Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ
Η φιλία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο από την προσχολική κιόλας ηλικία. Οι φίλοι του παιδιού είναι αυτοί που καθορίζουν πολλές φορές την εικόνα του παιδιού για τον εαυτό του, αλλά και τη σχέση του με το σχολείο. Έρευνες τα τελευταία χρόνια δείχνουν ότι τα παιδιά που έχουν σταθερές και σημαντικές φιλικές σχέσεις στο σχολείο, είναι αυτά που παρουσιάζουν και την μεγαλύτερη επιτυχία με τις γνωστικές, κοινωνικές και συναισθηματικές απαιτήσεις του σχολείου. Οι σταθερές φιλίες γίνονται μια σημαντική πηγή συναισθηματικής στήριξης στα διάφορα προβλήματα και στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα μικρά (και όχι μόνο) παιδιά στο σχολικό περιβάλλον.
Το βασικότερο συστατικό στις μικρές ηλικίες, όσον αφορά τη φιλία, είναι η αυθεντικότητα, η ευκαιρία και τα κοινά ενδιαφέροντα. Για να μπορέσουν τα παιδιά να δημιουργήσουν φιλίες πρέπει να δίνονται ευκαιρίες για κοινές δραστηριότητες και για παιχνίδι. Για να αναπτυχθεί μια καλή φιλία ανάμεσα σε δυο μικρά παιδιά πρέπει να περνάνε πολλές ώρες μαζί, να μοιράζονται παιχνίδια και να διασκεδάζουν με τα ίδια παιχνίδια και δραστηριότητες. Για το λόγο αυτό οι φιλίες σε αυτήν την ηλικία συνήθως δημιουργούνται μεταξύ παιδιών, που είναι στην ίδια γειτονιά ή στην ίδια τάξη και περνούν πολλές ώρες μαζί. Όπως και οι ενήλικες έτσι και τα παιδιά γίνονται φίλοι με παιδιά με τα οποία έχουν κοινά, όπως πχ: την ηλικία, το γένος, την εθνικότητα, τη συμπεριφορά, τα πιστεύω, το γούστο στα παιχνίδια, χωρίς όμως αυτό να αποτελεί προϋπόθεση.
Οι εμπειρίες που αποκτούν τα παιδιά στον παιδικό σταθμό ή το νηπιαγωγείο είναι πολύ σημαντικές και τους μαθαίνουν τα βασικά, όσον αφορά τη δημιουργία φιλικών σχέσεων. Οι βρεφονηπιοκόμοι και οι νηπιαγωγοί έχουν – ή πρέπει να έχουν – την ικανότητα και τη δυνατότητα να μεταδίδουν στα παιδιά τη γνώση του πως αναπτύσσουμε φιλικές σχέσεις. Η φροντίδα και η υπομονή που δείχνουν οι εκπαιδευτικοί προσχολικής ηλικίας, αποτελούν το μοντέλο, του τι σημαίνει να είναι κάποιος «καλός φίλος» και παρέχει στα μικρά παιδιά τις απαιτούμενες ευκαιρίες να αναπτυχθούν κοινωνικά και συναισθηματικά. Σε αυτό παίζουν ρόλο και πολλές δραστηριότητες που γίνονται με σκοπό ακριβώς αυτό: πως δηλαδή θα μάθουν τα μικρά παιδιά να γίνονται φίλοι, να μοιράζονται και να ανοίγονται σε άλλα παιδιά.
Οι ύπαρξη σταθερών φιλικών σχέσεων στο νηπιαγωγείο βοηθάει τα μικρά παιδιά να νιώθουν ότι περιβάλλονται από ένα υποστηρικτικό πλαίσιο, το οποίο τα στηρίζει στη διαδικασία της καθημερινότητας στο σχολείο. Τα βοηθάει ιδιαίτερα στο να νιώθουν ασφάλεια και σιγουριά, αλλά και την επιθυμία να βρίσκονται καθημερινά σε ένα χώρο που δεν είναι το σπίτι τους.
Η ΦΙΛΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΜΙΚΡΑ ΠΑΙΔΙΑ
Η υγιής φιλία ανάμεσα σε δυο παιδιά είναι αυτή που παιδιά σέβονται το ένα το άλλο. Τα μικρά παιδιά συνήθως μιλούν πολύ για τους φίλους τους και όλα αυτά που κάνουν μαζί στο νηπιαγωγείο. Τα παιδιά που διατηρούν υγιείς φιλικές σχέσεις έχουν σχεδόν καθημερινά κάτι θετικό, αστείο ή περίεργο να διηγηθούν σχετικά με τους φίλους τους. Μια φιλία που δεν είναι υγιής από την άλλη πλευρά κάνει το μικρό παιδί δυστυχισμένο. Το παιδί που δεν διατηρεί μια υγιή φιλία συνήθως ζηλεύει, θυμώνει ή είναι επιθετικό απέναντι στους υποτιθέμενους φίλους του. Επίσης, το παιδί αυτό βγάζει μια γενικότερη επιθετικότητα απέναντι στους άλλους και συνηθίζει να κοροϊδεύει για να καλύψει την ανασφάλειά του.
