Τετάρτη, Ιανουαρίου 07, 2015
Γεννιόμαστε ή γινόμαστε βίαιοι;
Μετά από τις ντροπαλές απαντήσεις των αγοριών στις ερωτήσεις για το κορίτσι και τις γκριμάτσες τους , ζητήθηκε από αυτά να χαστουκίσουν το κορίτσι. Η απάντησή τους σε αυτή την επιταγή είναι αποστομωτική, καθώς όλα αρνούνται, κατηγορηματικά, να προβούν σε αυτή την πράξη και παραδίδουν μαθήματα καλών τρόπων και ανδρισμού.
Ο πόλεμος όμως δεν είναι ένα φυσικό,ούτε βέβαια ένα υπεριστορικό φαινόμενο,και συνεπώς δεν είναι η μοίρα του ανθρώπου.Αντίθετα, ο πόλεμος είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο, με αναφορές και αιτίες που σχετίζονται με τη φύση, τη δομή και τη λειτουργία της κάθε φορά ιστορικά προσδιορισμένης οικονομικής οργάνωσης των κοινωνιών. ΚΩΣΤΑΣ ΛΑΜΠΟΣ
/Δεν υπάρχει τίποτα στη φύση του ανθρώπου που να υπαγορεύει την βία.Αυτό που εξανθρωπίζει το είδος μας είναι η αλληλεγγύη.Ο πόλεμος ήταν άγνωστος.Παλαιοντολογικά ευρήματα,που χρονολογούνται στο 500.0000 π.χ δείχνουν πως οι πρωτόγονοι φρόντιζαν τα αδύναμα μέλη της κοινότητας,που αλλιώτικα δεν θα είχαν επιβιώσει…. ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΚΟΡΟΒΕΣΗΣ
πόλεμος, είναι ο αλληλοσκοτωμός ανθρώπων που δεν γνωρίζονται,για χάρη ανθρώπων που και γνωρίζονται και δεν σκοτώνονται….
το κακό κατοικεί μέσα στην ανθρώπινη φύση;;
π.Βασιλείου Θερμού»οι δικοί μου οι ξένοι»
Μία από τις μεγαλύτερες αυτοκαστροφικές συνήθειες που έχουμε στην ζωή μας, είναι ότι λειτουργούμε με όρους άσπρου-μαύρου, καλού-κακού, τόσο στο εαυτό μας, όσο και στους άλλους. Δε μπορούμε να κατανοήσουμε ότι όλοι είμαστε και καλοί και κακοί. Ότι έχουμε όμορφες στιγμές και άσχημες. Πάθη και αρετές. Αδυναμίες μα και χαρίσματα. Ο ίδιος άνθρωπος, εσείς, εγώ, ο άλλος, που διαπράττει λάθη ενίοτε και φρικτά, ο ίδιος άνθρωπος κάνει και υπέροχα πράγματα. Κοιτάξτε λιγάκι τον εαυτό σας, και θα καταλάβετε σε τι αναφέρομαι. Εσείς που κάποτε αγαπήσατε κάποτε πληγώσατε. Εσείς που κάποτε είπατε ψέματα κάποια άλλη στιγμή υπερασπιστήκατε την αλήθεια με πάθος. Υπήρξαν στιγμές που φερθήκατε κοιτώντας μόνο το προσωπικό σας συμφέρον και άλλες που φερθήκατε με απίστευτη γενναιοδωρία. Κάποτε φοβισμένοι και άλλοτε γενναίοι. Αυτή είναι ανθρώπινη συνθήκη.
Οπότε θα ήταν πάρα πολύ ωφέλιμο για όλους μας, να πάψουμε τις απόλυτες εκφράσεις, ετικέτες, ταμπέλες, και χαρακτηρισμούς. Ας αποδεχθούμε και δημιουργικά ας χρησιμοποιήσουμε την αντιφατικότητα μας, το γεγονός δηλαδή ότι είμαστε πολλά πράγματα μαζί, κι ας μην νιώθουν ενοχή γι αυτό. Μέσα μας ζει φως και σκοτάδι. Σκοπός του βίου μας, να αναδείξουμε το φως, αλλά γνωρίζοντας ότι υπάρχει και το σκοτάδι. Και το σκοτάδι δεν θα φύγει επειδή θα φωνάζουμε από το πρωί μέχρι το βράδυ με άγχος και εμμονή «φύγε..», αλλά όταν καθημερινά κάνουμε απλά, ήσυχα, και σταθερά βήματα προς τον Χριστό. Και Χριστός σημαίνει, επιλέγω στην ζωή μου, με όποιο κόστος, να παραμείνω Άνθρωπος, αποφασίζω να κοιτώ την ομορφιά ακόμη κι εκεί που δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά…
Οι άνθρωποι γενικότερα, είμαστε ιδιαιτέρως κοινωνικά όντα που έχουν ανάγκη από θετικές σχέσεις. Επομένως, μπορούμε εύκολα να κατανοήσουμε τα κίνητρα που έχουμε για να διατηρούμε καλές σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους.
Στην πραγματικότητα, δεν θα υπήρχε καμία πιθανότητα ύπαρξης της κοινωνίας μας, αν ιστορικά οι άνθρωποι δε συνεργάζονταν και δεν τα πήγαιναν καλά μεταξύ τους σε ένα μεγάλο βαθμό.
Ωστόσο, πολύ συχνά οι άνθρωποι βλάπτουν εσκεμμένα ο ένας τον άλλον. Γιατί άραγε συμβαίνει αυτό; Γιατί οι άνθρωποι θέλουν κάποιες φορές να πληγώσουν και να βλάψουν τους άλλους;
Δεκαετίες ερευνών αποδεικνύουν ότι πίσω από τη δημοφιλή πεποίθηση πως οι άνθρωποι γίνονται κακοί όταν θέλουν να αισθανθούν καλύτερα για τον εαυτό τους, κρύβεται μία μεγάλη αλήθεια.
1. Η Θετική Ιδιαιτερότητα
Η θεωρία της «κοινωνικής ταυτότητας», υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι έχουν μια βασική ψυχολογική ανάγκη για «θετική ιδιαιτερότητα». Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι έχουν μία θετικά προσδιορισμένη ανάγκη να αισθάνονται μοναδικοί σε σχέση με τους γύρω τους. Καθώς από τη φύση τους, έχουν την τάση να σχηματίζουν ομάδες, αυτή η ανάγκη για θετική διάκριση, επεκτείνεται και στις ομάδες που ανήκουν.
Δηλαδή, τείνουν να βλέπουν πιο ευνοϊκά τις ομάδες που ανήκουν, παρά τις ομάδες που δεν ανήκουν. Και ως εκ τούτου, έχουν την τάση να βλέπουν λιγότερο θετικά τους ανθρώπους που δεν αποτελούν μέρος μίας ομάδας σε σχέση με αυτούς που ανήκουν κάπου.
Επίσης, αυτό είναι ιδιαίτερα πιθανό να συμβεί, όταν υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ των ομάδων ή όταν οι άνθρωποι αισθάνονται ότι η ταυτότητα της ομάδας τους δοκιμάζεται ή αμφισβητείται. Μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί για τη εξέταση αυτής της πεποίθησης, διαπιστώνουν ότι οι άνθρωποι γενικότερα εμφανίζουν ενδείξεις ευνοιοκρατίας για την ομάδα τους και επιπλέον, ενισχύεται θετικά η αυτοεκτίμηση τους και το αίσθημα της θετικότητας προς την ομάδας τους, όταν διαγράφονται άλλα μέλη από την ομάδα και θεωρούνται ως «παρείσακτα».
2. Οι Μειονεκτικές Συγκρίσεις
Η θεωρία της «κοινωνικής σύγκρισης», υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι από τη φύση τους κάνουν συγκρίσεις με άλλους ανθρώπους και ότι αυτές οι συγκρίσεις μπορούν συχνά να μας κάνουν να αισθανόμαστε χειρότερα ή καλύτερα για τους εαυτούς μας. Καθώς, σε γενικές γραμμές προτιμάμε να αισθανόμαστε καλά, είμαστε επιρρεπείς στο να κάνουμε συγκρίσεις που θα μας επιτρέψουν να δούμε μειονεκτικά άλλους ανθρώπους.
Επιπλέον, η έρευνα που βασίζεται σε αυτή τη θεωρία, υποστηρίζει επίσης την ιδέα ότι οι άνθρωποι είναι πιο αρνητικοί απέναντι στους άλλους όταν νιώθουν ότι τους έχουν προσβάλει ή τους έχουν υποτιμήσει και ότι έτσι μπορούν να αισθάνονται καλύτερα για τον εαυτό τους και να βοηθηθούν στην αποκατάσταση της αυτοεκτίμησης τους.
Ένα παράδειγμα αυτού, μπορεί να δοθεί σε μια μελέτη, κατά την οποία όταν είπαν στους συμμετέχοντες ότι δεν ήταν ελκυστικοί, χρησιμοποιώντας πλαστή ανατροφοδότηση, βαθμολόγησαν τους άλλους, όχι μόνο ως λιγότερο ελκυστικούς, αλλά και ως λιγότερο έξυπνους και ευγενικούς σε σύγκριση με την ανατροφοδότηση ότι ήταν ελκυστικοί. Συνοψίζοντας, όταν οι συμμετέχοντες ένιωθαν προσβεβλημένοι, ήταν πιθανότερο να υποβιβάσουν τους άλλους.
3. Η Κλασική Προβολή
Ο Freud υποστήριξε δεκαετίες πριν, ότι οι άνθρωποι ένιωθαν καλά με τον εαυτό τους και τα ελαττώματά τους, όταν πίστευαν ότι και άλλα άτομα είχαν τα ίδια αρνητικά χαρακτηριστικά με αυτούς. Βασικά, αν υποθέσουμε ότι αισθάνεστε ανέντιμοι, τότε είναι πιο πιθανό να βλέπετε τους άλλους ανθρώπους ως επίσης ανέντιμους και αυτό σας κάνει κατά μία έννοια, να αισθάνεστε πιο έντιμοι από αυτούς.
Υπάρχουν διάφορες μελέτες που υποστηρίζουν αυτή την ιδέα. Σε μια μελέτη, όταν είπαν σε κάποιους συμμετέχοντες ότι είχαν υψηλά επίπεδα εσωτερικού θυμού, πίστευαν ότι και τα άλλα άτομα εξέφραζαν θυμό και με αυτό τον τρόπο, ένιωθαν ότι δεν είχαν ιδιαίτερο θυμό μέσα τους.
4. Η Απειλή του «Εγώ»
Οι ψυχολόγοι έχουν ανακαλύψει ότι όταν απειλείται η αυτοεκτίμησή μας, εκδηλώνουμε αρκετή επιθετικότητα. Με άλλα λόγια, σε γενικές γραμμές, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία αν οι άνθρωποι αισθάνονται καλά ή άσχημα για τον εαυτό τους. Αυτό που έχει σημασία, είναι ότι εκείνη τη στιγμή που επιτίθενται, αισθάνονται χειρότερα για τον εαυτό τους από ό,τι συνήθως.
Αυτό το πεδίο έρευνας, έχει διαπιστώσει ότι η απειλούμενη αυτοεκτίμηση συνδέεται με ένα ευρύ φάσμα αυξημένων επιθετικών συμπεριφορών. Για παράδειγμα, όταν οι άνθρωποι νιώσουν προσβεβλημένοι, σε αντίθεση με το να λαμβάνουν εκτίμηση, είναι αρκετά πιθανό να κάνουν προσβλητικά σχόλια σε κάποιο άλλο άτομο.
Συμπέρασμα
Είτε αφορά στην προώθηση των ομάδων μας είτε των εαυτών μας, έχουμε την τάση να είμαστε πιο επιθετικοί, όταν η αυτοεκτίμηση μας αμφισβητείται και όταν δεν νιώθουμε ιδιαίτερα θετικά συναισθήματα για τους εαυτούς μας.
Όταν απειλείται η αυτοεκτίμησή μας, τότε είναι πιθανό να συγκρίνουμε τους εαυτούς μας με ανθρώπους που νομίζουμε ότι είναι σε χειρότερη θέση από εμάς, ώστε να βλέπουμε ότι έχουν περισσότερα αρνητικά χαρακτηριστικά από εμάς, προκειμένου να υποβαθμίσουμε τα άτομα που δεν είναι μέλη των ομάδων μας, καθώς και για να εκφράσουμε πιο άμεση επιθετικότητα προς τους ανθρώπους γενικότερα.
Η προσβολή, η υποτίμηση ή η επίκριση άλλων ανθρώπων μπορεί να δείξει πολλά περισσότερα για το πώς αισθάνεστε εσείς για τον εαυτό σας, παρά για το χαρακτήρα του άλλου προσώπου. Η ανασφάλεια για τους ίδιους μας τους εαυτούς μας, ευθύνεται σε ένα μεγάλο βαθμό για την αποτύπωση της σκληρότητας που υπάρχει σήμερα στην κοινωνία.
”Μια μέρα έπιασε ένα κοράκι και του έβαψε κόκκινα τα φτερά, πράσινο το στήθος και μπλε την ουρά. Όταν φάνηκε πάνω απ’ το καλύβι μας ένα κοπάδι από κοράκια, ο Lekh άφησε ελεύθερο το χρωματισμένο πουλί. Μόλις όμως αυτό ενώθηκε με το κοπάδι, άρχισε μια απελπισμένη μάχη. Το κοράκι που ξεχώριζε, δέχθηκε επίθεση απ’ όλες τις πλευρές.
Κι άρχισαν να πέφτουν στα πόδια μας μαύρα, κόκκινα, πράσινα, μπλε φτερά. Τα κοράκια πετούσαν μανιασμένα στον ουρανό. Και ξαφνικά το χρωματισμένο κοράκι γκρεμίστηκε στο φρεσκο-οργωμένο χώμα”.
Το παραπάνω απόσπασμα είναι από το βιβλίο ”Το Χρωματισμένο Πουλί”, του Jerzy Kosinski, και παρατίθεται από τον Αμερικανό ψυχίατρο και ψυχαναλυτή Thomas Szasz, στη ” Βιομηχανία της Τρέλας”.
Το Χρωματισμένο Πουλί είναι το σύμβολο του Άλλου, και αναφέρεται από τον Szasz για να περιγράψει την αιτιολογία του καταναγκασμού, της απομόνωσης και του στιγματισμού που υφίστανται τα άτομα με ψυχιατρική εμπειρία.
Η αιτιολογία αυτή εντοπίζεται στη θεωρία του αποδιοπομπαίου τράγου, σύμφωνα με την οποία η κοινωνία, σε κάθε χρονική περίοδο, προκείμενου να αντιμετωπίσει τα ανθρώπινα δεινά, εναποθέτει την αιτία της ύπαρξής τους σε κάποιον αποδιοπομπαίο τράγο, όπως ήταν, για παράδειγμα, οι μάγισσες του Μεσαίωνα.
Αναλυτικότερα, οι πρωτόγονοι άνθρωποι μεταβίβαζαν τις ενοχές και τα βάσανά τους σε ανθρώπους ή ζώα, τοποθετώντας τους με αυτόν τον τρόπο στο ρόλο του αποδιοπομπαίου τράγου, και στη συνέχεια έθιμό τους ήταν η τελετουργική εξόντωσή τους. Ο Szasz παραθέτει ένα γνωστό σχετικό παράδειγμα, το εβραικό έθιμο της τελετής Yom Kippur, κατά το οποίο ένας πραγματικός τράγος επωμιζόταν τις αμαρτίες του προηγούμενου χρόνου, του λαού του Ισραήλ, και τις μετέφερε έξω από την κοινότητα. Ανάλογα παραδείγματα παρατηρούνται και στην αρχαία Ελλάδα, στη φυλή Caffres της Ν. Αφρικής και στην Αραβία.
Σκοπός αυτών των τελετών ήταν η εκδίωξη του κακού και η ενίσχυση του καλού και, επομένως, η ενίσχυση της ίδιας της ζωής. Ο Szasz υποστηρίζει πως οι τελετές αυτές κληρονομήθηκαν και στο παρόν, μόνο που τώρα το καλό είναι η ψυχική υγεία και το κακό η ψυχική ασθένεια, και η αντιμετώπιση της τελευταίας γίνεται με τον εγκλεισμό και τον εξευτελισμό των ατόμων που φέρουν τα χαρακτηριστικά της.
Όταν ο κοινωνικός άνθρωπος ορίζει τον Άλλο ως κακό και τον απορρίπτει, ο ίδιος νιώθει ενάρετος.
Εδώ ακριβώς παρατηρεί ο Szasz τη λειτουργία του αποδιοπομπαίου τράγου, δηλαδή το να επιβεβαιώσει η πλειοψηφία τον εαυτό της ως καλή. Επιπλέον, ο Sartre παρατηρεί άλλη μία λειτουργία. Το ”φυσιολογικό” άτομο, αφού γνωρίζει ότι το κακό είναι ο εκάστοτε αποδιοπομπαίος τράγος της κοινωνίας, δε χρειάζεται να αναλάβει την ευθύνη της προσωπικής αναζήτησης του καλού και του κακού και να μοχθήσει για την επίλυση του εν λόγω προβλήματος.
Μία επιπλέον λειτουργία που εξυπηρετεί η δίωξη των ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία είναι, κατά τον Szasz, η εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής. Αναλυτικότερα, οι κοινωνίες βασίζονται στις κοινές αξίες, πρακτικές και τρόπους σκέψης, και, για το λόγο αυτό, η διαφορετικότητα συνιστά απειλή. Για τον Szasz, η ψυχική ασθένεια δεν είναι χαρακτηριστικό του ατόμου, αλλά αποτέλεσμα των κοινωνιών, που θέτουν κανόνες και, επομένως, κάποιοι τους υπακούουν και χαρακτηρίζονται ως ”φυσιολογικοί”, ενώ άλλοι όχι και θεωρούνται ”ψυχικά ασθενείς”. Έτσι, η επιλογή της ελευθερίας από τον άνθρωπο, έχει ως τίμημα την αντιμετώπιση των προσπαθειών υποδούλωσής του από την κοινωνία, καθώς και τη συνεχή αντιπαράθεση με τις απόψεις της πλειοψηφίας.
Συμπερασματικά, όπως γίνεται φανερό από το απόσπασμα στη αρχή του κειμένου, όταν ο Άλλος είναι διαφορετικός, ο κοινωνικός άνθρωπος τον διώκει.
Αντίθετα, όταν ο Άλλος είναι ίδιος με την ομάδα, ο άνθρωπος επεμβαίνει για να τον κάνει διαφορετικό και να μπορεί στη συνέχεια να τον διώκει. Η αρχή του αποδιοπομπαίου τράγου αποδεικνύει πως, μπορεί ο άνθρωπος να έχει εγκαταλείψει τον φυσικό καννιβαλισμό του, γεγονός σημαντικό για την ηθική του ανάπτυξη, όμως δεν έχει εγκαταλείψει τον υπαρξιακό του καννιβαλισμό. Το τελευταίο αποτελεί, κατά τον Szasz, τη μεγαλύτερη ηθική πρόκληση του σύγχρονου ανθρώπου.
Ανεξάρτητα από την αιτιολογία που δίνει κανείς στην ψυχική ασθένεια, είτε ως πραγματική οντότητα, είτε ως κοινωνική κατασκευή, η πρόταση του Szasz για την εγκατάλειψη του υπαρξιακού καννιβαλισμού και την αποδοχή της διαφορετικότητας φαντάζει ελκυστική. Ίσως η πρότασή του να ανήκει στη σφαίρα του ιδεατού, αδύνατη να πραγματοποιηθεί λόγω της ίδιας της υπόστασης της κοινωνίας. Ίσως, από την άλλη, να είναι αυτό ακριβώς που χρειάζεται η κοινωνία, έτσι ώστε τα εκάστοτε χρωματισμένα πουλιά να μπορούν να επιδιώκουν την ελευθερία χωρίς να διώκονται.
Ο Marios Begzos εντυπωσιασμένος στην τοποθεσία Μήλος Σαρακηνικο.
ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΉ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
ΚΑΙ ΘΕΊΑ ΔΙΚΗ: «έστι δίκης οφθαλμός, ος τα πάνθ’ ορά».
Ο Γιόζεφ Μένγκελε, ναζί γιατρός στα κρεματόρια («Άγγελος του Θανάτου»), διέφυγε σε Αργεντινή και Βραζιλία, ποτέ δεν ανακαλύφθηκε από τους διώκτες του και πέθανε 67 ετών μέσα σε κόλαση αγωνίας και παράνοιας.
«Πώς είναι η ζωή κάποιου που έστειλε 400.000 ανθρώπους στον θάνατο και που πραγματοποίησε φρικτά πειράματα σε παιδια;»
«Είμαστε γεμάτοι από Μένγκελε. Τι είναι ένας «Μένγκελε»? Κάποιος που ολισθαίνει εξαιρετικά εύκολα στο κακό, που αδιαφορεί ολοκληρωτικά για την ζωή των άλλων…Αλλά η διάπραξη τέτοιων εγκλημάτων είναι πια μέρος της ανθρώπινης ιστορίας»
«Νομίζαμε ότι ο Μένγκελε ήταν υπερφυσικά κακός, ο ίδιος ο διάβολος. Δυστυχώς όμως ήταν σαν εμάς»
«Ή ζωή του όμως μπορεί να διαβαστεί και σαν μια βιβλική ιστορία. Διέφυγε, έζησε καλά στην αρχή αισθανόμενος ότι είναι υπεράνθρωπος και ανέβηκε ψηλά, μέχρι που άρχισε να παρανοεί…Υπάρχει κάτι σαν συμπαντική δικαιοσύνη»
«Τα αγαθά του δυτικού πολιτισμού δεν τον εμπόδισαν να σκοτώσει … Ο Μένγκελε είναι η ενσάρκωση των αυτοκτονικών τάσεων της Ευρώπης στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, του ζήλου της για καταστροφή»
«Ο Μένγκελε ήταν η προσωποποίηση της αδιαφορίας για ζωή, της απουσίας ενσυναίσθησης, της ενόρμησης θανάτου»
Συνέντευξή του ΟΛΙΒΙΈ ΓΚΕΖ, συγγραφέα της μυθιστορίας Ή ΕΞΑΦΆΝΙΣΗ ΤΟΥ ΓΙΌΖΕΦ ΜΕΝΓΚΕΛΕ (εκδ. Κριτική 2018) στα ΝΕΑ 25.05.2018.
Ο άγιος “κλέφτης”
Σε κάποιο κοινόβιο ετοιμάζονταν να τελειώσουν τη θεία Λειτουργία, και καθώς οι διάκονοι μπήκαν στο ιερό να φορέσουν τα άμφιά τους βρήκαν ότι έλειπε ένα. Ερεύνησαν πολύ και επειδή δεν το βρήκαν, το ανέφεραν στον αββά. Αυτός τους λέει: “Ερευνήστε πάλι”. Καθώς λοιπόν δεν βρέθηκε, ο αββάς θύμωσε για το άτοπο αυτό πράγμα και λέει: “Ζούμε μαζί με ληστές. Μα τον Θεό, δεν θα γίνει η Λειτουργία ούτε θα φάμε τίποτε μέχρι να βρεθεί ο ληστής”.
Την ώρα που ο αββάς μαζί με τους διακόνους πήγε να ερευνήσει στα κελιά των αδελφών και αυτοί περίμεναν στην Εκκλησία, εκείνος που το έκλεψε λέει στον διπλανό του που ήταν ευλαβής: “ Αλίμονό μου, τι με περιμένει τώρα”. Του λέει εκείνος: “Γιατί;” Του αποκρίνεται: “Εγώ έκλεψα το άμφιο και βρίσκεται στο κελί μου κάτω σ’ ένα σκεύος”. Του λέει ο άλλος: “Μη στενοχωριέσαι καθόλου, μόνο πήγαινε και βάλε το στο κελί μου”. Πάει αυτός και βάζει το σκεύος στο κελί του αδελφού.Όταν έφτασαν ψάχνοντας ο αββάς και οι διάκονοι στο κελί με το σκεύος του αδελφού, άπλωσε το χέρι του ένας διάκονος, τράβηξε το άμφιο και έβαλε τις φωνές: “Ο τάδε ο ευλαβής βρέθηκε κλέφτης”.
Πηγαίνουν αμέσως στην Εκκλησία, τον πιάνουν, του δίνουν πολλά χτυπήματα και σέρνοντάς τον τον πετούν έξω από το κοινόβιο. Εκείνος τους παρακαλούσε: “Αφήστε με να μετανοήσω και δεν θα το ξανακάνω”. Αυτοί όμως τον έδιωξαν λέγοντας: “Δεν μπορούμε να έχουμε έναν κλέφτη ανάμεσά μας”.Επιστρέφουν κατόπιν στην Εκκλησία για την τέλεση της θ. Λειτουργίας. Και όταν ο διάκονος πήγε να σύρει το παραπέτασμα, αυτό δεν προχωρούσε. Κοίταξαν προσεκτικά μήπως κάτι το εμποδίζει και δεν βρήκαν τίποτε. Τότε ο αββάς σκέφτηκε καλύτερα και είπε: “Μήπως επειδή διώξαμε τον αδελφό μας συνέβη αυτό”. Πηγαίνετε να τον φέρεται και θα μάθουμε”. Όταν ήρθε ο αδελφός, έσυραν το παραπέτασμα και αμέσως μετακινήθηκε.
Να, αυτό είναι να θυσιάζει κανείς τον εαυτό του για χάρη του πλησίον. Αν δεν φτάσουμε σε αυτό το μέτρο, τουλάχιστον ας μην καταλαλούμε σε βάρος του πλησίον, μήτε να τον κατακρίνουμε, για να μην αποξενωθούμε από τη χαρά που πρόκειται να απολαύσουν οι άγιοι.
( Άγνωστες σελίδες του ΓΕΡΟΝΤΙΚΟΥ)
Γέροντα, πού οφείλεται η γκρίνια και πώς μπορείς να την αποφύγεις;
Γέροντα, πού οφείλεται η γκρίνια και πώς μπορείς να την αποφύγεις;
– Στην κακομοιριά οφείλεται και με την δοξολογία την κάνει κανείς πέρα. Η γκρίνια γεννά γκρίνια και η δοξολογία γεννά δοξολογία. Όταν δεν γκρινιάζει κανείς για μια δυσκολία που τον βρίσκει , αλλά δοξάζει τον Θεό, τότε σκάζει ο διάβολος και πάει σε άλλον που γκρινιάζει , για να του τα φέρει όλα ανάποδα. Γιατί, όσο γκρινιάζει κανείς, τόσο ρημάζει.
Ο χρήστης Η ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ – ENVIRONMENT.GR είναι με την Faina Aksionova.
«Αρνούμαι μέχρι θανάτου να αγαπήσω αυτόν τον κόσμο, όπου υπάρχουν παιδιά που βασανίζονται».
Αλμπέρ Καμύ
Όσο η φτώχεια, η βία και η εκμετάλλευση των παιδιών ανθούν τόσο θα εξακολουθούν να υπάρχουν παιδιά λουλούδια που δεν μπορούν ν’ ανθίσουν.
Σήμερα 12 Ιουνίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παιδικής Εργασίας
Καμάρι, Σαντορίνη.
Πώς γίνεται άραγε να υπάρχει παντού τόση βία αφού όλοι την καταδικάζουν «απερίφραστα»; Ποιοι την ασκούν αφού όλοι είναι εναντίον της; Πώς γίνεται επίσης να υπάρχει τόση βία αλλά και τόση γενικολογία γύρω απ’ αυτήν; Ζώρζ Λαμπικά
χρηστος παπαδοπουλος από τη μιά πλευρά έχουμε άσκηση βίας..και απο την άλλη αγώνα ζωής
ΔΗΛΗΤΗΡΙΩΔΗΣ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΒΙΑ
Ήταν το 1987 όπου η Alice Miller εισήγαγε την έννοια της «δηλητηριώδους διαπαιδαγώγησης» των παιδιών που επισυμβαίνει εντός κακοποιητικών συνθηκών κατά τις οποίες προεξάρχει η βία και ο άκαμπτος αυταρχισμός ενώ ζητιέται από αυτά να συμπιέζουν τις αγωνίες και συγκινήσεις τους. Σε αυτό το μοντέλο, στο όνομα «παιδαγωγικών σκοπών», τα παιδιά δεν έχουν δικαίωμα να παραπονιούνται, αυτά ευθύνονται για το θυμό των άλλων, οι μεγάλοι καθορίζουν με θεϊκό τρόπο τι είναι σωστό και τι λάθος, η ελεύθερη βούλησή των μικρών πρέπει να «τσακίζεται» όσο το δυνατόν πρωιμότερα, ιδού μερικές μόνο από της απαιτήσεις μιας ολόκληρης «ιδεολογίας» αγωγής η οποία συνολικά αποσκοπεί στην καταστολή της ζωτικότητάς τους. Εδώ, μεταξύ πολλών άλλων, μπορεί να σοβεί και η ανεπάρκεια της μαμάς να χωράει τις εντάσεις του παιδιού και να τις διευθετεί οπότε καταλήγει να επιβάλλει μια σιωπή στην εκφραστικότητά του.
Υπό αυτό το καθεστώς, μοιραία το παιδί μπορεί να φιμώνεται ψυχικά, αρνητικοποιώντας τον αυθορμητισμό του. Αποκόπτεται από τις ενορμητικές του πηγές, χάνει τη λιβιδινική του τροφοδοσία, την ατομικότητα και την ιδιαιτερότητά του και συμμορφώνεται υπηρετώντας την υπερπροσαρμογή του στο ομαδικό, στις κοινωνικές νόρμες και αξίες («αγελαίες» ψυχικές κινήσεις), κατακλυζόμενο ταυτόχρονα από εσωτερικές καταιγίδες μίσους, οργής και εντάσεων που στρέφονται σε υποκατάστατα πρόσωπα ή εναντίον του ίδιου του οργανισμού του. Στην πλοκή της ταινίας “Dead’s Poets Society” (1989), o αυτοχειριασμός του χαρισματικού και καλλιτεχνικών προθέσεων εφήβου υπό την ψυχοπίεση δαμόκλειων γονικών επιταγών, συμπυκνώνει τα ερεβώδη νοήματα μιας αυτοκαταστροφικής διαδρομής ζωής (ενόρμηση του θανάτου κατά Freud 1920), ως αποτέλεσμα της αδυναμίας του νέου να εχθρεύεται τον εξωτερικό κόσμο (στροφή εναντίον εαυτού).
Πρόκειται για παιδιά που «θυσιάζονται», στο όνομα μίας «ιδεολογίας» η οποία τους επιβάλλεται «για το καλό τους», και την οποία εσωτερικεύουν με συνέπεια, σε έναν μεθύστερο χρόνο, ως ενήλικες, εύκολα να γίνονται θύματα μίας άλλης ιδεολογίας την οποία άκριτα υπηρετούν, αφοσιώνονται ολοκληρωτικά σ’ αυτήν και, υποταγμένα αλογόκριτα στο «Ιδεώδες» της, φτάνουν-αν τελικά δεν στρέψουν την οργή κατά του ίδιου του οργανισμού τους- να επιτελούν τα στυγερότερα ανοσιουργήματα εναντίον της ανθρωπότητας, ακριβώς όπως οι γονείς τους κάποτε εγκλημάτησαν εις βάρος τους στο όνομα της δικής τους δηλητηριώδους «ιδεολογίας» και ιδανικών. Η προβληματική του ναζισμού, της τρομοκρατίας, η αύξηση κοινωνικών εκτροπών ρατσιστικού και φυλετικού τύπου μας επιδαψιλεύουν με πληθώρα ζοφερών παραδειγμάτων.
Στην περίπτωση του Γ’Ράιχ, και άλλων αυταρχικών ηγετοκεντρικών καθεστώτων σημειώνονται στα μέλη της ανθρώπινης ομάδας φαινόμενα μείωσης των υπερεγωτικών δομών –άμβλυνση της κριτικής σκέψης, της διάκρισης του καλού από το κακό- προς όφελος μιας γιγάντωσης της εξιδανίκευσης. Η κατοχή του ιδεώδους εκχωρείται στον αρχηγό της ομάδας, ο οποίος ακολουθείται τυφλά και στις πλέον σκληρές και παράλογες επιλογές του. Τότε μπορεί να εκτελούνται εντολές για τον αφανισμό των λαών χωρίς αιδώ, διότι δεν υπάρχει συναισθηματική διακίνηση αλλά μόνο εξυπηρέτηση ιδανικών, τοπίο η ωμότητα του οποίου εξυφαίνεται με αριστοτεχνικό τρόπο στην ταινία “The Good Shepard” (2006). Στο εξωτερικό επίπεδο του πρωταγωνιστή όλα λειτουργούν σωστά, στον εσωτερικό τομέα όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά, εντός του φαίνεται να μη διακινούνται αισθήματα, ο ιερός σκοπός είναι υπεράνω όλων , ο διχασμός κυριαρχεί, η γυναίκα που αγαπά έχει αποκλειστεί, η σύζυγός του δεν τον ενδιαφέρει. Ο Έντουαρντ έχει δώσει την ψυχή του υπέρ των «προβάτων» (μυστικές υπηρεσίες της CIA) και την έχει χάσει, η φονική επιθυμία επιστρέφει σε πρώτο πλάνο (Εμμανουηλίδης 2007).
Παρομοίως στην εφηβεία, η υπερτροφική εξιδανίκευση που αποτελεί συχνό φαινόμενο μπορεί να οδηγήσει στην καταφυγή σε μικρές ομάδες ομηλίκων. Αυτές οι παρέες είναι ικανές, εν όψει συγκεκριμένων ιδεωδών ή προκαταλήψων, να οδηγηθούν σε βίαιες ενέργειες (ο σκοπός αγιάζει τα μέσα), εκφορτιστικές από τη μια και τονωτικές της ταυτότητας από την άλλη, μιας ταυτότητας όμως όπου υπερισχύει ένας ασταθής ναρκισσικός πληθωρισμός.
Σάββας Μπακιρτζόγλου, Πρόγραμμα «Επέκεινα»-Ψυχαναλυτική Πράξη
Πίνακας: Nine Rolland “Violence de Vie” (Η βία στη ζωή)
http://www.kathimerini.gr/…/ellada/edw-polytexneio-edw-poly…
Χειρότερη και από την υλική καταστροφή των πανεπιστημιακών χώρων, είναι η ασύδοτη ιδεολογικοποίηση και εσωτερικοποίηση της τάσης για βανδαλισμό από ένα πολύ μεγάλο μέρος της νεολαίας μας, που μαζικά θεωρεί αυτονόητη, φυσική και επαναστατική μια τέτοια συμπεριφορά. Είχε απόλυτο δίκιο ο Γιώργος Πρεβελάκης όταν επεσήμανε σε άρθρο του στην «Κ» ότι δυστυχώς, το «φαινόμενο Ελλάδα» παρέμεινε ανερμήνευτο ακόμη και μετά την πλήρη χρεοκοπία της χώρας, την έβδομη κατά σειρά. Δεν τολμήσαμε να κοιτάξουμε τους εαυτούς μας στον καθρέφτη, με αποτέλεσμα να λουζόμαστε στο διηνεκές την κατάντια και τη δυσλειτουργία σε όλα τα επίπεδα. Γιατί, όπως γράφτηκε πρόσφατα εδώ μέσα, η χώρα δεν χρεωκόπησε μόνο από αστοχίες στην οικονομία, χρεωκόπησε επειδή το πολιτικό της προσωπικό πάντοτε υπέκυπτε στις ανορθολογικές επιθυμίες του όχλου αντί να συνδιαλέγεται σοβαρά με τους πολίτες, να τους πείθει και να τους υπηρετεί αντί να τους «εξυπηρετεί». Κατά τα άλλα, όντως οι βάνδαλοι που καταστρέφουν τους πανεπιστημιακούς χώρους και τα απειροελάχιστα όμορφα κτίρια της πόλης, είναι εχθροί του λαού και ως τέτοιοι πρέπει να αντιμετωπίζονται.
ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΒΙΑ
Η ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΒΙΑ
Η βία τελικά είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο, κυρίως στα χρόνια τα δικά μας, τα τόσο περίεργα. Οι άνθρωποι σήμερα αρνούμενοι να χρησιμοποιήσουν την λογικη, χρησιμοποιούν την δύναμη του σώματος. Έτσι λοιπόν όταν κάποιος δεν έχει επιχειρήματα, προκειμένου να υποστηρίξει τη θέση του, τότε χρησιμοποιεί τη βια. Γι΄ αυτό και ο Ηρόδοτος είπε πως: “όπου χρειάζεται η εξυπνάδα, η βία δεν είναι καθόλου χρήσιμη”.
Και η βία είναι διαχρονική και πολυπρόσωπη. Ακούς λοιπόν να ομιλούν για βία σωματική, σεξουαλική, αναίτια, οικονομική , σχολική, λεκτική, ψυχολογικη., κ.ο.κ.
Και τ αποτελέσματα της βίας είναι πάντοτε οδυνηρά. Έτσι επιβεβαιώνεται ο αγιογραφικος λόγος : “όπου υπάρχει ζήλεια και φιλονικη διάθεση, εκεί υπάρχει ακαταστασία και κάθε απαίσιο πράγμα” (Ιακ. 3,16).
Όμως υπάρχει και μια βία διαφορετική….μια βία ευλογημένη. Πρόκειται για την βία επάνω στον άτακτο και πολλές απείθαρχο εαυτό μας. Μια τέτοια βία ευλογεί ο Θεός.
“Η βασιλεία των ουρανών βιάζεται και βιασται αρπαζουσιν αυτήν” (Ματθ.ια’ 12).
Ναι …για να κατακτηθεί η βασιλεία του Θεού, απαιτείται βία στον εαυτό μας. Πρέπει με βιαιότητα να σπάσεις τα δεσμά της αμαρτίας και των παθών….τα δεσμά που σε διατηρούν δέσμιο. Πρέπει να ιδρώσεις, να κουραστείς και ενδεχομένως να ματώσεις, προκειμένου να απολαύσεις τα αιώνια δώρα του Θεού.
Read more: http://medlabgr.blogspot.com/2015/10/1940-video.html#ixzz4wn18KPyT
Αυτόν τον νεαρό που ονομάζουν τρομοκράτη είναι βέβαιο ότι δεν τρομοκρατεί εμένα.
Είναι βέβαιο ότι τρομοκρατεί μόνο εκείνους που μας τρομοκρατούν, εκείνους που νέμονται την εξουσία, εκείνους που μας απομυζούν, εκείνους που μας αφαιρούν τη ζωή και την ανάσα της ζωής.
Εκείνο τον νεαρό, τον λυπάμαι. Πολύ θλίβομαι και λυπάμαι για τους μύθους στους οποίους πίστεψε, για τον κύκλο της ζωής του που τόσο γρήγορα τον έκλεισε, για το κακό στο οποίο υπέπεσε νομίζοντας πως κάνει το καλό.
Τους τιμωρούς του, τους σιχαίνομαι. Το δόγμα ασφάλειας και ηθικής της άρχουσας τάξης, ανασφάλειας και πλήρους κλυδωνισμού για τους φτωχούς του κόσμου.
Και όσο πιο με το δόγμα ασφάλειας είναι κάποιοι, τόσο πιο μακριά από τη δημοκρατία, τόσο πιο βαθιά μέσα στον ολοκληρωτισμό.
Ολοκληρωτική είναι και η βία της τρομοκρατίας. Δεν είναι ο δρόμος μου και δεν μπορεί να είναι.
Όμως, το παράδειγμα του Καμίλλο Τόρες το πρότεινα για το βιβλίο Θρησκευτικών, ως μια εκδοχή χριστιανών κοινωνικών αγωνιστών. Μια εκδοχή σε συγκεκριμένες συνθήκες. Το έκοψε, κι αυτό και άλλα, μια ‘κριτική επιτροπή’, με δήθεν λόγους…
Αλλά τουλάχιστον έμεινε ο Ντίτριχ Μπονχέφερ στο βιβλίο της πρώτης Λυκείου για να θυμίζει ότι και η επιλογή δολοφονίας του Χίτλερ ήταν μια επιλογή. Μια ηθικά θεμιτή επιλογή.
Για να ξέρουμε ότι δεν θα είμαστε ποτέ με τον φρονηματισμό, και ότι το αίτημα της ελευθερίας έχει και όψεις πολύ οδυνηρές, που δεν ταιριάζουν με τον γλυκερό πολτό με τον οποίο μας ποτίζουν και μας κοιμίζουν.
Φαντάζομαι επίσης ότι και σήμερα θα φυλακιζόταν ο Κολοκοτρώνης ως τρομοκράτης.
Και ναι δεν κάτσουμε ποτέ καλά, οι θεολόγοι, γιατί η δίψα μας για την ελευθερία είναι συνώνυμη της δίψας του Θεού.
Όμως, δεν εκπροσωπώ κανένα. Μιλώ για μένα.
29χρονε, Κωνσταντίνε, κάποιοι θα εύχονται για σένα, στα σκοτεινά μέρη που θα πας…
——————————————-
ΥΓ. Πολύ πιο βαθιά σιχαίνομαι εκείνους τους δήθεν εκδικητές που ξεσπούν στα κρεοπωλεία και τα αυτοκίνητα του κόσμου, στα τρόλεϊ και στα μαγαζιά και στα εικοσάχρονα μπατσάκια…
Όσο για τον Παπαδήμου, είναι πολύ μεγάλος εγκληματίας που καλύπτεται από άλλους ομόλογούς του. Δεν του αξίζει για μένα μήτε σφαίρα μήτε φτύσιμο. Μόνο η παγερή σιωπηλή περιφρόνηση του αξίζει.
δάρας. ΜΕΛΕΤΕΣ – ΑΝΑΛΥΣΕΙΣΙΣΤΟΡΙΚΑ ΑΡΘΡΑΑπρ 6, 2016 Ο Στέλιος Σπανός ή «Καρδάρας» ήταν μια από τις πιο ηρωικές μορφές της Εθνικής Αντίστασης. Ένα παλικάρι που «έπαιρνε την πέτρα και την έστυβε», όπως λένε όσοι τον γνώρισαν. Ήταν το αγαπημένο παιδί της Κοκκινιάς και ο ήρωας της φτωχολογιάς. Ομαδάρχης της ΟΠΛΑ που μπήκε στην ένοπλη δράση από τα 18 του και η σύντομη ζωή του αποτέλεσε θρύλο και όχι μόνο για την Κοκκινιά. Ήταν ένας απ τους ηρωικότερους σαμποτέρ της αντίστασης που ανατίναζε αυτοκίνητα και αποθήκες. Ένας σαλταδόρος της Κατοχής που έκλεβε τρόφιμα απ τους Γερμανούς και τα μοίραζε στον κόσμο που πεινούσε. Πολλοί επιβίωσαν από τα τρόφιμα που τους προμήθευε ο Στέλιος, ο οποίος διακρίθηκε στη μάχη της Κοκκινιάς. Οι Γερμανοί προσπάθησαν πολλές φορές να τον πιάσουν. Απέτυχαν, αλλά έκαναν τη δουλειά τους οι ταγματασφαλίτες. 18 Αυγούστου του 1944, μια μέρα μετά το μπλόκο της Κοκκινιάς του είχαν στήσει ενέδρα σε μια στέρνα στον Άη Γιάννη το Ρέντη. Τον έσυραν στον Άγιο Διονύση στη Δραπετσώνα και τον εκτέλεσαν. Πρώτα όμως τον βασάνισαν φρικτά. Μέχρι και τα γεννητικά όργανα του έκοψαν. Ο Στέλιος ήταν μόλις 18 χρονών και ο Πειραιάς θρήνησε ένα από τα παιδιά του που θυσιάστηκαν στη μάχη κατά των κατακτητών και όσων συνεργάστηκαν μαζί τους. Ο ήρωας που έγινε τραγούδι Ο Μιχάλης Γενιτσάρης έκανε τραγούδι την ιστορία του. Το τραγούδι ακούστηκε για πρώτη φορά στην πλατεία της Κοκκινιάς σε εκδήλωση που έκανε ο ΕΛΑΣ για να τον τιμήσει. Ο ίδιος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Μόλις έβαλα μουσική και το ’παιξα λίγες φορές, το μάθανε παντού. Το μάθανε όλοι οι σαμποτέρ, οι αγωνιστές, οι αντάρτες, όλοι. Το μάθανε και ήρθανε και με πήρανε ΕΑΜίτες και αντάρτες, και με πήγανε στην πλατεία στην Κοκκινιά. Πέντε χιλιάδες κόσμος και παραπάνω μαζεύτηκε.
Με βάλανε και το ’παιξα και το τραγούδησα. Πριν αρχίσω, κρατήσαμε ενός λεπτού σιγή στη μνήμη του ήρωα. Όταν το τραγουδούσα όλος ο κόσμος έκλαιγε». «Πενθοφορεί η Αγιά Σοφιά, Παλιά και Νέα Κοκκινιά, κλάψε κι εσύ τώρα, ντουνιά, πιάσαν τον Στέλιο τα σκυλιά. Τον πιάσαν γερμανόφιλοι και ταγματασφαλίτες τον Στέλιο τον Καρδάρα μας, στο Ρέντη, οι αλήτες. Δεμένο τον επήγανε προς τον Άγιο Διονύση, δέκα ντουφέκια του ‘ριχναν, ώσπου να ξεψυχήσει. Θεέ μου, ας προλάβαινες, να ‘κανες άλλη κρίση, που ‘χε μανούλα κι αδελφές και έπρεπε να ζήσει. Άδικα τον σκοτώσανε, λες κι ήτανε κατάρα, γιατ’ ήταν στην Αντίσταση, τον Στέλιο τον Καρδάρα». Πηγη:http://www.mixanitouxronou.gr
Ένας κυκεώνας από λεπτούς εσωτερικούς καταναγκασμούς μας υποχρεώνουν σε σιωπή και αποδοχή της διάβρωσης μας
Η βία και οι διαταραχές του μεταβολισμού της
Κυριακή, 26 Νοεμβρίου 2017, 13:46
Του π. Αριστομένη Ματσάγγα, ψυχιάτρου
«Η βία φοριέται και απ’ την ανάποδή». Διάλεξα αυτόν τον στίχο του Οδυσσέα Ελύτη (ο ίδιος μιλάει για την φαντασία) και τον τροποποίησα, επειδή πιστεύω ότι συμπυκνώνει την κεντρική ιδέα του κειμένου μου, να δείξω δηλαδή την ένταση με την οποία ασκείται η βία, ειδικά εκεί όπου όλα δείχνουν ότι δεν υφίσταται βία καθόλου.
Ζούμε, όντως, εδώ και είκοσι τουλάχιστον χρόνια, μια εντελώς πρωτόγνωρη μορφή βίας, μιας βίας σχεδόν γαλήνιας, μια ήρεμη καταστροφή, στο επίκεντρο της οποίας τρόμος και πρόοδος συγχωνεύονται. Η βία δεν είναι πια (πλέον) μια τυφλή δύναμη που πλήττει, άμεσα την ακεραιότητα του σώματος ή τις ψευδαισθήσεις ασφάλειας της ζωής, αλλά αδρανοποιείται με θεμιτό τρόπο μέσα σε ένα απέραντο νεκροταφείο καταφάσεων και θετικών συσχετισμών.
α. Για παράδειγμα, η βία δεσπόζει παντού εν είδει εγκαθιδρυμένης απόστασης μεταξύ ανθρώπων, που φέρονται ο ένας στον άλλον σαν σε φορείς λοιμώξεων.
β. Την αναγνωρίζεις στην αξιοθρήνητη ικανότητα των ανθρώπων να δρουν μηχανικά, να πιστεύουν πως το καθετί που κάνουν, αποτελεί «επιλογή».
γ. Να συζητούν λες και απαντούν σε τεστ και
δ. εν γένει να υιοθετούν ένα σύνολο στεγνών και άψυχων συμπεριφορών που είναι αλληλεπιδράσεις κατά το πρότυπο των ηλεκτρονικών συστημάτων.
Η λογική που διέπει αυτή την αναίμακτη βία δεν είναι ποτέ συγκρουσιακή, αλλά αναδύεται από τους πόρους της καθημερινής ρουτίνας, όπως η μόλυνση της ατμόσφαιρας.
Ολόκληρη η μετανεωριτικότητα διαβρώθηκε από αυτή την θανατηφόρα μόλυνση που καλύπτει τα πάντα. Έτσι, ενώ οι άνθρωποι, κρυφά, απεχθάνονται την ψυχρότητα της «επικοινωνίας», τον εξοβελισμό της αγάπης και το τελετουργικό των συνεχών προσποιήσεων ευεξίας και θετικής διάθεσης, επιθυμούν όσο τίποτα άλλο τη συμμετοχή τους σ’ αυτό το τυραννικό καθεστώς, αφού τους εξασφαλίζει την ψευδαίσθηση μιας σωτήριας άμυνας απέναντι στον πόνο και τις θλίψεις.
Βέβαια στην Ανατολή, όπου οι γυναίκες μαστιγώνονται ή εκτελούνται με λιθοβολισμό, ενώ τα παιδιά, όταν δεν πεθαίνουν από την έλλειψη νερού, εκπαιδεύονται στην χρήση όπλων, εντοπίζει κανείς τις παρωχημένες μορφές βίας, τις οποίες η Δύση αρέσκεται να καταγγέλλει σαν σκανδαλώδεις αναχρονισμούς.
