Ομαλή μετάβαση νηπίων από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό Σχολείο
Η μετάβαση των νηπίων από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό Σχολείο θεωρείται μια εξαιρε-τικά κρίσιμη εμπειρία στη ζωή του παιδιού επειδή θέτει τις βάσεις της μετέπειτα σχολικής του πορείας. Η ομαλή του μετάβαση δεν αποβλέπει μόνο στην ακαδημαϊκή επιτυχία του μαθητή αλλά πρωτίστως στη καλλιέργεια συναισθημάτων κοινωνικής και συναισθηματικής επάρκειας. Είναι σημαντικό λοιπόν η μετάβαση να γίνει με τέτοιο τρόπο, ώστε τόσο τα παιδιά όσο και οι οικογένειές τους να έχουν μια θετική άποψη για το σχολείο και ιδιαίτερα τα παιδιά να έχουν την αίσθηση ότι είναι επαρκείς ως μαθητές.
Η έλλειψη ωστόσο συνέχειας και σταθερότητας μεταξύ του προγράμματος του Νηπιαγω-γείου και της Α΄ Δημοτικού -ιδιαίτερα στην οργάνωση του χώρου- και ο διαφορετικός τρόπος διεξαγωγής της εκπαιδευτικής διαδικασίας δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα στην ομαλή με-τάβαση των παιδιών. Αυτή η ασυνέχεια δημιουργεί ιδιαίτερο άγχος στα παιδιά που πολλές φορές επιτείνεται από τους ίδιους τους γονείς.
Προσπαθώντας να συμβάλουμε στην ομαλή μετάβαση των παιδιών στο Δημοτικό Σχολείο είναι σημαντικό όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς εκπαιδευτικοί, γονείς και παιδιά να συνεργα-στούν προς την επίτευξη του κοινού σκοπού. Είναι λοιπόν σημαντικό τα Νηπιαγωγεία να δουλέψουν προγράμματα που θα βοηθήσουν τα νήπια να προσαρμοστούν ευκολότερα στο μελλοντικό νέο τους περιβάλλον.
Περιεχόμενο ενός τέτοιου προγράμματος.
• Επισκέψεις γνωριμίας και εξοικείωσης των παιδιών του Νηπιαγωγείου με τους χώρους και τα πρόσωπα του Δημοτικού Σχολείου.
• Επισκέψεις γνωριμίας και εξοικείωσης με τις εκπαιδευτικές μεθόδους και τις δραστηριότη-τες του Δημοτικού Σχολείου.
• Οργάνωση και πραγματοποίηση κοινών εκπαιδευτικών δράσεων των νηπίων με τους μα-θητές της Α΄ Δημοτικού.
• Δράσεις για την έγκαιρη διάγνωση μαθησιακών και άλλων δυσκολιών και την εφαρμογή μέτρων στήριξης των νηπίων με τη συνδρομή του ΚΕ.Δ.Δ.Υ.
• Εμπλοκή γονέων στη διαδικασία της μετάβασης
Στόχοι ενός τέτοιου προγράμματος.
• Να γνωρίσουν τα νήπια τους χώρους και τα πρόσωπα του Δημοτικού Σχολείου.
• Να εξοικειωθούν με τις εκπαιδευτικές μεθόδους και δραστηριότητες της Α’ Δημοτικού.
• Η ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ δασκάλων και νηπιαγωγών με την ανταλλαγή εμπειριών και με τον από κοινού σχεδιασμό δραστηριοτήτων.
• Η ενημέρωση των γονέων και η ευαισθητοποίησή τους για τα προβλήματα που αντιμετω-πίζουν τα παιδιά κατά τη σχολική μετάβαση και η εφαρμογή μέτρων στήριξής τους.
• Η έγκαιρη διάγνωση νηπίων με μαθησιακές ή άλλες δυσκολίες.
Στρατηγικές υλοποίησης ενός τέτοιου προγράμματος.
Α΄ Επίσκεψη γνωριμίας στο Δημοτικό Σχολείο.
Στόχος της συγκεκριμένης στρατηγικής είναι η βιωματική επαφή των νηπίων με τους δα-σκάλους, το χώρο και τα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου. Η επίσκεψη θα γίνει σε προκα-θορισμένη ημερομηνία μετά από συνεννόηση με το Διευθυντή του Δημοτικού Σχολείου, ενώ θα έχει συμφωνηθεί η διαδικασία της ξενάγησης μέσα στο χώρο, ώστε να μην ενοχλη-θούν τα παιδιά του Δημοτικού την ώρα του μαθήματος.
Β΄ Παρατήρηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας της Α΄ Δημοτικού από παιδιά του Νηπιαγω-γείου.
Στόχος η βίωση της πραγματικότητας της Α΄ τάξης μέσα από την ασφάλεια που προσφέρει η συνοδεία της/του νηπιαγωγού χωρίς να έχουν τις υποχρεώσεις του μαθητή. Σκοπός να αισθανθούν αίσθημα σιγουριάς ότι μπορούν να τα καταφέρουν, τονώνοντας την αυτοεκτί-μησή τους. Η επιτυχία της συγκεκριμένης στρατηγικής θα στηριχθεί στον από κοινού σχε-διασμό των δραστηριοτήτων από το δάσκαλο και τη/το νηπιαγωγό, ώστε να μπορούν να συμμετάσχουν και τα νήπια κα να μην είναι παθητικοί θεατές. Κάθε παιδί θα έχει μαζί του τετράδιο, γόμα και μολύβι και θα ενθαρρύνεται να συμμετέχει όπως μπορεί. Θα υπάρξει πρόβλεψη για επιπλέον καρέκλες και κάθε νήπιο θα κάθεται δίπλα σ’ ένα παιδί της Α΄ Δη-μοτικού. Πριν ξεκινήσει η εκπαιδευτική διαδικασία θα γίνουν παιχνίδια γνωριμίας ανάμεσα στα παιδιά. Μαθήματα που μπορούν να παρακολουθήσουν τα παιδιά είναι η Γλώσσα, η Μελέτη Περιβάλλοντος, Αισθητική Αγωγή, η Φυσική Αγωγή καθώς και οι σχολικές εορτές του Δημοτικού Σχολείου. Αποφύγετε ωστόσο να γίνουν όλα την ίδια μέρα γιατί τα παιδιά θα κουραστούν.
Γ΄ Επίσκεψη παιδιών της Α΄ Δημοτικού στο Νηπιαγωγείο.
Στόχος της συγκεκριμένης στρατηγικής είναι να γνωρίσουν οι εκπαιδευτικοί μιας επόμενης βαθμίδας τον τρόπο οργάνωσης του χώρου του Νηπιαγωγείου και να παρακολουθήσουν τη διεξαγωγή μιας οργανωμένης δραστηριότητας σε αυτό. Επιπλέον θα γίνει σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των νηπίων και των παιδιών της επόμενης βαθμίδας που θα αποτελέσουν σημείο αναφοράς για αυτά κατά τη μετάβαση τους στο Δημοτικό Σχολείο. Η επιλογή μιας οργανωμένης δραστηριότητας θα γίνει από κοινού και από τις/τους δύο εκπαιδευτικούς (π.χ., ψυχοκινητικά παιχνίδια για την εκμάθηση μαθηματικών εννοιών, παιχνίδια φωνολογικής ενημερότητας, ανάγνωση μιας ιστορίας και δραματοποίησή ενός βιβλίου πληροφοριών και επεξεργασία του από τα παιδιά κατά τη διάρκεια συζήτησης με όλη την ομάδα). Αντίστοιχα μπορεί η Α΄ Δημοτικού να παρακολουθήσει μια γιορτή του Νηπιαγωγείου.
Δ΄ Επιμορφωτική συνάντηση γονέων με ειδικό επιστήμονα.
Στόχος είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των γονέων για τις δυσκολίες που αντι-μετωπίζουν τα παιδιά κατά τη μετάβασή τους στο Δημοτικό Σχολείο και η αναζήτηση τρό-πων με τους οποίους μπορούν να υποστηρίξουν την ομαλή μετάβασή τους. Η συνάντηση θα γίνει απόγευμα μετά από συνεργασία με το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων, ώστε να μπορούν να συμμετέχουν όλοι οι γονείς που έχουν επαγγελματικές υποχρεώσεις.
Ε΄ Ατομική συνάντηση εκπαιδευτικού με γονείς νηπίων.
Στόχος η ενημέρωση των γονέων για την πρόοδο του νηπίου καθ’ όλη τη διάρκεια της χρο-νιάς παρουσιάζοντας δείγματα εργασιών από τον Ατομικό Φάκελο νηπίου (Portfolio). Θα αναδειχθούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του παιδιού και θα δοθούν οδηγίες για το πώς μπορούν οι γονείς να υποστηρίξουν το παιδί τους στο σπίτι.
Ενδεικτικές δραστηριότητες ενός τέτοιου προγράμματος.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα μπορεί να δουλευτεί ως σχέδιο εργασίας με θέμα το «Δημο-τικό Σχολείο». Το θέμα δουλεύεται με όλα τα παιδιά αλλά η επίσκεψη στο Δημοτικό είναι προτιμότερο να γίνει μόνο από τα νήπια μετά από συνεννόηση με τους εκπαιδευτικούς του Δημοτικού Σχολείου. Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποιες δραστηριότητες που μπορούν να πραγ-ματοποιηθούν.
Πριν την επίσκεψη:
Διερεύνηση των απόψεων των παιδιών, τι γνωρίζουν για το Δημοτικό.
Κατασκευή ενός δώρου για τα παιδιά της Α΄ Δημοτικού.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης:
Γνωριμία με το Διευθυντή του Σχολείου.
Ξενάγηση στο χώρο του Σχολείου.
Παρατήρηση και συμμετοχή στις διαδικασίες ενός μαθήματος της Α΄ Δημοτικού. Για πα-ραπάνω διδακτικές ώρες είναι προτιμότερο να γίνει σε διαφορετικές μέρες.
Τα παιδιά του Νηπιαγωγείου θα προσπαθούν να συμμετέχουν όσο μπορούν, αντιγράφοντας από τον πίνακα ή από τα παιδιά της Α΄ Δημοτικού γι’ αυτό πρέπει να έχουν τετράδιο, μολύβι και γόμα μαζί τους.
Μπορεί η δασκάλα να διαβάσει ένα παραμύθι ή ένα μικρό κείμενο. Όλα τα παιδιά μπορούν να ζωγραφίσουν μια εικόνα και να προσπαθήσουν να γράψουν κάποιες λέξεις.
Στο διάλειμμα του Δημοτικού συμμετέχουν και τα παιδιά του Νηπιαγωγείου.
Τα παιδιά των Νηπιαγωγείου μπορούν να πάρουν συνέντευξη από το διευθυντή, το εκπαι-δευτικό προσωπικό και τα παιδιά του Δημοτικού η οποία μπορεί να μαγνητοφωνηθεί.
Μπορεί επίσης η επίσκεψη να καταγραφεί σε βίντεο για να τη δουν την επόμενη μέρα στο Νηπιαγωγείο ή να τραβήξουν φωτογραφίες από τις δραστηριότητες.
Παίρνουμε μαζί μας τα βιβλία της Α΄ Δημοτικού, που τοποθετούνται στη βιβλιοθήκη του Νηπιαγωγείου για να εξοικειωθούν τα παιδιά με αυτά.
Μετά την επίσκεψη:
Συζήτηση με τα παιδιά που συμμετείχαν και περιγραφή της επίσκεψης στα προνήπια.
Συζήτηση για το τι τους άρεσε, τι τους έκανε εντύπωση από την επίσκεψη και καταγραφή των εντυπώσεών τους.
Τα παιδιά δείχνουν τι έγραψαν και τι ζωγράφισαν στη τάξη.
Ζωγραφίζουν ή/ και γράφουν αυτά που τους έκαναν εντύπωση.
Φτιάχνουμε στο Νηπιαγωγείο μια γωνιά Δημοτικού Σχολείου όπου τα παιδιά αναπαριστούν το μάθημα που παρακολούθησαν είτε οργανωμένα είτε στα πλαίσια των ελεύθερων δρα-στηριοτήτων.
Φτιάχνουμε ένα βιβλίο με τα παιδιά για την επίσκεψη μας στο Δημοτικό Σχολείο που θα στηρίζεται στο φωτογραφικό υλικό της επίσκεψης.