Ο ΚΟΛΛΗΤΟΣ – Η ΚΟΛΛΗΤΗ
Ο κολλητός, η κολλητή αποτελούν μια ιδιαίτερη κατηγορία φίλων. Η σχέση του παιδιού με τον καλύτερό του φίλο/φίλη χαρακτηρίζεται από την αποκλειστικότητα και από στενότερες σχέσεις σε σύγκριση με τις υπόλοιπες φιλίες του παιδιού. Μέχρι την ηλικία των 11 περίπου περισσότεροι μπορεί να έχουν το τίτλο του κολλητού ή της κολλητής φίλης του παιδιού. Από εκείνη την ηλικία όμως και μετά τα πράγματα γίνονται πιο συγκεκριμένα και συνήθως ένα ή δυο παιδιά αποτελούν τον καλύτερο φίλο/φίλη.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥΣ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΦΙΛΟΥΣ
Να διαβάζουμε με τα παιδιά βιβλία σχετικά με τη φιλία.
Είναι ένας εξαιρετικός τρόπος να εισάγουμε τα μικρά παιδιά σε θέματα όπως: πως μπορούνε να αναπτύξουν φιλίες με άλλα παιδιά, τη δέσμευση ανάμεσα σε φίλους, το μοίρασμα, τα κοινά ενδιαφέροντα, το νιάξιμο, την κατανόηση, την εμπιστοσύνη, την υπομονή, την καλοσύνη, τη γενναιοδωρία, τη χαρά και φυσικά ένα πού σημαντικό συστατικό της φιλίας, τη συγχώρεση. Μπορεί να μην γνωρίζουν τι σημαίνουν οι παραπάνω λέξεις, αλλά σίγουρα θα έχουν μάθει να τις εφαρμόζουν στην πράξη μέσα από τα παραδείγματα των βιβλίων. Τα βιβλία μας δίνουν συχνά την ευκαιρία να συζητήσουμε με τα παιδιά το σημαίνει να είναι κάποιος «καλός φίλος».
Να κάνουμε πράξη και στο σπίτι αυτά που χρειάζεται μια φιλία για να ανθίσει
Το πρώτο μέρος στο οποίο τα παιδιά μαθαίνουν, ας μην ξεχνάμε ότι είναι το σπίτι. Οι γονείς αποτελούν το πρώτο και ίσως ισχυρότερο παράδειγμα για τα μικρά παιδιά. Η συμπεριφορά τους λοιπόν, μέσα στο σπίτι μεταξύ τους και με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας μπορεί να διδάξει ασυνείδητα στα μικρά παιδιά την αξία της φιλίας, αλλά και πως φερόμαστε σε αυτούς που αγαπάμε, άρα και τους φίλους μας. Μερικές ιδέες που μπορούν να εφαρμοστούν στο σπίτι είναι οι εξής:
Να μιλάμε θετικά για τα άλλα μέλη της οικογένειάς μας και τους φίλους μας. Τα παιδιά υιοθετούν πολύ γρήγορα τις θετικές συμπεριφορές (όσο γρήγορα υιοθετούν και τις αρνητικές).
Να χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας ευγενικές φράσεις όπως: ευχαριστώ ,σε παρακαλώ, με συγχωρείς κα
Να φερόμαστε μεταξύ μας με καλοσύνη και αποδοχή
Να ακούμε τους άλλους όταν μας μιλάνε με προσοχή και να συμμεριζόμαστε τα προβλήματά τους
Να δείχνουμε υπομονή και να μπορούμε να συγχωρούμε
Να παίζουμε παιχνίδια και να δίνουμε χρόνο στο να περνάμε απλά καλά
Να συνεργαζόμαστε όλοι μαζί στην οικογένεια για να φέρουμε ένα αποτέλεσμα
Να μοιραζόμαστε τα πράγματά μας γενναιόδωρα με τα άλλα μέλη της οικογένειας
Να κάνουμε κάτι κάθε μέρα, ώστε τα μέλη της οικογένειας μας να νιώθουν ξεχωριστά
Να εκφράζουμε ανοιχτά τα συναισθήματά μας με αγκαλιές και να μην φοβόμαστε να πούμε σ’ αγαπώ
Και φυσικά να μην ξεχνάμε να κάνουμε αστεία πράγματα μαζί, να περνάμε καλά, να γελάμε πολύ και να ενθαρρύνουμε την αίσθηση του χιούμορ στα παιδιά. Τα παιδιά που είναι αστεία και έχουν χιούμορ είναι πάντα αγαπητά και εύκολα στο να κάνουν φιλίες.
Να δίνουμε εμείς το παράδειγμα καλώντας φίλους μας στο σπίτι και πλαισιώνοντας την καθημερινότητά μας από τους φίλους μας.
Παιχνίδι –παιχνίδι – παιχνίδι!!
Δίνουμε στα παιδιά πολλές μα πάρα πολλές ευκαιρίες στα παιδιά για παιχνίδι με άλλα παιδιά, ώστε να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες. Το παιχνίδι είναι εξαιρετικά σημαντικό σε αυτές τις μικρές ηλικίες. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα παιδιά προσχολικής ηλικίας μαθαίνουν μέσα από το παιχνίδι.
Δεν είναι απαραίτητο τα παιδιά να παίζουν με παιδιά ίδιας ηλικίας. Μπορούν να αναπτύσσουν φιλίες με παιδιά μικρότερα ή μεγαλύτερα από αυτά. Η φιλία δεν έχει ηλικία…
