Ενδεικτική προλογική σκέψη
Επάγγελμα είναι η κύρια και συνεχής εργασία στην οποία επιδίδεται κάποιος, για να εξοικονομήσει τα απαραίτητα αγαθά που ικανοποιούν τις βασικές ανάγκες του. Θα ήταν, ωστόσο, ελλιπής η σημασία του, αν αναιρούσαμε απ’ αυτό το ηθικό περιεχόμενο και την κοινωνική του αποστολή. Είναι η υπόσχεση (από το επαγγέλλομαι: υπόσχομαι) για τη συνειδητή και υπεύθυνη ανάληψη των καθηκόντων που απορρέουν από την κατάληψη μιας θέσης στη διαδικασία της παραγωγής και της διακίνησης των προϊόντων ή στις υπηρεσίες που προσφέρονται στην κοινωνία, Γι’ αυτό και ορισμένα επαγγέλματα με εξαιρετική κοινωνική προσφορά ονομάζονται λειτουργήματα.
Γιατί η επιλογή επαγγέλματος είναι σήμερα για πολλούς δύσκολη
- Αποτελεί μεγάλη απόφαση που πρέπει να ληφθεί σε νεαρή ηλικία. Επιλέγοντας ο νέος επάγγελμα, επιλέγει ουσιαστικά τρόπο ζωής.
- Κάθε επάγγελμα χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητα για το μέλλον εξαιτίας των ραγδαίων αλλαγών που συντελούνται στην τεχνολογία και την οικονομία.
- Ενώ οι σπουδές που απαιτούνται για ορισμένα επαγγέλματα είναι μακροχρόνιες και το κόστος μεγάλο, η επαγγελματική επιτυχία είναι αμφίβολη.
.Τι θα πρέπει να λάβει υπόψη του ο νέος, πριν τελικά επιλέξει το επάγγελμα που θα ασκήσει (Κριτήρια Επιλογής Επαγγέλματος)
- Να συνειδητοποιήσει τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά του, να αξιολογήσει τις ικανότητές του, ώστε να διακρίνει ποιο από το πλήθος των επαγγελμάτων ανταποκρίνεται σ’ αυτές. Άρα είναι απαραίτητη η αυτογνωσία.
- Το μέλλον και τις προοπτικές εξέλιξης (θα λάβει σοβαρά υπόψη το ποσοστό εργασίας ή ανεργίας) που έχει ένα επάγγελμα, αλλά και ο ίδιος ο εργαζόμενος σ’ αυτό.
- Τα οικονομικά οφέλη.
- Τις συνθήκες εργασίας :περιβάλλον (υγιεινό, ευχάριστο), τόπο εργασίας (κέντρο, επαρχία, συνεχείς μετακινήσεις), ωράριο, ελεύθερος χρόνος, δημόσιος ή ιδιωτικός τομέας, συνεργάτες.
- Την κοινωνική επιφάνεια του επαγγέλματος, την κοινωνική καταξίωση, όχι για να ικανοποιήσει τη ματαιοδοξία του, αλλά τη φιλότιμη ανάγκη που νιώθει κάθε άνθρωπος για διάκριση και κοινωνική αναγνώριση.
- Την κοινωνική προσφορά και τη χαρά της δημιουργίας που νιώθει.
- Η μόρφωση ή η τυχόν εμπειρία που προσφέρει.
- Η οικογενειακή παράδοση.
Οι παράγοντες που επιδρούν στην επιλογή του επαγγέλματος
1.Το περιβάλλον
- Το φυσικό, επειδή η αξιοποίηση των δυνατοτήτων και των ευκαιριών που προσφέρει υπαγορεύει συχνά και το επάγγελμα που θα ακολουθήσουν ορισμένοι από όσους ζουν σ’ αυτό.
- Το οικείο, δηλαδή γονείς και συγγενείς επειδή:
– Επιθυμούν την καλύτερη επαγγελματική αποκατάσταση των παιδιών τους.
– Θέλουν να δουν το παιδί τους να εκπληρώνει δικά τους ανεκπλήρωτα όνειρα.
– Είναι ανάγκη να συνεχιστεί μια επαγγελματική οικογενειακή παράδοση.
– Έχουν οικονομική άνεση ή αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες.
Η επίδρασή τους είναι αρνητική, εφόσον επιβάλλουν κάποια προτίμηση, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους το χαρακτήρα και την προσωπικότητα του νέου.
- Το κοινωνικό επειδή:
– Προβάλλει πρότυπα επιτυχημένων επαγγελματιών.
– Διαμορφώνει στερεοτυπικές αντιλήψεις για την αξία των επαγγελμάτων.
– Προσφέρει (οπότε ασκεί θετική επίδραση) ή στερεί (αρνητική επίδραση) τη δυνατότητα γνωριμίας με νέα ενδιαφέροντα επαγγέλματα.
2.Το σχολείο, το οποίο επιδρά θετικά, εφόσον παρέχει στο μαθητή τις κατάλληλες γνώσεις και την αναγκαία ενημέρωση, ενθαρρύνοντάς τον να επιδοθεί σε δραστηριότητες ανάλογα με τις κλίσεις και τις ικανότητές του.
3.Η αυτογνωσία, που αποτελεί προϋπόθεση ελεύθερης, αβίαστης και ορθής επαγγελματικής επιλογής.
Προϋποθέσεις για την ελεύθερη επιλογή επαγγέλματος
- Να υπάρχει αυτογνωσία, γνώση των κλίσεων και των ενδιαφερόντων του.
- Να υπάρχει ωριμότητα, κριτική ικανότητα. Να γνωρίζει ο νέος, γιατί το έχει επιλέξει και τις συνέπειες της επιλογής του.
- Να γίνεται αντικειμενική ενημέρωση για όλα τα επαγγέλματα . Σ.Ε.Π.
- Να μην έχει εξασκηθεί κανένας άμεσος ή έμμεσος εξαναγκασμός ή περιορισμός από το περιβάλλον. Να υπάρχει κοινωνική ελευθερία, δηλαδή απουσία ταξικών, φυλετικών, θρησκευτικών περιορισμών. Ίσες ευκαιρίες για όλους.
Τα οφέλη από τη σωστή επιλογή και άσκηση του επαγγέλματος
- Ο εργαζόμενος ικανοποιεί τις βασικές του ανάγκες, γίνεται ανεξάρτητος.
- Εκπληρώνει στόχους, φιλοδοξίες.
- Νιώθει ηθική ικανοποίηση, εσωτερική πληρότητα και έχει μεγαλύτερη αποδοτικότητα και περισσότερη παραγωγικότητα, αφού το επάγγελμα δεν είναι αγγαρεία, αλλά πηγή χαράς.
- Αποκτάει αυτοπεποίθηση, νιώθει ψυχική εφορία και ισορροπία, είναι αισιόδοξος.
- Συμβάλλει στην ανάπτυξη και την πρόοδο της κοινωνίας, αλλά και της εθνικής οικονομίας, αφού είναι ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση.
- Δημιουργεί στενούς κοινωνικούς δεσμούς και αρμονικές διαπροσωπικές σχέσεις, αφού έχει ψυχική ηρεμία.
- Ηθικοποιείται. Μαθαίνει να σέβεται το μόχθο και τα δημιουργήματα των συνανθρώπων του.
- Αποκτά εμπειρίες και γνώσεις και ολοκληρώνει την προσωπικότητά του.
Ενδεικτική επιλογική σκέψη
Ένα τόσο σοβαρό θέμα δε θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ούτε με την προοπτική μιας πρόχειρης και βιαστικής τακτοποίησης, γιατί η κακή επιλογή επαγγέλματος και επανορθώνεται δύσκολα και είναι χαμένος χρόνος και φθορά για τον άνθρωπο.