Η διδασκαλία των ξένων γλωσσών με μουσικές δραστηριότητες
της Δρ Ευτυχίας Νικολακοπούλου
Σχολικής Συμβούλου Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας
Νοτίου Αιγαίου
Η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας στην πρώιμη ηλικία μπορεί να συνδυαστεί με μια καινούρια διδακτική προσέγγιση που είναι η μουσική. Επομένως, η συνειδητοποίηση όλων των ξενόγλωσσων εκπαιδευτικών ότι η γλώσσα μπορεί να διδάσκεται μ’ ένα εντελώς μέχρι στιγμής τουλάχιστον στη Ελλάδα, ξεχωριστό τρόπο και διασκεδαστικό τρόπο καθίσταται μια πραγματικότητα. Επειδή, τις περισσότερες φορές, η εκμάθηση της ξένης γλώσσας δεν εντάσσεται σε άλλες τέχνες ή ειδικότητες εκτός από την πληροφορική εμφανίζεται και υποστηρίζεται στο δημόσιο σχολείο ως μια στεγνή διαδικασία ερωτήσεων και ανταπαντήσεων, πρόχειρων αναγνώσεων α καμία φωνητική επίβλεψη και ενδιαφέρον και από τους διδάσκοντες και από τους μαθητές οι οποίοι τις περισσότερες φορές αρνούνται να προφέρουν σωστά.
Ο εκπαιδευτικός για να συναρπάσει και να προσεγγίσει το παιδί θα πρέπει προηγουμένως να τα ευαισθητοποιήσει στην ξένη γλώσσα μέσα από μουσικές δραστηριότητες. Για την αρμονική ανάπτυξη και την αποτελεσματικότερη μάθηση αξίζει εδώ να σημειωθούν τρεις τύποι δραστηριοτήτων που να επηρεάζουν σε συναισθηματικό, πρακτικό και πνευματικό επίπεδο. Η εκπαίδευση αυτή λοιπόν, πρέπει να ενσωματωθεί στην εκμάθηση και να επιτρέψει την ανάπτυξη της γνωστικής δραστηριότητας, τη δημιουργικότητα και την επιθυμία ανάληψης δράσεων και πρωτοβουλιών. Για παράδειγμα, οι ίδιοι οι μαθητές μπορούν να επιλέξουν μελωδίες πάνω στις οποίες θα μεταφέρουν με καλλιτεχνικότητα το κείμενο ή το περιεχόμενο της μελέτης. Η μουσικότητα και η συνδυασμένη προφορά λέξεων και φράσεων συνδέονται άμεσα με το αυτί και την ακουστικότητα του αποτελέσματος.
Η γοητεία των ξένων γλωσσών και η επιλογή τους είναι θέμα πρωτίστως ευχαρίστησης του αυτού και απόλαυσης του ήχου. Όσο περισσότερο εξασκούμαστε στους ήχους και την ξένη γλώσσα τόσο περισσότερο ανακαλύπτουμε τις δυνατότητές μας να μιλάμε αβίαστα τις γλώσσες που δεν γνωρίζουμε.
Και όπως υποστηρίζει ο Tomatis, «το χάρισμα των γλωσσών είναι πρωτίστως θέμα του αυτιού. Αν το εκπαιδεύσουμε θα ανακαλύψουμε ότι είμαστε γεννημένοι για να μιλάμε όλες τις γλώσσες” .
Σήμερα, στο όνομα της παγκοσμιοποίησης, ο έλεγχος της εκμάθησης ξένων γλωσσών δεν είναι πλέον στο παρασκήνιο. Στον καθένα μας θα ζητηθεί κάποια μέρα να είμαστε σε επαφή με μια άλλη γλώσσα εκτός από τη μητρική μας.
Πώς όμως μπορούμε να εκπαιδεύσουμε το αυτί στη μουσικότητα της ξένης γλώσσας;
Οι ήχοι, μας συνοδεύουν στην από τη νεαρή ηλικία στην ομιλία. Αν δεν υπήρχαν, δεν θα μπορούσαμε να χρωματίσουμε τη φωνή ή να προφέρουμε οποιαδήποτε λέξη. Η μουσικότητα των ήχων, τα μουρμουρίσματα, τα δάκρυα, οι φωνές, τα τραγούδια είναι ανθρώπινα φυσικά αντανακλαστικά. Τα παιδιά καθώς είναι βουτηγμένα στη μητρική τους γλώσσα γρήγορα αναπτύσσουν αυτά τα προ-λεκτικά μουσικά στοιχεία. Η γλώσσα και η μουσική είναι επομένως μουσικά φαινόμενα και η ορθογραφική τους αναπαράσταση ή πάνω σε μια παρτιτούρα είναι στην καλύτερη περίπτωση ένα ίχνος αυτών των φαινομένων. Η αποστήθιση, η ακρόαση, η αντίληψη και η δημιουργία είναι έννοιες που συνδυάζονται με τη μουσική και στις ξένες γλώσσες.
