθμό δυσκολίας της υλοποίησης των συγκεκριμένων ερευνητικών προσπαθειών (από όσα ελέχθησαν και παρουσιάστηκαν και χωρίς να γνωρίζω φυσικά όλες τις τεχνικές λεπτομέρειες ή άλλα εμπόδια στις έρευνες).
Γ)Ένας τρίτος τομέας αφορά το βαθμό παιδαγωγικής αξιοποίησης των εργασιών, δηλαδή αν, και κατά πόσο, τα συμπεράσματά τους είναι εφαρμόσιμα ή αξιοποιήσιμα στην εκπαιδευτική διεργασία.
Τέλος, θα προσθέτω κάποια προσωπικά μου σχόλια που θα αφορούν κυρίως την συνάφεια/συνοχή της εργασίας με το θέμα της παράλληλης συνεδρίας, κάποιες προσωπικές μου προτάσεις για βελτίωση της έρευνας ή τυχόν απορίες που μου δημιουργήθηκαν.
1η Παρουσίαση “Επίβλεψη και υποστήριξη συνεργατικών δραστηριοτήτων κατά την διδασκαλία των αλγορίθμων“
Η πρώτη από τις 5 εργασίες με θέμα «Επίβλεψη και υποστήριξη συνεργατικών δραστηριοτήτων κατά την διδασκαλία των αλγορίθμων» αφορούσε κυρίως ένα εργαλείο υποστήριξης καθηγητή στο τομέα της επίβλεψης και της στοχευμένης βοήθειας ομάδων εργασίας. Το περιβάλλον αυτό επιτρέπει την συνεργατική μάθηση ομάδων χρηστών (groups) σε απομακρυσμένες θέσεις εργασίας με χρήση συνομιλίας μέσω Η/Υ. Ταυτόχρονα, η προτεινόμενη πλατφόρμα SynergoSuperviser είχε την δυνατότητα εμφάνισης των οθονών των χρηστών στον server Η/Υ του καθηγητή, αποκάλυψης της συνομιλίας των ομάδων εργασίας και καταγραφή του όγκου της με ραβδογράμματα. Όλο το project, θα έλεγα ότι αποτελεί ένα πρωτοποριακό και πολύ εύχρηστο εργαλείο, το οποίο μπορεί να υποστηρίξει μια εκπαιδευτική διεργασία σε ανώτερη εκπαιδευτική βαθμίδα. Κατά τη γνώμη μου, απευθύνετε σε ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα μιας και στη μέση εκπαίδευση μάλλον θα δημιουργούσε δυσκολίες λόγω έλλειψης χρόνου και χαμηλότερου επιπέδου ευχέρειας των μαθητών στη χρήση Η/Υ. Πιστεύω ότι η σχεδίαση ενός τέτοιου λογισμικού είναι μια επίπονη, χρονοβόρα και αρκετά πολυσύνθετη διαδικασία, καθότι ο βαθμός πολυπλοκότητας στο σχεδιασμό του προγράμματος είναι πολύ υψηλός και απαιτούνται εξειδικευμένες τεχνικές γνώσσεις προγραμματισμού. Επίσης, μεγάλο βαθμό δυσκολίας θα είχε και η μελέτη των ομάδων εργασίας των φοιτητών που πήραν μέρος. Ως προς την πληρότητα της παρουσίασης νομίζω ότι ήταν ικανοποιητική. Το μόνο αρνητικό στοιχείο (χωρίς ιδιαίτερη σημασία) ήταν ότι αν και στην παρουσίαση ειπώθηκε ότι θα εξετάζονταν τα αποτελέσματα σε 2 ομάδες φοιτητών (σε αυτή με τα λιγότερα μηνύματα και στην ομάδα με τα περισσότερα) ωστόσο μόνο η ομάδα με τα λιγότερα μηνύματα αναλύθηκε ?μάλλον λόγω περιορισμένης χρονικής διάρκειας. Εκεί τα αποτελέσματα προόδου εμφανίστηκαν να είναι ικανοποιητικά σε αντίθεση της αναμενόμενης χαμηλής απόδοσης της ομάδας που θα περίμενε κάποιος.
2η Παρουσίαση “Η εξ? αποστάσεως διδασκαλία του προγραμματισμού μέσω ενός προσωποποιημένου στις ανάγκες του μαθητή περιβάλλοντος“.
