Αρχική » Οπτικοακουστική παιδεία » «Ο Μαύρος Κύκνος», κριτική παιδαγωγική προσέγγιση

Ιστορικό

«Ο Μαύρος Κύκνος», κριτική παιδαγωγική προσέγγιση

Cinemeducation

«Ο Μαύρος Κύκνος», (2010), του Ντάρεν Αρονόφσκι κριτική παιδαγωγική προσέγγιση

ή οι δύο όψεις ενός έκπτωτου άγγελου

άρθρο της εκπαιδευτικού και δημοσιογράφου Μαίρης Γ. Μαρκετάκη

Λίγα λόγια για το story:

Η σύγχρονη «Λίμνη των Κύκνων», η οποία αναπτύσσεται μέσα στη μουσική ατμόσφαιρα εκείνης του Τσαϊκόφσκι, αποτελείται από μικρά επιμέρους σεναριακά μοτίβα, τα οποία όμως δένονται γύρω από το ισχυρό δίχτυ του κεντρικού μύθου. Μια μπαλαρίνα, η Νίνα (Νάταλι Πόρτμαν) στη ζωή της οποίας ο χορός παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο καταφέρνει να πείσει τον καλλιτέχνη διευθυντή Τόμας Λίροϊ (Βενσάν Κασέλ) του μπαλέτου στο οποίο εργάζεται, ότι μπορεί να ανταποκριθεί στο διπλό ρόλο του μαύρου και του άσπρου κύκνου, ο οποίος όμως θα ενσαρκωθεί από ένα και μόνο άτομο, και γίνεται η prima μπαλαρίνα  για την επόμενη παράσταση. Για να ανταποκριθεί όμως η Νίνα στις πολλαπλές απαιτήσεις του ρόλου της θα πρέπει να ανακαλύψει μέσα της, αλλά και να αντιμετωπίσει τη σκοτεινή πλευρά της, με την οποία όσο έρχεται σε επαφή ολοένα και περισσότερο χάνει τα λογικά της. Το συγκλονιστικό κρεσέντο του τέλους, αποτελεί και τη κορύφωση της φιλμικής μυθοπλασίας. Η Νίνα φαντασιώνει ότι μετατρέπεται σε μαύρο κύκνο, όταν όμως ξαναγίνεται λευκός πριν το φινάλε, ως αυθεντικός πληγωμένος έκπτωτος άγγελος αυτοκτονεί.

Η εικονοποίηση του άσπρου και του μαύρου και η φιλμική αντιπροσώπευσή του από μια και μόνο Περσόνα μας καλεί να σταθούμε αυτοκριτικά προ του εαυτού μας, να πραγματοποιήσουμε έναν ενδελεχή εσωτερικό διάλογο. Η ταινία αποτελεί ένα πραγματικό έργο τέχνης η Natalie Portman τιμήθηκε πρόσφατα με το Oscar γυναικείας ερμηνείας Α ρόλου  όμως κατά την άποψη μας η ταινία είχε πολυ μεγαλύτερες δυνατότητες Ποιό όμως είναι το παιδαγωγικό διακύβευμα του φιλμικού κειμένου;

Το παιχνίδι του μαύρου και του άσπρου, το οποίο πραγματοποιείται εντός της Νίνας, αλλά και εντός μας, είναι μια καλή ευκαιρία για να βοηθήσουμε τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν ότι εκτός από τη συνειδητή φωτεινή πλευρά τους, υπάρχει και μια άλλη σκοτεινή και κρυμμένη την οποία δε πρέπει να φοβούνται να αντιμετωπίσουν.

«Κανείς να μη φοβάται τη τελειότητα, διότι ποτέ δε θα τη προσεγγίσει», υποστήριζε ο Dali κι ίσως είχε δίκιο. Ο αγώνας της τελειότητας, οδήγησε τη Νίνα στο έσχατο σημείο των αντοχών της, τις οποίες όμως ξεπερνώντάς , ξεπέρασε  παράλληλα  και τη λεπτή γραμμή που χωρίζει τη λογική από τη τρέλα, τη πραγματικότητα από τη φαντασία. Οι μαθητές μπορούν μ’ αφορμή αυτή τη σκληρή ιστορία να αντιληφθούν ότι πρέπει να αποκτήσουν επίγνωση των ορίων τους κι ότι το εγχείρημα της υπέρβασης τους μπορεί να αποβεί καταστροφικά επικίνδυνο.

Κι ένα μήνυμα για τις μαμάδες:

Η ψυχαναγκαστική πρώην μπαλαρίνα μητέρα της Νίνα, προσπαθεί να την εγκλωβίσει μέσα στον ασφυκτικό κλοιό της υπερπροστασίας της καθηλώνοντάς την όμως στη παιδική της ηλικία. Όταν η Νίκα επιχειρεί να πετάξει μέσα από τη φυλακή της με τα δικά της φτερά πραγματοποιεί ουσιαστικά μια πτήση θανάτου. Εμείς, ως γονείς, οφείλουμε να στηρίζουμε την αυτονομία των παιδιών μας και να τα βοηθούμε να ολοκληρωθούν ως ανεξάρτητες προσωπικότητες ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά κάποια στιγμή θα φύγουν μοιραία από την αγκαλιά μας…

Και εν κατακλείδι,

Ο σεναριογράφος της ταινίας «Μαύρος Κύκνος» του Αρονόφσκι,Μαρκ Χέιμαν σε συνέντευξη του είχε πει. «[…] προσάρμοσα τη πλοκή της «Λίμνης των Κύκνων» η οποία και αποτέλεσε το εναρκτήριο λάκτισμα για μια σύγχρονη Νεοϋρκέζικη Ιστορία για τη δυαδικότητα και για το φόβο πως κάποιος καταλαμβάνει τη ζωή σου». Για να αποφύγουν τα παιδιά μας το φόβο ότι κάποιος ερήμην τους καταλαμβάνει τη ζωή του, εισηγούμαστε χρησιμοποιώντας τη θεωρία του Cinemeducation (διδασκαλία μέσω ταινιών) να εκμεταλλευτούμε διδακτικά τα μηνύματα της ταινίας «Μαύρος Κύκνος» και να δημιουργήσουμε ένα υψηλής αισθητικής μάθημα, ανάλογο δηλαδή του αξιόλογου αυτού φιλμικού κειμένου.

Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση