Δείτε ένα ενδιαφέρον video με τα κυριότερα αξιοθέατα της Μήλου, αρχίζοντας από τον αρχαιολογικό χώρο της Φυλακωπής και συνεχίζοντας με άλλες εντυπωσιακές εικόνες από το νησί των χρωμάτων.
Δεκ 02 2012
Ο προϊστορικός οικισμός της Φυλακωπής
Δεκ 02 2012
Ο γεωλογικός σχηματισμός της Μήλου
Από γεωλογικής πλευράς, η Μήλος αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από ηφαιστειακά πετρώματα, ηλικίας από 2,5 έως 0,5 εκατομμυρίων ετών. Η δημιουργία δηλαδή ξεκίνησε με ηφαιστειακή δράση πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια περίπου, σε μια περιοχή του Αιγαίου πελάγους, όπου υπήρχαν πολλές βραχονησίδες από μεσοζωικούς σχηματισμούς, που αναγνωρίζονται εύκολα σήμερα.
Γεωλογικοί σχηματισμοί κοντά στα Μαντράκια
Η ανάδυση της κεντρικής περιοχής του Αιγαίου, μαζί και της Μήλου, υπολογίζεται ότι συνέβη πριν από εννέα εκατομμύρια χρόνια. Το νησί, λόγω της κεντρικής θέσης του μέσα στον ευρύτερο αιγαιακό χώρο, δέχτηκε πολλές συμπιεστικές εφελκυστικές τάσεις, με αποτέλεσμα τη θραύση και διάρρηξη των πετρωμάτων του, κυρίως στο νότιο τμήμα του. Έτσι δημιουργήθηκαν και οι γεωφυσικές προϋποθέσεις του σχηματισμού του μεγάλου όρμου της Μήλου.
Στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα το νησί της Μήλου επικρατούσε μέχρι πριν από 40 εκατομμύρια χρόνια αβαθής θάλασσα και κοντά σ’ αυτή κάποια χερσαία περιοχή. Η διάβρωση της δεύτερης τροφοδοτούσε με υλικά την αβαθή θάλασσα. Την περίοδο αυτή (δηλαδή 40 εκατομμύρια χρόνια πριν από σήμερα) συνέβη ένα επαναστατικό γεγονός. Μερικά κομμάτια της αβαθούς θάλασσας αναδύθηκαν, τα υλικά που είχαν αποτεθεί στην προηγούμενη αβαθή θάλασσα έλιωσαν, κατόπιν στερεοποιήθηκαν, και δημιουργήθηκαν κρύσταλλοι πολλών νέων ορυκτών. Η ηλικία αυτής της μεταμόρφωσης των παλιότερων ιζηματογενών πετρωμάτων χρονολογείται πριν από 35-65 εκατομμύρια χρόνια. Τα τόσο παλιά αυτά πετρώματα σήμερα παρατηρούνται στις νοτιοανατολικές ακτές του νησιού (ακρωτήριο Σπαθί, Παλιόρρεμα, Κουτσονόραχη, ανατολικά μέρη όρμου Καλάμου, στα βόρεια της Λαγκάδας, – μέσα στην κοιλάδα – δυτικά της Μουρτόραχης και στο Πρασονήσι).
ΤΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ – ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ
Το νησάκι Τρούλος κοντά στα Γλαρονήσια
Είναι γεγονός ότι η γέννηση της Μήλου καθώς και η μετέπειτα γεωλογική της εξέλιξη επηρεάστηκαν ιδιαίτερα από τη γεωγραφική της θέση και συγκεκριμένα από το γεγονός ότι βρίσκεται στην περιοχή του ηφαιστειακού τόξου του νοτίου Αιγαίου στα όρια δύο λιθοσφαιρικών πλακών. Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, το ελληνικό ηφαιστειακό τόξο εντοπίζεται κατά μήκος της γραμμής Κορίνθου – Μεθάνων – Μήλου – Σαντορίνης – Νισύρου. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα στο χώρο αυτό άρχισε πριν από 3 εκατομμύρια χρόνια ενώ, ειδικότερα για την Μήλο, πριν από 2 εκατομμύρια χρόνια. Αποτέλεσμα αυτής της δραστηριότητας ήταν ο εμπλουτισμός του υπεδάφους του νησιού με πλήθος ορυκτών και μεταλλευμάτων καθώς και γεωθερμικών ρευστών.
Ειδικότερα, η ηφαιστειακή δραστηριότητα στη Μήλο αρχικά είχε τη μορφή εκχύσεων που σχημάτισαν πολυάριθμους δόμους και ρεύματα από λάβες. Μετά από εκρήξεις που έγιναν, δημιουργήθηκαν πολλά ηφαιστειακά κέντρα στο νησί. Τέτοια βρίσκονται στις θέσεις Μπομπάρντα, Χοντρό Βουνό, Αγριλιές, Γερακόπετρα, Κάλαμο, Χαλέπα, Δεμενεγάκι. Ηφαιστειακοί δόμοι υπάρχουν επίσης: στις θέσεις Πλάκα, Τσιγγάνα, Γίλια, Καλόγερο, Κορακιά, ακρωτήριο Σπαθί, Βάνι, Αγκάθια, Καλαμαρόκαβο, Ακρωτήρι Φάβα, Τρία Βουνά, Καλαμαύρο, Γαδινέλια, Ροκάνες, Κάβουρα, Κατσιμπάρδο, Προφήτη Ηλία, Μαυροβούνι, Ακραδιές, Φυριπλάκα, Τράχηλα και Βουνάλια. Τέλος άλλα κέντρα ηφαιστειακής δράσης συναντώνται στις θέσεις Φουρκοβούνι, Βούδια, Άσπρο Χωριό, Καστανά, Παλιόρεμμα, Μπουντάρι και Ορφανό.
Το ηφαιστειακό τόξο του νοτίου Αιγαίου
Από τα παραπάνω, οι πιο σπουδαίοι ηφαιστειακοί σχηματισμοί που δημιουργήθηκαν είναι του Τράχηλα και της Φυριπλάκας. Το ηφαίστειο του Τράχηλα δημιουργήθηκε πριν από 400.000 χρόνια και σήμερα διατηρείται μόνο ένα μικρό τμήμα του, αφού τα ρεύματα λάβας κατέστρεψαν το υπόλοιπο. Αντίθετα, το ηφαίστειο της Φυριπλάκας στον Κάλαμο, που δημιουργήθηκε πριν από 90.000 χρόνια, διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση και παρουσιάζει ιδιαίτερο ηφαιστειολογικό ενδιαφέρον. Ο κρατήρας του, που βρίσκεται πολύ κοντά στην κεντρομεσημβρινή ακτή του νησιού, έχει διάμετρο περίπου 1700 μέτρα και μέγιστο υψόμετρο 220. Το ηφαίστειο σχηματίστηκε από περλιτική τέφρα και άμμο ανακατεμένη με μικρά θραύσματα λάβας, μεγέθους ηφαιστειακών λιθαριών.
Ατμίδες στο ηφαίστειο του Καλάμου
Από τότε ο χρόνος κύλησε «ήσυχα» για τη Μήλο, με την έννοια ότι, στα 90.000 αυτά χρόνια, δεν έγινε καμία μεγάλη ηφαιστειακή έκρηξη. Στους ιστορικούς χρόνους (1ος μ.Χ. αιώνας) αναφέρεται μια υδροθερμική έκρηξη στην Αγία Κυριακή που προξένησε καταστροφές στην περιοχή.
Όσον αφορά το σχηματισμό των πετρωμάτων της Μήλου, αυτά προέκυψαν από τήξη και ανακρυστάλλωση παλαιότερων πετρωμάτων, όπου εναποτέθηκαν άλλα ιζηματογενή πετρώματα και ηφαιστειακή ύλη. Μερικά από τα πετρώματα αυτά βρίσκονται και στο υπόβαθρο, το οποίο αποτελείται από διάφορους τύπους μεταμορφωμένων πετρωμάτων, από καθαρό μάρμαρο ως μαρμαρυγιακό σχιστόλιθο.
( απόσπασμα από το βιβλίο της Περιβαλλοντικής Ομάδας του Γυμνασίου Μήλου “Μήλος: μνημεία και μνήμες” )