Αυτή η υιοθετημένη εκπαίδευση θα επιτρέψει στα παιδιά να αποκτήσουν ορισμένες γλωσσικές δεξιότητες, που έχουν παραμεληθεί με την επικοινωνιακή προσέγγιση, όπως οι δεξιότητες στην φωνολογία. Η προσέγγιση της φωνητικής είναι υποχρεωτική, διότι διευκολύνει την κατανόηση. Για να μιλήσει, το παιδί χρειάζεται να κατανοεί το νόημα των λέξεων, τις γραμματικές σχέσεις και να προφέρει λέξεις που το ευαισθητοποιούν έτσι ώστε να λειτουργεί και να προφέρει την ξένη γλώσσα. Η συμβολή της μουσικής θα βοηθήσει να αναπτυχθεί η ακουστικότητα.
Για να εκφράζεται προφορικά, το παιδί πρέπει να ελέγχει όλους τους μυς του κινητικού συστήματος της γλώσσας και να διασφαλίζει τον συντονισμό τους. Είναι μέσα από μουσικές δραστηριότητες που θα είναι σε θέση να αναπτύξει και να βελτιώσει το σύστημα αυτό. Με τις δραστηριότητες αυτές, μαθαίνει να αναγνωρίζει και να παράγει ήχους σύντομους/μακρείς, χαμηλούς/οξείς, τονισμένους/άτονους σε σύνδεση με μουσικούς ρυθμούς. Υπάρχουν στη διάθεσή μας πολλαπλά βοηθήματα όπως τα ποιήματα, τα τραγούδια, οι μύθοι και τα παραμύθια.
Μπορούμε να χρησιμοποιούμε στο μάθημα των γαλλικών μουσικές ασκήσεις που θα περιλαμβάνουν την άρθρωση, τον τονισμό, τον τόνο, τη χροιά, τη δυναμική με δραστηριότητες που να βασίζονται στη χρήση των ostinato (1) (που είναι μια διαδικασία της μουσικής σύνθεσης επαναλαμβανόμενων ρυθμικών τύπων, μελωδικής ή αρμονίας), της αντίθεσης, των διαφορετικών τρόπων απαγγελίας ενός κειμένου μεταβάλλοντας τη δυναμική, το τέμπο, ακόμα και με την παραγωγή ενός ρυθμού από διάφορα μουσικά όργανα.
Μέχρι στιγμής, στα παιδιά η μάθηση επιτυγχάνεται με την αποστήθιση. Η απομνημόνευση γίνεται πιο εύκολη με την μελωδία. Εδώ, η ομιλία γίνεται τραγούδι. Η ανακάλυψη των ακουστικών δυνατοτήτων της φωνής αποτελεί μέρος της μουσικής εκπαίδευσης. Με αυτές οι ασκήσεις το τραγούδι λειτουργεί ως απαγγελία, άρθρωση και ο τόνος της γλώσσας. Χρησιμοποιώντας το τραγούδι, η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας γίνεται ένα παιχνίδι για τα παιδιά, και αποτελεί ένα ακόμη κίνητρο διασκεδαστικό και εκπαιδευτικό.
(1)- Ostinato, Ιταλικά σημασία λέξης “επίμονη” (συγκρίνετε τα αγγλικά επίμονος), στη μουσική είναι μια μελωδία ή ένα συμπλήρωμα που επαναλαμβάνονται επανειλημμένως με το ίδιο σχήμα σε ένα τμήμα της μουσικής. Το Οστινάτο είναι μια τεχνική σύνθεσης κατά την οποία ένα μικρό μελωδικό ή ρυθμικό σχήμα επαναλαμβάνεται πολλές φορές.
Ταυτόχρονα με το οστινάτο είτε ρυθμικό είτε μελωδικό και είναι πολύ σύνηθες να ακούγεται ταυτόχρονα μια κανονική μελωδία από άλλα όργανα ή φωνές τα οποία να μην εκτελούν Οστινάτο, τότε το Οστινάτο είναι απλά συνοδευτικό. Αν το όργανο που εκτελεί Οστινάτο είναι μεμβρανόφωνο ή ιδιόφωνο τότε ονομάζεται ρυθμικό Οστινάτο. Εκτελώντας διαφορετικά ρυθμικά Οστινάτι ταυτόχρονα έχουμε… πολυρυθμία! Εάν όμως οι συνεχείς επαναλήψεις γίνονται από μελωδικό όργανο ή ανθρώπινη φωνή που εκτελεί νότες, τότε ονομάζεται μελωδικό Οστινάτο. Αλλες μέρη και παραλλαγές είναι βαλμένα σε στρώσεις πέρα από το. Το Ostinatos είναι κλασσική μουσική. Μερικά διάσημα παραδείγματα των ostinatos είναι bassline από Pachelbel“κανόνας του s και ο στρατιωτικός 5/4 ρυθμός από Gustav Holst”s.
(2) https://www.youtube.com/watch?v=b408dQaf80w
Κάτω από : MUSIQUE DANS LE COURS DE LANGUE FRANCAISE