Η δεύτερη εργασία αφορούσε την εξ? αποστάσεως διδασκαλία του προγραμματισμού μέσω μιας διαδικτυακής πλατφόρμας κατάταξης των μαθητών σε γνωστικά επίπεδα(ονομάστηκαν στερεότυπα). Η συγκεκριμένη εργασία παρουσίασε μια διαδικτυακή πλατφόρμα με υλικό προς μάθηση, δραστηριότητες και ασκήσεις με ανατροφοδότηση. Οι μαθητές ανάλογα με τα λάθη τους στις ασκήσεις του εκάστοτε επιπέδου δυσκολίας και θεματικού πεδίου μπορούσαν να περάσουν σε υψηλότερο επίπεδο (λάθη < 20%), να παραμείνουν στο ίδιο επίπεδο( 20% < λάθη < 80%) ή ακόμα και να κατέβουν επίπεδο (αν παρατηρούνταν λάθη που αφορούσαν προηγούμενα γνωστικά αντικείμενα). Από όλα τα παραπάνω, θα έλεγα ότι η συγκεκριμένη πλατφόρμα είναι μια κατεξοχήν εφαρμογή της ανοικτής και εξ? αποστάσεως εκπαίδευσης, η οποία και θεμελιώνεται με πλήθος ερευνητικές εργασίες και δημοσιεύσεις. Δεν θα έλεγα ότι αποτελεί ένα νέο, πρωτοεμφανιζόμενο εργαλείο, όμως λόγω της απλοϊκότητάς της, τα αποτελέσματα της αξιοποίησή της θα ήταν ικανοποιητικά στο βαθμό των άλλων διαδικτυακών εκπαιδευτικών προγραμμάτων εξ? αποστάσεως εκπαίδευσης. Η έρευνα που παρουσιάστηκε συμπεριλάμβανε μικρό αριθμό μαθητών και τα συμπεράσματα της ήταν μη αναμενόμενα καθότι τελικώς δεν διαπιστώθηκε καλύτερη επίδοση των μαθητών που χρησιμοποίησαν την συγκεκριμένη πλατφόρμα αλλά ότι κατέβαλλαν πολύ λιγότερη προσπάθεια (αριθμό επαναλήψεων των κεφαλαίων) για την αφομοίωση των γνωστικών πληροφοριών. Το μόνο που δεν κατάλαβα (και δεν ρώτησα για λόγους που ανέφερα παραπάνω) ήταν το γιατί τα γνωστικά επίπεδα των μαθητών τα ονόμαζε ??στερεότυπα??. Έτσι οι μαθητές εμφανίζονταν να περνάνε από το ένα στερεότυπο στο άλλο, ενώ η τυπολογία της λέξης υποδηλώνει ακριβώς το αντίθετο.
3η Παρουσίαση “Σχεδίαση ενός Προσαρμοστικού Εκπαιδευτικού Ηλεκτρονικού παιχνιδιού για τη διδασκαλία εισαγωγικών εννοιών του Προγραμματισμού”
Ένα εκπαιδευτικό παιχνίδι μετακίνησης ενός ρομπότ με μια ?μίνι? γλώσσα οπτικού προγραμματισμού παρουσιάστηκε στην τρίτη εργασία. Η εργασία αυτή βρισκόταν σε προκαταρτικό στάδιο με συνέπεια να μην παρουσιαστεί ούτε το Interface(πλατφόρμα διεπαφής) του παιχνιδιού, ούτε η μίνι γλώσσα προγραμματισμού (που θα σχεδιαζόταν) και ούτε και τα σενάριο του σεκάποια μορφή demo . Η παρουσίαση ανέλυε τα στάδια της υλοποίησης του εκπαιδευτικού παιχνιδιού και διάφορες έρευνες για τα αποτελέσματα τέτοιων παιχνιδιών στην αφομοίωση των πληροφοριών από μαθητές . Διαβάζοντας ύστερα από τα πρακτικά του συνεδρίου για το ?σενάριο? του παιχνιδιού έμαθα ότι ένα ρομπότ θα αναζητούσε κάποιο κλειδί το οποίο θα άνοιγε κάποια πόρτα (με διαβαθμισμένο δείκτη δυσκολίας στις διάφορες αποστολές). Αναμφίβολα μια τέτοια εργασία που αφορά τη σχεδίαση μιας γλώσσα προγραμματισμού, γραφικών απεικονίσεων και interface με εκπαιδευτικό χαρακτήρα (υψηλή διαλογικότητα) είναι μια πολύπλοκη διεργασία και απαιτεί τεχνικές γνώσεις σε πολλά επίπεδα προγραμματισμού. Όμως σχετικά με το σενάριο θα έλεγα ότι δεν με εντυπωσίασε και δεν ξέρω αν οι μαθητές (οι οποίοι θα το χρησιμοποιήσουν) κατά πόσο θα το έβρισκαν ενδιαφέρον, καθότι ένα εκπαιδευτικό παιχνίδι στοχεύει ακριβώς στο γεγονός αυτό, για να αυξήσει το βαθμό μεταδοτικότητας των γνωστικών πληροφοριών.