Αντίθετα, στη Δύση η βία ξεκινάει από την επίγνωση ότι οι κερδισμένοι (υγιείς) και οι χαμένοι (ψυχικά ασθενείς) ανήκουν σε ριζικά διαφορετικούς κόσμους. Εφόσον το παιχνίδι είναι η ίδια η επιβίωση, η προσχώρηση στο ένα ή στο άλλο στρατόπεδο έχει αμετάκλητο χαρακτήρα και συνοδεύει το άτομο μέχρι την ώρα κάποιου αναπάντεχου θαύματος, αν όχι μέχρι τον τάφο. Για την ηθική της Δύσης, κανένα θέμα δεν είναι περισσότερο φλέγον. Τον κερδισμένο (υγιή) τον προστατεύουν, όχι μόνο ως φορέα ενός έκτακτου προνομίου, αλλά και ως εκπρόσωπο μιας αμιγούς ανθρωπολογικής κατηγορίας. Συμμετρικά σε περίπτωση στραβοπατήματος τον περιμένει η πλήρης και οριστική εξαφάνιση από προσώπου της γης.
Έτσι ο τρόμος που αισθάνονται οι άνθρωποι σ’ αυτό το ζοφερό ανταγωνιστικό περιβάλλον επιστρέφει και κεραυνοβολεί τον χαμένο με την απέχθεια των διπλανών του. Το χαλασμένο κύτταρο αποβάλλεται ακαριαία. Ο σολομώντειος χαρακτήρας του παραπάνω διλήμματος επιβεβαιώνεται με τρόπο σχεδόν επικό από το γεγονός ότι, εδώ, από την ίδια τη δομή του κοινωνικού μοντέλου, ο κερδισμένος είναι πριν απ’ όλα αναγνωρίσιμος, πέραν πάσης αμφιβολίας.
Έτσι εξηγείται, επίσης, αλλά και δικαιολογείται η απάνθρωπη ρατσιστική περιφρόνηση απέναντι στον χαμένο, αφού ο τελευταίος, εξ υποθέσεως, άνευ ελπίδας, δεν μπορεί παρά να χάνει αιωνίως. Με την έννοια αυτή, ο δυτικός κόσμος επέτρεψε στη βία να εγκαταλείψει την βαναυσότητα και να συναιρεθεί με τις εκδοχές εκείνες των καθηκόντων και δικαιωμάτων που υποτίθεται ότι απαρτίζουν, ακριβώς το δημοκρατικό του πρόσωπο.
Χωρίς αντιστάσεις
Η βία είναι τώρα παρούσα σε κάθε επίπεδο κοινωνικής εμπειρίας, σαν ένας κυκεώνας από λεπτούς εσωτερικούς καταναγκασμούς που υποχρεώνουν το άτομο να ανταποκριθεί στις αμέτρητες προκλήσεις ενός απρόσωπου και ασαφούς δέοντος.
Οι αντιρρήσεις, οι αντιδράσεις, οι αντιστάσεις, η επιθετικότητα, όλα αυτά εξορθολογίζονται και ατονούν. Οι θεσμοί υπάρχουν για την εξομάλυνση των «διαθέσεων» μεταπτώσεων της μάζας από τη μία διάθεση στην άλλη, ευελπιστώντας σε μια ήσυχη ροή του κακού γύρω από τις αντιξοότητες.
Τα προβλήματα δεν λύνονται πια, απλώς παρακάμπτονται ή αποσιωπούνται. Η βία, φιλική στον χρήστη, μένει κρυμμένη στην ίδια την ομοιομορφία των φαινομένων, απ’ όπου διοχετεύεται στην κατάθλιψη που μαστίζει την οικουμένη. Έτσι την βρίσκουμε να έχει διαβρώσει πρωτίστως τις πλευρές εκείνες της καθημερινής ζωής που συνθέτουν το ιδανικό πορτρέτο της εκσυγχρονισμένης ευτυχίας.
Για παράδειγμα:
- Στην επαγγελματική σφαίρα η βία λύνει και δένει, μέσω της απαράδεκτης υπόδειξης να είναι κανείς, σε 24ωρη βάση διαθέσιμος και απρόσωπος, πράγμα πολύ χειρότερο από την σκλαβιά, αφού ο σκλάβος εξακολουθούσε ολοφάνερα να είναι άνθρωπος είτε αγανακτισμένος είτε στωικός.
- Στην κοινωνική ζωή, στην κοινότητα και στην ομάδα ο «χαμένος» (ψυχικά ασθενής) χαλασμένο κύτταρο, απόβλητος και αποδιοπομπαίος.
- Στην ασθένεια απόλυτα μοναχικός. Εδώ η βία εισβάλλει και εγκαθίσταται υπό τύπον θανατερής ψυχρότητας σαν ένα πλέγμα αντανακλαστικών που μετατρέπουν τη ζωή σε καθαρή διεκπεραίωση δίχως ίχνος εγκαρδιότητας.
«Αυτά στη γλώσσα τη δική μου. Άλλοι, άλλα σε άλλες. Αλλ’ η αλήθεια μόνο έναντι του θανάτου δίδεται» Οδ. Ελύτης
Κοντολογίς, θέλω να πω ότι αυτή η ντελικάτη και λεπτεπίλεπτη βία, η άδηλη και εν πολλοίς άρρητη, δεν διαμορφώνει ένα φρικώδες ήθος (με την παλιά σημασία της λέξης, έναν χώρο όπου οι άνθρωποι συνάζονται) που οφείλεται στις ραγδαίες κοινωνικές αλλαγές και στη ριζική μεταβολή του ανθρωπολογικού πεδίου, αλλά ταυτόχρονα είναι και μια βίαιη παλινδρόμηση σε πρώιμες αρχαϊκές φάσεις του ψυχισμού, όπου οι αμυντικοί αστερισμοί είναι σύμφυτοι με τη βία.
Πρόκειται για μηχανισμούς που πράγματι είναι «φονικοί». Αναπτύσσονται κυρίως εκτός της πατρικής λειτουργίας που θεσπίζει το νόμο και την τάξη και η οποία ουσιαστικά εγκαινιάζει μια γενεαλογία ηθικής.
Τι καθιστά μια σχέση υγιή και τι όχι; Αυτό που αποτελεί οπωσδήποτε εμπόδιο στη δημιουργία μιας καλής συντροφικής σχέσης είναι η ύπαρξη ψυχολογικής βίας. Κι επειδή η ψυχολογική βία δεν είναι χειροπιαστή, όπως η φυσική, είναι δύσκολο πολλές φορές να τη διακρίνουμε.
Χρειάζεται όμως να αποσαφηνίσουμε τη διαφορά μεταξύ βίας και σύγκρουσης. Στη σύγκρουση ο καθένας αναγνωρίζει τον άλλον ως ισότιμο και διατηρεί την ταυτότητά του, δίχως αυτό να σημαίνει ότι οι συχνές, έντονες κι εξουθενωτικές συγκρούσεις δεν επιβαρύνουν ψυχικά τους συντρόφους. Στη βία, από την άλλη, υπάρχει ασυμμετρία και κυριαρχία του ενός στον άλλον, με τέτοιο τρόπο που ο άλλος θεωρείται αντικείμενο.
Τι είναι όμως η Ψυχολογική Βία;
Ψυχολογική Βία είναι η συμπεριφορά που αποσκοπεί στην περιφρόνηση του άλλου, με στόχο την αποδυνάμωση και υποταγή του, τον έλεγχο και τη διατήρηση της εξουσίας. Χρειάζεται να τονίσουμε ότι κάθε βία είναι πρώτα ψυχολογική και οι συνέπειές της είναι σοβαρότερες, ακόμη κι από τη φυσική βία. Από την άλλη δε νοείται φυσική βία χωρίς την ψυχολογική.
Τα χαρακτηριστικά της Ψυχολογικής Βίας είναι συνήθως τα εξής:
- Ο Έλεγχος στη ζωή του άλλου, με την έννοια της κακόβουλης κυριαρχίας κι εξουσίας επάνω του.
- Η Απομόνωση από την οικογένεια, τους φίλους, την εργασία, την κοινωνική ζωή. Η απομόνωση είναι αποτέλεσμα της ψυχολογικής κακοποίησης, αλλά κι ένας τρόπος διατήρησης της εξουσίας και του ελέγχου, καθώς το απομονωμένο άτομο θα αναζητήσει δυσκολότερα υποστήριξη.
- Η Παθολογική ζήλια, η οποία αποτελεί ένα ακόμη είδος ελέγχου. Εκδηλώνεται με τη μορφή συνεχούς καχυποψίας, αστήρικτης απόδοσης προθέσεων και τάσης για ολοκληρωτική κατοχή.
- Η Υποτίμηση για τις διανοητικές ικανότητες, τη συμπεριφορά, την εμφάνιση, τη σεξουαλικότητα, την πατρική οικογένεια, το γονεϊκό ρόλο κ.λπ. Μέσω της περιφρονητικής στάσης και των προσβολών, επιδιώκεται να θιγεί η αυτοεκτίμηση του άλλου.
- Οι Ταπεινώσεις του άλλου και η παντελής έλλειψη σεβασμού προς το πρόσωπό του. Πολλές φορές οι ταπεινώσεις είναι σεξουαλικού περιεχομένου – συχνότερα από τον άντρα προς τη γυναίκα – και προκαλούν ντροπή, η οποία εμποδίζει το άτομο να μιλήσει για αυτές και να αναζητήσει στήριξη.
- Οι Πράξεις εκφοβισμού, π.χ. εκτόνωση σε αντικείμενα, επικίνδυνη οδήγηση με μεγάλη ταχύτητα – ως επίδειξη δύναμης ή άσκηση έμμεσης βίας.
- Οι Απειλές για άσκηση σωματικής βίας ή για θέματα που είναι σημαντικά ή ευαίσθητα για τον άλλον.
- Η Αδιαφορία στο αίτημα για τρυφερότητα κι η εκδήλωση απόρριψης ή περιφρόνησης.
- Η Άρνηση της άμεσης επικοινωνίας. Σε αυτή την περίπτωση το άτομο που ασκεί βία αρνείται το διάλογο, αποφεύγει να απαντήσει σε άμεσες ερωτήσεις και καταφεύγει σε υπονοούμενα, πικρόχολους υπαινιγμούς, ψέματα ή διπλά μηνύματα που μπερδεύουν τον άλλον.
Άλλες μορφές ψυχολογικής βίας
Η Οικονομική πίεση, που παίρνει τη μορφή συστηματικού ελέγχου όλων των εσόδων κι εξόδων, είτε όταν ο ένας σύντροφος εξαρτάται οικονομικά από τον άλλον, είτε όταν είναι αυτάρκης, είτε όταν έχει μεγαλύτερο εισόδημα.
Το Stalking, που είναι η άσκηση πίεσης στη φάση του χωρισμού, όπως ο έλεγχος των κινήσεων, η συχνή παρακολούθηση στο δρόμο, έξω από το σπίτι ή τη δουλειά, η τηλεφωνική παρενόχληση, κ.λπ.
Η ψυχολογική βία κορυφώνεται στη φάση του χωρισμού. Τα διαζύγια, σε αυτή την περίπτωση είναι βίαια, με πολύ χρονοβόρες διαδικασίες, και στόχο την αποδυνάμωση του άλλου.
Στην αρχή ο πιο «αδύναμος» υπακούει για να ευχαριστήσει τον άλλον ή να αποφύγει τη σύγκρουση, την οποία συνήθως δεν αντέχει. Στην προσπάθειά του να διατηρήσει τη σχέση, μπορεί να εκθέτει περαιτέρω τις αδυναμίες του, τις οποίες ο «δυνατός» χρησιμοποιεί εναντίον του, καθιστώντας τον υπεύθυνο για ό,τι συμβαίνει.
Συχνά είναι αδύνατο να προβλέψει τι θα προκαλέσει την έκρηξη του συντρόφου του και βρίσκεται σε μια διαρκή επιφυλακή, η οποία του προκαλεί μεγάλο στρες και φόβο.
Προκειμένου να μη χάσει το σύντροφό του ή τη σχέση συμμορφώνεται, χάνει την ικανότητά του να αμυνθεί και την κριτική του σκέψη. Οι αντιστάσεις του μειώνονται, σε τέτοιο βαθμό που δεν μπορεί πια να αντιδράσει και καταλήγει να είναι αντικείμενο.
Οπωσδήποτε στόχος είναι ο κάθε σύντροφος να δει τα δικά του θέματα – για ποιους λόγους δηλαδή ο «δυνατότερος» έχει ανάγκη να ελέγχει υπερβολικά και να κακομεταχειρίζεται το σύντροφό του και για ποιους λόγους ο πιο «αδύναμος» επιτρέπει στο σύντροφό του την άσκηση ψυχολογικής βίας και τελικά θυματοποιείται.
Η έκθεση σε συνθήκες ψυχολογικής βίας προκαλούν συνήθως έντονα συμπτώματα στρες, άγχους, φόβου και ντροπής που μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και σε σοβαρή μορφή κατάθλιψης. Το άτομο που υφίσταται τη βία είναι πιθανό να έχει βιώσει και στην οικογένειά του αντίστοιχες τραυματικές καταστάσεις ή για κάποιους λόγους να μην έχει σαφή αίσθηση της αξίας του και των ορίων που χρειάζεται να θέσει στους άλλους.
Από την άλλη, το άτομο που ασκεί βία έχει συνήθως στοιχεία ναρκισσιστικά κι έλλειψη ενσυναίσθησης ή κι αντίστοιχα η βίαιη συμπεριφορά αποτελεί έναν οικείο τρόπο αλληλεπίδρασης, εξαιτίας οικογενειακών βιωμάτων.
Επειδή όμως η ανθρώπινη φύση δεν είναι πάντα τόσο ξεκάθαρα διαχωρισμένη, δεν είναι σπάνιο ο ίδιος άνθρωπος να λειτουργεί και ως «θύτης» και ως «θύμα», στην ίδια σχέση, παίρνοντας ακραίες θέσεις, ανάλογα με την περίσταση. Οι άνθρωποι αυτοί είναι πιθανό να προσέλθουν για θεραπεία.
Ο σύντροφος που λειτουργεί αποκλειστικά ως «θύτης» σπάνια θα απευθυνθεί σε κάποιον ψυχολόγο ή επαγγελματία ψυχικής υγείας, προκειμένου να αναζητήσει τους λόγους της συμπεριφοράς του, και τελικά να την αλλάξει. Κι αν προσέλθει για θεραπεία, συνήθως το αρχικό του αίτημα θα είναι άλλο κι όχι η βίαιη στάση του.
Έτσι το άτομο που υφίσταται βία χρειάζεται να ενδυναμωθεί, προκειμένου να βγει από τη θέση του θύματος.
Αυτό δεν είναι εύκολο πολλές φορές, καθώς ενδέχεται να βρίσκεται για πολύ καιρό σε αυτή τη θέση και να έχει υποστεί ισχυρό πλήγμα στην αυτοεκτίμησή του.
Όπως και να έχει, είναι σημαντικό να αναγνωρίσει ότι βρίσκεται σε αυτήν την κατάσταση και – λαμβάνοντας βοήθεια – να αλλάξει τη θέση στην οποία έχει περιέλθει. Είναι μια προσπάθεια που είναι σημαντικό να κάνουν και οι δύο σύντροφοι, αν επιθυμούν να διατηρήσουν τη σχέση ή να σχετιστούν υγιώς. Καθώς όμως οι επιπτώσεις είναι σοβαρότερες για αυτόν που υφίσταται τη βία, χρειάζεται να λάβει εκείνος την πρωτοβουλία να μπει σε μια διαδικασία ψυχοθεραπείας, προκειμένου να σταματήσει να δέχεται κακοποίηση και να ζήσει απαλλαγμένος από τη βία.
Ανάρτηση για την επέτειο της δολοφονίας του Πατρινού καθηγητή Νίκου Τεμπονέρα έκανε στο προφίλ του στο facebook ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Κώστας Μπακογιάννης. Ο κ. Μπακογιάννης ανέφερε ότι τα άκρα μας κρατούν ομήρους στο σκοτάδι και οδηγούν σε εγκλήματα. “Όχι άλλη μαυρίλα, όχι άλλο μίσος”. καταλήγει.
Αναλυτικά:
“Τα άκρα μας κρατάνε ομήρους στο σκοτάδι. Οδήγησαν και συνεχίζουν να οδηγούν μόνο σε αναξιοπρέπεια, ήττες και εγκλήματα. Και αυτά τα εγκλήματα πρέπει να θυμόμαστε. Σαν σήμερα, το 1991, δολοφονήθηκε ο Νίκος Τεμπονέρας. Κέρδισαν το μίσος και ο παραλογισμός. Έχασαν οι δικοί του άνθρωποι, η οικογένεια, οι φίλοι, οι μαθητές του και μαζί τους ηττηθήκαμε όλοι. Όχι άλλη μαυρίλα, όχι άλλο μίσος”.
“Και εμείς πήγαμε σε κηδείες” – Καυστική ανάρτηση του Διονύση Τεμπονέρα για τον Κώστα Μπακογιάννη