«Ορθώς Ψάλλειν»

«1016140_1385131901701469_725103181_nΟρθώς Ψάλλειν» Αθανασίου Γ. Βουγιουκλή.
Αρχόντος Υμνωδού του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Πρωτοψάλτου του Ιερού Ναού Αγίων Πάντων Καστοριάς.
Καθηγητού του Εκκλησιαστικού Γυμνασίου-Λυκείου Φλώρινας.
Ένα κείμενο για τους νέους ιεροψάλτες με την αντίληψη και οπτική των πραγμάτων του κυρίου Βουγιουκλή.                       

Μετά απο μία θητεία και ενασχόληση σαράντα ετών με το αναλόγιο και την ψαλτική τέχνη, θα ήθελα να εκφράσω με πολλή αγαθή προαίρεση, κάποιες σκέψεις περι του «ορθώς ψάλλειν» εις τους ορθοδόξους ναούς γενικώς και κυρίως για τους νέους και φερέλπιδες ιεροψάλτες, πάντα φυσικά κατα την δική μου αντίληψη και οπτική των πραγμάτων. Σκοπός και προορισμός της ψαλτικής τέχνης όπως οι πάντες γνωρίζουν, είναι ΕΝΑΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ. Να επενδύσει μέσω της κατάλληλης μελωδίας όλα αυτά τα θεόπνευστα εκκλησιαστικά κείμενα των μεγάλων Πατέρων της εκκλησίας μας και εν συνεχεία να τα δώσει μελωδικώς επενδεδυμένα στο εκκλησίασμα, υποβοηθώντας κατ αυτόν τον τρόπο τους χριστιανούς να επικοινωνήσουν με το Θείον κατα την διάρκεια της Θείας Λατρείας. Αυτό το ΑΞΙΩΜΑ θα πρέπει να έχει υπ όψιν του ο ψάλλων και απο αυτό θα πρέπει να διαπνέεται, κάθε φορά που ανέρχεται στο αναλόγιο για να επιτελέσει το διακόνημά του. Η ψαλτική τέχνη ΔΕΝ προσφέρεται για κανενός άλλου είδους σκοπό, παρα μόνον για να συμβάλλει και να βοηθήσει τον πιστό χριστιανό να ΠΡΟΣΕΥΧΗΘΕΙ. Αυτό βέβαια ακούγεται όμορφο στην θεωρία, αλλα ενίοτε συναντά τρομερές δυσκολίες στην πράξη. Αφήνω έξω απο αυτές τις σκέψεις το γεγονός ότι δεν υπήρξε, δεν υπάρχει, και απ ότι φαίνεται ούτε πρόκειται να υπάρξει μέριμνα, στήριξη και ενδιαφέρον για την ψαλτική τέχνη, απο αυτούς τους <<φορείς>> που αυτονόητα θα έπρεπε να την στηρίξουν και συγχρόνως να την αναδείξουν. Για την μεν εκκλησία ( εκτός ολίγων φωτεινών εξαιρέσεων ) έχει διαχρονικά καθαρώς διεκπεραιωτικό χαρακτήρα και προορισμό, για το δε Υπουργείο << Πολιτισμού >> είναι στην κυριολεξία παντελώς ανύπαρκτη. Άποψή μου είναι ότι η αληθινή ψαλτική τέχνη, άσχετα απο την αντιμετώπιση και μεταχείρισή της απο τους φορείς κράτους και εκκλησίας ( βλέπε συνέντευξη Χατζηγιακουμή στο ΒΗΜΑ το 2006 ) σαφέστατα συγκαταλέγεται μεταξύ των σπουδαίων καλών τεχνών παγκοσμίως και μάλιστα πέρα απο τις ανάγκες της Θείας λατρείας που καλύπτει στους ορθοδόξους ναούς, θα έπρεπε να αποτελεί και ένα διαρκές εξαγώγιμο πολιτιστικό προϊόν του τόπου μας σε σοβαρό επίπεδο κλασσικών μελουργημάτων, για να δοθεί η δυνατότητα σε όλους τους λαούς να γνωρίσουν την θεόπνευστη αυτή τέχνη. Δυστυχώς η ψαλτική βαδίζει τον 2 μοναχικό της δρόμο, στηριζόμενη πάντα σε προσπάθειες των ιδίων των εκφραστών της. Ευτυχώς με την πρόνοια του Θεού, υπήρξαν πάντοτε διαχρονικά, όπως υπάρχουν και σήμερα σε όλη την επικράτεια μεγάλοι ψάλτες και δάσκαλοι και πληθώρα άξιων, ταλαντούχων και χαρισματικών συναδέλφων, που μοχθούν και εργάζονται καθημερινά για την διάδοση, διαφύλαξη, απήχηση και καλλιέργεια της ψαλτικής τέχνης σε όσο το δυνατόν περισσοτέρους ανθρώπους και ευρύτερα στην ελληνική κοινωνία. Αποτέλεσμα όλων αυτών, είναι να παράγονται συνεχώς νέες γενιές ταλαντούχων ανθρώπων με γνώση, κατάρτιση, παιδεία και το κυριότερο με αγάπη, όρεξη, μεγάλο μεράκι και ενδιαφέρον για την ψαλτική τέχνη. Παρ όλα αυτά ( με δεδομένη την αποστολή της ) και σύμφωνα με το ζητούμενο του ορθώς ψάλλειν είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι σε επίπεδο κάποιων ψαλλόντων υπάρχουν διάφορα προβλήματα που έχουν να κάνουν κυρίως με τα εξής 1ον Λάθος τρόπος εκκίνησης ώς προς την μάθηση 2ον Λάθος αντίληψη και θεώρηση ώς προς το τί επιτελούμε 3ον Πλημμελής ή και ανεπαρκής γνώση του όλου οικοδομήματος της ψαλτικής τέχνης και των κανόνων της. 4ον Ανεπάρκεια εγκυκλοπαιδικής μόρφωσης, ώστε να γίνει κατανοητή ( έστω στοιχειωδώς) η ΟΝΤΩΣ δύσκολη και δυσνόητη εκκλησιαστική γλώσσα 5ον Απουσία ακουσμάτων απο γνήσιους εκφραστές του παραδοσιακού τρόπου ψαλμωδίας και 6ον Αδιαφορία και έλλειψη ενδιαφέροντος σε ότι αφορά την επιπλέον κατάρτιση, αρκούμενοι στην ανούσια και άχαρη διαδικασία της <<διεκπεραίωσης>> κάθε Κυριακή και γιορτή. Πολλοί δε εκ των ψαλλόντων προκειμένου να <<καλύψουν>> αυτές τις αδυναμίες, προβαίνουν σε <<επίδειξη φωνητικών δυνατοτήτων>> ασύστολα και ανεξέλεγκτα, με αποτέλεσμα να γίνεται ακόμη χειρότερη η εικόνα του ψάλλοντος Οι φωνητικές δυνατότητες του ψάλλοντος αναδεικνύονται ΜΟΝΟΝ μέσα απο την γνώση, την καλλιέργεια και τον σωστό τρόπο ψαλμωδίας σε όλα τα επίπεδα και ΟΧΙ με το τίποτα και το ανεξέλεγκτο. Η προσφερόμενη ψαλτική ειδικά στην ύπαιθρο λόγω και των πολλών επι μέρους προβλημάτων, είναι σε ένα μεγάλο ποσοστό <<ρηχή>> και δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της Θείας Λατρείας. Θέλοντας να συμβάλλω θετικά στην διαμόρφωση μιάς νοοτροπίας και φιλοσοφίας περι του ορθώς ψάλλειν , θα εκθέσω κάποιες καίριες και κατευθυντήριες γραμμές ( κατα την προσωπική μου αντίληψη και πείρα ), που ίσως βοηθήσουν κάποιους νέους ιεροψάλτες στις αναζητήσεις τους. Το ορθώς ψάλλειν συνίσταται κατα την προσωπική μου άποψη μεταξύ πολλών άλλων και στα εξής βασικά.

Για να διαβάσετε όλο το άρθρο κάντε κλικ ΕΔΩ

Κατηγορίες: Χωρίς κατηγορία. Προσθήκη στους σελιδοδείκτες.