4η Παρουσίαση “Επίδραση της χρήσης πολλαπλών αναπαραστάσεων σε εκπαιδευτικό περιβάλλον”
Η τέταρτη εργασία αφορούσε μια έρευνα που έγινε σε 2 ομάδες μαθητών, για τα αποτελέσματα της χρήσης των προγραμμάτων αναπαράστασης αλγορίθμων. Η πρώτη ομάδα χρησιμοποίησε πρόγραμμα με διαγραμματική απεικόνιση (διάγραμμα ροής) ενώ η άλλη πρόγραμμα με ψευδογλώσσα. Εδώ, τα προγράμματα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν έτοιμα και γι΄ αυτό ? κατά την γνώμη μου- δεν έπρεπε να συμπεριληφθεί στη συνεδρία με θεματική ενότητα «Σχεδίαση Περιβαλλόντων για Διδασκαλία Προγραμματισμού». Η έρευνα έγινε σε μικρό πλήθος φοιτητών (συνολικά 38), ανισομερή ως προς το φύλο (7 αγόρια, 31 κορίτσι), σε ανώτερη εκπαιδευτική βαθμίδα φοίτησης (φοιτητές/σπουδαστές) και τα συμπεράσματα της έρευνας λέχθηκε ότι δεν συμβαδίζουν με άλλες δημοσιευμένες διεθνής ερευνητικές εργασίες. Δεν αποκλείω να έπαιξε σε αυτό ρόλο ο μικρός αριθμός του δείγματος, αλλά θα τόνιζα ότι η εργασία δεν θα μπορούσε (ακόμα και να συμφωνούσε με άλλες εργασίες) να αποδώσει πολλά νέα στοιχεία στην εκπαιδευτική διεργασία του προγραμματισμού, μιας και αφού, ο καθηγητής ?κατά την γνώμη μου- είναι ο μόνος κατάλληλος να επιλέξει το προγραμματιστικό περιβάλλον διδασκαλίας του προγραμματισμού στηριζόμενος σε πολλούς παράγοντες (ηλικιακό επίπεδο τάξεις, γνώσεις προγραμματισμού, ευχέρεια στη χρήση Η/Υ, κ.α.). Παρόλα αυτά, θα έλεγα ότι ήταν μια αξιέπαινη εργασία, την οποία άκουσα με μεγάλη ευχαρίστηση. Και αυτό γιατί εργασίες οι οποίες έρχονται σε αντιδιαστολή με άλλες μεγαλύτερης εμβέλειας έρευνες, συνήθως δεν παρουσιάζονται. Η συγκεκριμένη εργασία παρουσιάστηκε και μάλιστα ικανοποιητικά.
5η Παρουσίαση ” Σχεδιασμός Περιβάλλοντος Δυναμικής Οπτικοποίησης Αλγορίθμων: Το περιβάλλον DAVE”
Η τελευταία εργασία αφορούσε το σχεδιασμό ενός προγραμματιστικού περιβάλλοντος (DAVE) αναπαράστασης αλγορίθμων σε ψευδογλώσσα. Και πάλι η εργασία αυτή βρισκόταν σε στάδιο υλοποίησης, χωρίς να έχει ολοκληρωθεί πλήρως. Μεταξύ άλλων οι σχεδιαστές του συστήματος DAVE ζητούσαν κάποιες ιδέες και σχόλια από τα ακροατήριο τα οποία θα τους βοηθούσαν στη σχεδίαση πιο ευέλικτου τρόπου οπτικοποίησης ενός του προγράμματος. Θα τη χαρακτήριζα ως μια αξιοπρόσεκτη προσπάθεια λόγω της δυσκολίας στο σχεδιασμό του περιβάλλοντος. Παρόλα αυτά, η χρησιμοποίηση και η εναλλαγή ραβδογραμμάτων (τα οποία αναπαριστούσαν αριθμούς) στην ταξινόμηση πίνακα, δεν μπορώ να φανταστώ πως θα οπτικοποιήσει ένα διαφορετικό σενάριο αλγορίθμου (π.χ. του αθροίσματος πεπερασμένου πλήθους αριθμών, χωρίς χρήση πινάκων). Έτσι κατά την γνώμη μου το εύρος των εφαρμογών που θα καλύπτει μια τέτοια οπτικοποίηση θα είναι πολύ περιορισμένο. Παρόλα αυτά κάθε προσπάθεια που γίνεται με σκοπό την καλύτερη κατανόηση από τους μαθητές/σπουδαστές των διεργασιών της εκτέλεσης ενός προγράμματος είναι μια εργασία που πάντα συνεισφέρει θετικά στην παιδαγωγική πράξη παρέχοντας εναλλακτικές προτάσεις στον καθηγητή.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ως επίλογο του σχολιασμού μου, θα έλεγα ότι όλες συνολικά οι ερευνητικές εργασίες που παρακολούθησα παρουσίαζαν έντονο ενδιαφέρον και σίγουρα προσέδιδαν νέα στοιχεία στην θεωρητική έρευνα, στην πρακτική παιδαγωγική και ειδικότερα, σε εναλλακτικούς τρόπους προσέγγισης της διδακτική της Πληροφορικής.
Ο Συντάκτης
Μπαζίγος Φίλιππος
