ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ

ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΕΙΤΑΙ-Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ

6 Φεβρουαρίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (479-332 π.Χ.)   Η ΗΓΕΜΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ (479-431 π.Χ.)

Ποια χαρακτηριστικά είχε η πολιτική ζωή της Αθήνας μετά τη λήξη των Περσικών πολέμων;

1. Η πολιτική ζωή της Αθήνας, μετά τη λήξη των Περσικών πολέμων, κυριαρχείται από δύο ανταγωνιστικά πολιτικά κόμματα, το αριστοκρατικό και το δημοκρατικό.
2.  Το πολίτευμα, όπως το οργάνωσε ο Κλεισθένης, συνεχώς εξελίσσεται, χάνει το συντηρητικό του χαρακτήρα, γίνεται όλο και περισσότερο δημοκρατικό.
3. Τα πρόσωπα, όσο ισχυρά και αν είναι, υποτάσσονται στις θελήσεις του συνόλου. Για παράδειγμα, ο Μιλτιάδης και ο Θεμιστοκλής, οι δύο πρωταγωνιστές των Περσικών πολέμων, πεθαίνουν ο ένας στη φυλακή και ο άλλος στην εξορία.

Ποιες προσωπικότητες κυριαρχούν στην πολιτική ζωή της Αθήνας και ποια στάση τηρούν απέναντι στο δημοκρατικό πολίτευμα;

Οι κύριοι εκπρόσωποι της νέας πολιτικής γενιάς, αν και ανήκουν σε αντίπαλες πολιτικές μερίδες, όπως ο Κίμων και ο Περικλής, δέχονται να είναι απλώς οι προικισμένοι υπηρέτες της κοινότητας (του συνόλου των πολιτών). Συγκεκριμένα:

Α) Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΙΜΩΝΑ

Η νομιμοφροσύνη (υπακοή) του Κίμωνα στο δημοκρατικό πολίτευμα είναι παροιμιώδης. Ο ίδιος δέχεται αδιαμαρτύρητα τον εξοστρακισμό του το 461 π.Χ. και, όταν η πατρίδα τον ανακαλεί (τον καλεί να επιστρέψει από την εξορία), τίθεται επικεφαλής του στόλου των Αθηναίων κατά την τελευταία τους επιχείρηση εναντίον των Περσών, για να πεθάνει πολιορκώντας τη Σαλαμίνα της Κύπρου και να νικήσει, έστω και νεκρός, τους Πέρσες (449 π.Χ.).

Β) Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ

Ο ίδιος ο Περικλής δεν είναι παρά ο πρώτος ανάμεσα στους πολίτες. Η μεγαλύτερη δόξα για τον Περικλή είναι ότι, παρόλο που κυριάρχησε για πολλά χρόνια στον πολιτικό στίβο της Αθήνας και συγκέντρωσε στα χέρια του εκτεταμένες εξουσίες, ποτέ δεν ξέφυγε από τη δημοκρατική νομιμότητα (υπακοή στους νόμους της δημοκρατίας).

Πότε με ποιον και κάτω από ποιες συνθήκες εμφανίζεται ο Περικλής στην πολιτική σκηνή της Αθήνας;

Ο Περικλής, γόνος (απόγονος) του παλαιού γένους των Αλκμεωνιδών και μαθητής του φιλόσοφου Αναξαγόρα, εμφανίζεται για πρώτη φορά στον πολιτικό ορίζοντα της Αθήνας στο πλευρό του Εφιάλτη, του ηγέτη του δημοκρατικού κόμματος, το 462 π.Χ. Τότε, το δημοκρατικό κόμμα, εκμεταλλευόμενο την ατυχή ανάμειξη του Κίμωνα στην επανάσταση των Μεσσηνίων ειλώτων στη Σπάρτη, κατορθώνει να εξοστρακίσει τον Κίμωνα και να πάρει την εξουσία. Εφιάλτης και Περικλής θα αγωνιστούν για τη δημοκρατικότερη εξέλιξη του πολιτεύματος.

Ποιες ενέργειες κάνουν ο Εφιάλτης και ο Περικλής για να ενισχύσουν το δημοκρατικό πολίτευμα, όταν αναλαμβάνουν την εξουσία;

Αφαιρούν από τον Άρειο Πάγο, που ήταν το προπύργιο του συντηρητισμού (αριστοκρατικής παράταξης), κάθε πολιτικής εξουσία. Επίσης του αφαιρούν το αποκλειστικό προνόμιο της απονομής της δικαιοσύνης.

Πότε και κάτω από ποιες συνθήκες, ο Περικλής θα αρχίσει να εφαρμόζει το προσωπικό του πολιτικό πρόγραμμα;

Μετά τη δολοφονία του Εφιάλτη και την πολιτική αποδυνάμωση του Κίμωνα, ο Περικλής, ως αρχηγός του δημοκρατικού κόμματος, θα αρχίσει να εφαρμόζει το προσωπικό του πολιτικό πρόγραμμα.

Τι σημαίνει δημοκρατία για τον Περικλή;

Για τον Περικλή δημοκρατία σημαίνει ισότητα όλων των πολιτών απέναντι στο νόμο αλλά συγχρόνως και δυνατότητα για όλους να διάγουν μια άνετη ζωή.

Με ποια μέτρα ο Περικλής κάνει πράξη το όραμά του για τη δημοκρατία και εξασφαλίζει την άνετη ζωή στους Αθηναίους;

1. Καθιερώνει τη μισθοφορία, ένα είδος οικονομικής ενίσχυσης για τους απορότερους, ώστε να μπορούν, απερίσπαστοι, να παρακολουθούν τις συνεδριάσεις της Εκκλησίας του Δήμου και να ασκούν τα πολιτικά τους δικαιώματα. Ακόμη και οι φτωχότεροι είχαν τη δυνατότητα να καταλαμβάνουν πολιτειακά αξιώματα.
2. Η Πολιτεία αναπτύσσει θεσμούς κοινωνικής προστασίας και πληρώνει, για τους απόρους, το αντίτιμο του εισιτηρίου τους για την είσοδό τους στο θέατρο (θεωρικά χρήματα).
3. Ο Περικλής συλλαμβάνει το σχέδιο της ανοικοδόμησης μεγάλων δημόσιων έργων, τα οποία θα προσφέρουν εργασία σε πολλούς και θα αλλάξουν την όψη της πόλης. Η πόλη της Αθηνάς θα μεταμορφωθεί.

Πώς διαμορφώνονται οι σχέσεις της Αθήνας με τους Πέρσες και τους Σπαρτιάτες την περίοδο αυτή; Ποια ευκαιρία δίνουν στην Αθήνα;

Α) Η Ειρήνη του Καλλία (υπογράφεται  το 449 π.Χ. ανάμεσα στην Αθήνα και τον Πέρση βασιλιά και τερματίζει τους ελληνοπερσικούς πολέμους) εξασφαλίζει για τους Αθηναίους την ειρήνη με τους Πέρσες και την απόλυτη κυριαρχία στο Αιγαίο.

Β) Οι σχέσεις με τη Σπάρτη, οι οποίες μετά την πτώση του Κίμωνα ήταν αρκετά ταραγμένες, εξομαλύνονται με τη σύναψη (υπογραφή) της Τριακονταετούς Ειρήνης (446 π.Χ., Τριακοντούτεις Σπονδαί).

Έτσι η Αθήνα, απερίσπαστη, θα ασχοληθεί με την υλοποίηση ενός υψηλού πολιτιστικού, καλλιτεχνικού και παιδευτικού προγράμματος.

Αρχαία Ιστορία Α΄Γυμνασίου (ΟΕΔΒ)

Ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια WIKIPEDIA

Βιβλίο του εκπαιδευτικού

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .